Азаматтық іс жүзіндегі құқықтық қатынастар

Жоспар
Кіріспе

І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
1. Азаматтық іс жүзіндегі құқықтық қатынастар түсінігінің ерекшелігі
2. Аазаматтық іс жүзіндегі құқықтық қатынастардың алғышарттары
3. Азаматтық іс жүзіндегі құқықтық қатынастардың мазмұны және объектісі

ІІІ. Қорытынды
IV.Пайдаланылған әдебиеттер

Құқықтық қатынастар құқық нормалармен реттелген қоғамдық қатынастарды білдіреді.
Азаматтық іс-жүргізудегі құқықтық қатынастар қоғамдық қатынастар, азаматтық іс-жүргізудегі құқық нормаларымен реттеліп азаматтық істерге қатыстыруда шешуде орын алады және солар бойынша ендірілген соттың актілерді орындауда оырндалады. Осы құқықтық қатынастардың қатысушыларының іс-жүргізушілік құқығы болады және іс жүргізушілік міндетті арқалап жүреді.
Азаматтық сот өндірісі барысында пайда болған қоғамдық қатынастар азаматтық іс жүргізу құқықығының пәнін құрайды.
Әділ сотты азаматтық істер бойынша аттандыру кезінде сот пен процесте қатысушылардың арасында құқықтық қатынастар пайда болады.
Сондықтан нақты іс бойынша азаматтық сот өндірісін құқықтың сотты жүзеге асыру барысында пайда болатын, өзгерістің және тоқталатын құқықтық қатынастардың белгілі бір жиынтығы ретінде қаратылуға болады.
Ревалюцияға дейін ғылыми әдебиетінде азаматтық процесс заңдық қатынастар ретінде қарастырылды.

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:

І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
1. Азаматтық іс жүзіндегі құқықтық қатынастар түсінігінің ерекшелігі

2. Аазаматтық іс жүзіндегі құқықтық қатынастардың алғышарттары
3. Азаматтық іс жүзіндегі құқықтық қатынастардың мазмұны және
объектісі

ІІІ. Қорытынды
IV-Пайдаланылған әдебиеттер
Құқықтық қатынастар құқық нормалармен реттелген қоғамдық
қатынастарды білдіреді.
Азаматтық іс-жүргізудегі құқықтық қатынастар қоғамдық
қатынастар, азаматтық іс-жүргізудегі құқық нормаларымен реттеліп
азаматтық істерге қатыстыруда шешуде орын алады және солар
бойынша ендірілген соттың актілерді орындауда оырндалады. Осы
құқықтық қатынастардың қатысушыларының іс-жүргізушілік құқығы болады
және іс жүргізушілік міндетті арқалап жүреді.
Азаматтық сот өндірісі барысында пайда болған қоғамдық
қатынастар азаматтық іс жүргізу құқықығының пәнін құрайды.
Әділ сотты азаматтық істер бойынша аттандыру кезінде сот пен
процесте қатысушылардың арасында құқықтық қатынастар пайда болады.
Сондықтан нақты іс бойынша азаматтық сот өндірісін құқықтың
сотты жүзеге асыру барысында пайда болатын, өзгерістің және
тоқталатын құқықтық қатынастардың белгілі бір жиынтығы ретінде
қаратылуға болады.
Ревалюцияға дейін ғылыми әдебиетінде азаматтық процесс заңдық
қатынастар ретінде қарастырылды.
Азаматтық процесті заңдық қатынастар ретінде алғашқы пікірді
германиялық процесуалист профессор О.Брелов былай деп айтқан:
шағымдық процесте екі заңдық қатынастар асырылады;
1. Шағымдалушы мен соттың арасында
2. Жауап беруші мен соттың арасында
Ал тараптау өзара заңдық қатынастарда болмайды өйткені бір
тараптың іс жүргізушілік құқықтарына екінші тараптың іс-
жүргізушілік міндеттері сәйкес келмейді. Олардың іс-жүргізушілік
құқықтары тек соттың іс жүргізушілік міндеттері сәйкес келетін
сотқа қатысты ғана болады.
Осы қатынастардың субъектілерінің бірі ретінде сот шығатын
болғандықтан, екі қатынас та сол элементтің ұқсастығына бірігеді
және бір тұтасты түзеді. Соның салдарынан процес ішкі бірлікке
ие болады.
Оның бұл қасиетін көрсету үшін, процесті заңдық қатынас деп
атайды.
Алайда заңдық қатынасты онда шағымданушы мен жауап беруші
оның қатысушыларының өкілі, ал сотты міндетті субъект ретінде
қарастырды.
Заңдық қатынасқа деген үш түрлі көзқарас болды.
1) Кейбір ғаламдар тараптардың өзара процесуалдық құқығы мен
міндеттері болмайды дегенмен келісе отырып – сот міндетке ғана емес
құқыққа да ие дегенді алға тартты.
3) Екінші ғалымдар сот процеске дербес мүдделері жоқ және іс-
жүргізушілік құқықтық қатынастардың субъектілері болып табылмайды
деп саналады. Мемлекеттік билік органдары ретінде шыға отырып олар
тараптардан жоғары тұрады.
3) Үшіншілері - тараптар арасындағы іс жүргізушілік міндеттердің
болатынан айтып, процестің барлық үш субъектілері сот, шағымдаушы
жауап беруші - процестің құқықтық қатынастармен және міндеттермен
өзара байланысты деген пікірдіұстанды.
Шынында да іс жүргізушілік құықтық қатынастар сотпен процеске
қатысушылардың арасында пайда болады, ал қатысушылардың қосымша
құқықтары мен міндеттері жоқ (тараптар үшінші жақтар, прокурор,
куәгер және басқа да тұлғалар).
Өзара процессуалдық құқықтармен міндеттер тек сот пен процеске
қатысушыларда ғана бар. Азаматтық іс жүргізушідегі құқықтық
қатынастар аталған субъектілердің өзара әрекеттерін бекітеді.
Алайда азаматтық процеске тек бір жалғыз құықтық қатынас ретінде
қорғау таласты болып табылады.
Сот пен процеске қатысушылар арасында пайда болған белгілі
бір және алынған. Нақты қарым қатынастарды элементтік
азаматтың процесуалдық құқықтық қатынастар деп қарастыру керек.
Процесс бұл сот пен процеске қатысушы арасындағы құқықтық
қатынастардың тұратын күрделі жүйе. Олардың әрқайсысы азаматтық
проесуалдық құқықтың белгілі бір нормалары негізінде пайда болады.
Сот пен процеске қатысушының біреуінің арасында бірнеше просесуалдық
құыққытық қатынастар пайда болуы мүмкін.
Осылайша, азаматтық іс-жүргізушілік құқықтық қатынас азаматтың іс
жүргізу құқық нормаларымен реттелген азаматтық іс бойынша әділ
сотты жіберу кезінде сот пен процеске қатысушының біреуінің
арасында пайда болған қоғамдық қатынастар.
Азаматтық іс жүргізушілік қатынастарға құқықтық қатынастардың
кез-келген түрінің белгілекі тән.
Құқықтық қатынастар мына жағдайлармн сипатталады.
Олар:
1. Құқық нормалары негізінде пайда болады.
2. Нақты субъектілер арасында болады.
3. Қатынасқа қатысушылардың әрекетін заңды түрде бекітеді
4. Құқық бұзылған жағдайда мемлекеттік мәжбүрлеу шараларын
қолдану мүмкіндігімен қамтамасыз етілген сонымен қоса азаматтық
сот өндірісі ерекше саласы.
Оларды К.А. Чечин терең зерттеген.
1) азаматтық процеске құқықтық қатынастардың міндетті субъектілері
бір жағынан сот екінші жағынан процеске қатысушы болады.
Сот мемлекеттік билік органы, ал процесуке қатысушы - сотқа
бағынышты субъкт, сондықтан азаматтық процесуалдық қатынастар
билік пен бағынудың қатынасы ретінде сипатталады.
Ғылыми әдебиеттерді процессуалдық құқықтың қатынастар сотты
процеске жекелеген қатысушылардың арасында пайда болуы мүмкін.
2) азаматтық іс-жүргізудегі құқықтық қатынастар тек құыққытық формада
ғана пайда болуы және шығуы мүмкін. Құқықтық формадан тыс
олардың болуы да мүмкін емес. Фактілік процесуалдық қатынастар
болмайды.
Азаматтық процесуалдық құқық нормаларымен қарастырылған
қатынастар ғана пайда бола алады.
Өйткені процесс субъектілерінің барлық әрекеттері азаматтық іс
жүргізушілік заңмен реттелген. Аталған белгі азаматтық процесуалдық
құқықтық қатынастарды азаматтық және басқа да материалдық құқықтық
қатынастардан ерекгелеп тұрады.
3) барлық азаматтық процесуалдық құықықтық қатынастар өзара тығыз
байланысты және әрбір азаматтық іс үшін дербес процесуалдық
құықықтық қатынастардың жүйесін түзеді. Аталған құқықтық
қатынастар процесі ссатыларына сәйкес қалыптасады, яғни белгілі-
бір ретпен пайда болады.
Кеңістік ғылыми әдебиеттерде процесуалдық құқықтық қатынастар
жүйесі процестің қимылы бойынша дамитын ортақ күрделі азаматтық
процесуалдық құқықтық қатынастарды береді деген пікір айтылған
болатын.
Біздің пікірімізше, сот пен процеске қатысушылар арасында
пайда болатын құқықтық қатынастар жиынтығы ретімен дамитын және
бірлік бірі алмастыратын жекелеген азаматтық іс жүргізушілік
қатынастардың жүйесі болып табылады. Бұл қатынастар пайда болуы
негізі бойынша субъектілік құрамы бойынша, мазмұны бойынша бір-
бірінен ерекшелене отырып, өзара байланысқан және өзара негізделген
бір процестің құқықтық қатынастың пайда болуы басқада құқықтық
қатынастың пайда болуына өзгеріуіне және жойылуна алып келеді.
4) азаматтық процесуалдық құқықтық қатынастардың пайда болуы
өзнгеруі жойылуы іске қатысумен тұлғалардың еркін бастандық алуына
байланысты болады. Әсіресе тараптардың болуына байланысты.
Ғылыми әдебиеттерде азаматтық процесуалдық құықтық қатынастар
келесі критерийлер мен жіктеулдерден шыға отырып түрлерге бөлінеді.

1. Іс-жүргізушілік құқықтық қатынастардың субъектілік құрамы.
Осы прите-------------------------- М.А. Гурвич азаматтаық
процесуалдық қатынастардың үш түрге бөледі: басты қосымша және
қызметтік көмекші Басты құқықтық қатынастар ол сондай құқықтық
қатынастар оларсыз азаматтық істерді қарастыру және
шешу бойынша қызметтер пайда болып, жүзеге алуы мүмкінін емес.
Қосымша құқықтық қатынастар сот өндірісінде барлық жағдайларда
қатыса бермейтін тұлғалар арасында пайда болады. Осы тұлғалардың
сот процесінде қатысуының негізі олардың іс барысындағы заңдық
мүдделері болып табылады.
Қызметтік көмекші құқықтық қатынастар сот пен сот процесінде
қызметтік көмекші роль орындаушы қатысушылар рынынла пайда
болады.
Азаматтық процесуалдық құқықтық қатынастардың субъектілік
құрамы төмендегідей:
1. басты құыққтық қатынастар бұл сот пен шағымдаушының сот пен
жауап берушінің сот пен ерекше өндірістік іс бойынша
арызданушының, сот пен басқа тұлғалардың құқықығы мен мүдделері
үшін іс қозғаушы тұлғаның арасында пайда болатын қатынастар.
2.Қосымша құқықтық қатынастар бұл төрт типтегі қатынастар
А) сот-құқық туралы талаптың дербес талап арызданушы үшінші тұлға
Б) сот - дербес талап арыздабайтын үшінші тұлға
В) сот – бастаған іске енген прокурор
Г) сот - іс бойынша қорытынды беру мақсатымен іске шешу
мемлекеттік орган немесе әскерлікті өзін-өзі басқару органдары.
З) қызметтік көмекші құқықтық қатынастар - бұл қатынастарды
қатысушылар бір жағынан сот, үкімі жағынан – құқықтық әрекет маман,
аудармашы болады.

Азаматтық процестің сатылары Осы критерейдің негізінде әдетте келесі
типтердегі қатынастарды бөледі.
1) бірінші инстанцияның соты - процеске қатысушылар
2) аппеляциялық инстациялық соты - процеске қатынастар
3) кассациялық инстанциялық соты - процеске қатынастар
4) бақылау инстанциялық соты
5) төмендегі сот - жоғары тұратын сот

Азаматтық процессуалдық қатынастардың алғышарттары жалпы теорияның
мойындалған ережелеріне сәйкес, құқықтық қатынастар белгілі бір
заңды бекітілген шарттар бар болған кезде пайда болады. Оны
құқықтық қатынастардың пайда болуының алғышарттары деп атау
қабылданған. Жалпы алғышарттарға жатады екі түрі: а) құқық
нормалары б) құқық субъектілік
Азаматтық процесуалдық құқықтық қатынастардың пайда болуы үшін
келесі үш алғышарт қажет
1)азаматтық процесуалдық құқық нормалары
2) процесуалдық құқық қатысушыларға құқық субъектілігі
3)Заңдық факт

Аазаматтық процесуалдық құқық нормалары - бұл құық сотты
жүзеге асыру кезіндегі сот пен процеске қатысушылардың қимыл
әрекетінің жалпы міндеттік ерекшеліктері
Процесуалдық қатынастарға қатысушылардың құқықтық субъектілігі
субъектілердің құқық қабілеттілігін білдіретін ұғым. Б.т. Азаматтық
процесуалдық құқық қабілеттілік - бұл заматтық процесуалдық
құқық пен процесуалдық міндеттерді иемдену қабілеттілігі .
Азаматтық процесуалдық қабілеттілік бұл өзіңнің әрекетіңмен өз
құқықтарыңды жүзеге асыру және сотта міндеттерді орындау істі
жүргізуге өкілге беру қабілеті.
Азаматтық процесуалдық десқабілеттілігі оның жасы мен психикалық
ахуалына байланысты болады.
Он төрт пен он сегіз жасқа дейінгі кәмелетке томағандардың
құқығын бостандығын заңды мүдделерін сотта заңды өклдері ата-
аналары асырап алғандар және қамқоршылар қорғайды. Заңмен
қарастырылған жағдайларда он төрт жастан он сегіз жасқа дейінгі
кәмелетке толмағандардар сотта өз құқықтары мен заңды
мүдделерін жеке өздері қорғауға құықысы.
Заңды факт (заңдық құралы) бұл азаматтық процесуалдық құқық
нормаларымен қарастырылған өмірлік жағдайлар онымен заң
процесуалдық қатнастық пайда болуын өзгеруін және тоқтатуын
байланыстырады.
Азаматтық іс-жүргізудегі құықытық қатынастар ереже бойынша
әрекет (әрекетсіздік сияқты заңды фактілер мезгілінде пайда
болады.
Субъектілік процесуалдық құқық жүзеге асыратын және заңды
міндеттер орындалатын барлық әрекеттер заңды фактілер б.т.
Заңды факт - азаматтық процесуалдық құқықтық қатынастың пайда
болуы үшін негіз болмайтын жағдайлар. Ол өзімен азаматтың
процесуалдық құқықтық қатынастардың пайда болуына өзгеруіне және
тоқтауына әкеліп соқтыратын әрекеттер жасаудың негізі ғана
болады. Бұл жағдайда азаматтық процесуалдың құқықтық қатынастар
заңды фактілер ахуалдарының және әрекеттердің жиынтығы негізінде
пайда болады.
Көптеген жағдайларда азаматтық процесуалдық құқықтық
қатынастарды бір заңды факті негізінде пайда болады, өзгереді
және тоқтайды.

Азаматтық іс-жүргізудегі құқықтық қатынастардың мазмұны және
объектісі
Азаматтық процесуалдық құқықтық қатынастардың мазмұны осы құқықтық
қатынастардың мазмұны туралы мәселе азаматтық процесуалдық
құқықтық ғылымындағы және құқықтың жалпы жариясындағы күрделіде
қарама-қайшылықты мәселелердің бірі болып табылады.
Осы тұрғыдан негізгі үш көзқарасты атап өту керек:

Азаматтық процесуалдық құыққ қатынастың мазмұнына мыналардан
тұрады:
1. процеске қатысушылардың процесуалдық құқықтары
2. процеске қатысатын олардың процесуалдық құқықтары мен
міндеттеріне сәйкес жасалатын процесуалдыұ әрекеттері
3. процеске қатысушылардың процесуалдық құқықтары мен міндеттері
және олар жасайтын процесуалдық әрекеттер
Азаматтық процесуалдық құқықтық қатынастар идеологиялық сипаттағы
құбылыс, сондықтан оның мазмұны тек идеологиялық тәртіппен
құбылыстардан тұруы мүмкін.
Оның үстіне әрекет заңды фактілер ретінде шығын және
процесуалдық процесс құқық қатынастың пайда болуының негізі бола
отырып, бірмезгілде олардың мазмұнын, олардың субъектілерінің
құқығымен міндеттері ретінде анықтау құықтық қатынастардың ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.