Галогендер

Пән: Химия
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Галогендер

Уикипедиядан алынған мәлімет, ашық энциклопедия

Галогендер VIIA топшада орналасқан, олар: фтор F, хлор С1, бром Вr, йод I, астат At. Астат - радиобелсенді элемент. [1]

Мазмұны[жасыр]1 Жалпы мәліметтер2 Хлор2. 1 Табиғатта таралуы2. 2 Атом құрылысы2. 3 Алынуы2. 4 Молекула құрылысы2. 5 Физикалық қасиеттері2. 6 Химиялық қасиеттері2. 7 Молекула құрылысы3 Фтор3. 1 Табиғатта таралуы3. 2 Атом құрылысы3. 3 Молекула құрылысы3. 4 Фтордың алынуы3. 5 Физикалық қасиеттері3. 6 Фторлы сутек3. 7 Қолданылуы4 Бром және Йод4. 1 Физикалық қасиеттері4. 2 Бром мен йодтың салыстырмалы сипаттамалары4. 3 Атом құрылысы4. 4 Молекула құрылысы4. 5 Алынуы4. 6 Қолданылуы5 Пайдаланылған әдебиеттер:

Мазмұны

[жасыр]

1 Жалпы мәліметтер
2 Хлор2. 1 Табиғатта таралуы2. 2 Атом құрылысы2. 3 Алынуы2. 4 Молекула құрылысы2. 5 Физикалық қасиеттері2. 6 Химиялық қасиеттері2. 7 Молекула құрылысы
3 Фтор3. 1 Табиғатта таралуы3. 2 Атом құрылысы3. 3 Молекула құрылысы3. 4 Фтордың алынуы3. 5 Физикалық қасиеттері3. 6 Фторлы сутек3. 7 Қолданылуы
4 Бром және Йод4. 1 Физикалық қасиеттері4. 2 Бром мен йодтың салыстырмалы сипаттамалары4. 3 Атом құрылысы4. 4 Молекула құрылысы4. 5 Алынуы4. 6 Қолданылуы
5 Пайдаланылған әдебиеттер

[өңдеу] Жалпы мәліметтер

Олардың валенттілік электрондарының жалпы формуласы ns ² nр ⁵ (n=2-6) . Бұл элементтердің топтық атауы «тұз түзуші» деген түсінікке сәйкес келеді.

Галогендердің соңғы электрондары р-деңгейшесіне түседі, сондықтан олар р элементтеріне жатады. Топ бойынша жоғарыдан төмен қарай олардың атом радиустары артады, қайнау температурасы мен тығыздықтары да осы бағытта өседі. Олардың агрегаттық күйлері газдан (F ₂ , С1 ₂ ) сұйықтыққа (Вr ₂ ), ары қарай қатты (І ₂ ) күйге өзгереді, түстері де біртіндеп қоюлана түседі.

Галогендер типтік бейметалдар, себебі олардың сыртқы валенттілік қабаттарының толысуына бір ғана электрон жетіспейді, оны қосқанда тотықтырғыштық қасиет көрсетіп, өзінен кейін тұрған бекзат газдардың электрондық кұрылысын алады.

Галогендердің тотықтырғыштық қасиеттері топ бойынша жоғарыдан төмен қарай кемиді, себебі атом радиустары артқандықтан ядроның электрон тарту күші азаяды.

Фтор қосылыстарында тек бір валенттілік қана көрсетеді, тотығу дәрежесі үнемі -1, 0-ге тең, себебі ол электртерістіктілігі ең жоғары элемент; оның екінші энергетикалық деңгейінде екі ғана деңгейшесі бар, электрондардың дараланып көшетін орны болмағандықтан топ нөміріне сәйкес валенттілік көрсете алмайды. Қалғандары топ нөміріне жеткенше тақ мәнді валенттіліктерді (I, III, V, VII) көрсетеді, тотығу дәрежелері: -1, 0, +1, +3, +5, +7. [1]

[өңдеу] Хлор

Толық мақаласы: Хлор

[өңдеу] Табиғатта таралуы

Хлор табиғатта активті элемент болғандықтан тек қосылыстар күйінде кездеседі. Негізінен сілтілік және сілтілік-жер (II) металдарының хлоридтері күйінде; олар карналлит KC1*MgCl ₂ *6Н ₂ О, сильвинит NaCl*KCl, бишофит MgCl ₂ *6Н ₂ О, галит тас тұзы NaCl, т. б.

[өңдеу] Атом құрылысы

Хлор III периодтың, VII топтың негізгі топшасының элементі, ^{35, 5} ₁₇ С1 ядросындағы протон сандары 17, яғни ядро заряды +17, электрондар саны 17, нейтрондар саны 18. Хлор атомының электрондық формуласы: ls ² 2s ² 2p ⁶ 3s ² 3p ⁵ , валенттілік электрондары 3s ² 3p ⁵ 3d ⁰ .

[өңдеу] Алынуы

Өндірісте хлорды ас тұзының балқымасын электролиздеу арқылы алатындығын айтқанбыз. Осы әдіспен жұмыс істейтін зауыт Павлодарда орналасқан.

Зертханада концентірлі тұз қышкылына марганец диоксидін (МnО2) қосып, тотықтыру арқылы алады.

[өңдеу] Молекула құрылысы

Хлор молекуласы да басқа галогендердікі сияқты екі атомды. С1 ₂ молекуласы хлордың 3р-деңгейшесінде орналасқан дара электрон бұлттарының қабысуынан болады, арасына бір байланыс түзіледі.

[өңдеу] Физикалық қасиеттері

Хлор - сарғыш-жасыл түсті тұншықтырғыш улы газ. Онымен тек тартпа шкафтың ішінде жұмыс жасау керек. Хлор ауадан 2, 5 еседей ауыр. (Daya = М(С1 ₂ ) /М(ауа) = 71/29 = 2, 45), сондықтан оны ауаны ығыстыру арқылы жинайды, ыдыстың аузын жоғары қаратып ұстауға да болады. Суды ығыстыру арқылы жинауға болмайды, себебі хлор сумен химиялық әрекеттесіп, хлор «суын» түзеді.

[өңдеу] Химиялық қасиеттері

Хлор бос күйінде едәуір белсенді зат, алайда оның белсенділігі фторға қарағанда төмен. Хлор оттегі, азот және бекзат газдардан басқа жай заттардың барлығымен дерлік әрекеттеседі, ол үшін жылу немесе жарықтандыру қажет.

Н ₂ + С1 ₂ = 2HC1

Бұл реакцияны былай жүргізуге болады: екі сынауықтың біріне Н2, ал екіншісіне С12 толтырып аламыз да, хлоры бар сынауықтың үстіне сутегімен толтырылған сынауықты төңкеріп, олардың ауыздарын түйістіріп алып, араластырып, спирт шамының жалынына ұстағанда реакция жүреді де HC1 газы пайда болады.

Енді осы сынауықтарды су құйылған ыдысқа төңкерсек, сынауықтардың бойымен судың көтеріле бастағанын байқаймыз, себебі HC1 газы суда еріп, тұз қышқылын береді. Оны метилоранж тамызу арқылы анықтауға болады (қызарады) .

[өңдеу] Молекула құрылысы

Байланысқа сутектің s-деңгейшесіндегі электрон мен хлордың 3р-деңгейшесінде орналасқан дара электрон қатысады, нәтижесінде бір о -байланыс түзіледі, электрондық бұлттар тығыздығы хлорға ығыса орналасуынан байланыс - полюсті коваленті болады. [1]

[өңдеу] Фтор

Толық мақаласы: Фтор

[өңдеу] Табиғатта таралуы

Табиғатта фтор тұздар күйінде кездеседі. СаF ₂ - флюорит, балқытқыш шпат, 3NaF • AlF ₃ - криолит, ЗСа ₃ (РO ₄ ) ₂ -СаF ₂ - фторапатит. Адамдар мен жануарлардың сүйектерінің және тіс кіреукесінің құрамында да фтор бар.

[өңдеу] Атом құрылысы

Фтор периодтық жүйенің II периодында VII топтың негізгі топшасында (VIIA) орналасқан. 919F, ядросында 9 протон, 10 нейтрон бар, ядроны екі электрондық қабатта 9 электрон айналады. Фтор атомының электрондық формуласы ls ² 2s ² 2p ⁵ , валенттілік электрондары 2s ² 2p ⁵ , олардың электронды -графикалық формуласы: Фтор атомының 2р-деңгейшесінде бір дара электроны болғандықтан ол қосылыстарында I валенттілік көрсетеді, ал тотығу дәрежелері - 1, 0. Ол ең күшті тотықтырғыш, себебі оның электртерістілігінің мәні ең жоғары (4), сондықтан ол тек бір электронды өзіне оңай қосады:

Ғ ⁰ + е --> Ғ ^-

[өңдеу] Молекула құрылысы

Фтор молекуласы екі атомнан тұрады Ғ2, атомдар арасында полюссіз ковалентті о-байланысы болады, оның түзілу табиғаты хлор молекуласындағыдай.

[өңдеу] Фтордың алынуы

Фтордың грекше аты «фторос» - бүлдіру деген мағынаны білдіреді, ол өте агрессивті газ. Фторды бос күйінде алуға тырысқан көптеген ғалымдар оның осы қасиетінен зардап шекті. Фторды 1886 ж. Г. Муассон ашты, алғаш рет оны бос күйінде алды. Фтор бос күйінде белінуі үшін мына үдеріс жүру керек:

Ғ ^- - е -->Ғ ⁰

ал осыны жүзеге асыру тек электр тоғының әсерімен ( электролиз ) ғана жүреді.

[өңдеу] Физикалық қасиеттері

F ₂ - жасылтым-сары түсті, өткір иісті, өте улы газ, -181, 1°С-да сұйық, ал - 219, 5°С-да қатты күйге көшеді.

Химиялық қасиеттері. Фтор бос күйінде өте белсенді бейметалл, инертті газдардың ішінде гелий, неон, аргоннан басқа заттардың барлығымен әрекеттеседі. Электртерістілігі жоғары элементтердің бірі оттек (3, 5) фтормен қосылысында оң тотығу дәрежесін көрсетеді. 0 ⁺² F ₂ ( оттектің фториді ) .

Кейбір жай заттармен әрекеттесуінің реакция теңдеулерін келтірейік:

F ₂ + Н ₂ = 2НF фторлы сутек

Фтор сутегімен тіпті караңғыда да шабытты әрекеттеседі. Металдармен әрекеттесіп фторидтер түзеді.

Ғ ₂ + 2Li= 2LiF литий фториді

Ғ ₂ + Cu = CuF ₂ мыс (II) фториді

Бұл реакциялар осы заттардың (Li, Cu) оттегімен және хлормен жүретін реакцияларына қарағанда шабыттырақ өтеді.

[өңдеу] Фторлы сутек

Фторлы сутек (НҒ), бұл суда жақсы еритін зат, судағы ерітіндісі балқытқыш қышқыл деп аталады, өте улы зат, денеге тисе жазылмайтын жара қалдырады. Қышқылдың балқытқыш деп аталуы, оның шыны ыдыс құрамындағы кремний оксидімен әрекеттесуінен шынының бүлінуіне байланысты қойылған, сонда мына реакция жүреді.

4НҒ +Si0 ₂ = SiF ₄ + 2Н ₂ 0

Сондықтан бұл қышкылды шыны ыдыста сақтауға болмайды, ол үшін полиэтиленнен жасалған ыдыстар қолданылады.

[өңдеу] Қолданылуы

Фтордың кейбір қосылыстары медицинада, тоңазытқыш заттар (фреон), өсімдік зиянкестеріне қарсы қолданылатын заттар(гербицидтер) синтезінде қолданылады. Балқытқыш қышқыл шыны заттардың бетіне өрнек салу үшін пайдаланылады. [1]

[өңдеу] Бром және Йод

Толық мақаласы: Бром

Толық мақаласы: Йод

[өңдеу] Физикалық қасиеттері

Бром - оңай ұшатын қызғылт-қоңыр түсті, ұнамсыз иісті (грекше «сасық» дегенді білдіреді), суда нашар, ал органикалық