Қазақ қызы - Әлия



1. Өмірбаяны
2. Әлияның балалық шағы
3. Қазақ қызының майданға аттануы
4. Әлияның ерлікпен қаза табуы.
5. Әлияның халық жауының қызы атануы.
Әлия Нұрмұхаммедқызы Молдағұлова, Кеңес Одағының Батыры.
Әлия Ақтөбе облысы Хобда ауданы Бұлақ ауылында Сарқұлов Нұрмұхаммед және Молдағұлова Маржанның отбасында 1925 жылдың 15-ші маусымында дүниеге келген. Әлия 8 жасқа келгенде, анасы қайтыс болды. Нұрмұхаммед Сарқұловтың қолында екі баласы ұлы Бағдат және қызы Әлия қалды. Әкесі Әлияны нағашы әжесі Тәжікенге беруге мәжбүр болды. Әжесі қазіргі Құрайлы ауылында тұрған, немересін өте жақсы көрген, оған адамгершілікті, жақсылықты, еңбекқорлықты үйреткен. Әлия нағашысы Әубәкір Молдағұловтың үйінде, нағашысының қызы өзімен құрдас Сапурамен өсіп, есейді. Үй- іші Әлияні өте жақсы көрді. Әубәкірдің әйелі Сән қыздарға көп нәрсені үйретті, оған қыздар үй жұмысында көмектесті, кішкентай бауырларын тәрбиелеп, бақты. Өз құрдастарына қарағанда Әлияның мінезі қисық қатал болатын.
1933 жылы Молдағұловтар отбасы Шалқардан Жамбылға, ол кезде Әулиеата деген кішкентай станцияға көшіп барды. Нағашысы Түркістан –Сібір теміржолының үшінші эксплуатациялық ауданы саяси бөлімінің инструкторы болып қызмет істеді. Үйлері теміржол вокзалының жанында болды. Үйдің жанындағы теміржол мектебіне бірінші сыныбында оқыды.
1935 жылы нағашысы Әубәкір Әскери-көлік Академиясына оқуға түсіп, отбасымен Москваға көшті, ал соғыстың алдында Академиямен бірге Ленинградқа көшті. Ленинградта Смоленский ауданында Слуцкий көшесінде 2-ші үйде тұрды. Отбасы жағдайына байланысты нағашысы Әлияны Красногвардейский ауданындағы Гурдин көшесіндегі №46-шы балалар үйіне тапсырды. Бұл балалар үйінің оқушылары қасында орналасқан Үлкен охта даңғылындағы № 9 мектебінде оқыды, қазір бұл № 140-шы мектеп. 1980жылы Ленсоветтің атқару комитетінің шешімімен Гурдин көшесіне Әлия Молдағұлованың аты берілді.
1. Қазақ энциклопедиясы, 5 том
2. http://kaz-referattar.ucoz.kz
3. Балалар Энциклопедиясы, 6 том.

Пән: Тарихи тұлғалар
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:   
ЖОСПАР

1. Өмірбаяны
2. Әлияның балалық шағы
3. Қазақ қызының майданға аттануы
4. Әлияның ерлікпен қаза табуы.
5. Әлияның халық жауының қызы атануы.

Өмірбаяны
Әлия Нұрмұхаммедқызы Молдағұлова, Кеңес Одағының Батыры. 
Әлия Ақтөбе облысы Хобда ауданы Бұлақ ауылында Сарқұлов Нұрмұхаммед және
Молдағұлова Маржанның отбасында 1925 жылдың 15-ші маусымында дүниеге
келген. Әлия 8 жасқа келгенде, анасы қайтыс болды. Нұрмұхаммед Сарқұловтың
қолында екі баласы ұлы Бағдат және қызы Әлия қалды. Әкесі Әлияны нағашы
әжесі Тәжікенге беруге мәжбүр болды. Әжесі қазіргі Құрайлы ауылында тұрған,
немересін өте жақсы көрген, оған адамгершілікті, жақсылықты, еңбекқорлықты
үйреткен. Әлия нағашысы Әубәкір Молдағұловтың үйінде, нағашысының қызы
өзімен құрдас Сапурамен өсіп, есейді. Үй- іші Әлияні өте жақсы көрді.
Әубәкірдің әйелі Сән қыздарға көп нәрсені үйретті, оған қыздар үй жұмысында
көмектесті, кішкентай бауырларын тәрбиелеп, бақты. Өз құрдастарына
қарағанда Әлияның мінезі қисық қатал болатын. 

Әлияның балалық шағы
1933 жылы Молдағұловтар отбасы Шалқардан Жамбылға, ол кезде Әулиеата
деген кішкентай станцияға көшіп барды. Нағашысы Түркістан –Сібір
теміржолының үшінші эксплуатациялық ауданы саяси бөлімінің инструкторы
болып қызмет істеді. Үйлері теміржол вокзалының жанында болды. Үйдің
жанындағы теміржол мектебіне бірінші сыныбында оқыды. 
1935 жылы нағашысы Әубәкір Әскери-көлік Академиясына оқуға түсіп, отбасымен
Москваға көшті, ал соғыстың алдында Академиямен бірге Ленинградқа көшті.
Ленинградта Смоленский ауданында Слуцкий көшесінде 2-ші үйде тұрды. Отбасы
жағдайына байланысты нағашысы Әлияны Красногвардейский ауданындағы Гурдин
көшесіндегі №46-шы балалар үйіне тапсырды. Бұл балалар үйінің оқушылары
қасында орналасқан Үлкен охта даңғылындағы № 9 мектебінде оқыды, қазір бұл
№ 140-шы мектеп. 1980жылы Ленсоветтің атқару комитетінің шешімімен Гурдин
көшесіне Әлия Молдағұлованың аты берілді. 
Әлия Ленинградты шын жүрегімен жақсы көрді. Бұл қала оның екінші отаны
болды. Әлияның мұғалімдері, бірге оқыған дос қыздары оны өте ұстамды, терең
ойлы, таза, ұқыпты деп естеріне алады. Ол жауқауларды жек көріп, олар бүкіл
балалардың алдында сынап, ұрсатын. 6-7-ші сыныпта Әлия староста болған.
Үздік оқуы және үлгілі тәртібі үшін Әлияны Қырымдағы Бүкілодақтық пионерлер
лагері Артекке жіберген. Артекте батырлардың тақтасында атақты Батырлар
Рубен Ибаррури, Тимур Фрунзенің қасында Әлия Молдағұлованың да суреті бар.
Әлия оқуда өте зерек, талапты, ынталы болып, кітапті көп оқыды. 
Соғыс басталған жазда Әлия детдомның балаларымен бірге Сиверская
станциясында болған, маусымның аяғында олар Ленинградқа қайтып келді.
Балалар үлкендерге көмектесті: кішкентай балалардың тобына бағып, қарады,
қаланың сыртында қорғаныс қамалдарын салысты. Суық бөлмедегі сабақты ауа
ескерту сигналы бұзғанда, Әлия балалармен шатырға жүгіріп, немістің
тастаған зажигалкаларын - өрт бомбаларын сөндірді. Сабақтан кейін Әлия
госпитальға барып, жарақаттанған жауынгерлерге көмектесті. Ленинградты
немістер қамауға алып, оның тұрғындарын ашаршылыққа ұшыратты. №46 балалар
үйінің аға пионер жетекшісі Лидия Костинаның естелігінде Әлия шанамен суға
барып, аштықтан көшеде есінен танып құлаған, сөйтсе ол өз нанының жартысын
Қаты деген қызға береді екен. 1941 жылдың 4-ші қарашасында Әлия комсомолға
өтті. 1942 жылдың наурызында № 46 балалар үйімен Әлия Ладога көліндегі
өмір жолымен Ленинградтан Ярославль облысы Некрасов ауданы Вятское
селосына көшті. Бұнда балалар оқу мен қатар колхозда жұмыс істеді. Сол ауыл
мектебінің ботаника мұғалімі татьяна Суворовнаның айтуы бойынша, Әлия жақсы
оқитын, ән салатын, билейтін, достары көп болатын, бірақ мінезі тұйық, өзі
туралы ашылып ештеңе айтпайтын. 1942 жылдың тамыз айында Әлия Рыбинск
қаласына ұшқыштың оқуына кететінін Лида Кротова деген досына айтты. 1942
жылдың 1-ші қазанында Әлия Рыбинск авиатехникумының студенті болды, бірақ
оқудың ұзақтығына шыдамай 3 айдан кейін қала әскери комиссариатына өтініш
беріп, Қызыл Әскерге кетуіне байланысты 1942 жылдың 21-ші желтоқсанында
техникумнан шығып кетті. 
Бүкілодақтық Лениншіл Комммунистік Жастар Одағы (Комсомол) Орталық комитеті
және КСРО Қорғаныс Халық Комиссариатының бастамасымен мемлекетте алғаш рет
атқыш- снайперлерді дайындайтын әйелдер курстары ашылды. Осы курстар
негізінде 1943 жылдың мамырында снайперлік дайындық орталық әйелдер мектебі
ұйымдастырылды. Әуелі курстар Москва облысы Перов ауданы Вешняки селосында
граф Шереметьев усадьбасының оранжереясында, кейін Москва облысы Щелков
ауданы Амерово деревнясында және Подольск қаласында Силикатный поселкесінде
орналасқан. Әлия снайпер мектебінің бірінші түскен тобының 4-ші ротасында
оқыды. Кішкентай бойы үшін бұл ротаның қыздарын қарындаштар деп атаған.
1943 жылдың 23-ші ақпанында курсант қыздар ант берді. Әлия оқуға бар ынтасы
мен зейінімен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Бөрте ханым - Шыңғыс ханның әйелі
Әлия Молдағұлова Нұрмұхаммедқызы
Ерліктің қос қанаты - Әлия мен Мәншүк
Бауыржан Момышұлы ұлтымыздың мақтанышы. Ерліктің қос қанаты
ӘЛИЯ НҰРМҰХАМЕДҚЫЗЫ МОЛДАҒҰЛОВА
Қазақтың батыр қыздары
Еліміздің батыр қыздары
Әлия Молдағұлова Нұрмұхамедқызы
Тағызым етем, естен кетпес ерлігіңе туралы
Ерлік салтанаты
Пәндер