Адам өміріне қарсы қылмыстар түсінігі
Кіріспе 2
Негізгі бөлім
1. Адам өміріне қарсы қылмыстар түсінігі,түрлері 3
2. Адам өміріне қарсы қылмыстардың жалпы сипаттамасы 6
Қорытынды: ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
Пайдаланылған әдебиттер: ... ... ... ... . 12
Негізгі бөлім
1. Адам өміріне қарсы қылмыстар түсінігі,түрлері 3
2. Адам өміріне қарсы қылмыстардың жалпы сипаттамасы 6
Қорытынды: ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
Пайдаланылған әдебиттер: ... ... ... ... . 12
Елімізде әлеуметтік және экономикалық қатынастарға өзгерістер еніп, ғылым мен техниканың жаңа жетістіктері іздестіріліп, оларды іс жүзінде толық пайдалануға қызу кірісіп жатқан қазіргі мезгілде,құқық қорғау жүйесі қызметкерлерінен криминалистика жетістіктерін қылмыспен күресте кеңінен қолдануын талап етеді.
Адам өміріне қарсы қылмыстарды ашу, тергеу және алдын алу үшін криминалистік техника, тактика және тергеу әдістемесін жетуілікті меңгерген, кәсіби білікті заңгер мамандарды дайындау жауапты іс.Олар материалдық бейнеленген іздерді, заттар іздерін, қүралдар іздерін анықтауды, бекітуді, алуды және сақтауды қамтамасыз етіп, тегеу мүмкіндігін анағұрлым кеңейтеді.Қазіргі тергеуші қылмыспен күресті табысты жүргізу үшін «қылмыстың сөзсіз куэларын» тез тауып «сөйлете» білуі керек. Бүл іспен айналысытын бірденө -бір ғылым ол-криминалистика. Сондықтан, жоғары заң оқу орындарында криминалистика пәні негізгі кәсіби пәндердің бірі болып саналады.
Егемендік алған елімізде ана тілінде дайындалатын болашақ заңгерлердің саны көбейіп, тергеуде мемлекеттік тілде жүргізілетін қылмыстық істер саны да өсуде.
Қылмыскерліктің әр түрлі көрініс табуы мыналарды қамтидькқылмыс немесе қылмыстық эрекет, қылмыскерліктің әр түрлі негіздер бойынша бөлініп алынатын жекелеген түрлері(экономикалық, мемлекеттік, кэмелетке толмағандардың, эйелдердің және т.б.);млекеттің белгілі бір аймағындағы, мемлекеттегі адамзат қоғамының әр түрлі кезеңіндегі қылмыскерлік.
Осы айтылғандардан мынадай түжырым жасауға болады:қылмыскерлік- адамзат тарихында бүрын болған және қазіргі бар қоғамдардың барлығының да ажырымас бөлігі.
Криминалистика басқа ғылымдар сияқты объективтік құбылыстар зандылықтарының жиынтығы болып табылыды. Бірақ та осы көптеген жиынтықтардан криминалистиканың айырмашылығы, ол қылмысты ойдағыдай ашуға, тергеуге және алдын алуға қажетті заңдылықтарды оқытады. Бұл заңдылықтардың қалыптасуы эрбір қылмыстың қоршаған ортамен байланысына және материалдық элемдегі заттардың, жағдайлар мен іс-эрекеттердің өзара қатынастылығы туралы диалектика заңына сәйкес.Осы заң негізінде міндетті түрде қоршаған ортада іздер мен көріністер қалады да әрбір әрбір қылмыс объективтік болмыста әр түрлкидеалдық немесе заттың, құбылыстың ойда қалған түрінде және материалдық немесе материалдық іздер түрінде бейнеленеді.
Адам өміріне қарсы қылмыстарды ашу, тергеу және алдын алу үшін криминалистік техника, тактика және тергеу әдістемесін жетуілікті меңгерген, кәсіби білікті заңгер мамандарды дайындау жауапты іс.Олар материалдық бейнеленген іздерді, заттар іздерін, қүралдар іздерін анықтауды, бекітуді, алуды және сақтауды қамтамасыз етіп, тегеу мүмкіндігін анағұрлым кеңейтеді.Қазіргі тергеуші қылмыспен күресті табысты жүргізу үшін «қылмыстың сөзсіз куэларын» тез тауып «сөйлете» білуі керек. Бүл іспен айналысытын бірденө -бір ғылым ол-криминалистика. Сондықтан, жоғары заң оқу орындарында криминалистика пәні негізгі кәсіби пәндердің бірі болып саналады.
Егемендік алған елімізде ана тілінде дайындалатын болашақ заңгерлердің саны көбейіп, тергеуде мемлекеттік тілде жүргізілетін қылмыстық істер саны да өсуде.
Қылмыскерліктің әр түрлі көрініс табуы мыналарды қамтидькқылмыс немесе қылмыстық эрекет, қылмыскерліктің әр түрлі негіздер бойынша бөлініп алынатын жекелеген түрлері(экономикалық, мемлекеттік, кэмелетке толмағандардың, эйелдердің және т.б.);млекеттің белгілі бір аймағындағы, мемлекеттегі адамзат қоғамының әр түрлі кезеңіндегі қылмыскерлік.
Осы айтылғандардан мынадай түжырым жасауға болады:қылмыскерлік- адамзат тарихында бүрын болған және қазіргі бар қоғамдардың барлығының да ажырымас бөлігі.
Криминалистика басқа ғылымдар сияқты объективтік құбылыстар зандылықтарының жиынтығы болып табылыды. Бірақ та осы көптеген жиынтықтардан криминалистиканың айырмашылығы, ол қылмысты ойдағыдай ашуға, тергеуге және алдын алуға қажетті заңдылықтарды оқытады. Бұл заңдылықтардың қалыптасуы эрбір қылмыстың қоршаған ортамен байланысына және материалдық элемдегі заттардың, жағдайлар мен іс-эрекеттердің өзара қатынастылығы туралы диалектика заңына сәйкес.Осы заң негізінде міндетті түрде қоршаған ортада іздер мен көріністер қалады да әрбір әрбір қылмыс объективтік болмыста әр түрлкидеалдық немесе заттың, құбылыстың ойда қалған түрінде және материалдық немесе материалдық іздер түрінде бейнеленеді.
1. Конституция РК. Алматы. Казахстан. 1997.
2. Уголовный кодекс РК. Алматы:Баспа, 1997.
3. Закон РК от 19 мая 1997 «Об охране здоровья граждан в РК» //Казахстанская правда. 1997. 17 июня.
4. Закон РК от 8 июля 1994 «О санитарно-эпидемиологическом благополучии населения» //Ведомости Верховного Совета РК. 1994. № 8.
5. Закон РК О наркотических средствах, психотропных веществах, прекурсорах и мерах противодействия их незаконному обороту и злоупотреблению ими» от 10. 07. 1998 г. //КП. 17. 07. 1998г.
2. Уголовный кодекс РК. Алматы:Баспа, 1997.
3. Закон РК от 19 мая 1997 «Об охране здоровья граждан в РК» //Казахстанская правда. 1997. 17 июня.
4. Закон РК от 8 июля 1994 «О санитарно-эпидемиологическом благополучии населения» //Ведомости Верховного Совета РК. 1994. № 8.
5. Закон РК О наркотических средствах, психотропных веществах, прекурсорах и мерах противодействия их незаконному обороту и злоупотреблению ими» от 10. 07. 1998 г. //КП. 17. 07. 1998г.
Жоспар
Кіріспе 2
Негізгі бөлім
1. Адам өміріне қарсы қылмыстар түсінігі,түрлері 3
2. Адам өміріне қарсы қылмыстардың жалпы сипаттамасы 6
Қорытынды:
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ..1 1
Пайдаланылған
әдебиттер: ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... 12
Кіріспе
Елімізде әлеуметтік және экономикалық қатынастарға өзгерістер еніп,
ғылым мен техниканың жаңа жетістіктері іздестіріліп, оларды іс жүзінде
толық пайдалануға қызу кірісіп жатқан қазіргі мезгілде,құқық қорғау жүйесі
қызметкерлерінен криминалистика жетістіктерін қылмыспен күресте кеңінен
қолдануын талап етеді.
Адам өміріне қарсы қылмыстарды ашу, тергеу және алдын алу үшін
криминалистік техника, тактика және тергеу әдістемесін жетуілікті
меңгерген, кәсіби білікті заңгер мамандарды дайындау жауапты іс.Олар
материалдық бейнеленген іздерді, заттар іздерін, қүралдар іздерін
анықтауды, бекітуді, алуды және сақтауды қамтамасыз етіп, тегеу мүмкіндігін
анағұрлым кеңейтеді.Қазіргі тергеуші қылмыспен күресті табысты жүргізу үшін
қылмыстың сөзсіз куэларын тез тауып сөйлете білуі керек. Бүл іспен
айналысытын бірденө -бір ғылым ол-криминалистика. Сондықтан, жоғары заң оқу
орындарында криминалистика пәні негізгі кәсіби пәндердің бірі болып
саналады.
Егемендік алған елімізде ана тілінде дайындалатын болашақ
заңгерлердің саны көбейіп, тергеуде мемлекеттік тілде жүргізілетін
қылмыстық істер саны да өсуде.
Қылмыскерліктің әр түрлі көрініс табуы мыналарды қамтидькқылмыс
немесе қылмыстық эрекет, қылмыскерліктің әр түрлі негіздер бойынша бөлініп
алынатын жекелеген түрлері(экономикалық, мемлекеттік, кэмелетке
толмағандардың, эйелдердің және т.б.);млекеттің белгілі бір аймағындағы,
мемлекеттегі адамзат қоғамының әр түрлі кезеңіндегі қылмыскерлік.
Осы айтылғандардан мынадай түжырым жасауға болады:қылмыскерлік-
адамзат тарихында бүрын болған және қазіргі бар қоғамдардың барлығының да
ажырымас бөлігі.
Криминалистика басқа ғылымдар сияқты объективтік құбылыстар
зандылықтарының жиынтығы болып табылыды. Бірақ та осы көптеген
жиынтықтардан криминалистиканың айырмашылығы, ол қылмысты ойдағыдай ашуға,
тергеуге және алдын алуға қажетті заңдылықтарды оқытады. Бұл заңдылықтардың
қалыптасуы эрбір қылмыстың қоршаған ортамен байланысына және материалдық
элемдегі заттардың, жағдайлар мен іс-эрекеттердің өзара қатынастылығы
туралы диалектика заңына сәйкес.Осы заң негізінде міндетті түрде қоршаған
ортада іздер мен көріністер қалады да әрбір әрбір қылмыс объективтік
болмыста әр түрлкидеалдық немесе заттың, құбылыстың ойда қалған түрінде
және материалдық немесе материалдық іздер түрінде бейнеленеді.
Адам өміріне қарсы қылмыстардың криминалистік сипаттамасы
1 Адам өміріне қарсы қылмыстар түсінігі,түрлері
...
Адам өлтіру қылмысы өмірге қарсы қылмыстардың ішіндеп ең ауыр түріне
жатқызылғандықтан, оны ашу өте қиындыққа әкеліп соғады.
Қылмыскерлер әр түрлі айла-амалдарды, беттерін көрсетпеу,
т.с.с.қылмысты жасыру үшін артына із қалдырмауларына тырысады, сол себептен
қылмыстарды ашу өте қиын. Қылмыс жасаған кезде қылмыскер қылмысты ашық,
айналадағылар көзінше, жабық, тығылып немесе жасырып, қылмыстық әрекеттер
жасауы мүмкін(жасайды).
Адам өлтіру қылмысының (тергеу әрекеті)істі қозғау әрекеті өлік
табылғаны хабарланғаны кезінде, куәлардың немесе жәбірленушілердің
арызымен, тірі қалғандар мен жақын туыстарының арызы бойынша, жоғалып кетті
деп жазылған арыздары келіп түскен кезден басталады.
Осы айтылып кеткендер бойынша (тек жоғалып кеткеннен басқа)істі
қозғаудың сүрағын шешу оңайырақ, бірақта өлімнің қалай болған себебін білу
керек, яғни адам қартайып, не ауырып, не сәтсіз оқиға жағдайынан қайтыс
болды ма, әлде жоқ па?
Адамды іс-түссіз жоғалды деп тану үшін, яғни істі қозғау үшін
тексерулер бастан аяқ жүргізіледі, содан кейін ғана адамды іздестіру
шаралары жүргізіледі.
Егер де істі қозғау үшін жеткілікті материалдар болмаса, онда
тергеуші тиісті тергеу әрекеттерін жүргізуге құқылы.
Кісі өлтірудің криминалистикалық сипаттамасын мына элементтер
қүрайды: қылмысты жасыру; қылмыскердің жеке түлғасы мен Жәбірлденуші туралы
мәліметтер
Қылмысты жасалу тәсіліне қарай кісі өлтіруді екі негізгі түрге бөліп
қарауға болады:
* ашық түрде кісі өлтіру, яғни кісі өлтірушінің жанында оны
білетін адамдардың болуы. Егер көрген адам
болмаған
жағдайдың өзінде де, кісі өлтіруші өзінің істеген ісін және
кінәсін
жасырмаған жағдайда.
* жасырын түрде кісі өлтіру, яғни қылмыстың ешкім көрмеген
жағдайда жасалуы, қылмыскердің өзі кінәсін белсенді түрде
жасыруға тырысуы, куәгерлер қатысқан жағдайдың өзінде
бейтаныс адамның қылмыс жасап, жауапкершіліктен қүлылып
мақсатын іске асыруы.
Қылмыстың бүл түрі тергеу үшін күрделі болады. Тергеу әдістемесін
жасағанда кісі өлтірудің әдістерін зерттеумен қатар, олардың қылмыстарын
жасыру тэсілдерін де зерттеу керек. Кісі өлтірушілер көбінесе бір нәрсені
теріс көрсетуге тырысып, түрлі айла жасайды. Әр түрлі жағдайларға сэйкес
олар: табиғи болған өлім, өзің-өзі өлтіру, жазатайым жағдайда, абайсызда
болған өлім және т.б.көріністер.
Қылмыскердің айлаларын анықтау барысында мына негізгі
факторларға көңіл бөлінуі қажет: жәбірленушілерге өлтіру уақытында
жасалған зақымдардың сипаттамасы және өзін ақтайтын дәлелдердің
шынайылығы.
Кісі өлтірушілер мәйітті немесе оның бөліктерін жәбірленушінің кім
екендігін танытпау үшін жасыруға тырысады.Мәйіт басының кесіліп алынуы,
бүлдірілуі(құлақ, мұрын, ерін, көз шығарылуы мүмкін), бас терісін сыпыруы,
өртеуі, суға батырылуы, дененің бөлшектелініп тасталуы мүмкін.
Қылмыскер өлім болған жердегі өз-өзіне және киіміне түскен таңбаларын
жоюға тырысады. Іздер мен басқа да заттар айғақтар сәйкес материалдары
болуға, қылмыскердің іс-әрекеттері туралы айтуға мүмкіндік береді.
Өлтіру құралдарындағы қол іздер кейде кісі өлтірушінің солақай
екендігін анықтауға мүмкіндік туғызады.
Қылмыс жасау тәсілдері туралы мәліметтерді пайдаланып, негізгі
тұлғалардың арасынан қылмысты кім жасағанын анықтап, болжауға болады.
Қылмыстар деректі жағдайда жасалады. Жағдайды зерттеп, қылмыскер мен
Жәбірленушінің эрекеттеріне әсер еткен объективтік факторларды, оқиға
тетігін, өлтіру тәсілдерін анықтауға болады.
Кісі өлтірушілік жасалу тэсілі бойыңша олар дайындалып жасалған ба,
әлде жоқ па дифференциялануы мүмкін. Статистикалық мэліметтердің
куәландыруы бойынша көптеген қылмыскерлер кісі өлтірушілікті дайындалмай
жасайды, жәбірленуші өміріне қасақаналық ниеттен пайда болып, сол арада
жүзеге асырылады.
Адам өлтіру қылмысының жеткізілуіне, оның тез ашылуына тергеушінің
жинаған материалдары әсерін тигізеді.
Адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтары мемлекет арқылы
қорғалады. Қ.Р.Конституциясының 2-бөлімі осы мэселеге тікелей арналған.
Конституцияның 1-бабында ең қымбат қазына -адам және адамның
өмірі,құқықтары және бостандықтары,-деп жарияланған.Осыған орай Қ.Р.-дағы
барлық құқық салалары,оның ішінде Қылмыстық құқық та адамды қорғауды өзінің
міндеті деп санайды. Қ.Р.Қылмыстық Кодексінің 2-бабында адам мен азаматтың
құқықтары,бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғау ең басты міндет ретінде
саналып отыр. Қ.Р.барлық заңцары жеке адамды қорғауға,адам құқықтары мен
бостандықтарын қорғауға эруақытты артықшылықтар береді.Сондықтан да Қ.Р.-
ның Қылмыстық Кодексінің Ерекше бөлімінің бірінші тарауы жеке адамға қарсы
қылмыстарға арналған.Осы тарауға кіретін барлық қылмыстардың топтық
объектісі жеке адамның дұрыс іс-қызметін қамтамасыз ететін қоғамдық
қатынастар болып табылады.
Адам өлтіру, сондай-ақ әрекетсіздік нысанында да болуы мүмкін.Бұл
негізінен мынадай жағдайда болуы мүмкін.Кінәлі адам біреуді өмірінен айыру
мақсатымен өлімге араша тұра алатын мүмкіндігі бола тү_ра және осыған
тікелей міндетті бола тұрса да әрекетсіздік жолымен оған өлім қаупін
туғызады және өлімге жол береді.
Кінәлінің өлімінің жолын кесу жөніндегі эрекетті істеу міндеттілігі
заң талагітарынан туындауы мүмкін (мысалы,ата-аналары өздерінің жаңа туған
нэрестелерін немесе жас балаларын өлтіру мақсатымен тамақтандырмайды немесе
олардың өмірін сақтап қалу үшін өзге де шараларды қолданбайды).Өздігінен
жүріп-тү_ра алмайтын және өздерінің табиғи қажеттіліктерін қамтамасыз ете
алмайтын жағдайларда қартайған ата-аналарын олардың ересек балалары олардан
қүлылу мақсатында осындай эрекеттер жасауы мүмкін.
Адам өлтірудің объективтік жағының екінші белгісі, қылмыстың зардабы-
Жәбірленушінің өлімі болып табылады.Өмірінен айыруына тікелей қасақаналық
болғанымен қылмыстық зардаптың -өлімнің болмай қалуы Кінәлінің әрекетіне
оқталғандығы, адам өлтіруге оқталгандық ретінде сақталуға негіз болады.Адам
өлтіру кезінде,өлім әрекет жасалғаннан кейін бірден немесе белгілі бір
уақыт өткеннен кейін жүзеге асуы мүмкін. Келтірілген зардапты кінә деп
жүктеу үшін болған өлім мен субъектінің әрекеті немесе әрекетсіздігі
арасындағы себептік байланыстың болуы негіз болып табылады.Әрекет пен
зардаптың арасында себептік байланыс болмаған кезде түлға жасаған әрекеті
үшін ғана жауапты болады.Өлтіруге тікелей оқталу айқындалған кезде өлтіру
үшін оқталғандық жасалған болып табылады, ал өлтіруге жанама ниет болған
кезде Кінәлі адам нақты келтірілген зияны үшін ғана жауап береді.
Адам өлтіру-материялдық құрамға жататын қылмыс.
Адам өлтірудің субъективтік жағы- Қылмыстық Кодекстің 96-бабына
сәйкес тек қана қасақаналықпен жүзеге асырылады.Адам өлтіру кезінде
қасақаналық тікелей және сол сияқты жанама болуы да мүмкін.Тікелей
қасақаналық кезінде кінәлі өзінің басқа адамның өміріне қол сұғып отырғанын
сезеді,оның әрекеті іс жүзінде өлімге соқтыруы мүмкін екендігіне немесе
қалайда өлімге әкелетіндігін біледі және өлімнің болуын тілеп іс-эрекет
жасайды.
2. Адам өміріне қарсы қылмыстардың жалпы сипаттамасы
Қ.Р.-ның Қылмыстық Кодексінде адам өлтірудің негізгі құрамы мен
ауырлататын жағдайда адам өлтірудің құрамы бір бапқа біріктірілген.Негізгі
құрам- бұл осы қылмыстың ауырлататын түріне(96-баптың 2-тармағы)жатпайтын
құрам.Негізгі құрамға (96-баптың 1-тармағы)мынадай адам өлтіру түрлері
жатады:
Қызғаныштан, төбелес кезінде немесе үрыс-керіс үстінде (бұзақылық
себептер болмағанда), жәбірленушінің заңсыз эрекеттеріне байланысты,жеке
қарым-қатынас негізінде туындаған, кек алумен байланысты болған адам өлтіру
оқиғалары.
Ауырлататын жағдайларға адам өлтіру-Қылмыстық Кодекстің 96-бабының 2-
тармағында көзделген.Қылмыстық қүқық теориясында бұл жағдайларды топтарға
бөлу қалыптасқан.Мұндай жағдайда бөлу өлшемі әр түрлі.Топқа бөлу үшін
крбінесе қылмыс құрамының элементтері пайдаланылады.
Жаңа Қылмыстық Кодексте анасының жаңа туған баласын өлтіргені үшін
жауаптылық бірініпі рет жеке қарастырылған.Заң шығарушы адам өлтірудің бұл
түрінің өзіндік ерекшелігін ескере отырып,оны дербес құрамға бөлуді мүмкін
деп тапты. Бүл құрам үшін баланы туу кезінде немесе туғаннан кейін бірден
қасақана өлтірген жағдайдың орнын алуы шарт.Бүдан басқа, жаңа туған баланы
өлтіру біраз уақыттан кейін жүйкені зақымдайтын жағдай үстінде немесе
есінің дү_рыстығын жоққа шығармайтын психиканың бү-зылуы жағдайында орын
алуы да мүмкін.
Қылмыстық Кодекстің 97-бабының санкциясына қарағанда,заң шығарушы
мүлдай адам өлтіруді әйелдердің туу кезіндегі және туғаннан кейінгі ерекше
психикалық жай-күйлерін ескере отырып, жеңілдету жағдайлары кезінде
жасалған қылмыс деп санайды.Сонымен бірге,эйелдің алдын ала жаңа туған
баланы өлтіру ниеті болғандығы және бүған оның дәрменсіз жай-күйін
пайдаланған оқиғалардың да болуы мүмкін.Мүлы адам өлтірген кезде жеңілдету
жағдайы деп санауға бола қояр ма екен? Оның үстіне заң шығарушы осындай
оқиғаларды да Қылмыстық Кодекстің 96-бабында көзделген адам өлтіру деп
санайды.Мүлдай жағдайларда кінәлінің әрекеті Қылмыстық Кодекстің 96-бабының
2-тармағының втармақшасы,яғни дэрменсіз жай-күйін пайдалана отырып,адам
өлтіру деп емес, керісінше Қылмыстық Кодекстің 97-бабы бойынша сараланады.
Психиканы зақымдайтын жағдай үстінде немесе психика бұзылуы
жағдайында анасының жаңа туған баласын өлтіруіне келетін болсақ,онда
мү_ндай адам өлтіру туғаннан кейін біршама уақыт өткен соң, бірақ бала жаңа
туған деп сараланатын кезең ішінде ғана орын алады. Психиканы зақымдайтын
жағдайдың немесе психиканың бүзылу жағдайының болуын осы мэселеге
байланысты сарапшылық қорытынды беретін психиатр айқындайды.
Жаңа туған бала түсінігі оның мазмүлын айқындау кезінде белгілі бір
қиындықтарды туғызады.Заң эдебиеттерінде олар әртүрлі айтылады.Осыған
байланысты түрлі мерзімдер көрсетіледі:бір тәулік,бір апта және бір
ай.Кейбір авторлар жағдайға байланысты әр түрлі мерзімдерді пайдалануды
ұсынады. Бұған келісу қиын. Баланың жаңа туған кезеңі адам өлтірудің
жағдайына емес, баланың өзінің өсуіне байланысты ғой.Жаңа туған кезең деп-
баланың туғаннан кейінгі өмірінің алғашқы сатысы-оның организмінің сыртқы
орта жағдайларына бейімделетін уақыт ішіндегі бірінші кезеңі болып
табылады.Бүл кезеңге ішкі органдар функциясының тұрақсыздығы тән болады.
Жаңа туған кезеңнің ұзақтығы әркімде ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе 2
Негізгі бөлім
1. Адам өміріне қарсы қылмыстар түсінігі,түрлері 3
2. Адам өміріне қарсы қылмыстардың жалпы сипаттамасы 6
Қорытынды:
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ..1 1
Пайдаланылған
әдебиттер: ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... 12
Кіріспе
Елімізде әлеуметтік және экономикалық қатынастарға өзгерістер еніп,
ғылым мен техниканың жаңа жетістіктері іздестіріліп, оларды іс жүзінде
толық пайдалануға қызу кірісіп жатқан қазіргі мезгілде,құқық қорғау жүйесі
қызметкерлерінен криминалистика жетістіктерін қылмыспен күресте кеңінен
қолдануын талап етеді.
Адам өміріне қарсы қылмыстарды ашу, тергеу және алдын алу үшін
криминалистік техника, тактика және тергеу әдістемесін жетуілікті
меңгерген, кәсіби білікті заңгер мамандарды дайындау жауапты іс.Олар
материалдық бейнеленген іздерді, заттар іздерін, қүралдар іздерін
анықтауды, бекітуді, алуды және сақтауды қамтамасыз етіп, тегеу мүмкіндігін
анағұрлым кеңейтеді.Қазіргі тергеуші қылмыспен күресті табысты жүргізу үшін
қылмыстың сөзсіз куэларын тез тауып сөйлете білуі керек. Бүл іспен
айналысытын бірденө -бір ғылым ол-криминалистика. Сондықтан, жоғары заң оқу
орындарында криминалистика пәні негізгі кәсіби пәндердің бірі болып
саналады.
Егемендік алған елімізде ана тілінде дайындалатын болашақ
заңгерлердің саны көбейіп, тергеуде мемлекеттік тілде жүргізілетін
қылмыстық істер саны да өсуде.
Қылмыскерліктің әр түрлі көрініс табуы мыналарды қамтидькқылмыс
немесе қылмыстық эрекет, қылмыскерліктің әр түрлі негіздер бойынша бөлініп
алынатын жекелеген түрлері(экономикалық, мемлекеттік, кэмелетке
толмағандардың, эйелдердің және т.б.);млекеттің белгілі бір аймағындағы,
мемлекеттегі адамзат қоғамының әр түрлі кезеңіндегі қылмыскерлік.
Осы айтылғандардан мынадай түжырым жасауға болады:қылмыскерлік-
адамзат тарихында бүрын болған және қазіргі бар қоғамдардың барлығының да
ажырымас бөлігі.
Криминалистика басқа ғылымдар сияқты объективтік құбылыстар
зандылықтарының жиынтығы болып табылыды. Бірақ та осы көптеген
жиынтықтардан криминалистиканың айырмашылығы, ол қылмысты ойдағыдай ашуға,
тергеуге және алдын алуға қажетті заңдылықтарды оқытады. Бұл заңдылықтардың
қалыптасуы эрбір қылмыстың қоршаған ортамен байланысына және материалдық
элемдегі заттардың, жағдайлар мен іс-эрекеттердің өзара қатынастылығы
туралы диалектика заңына сәйкес.Осы заң негізінде міндетті түрде қоршаған
ортада іздер мен көріністер қалады да әрбір әрбір қылмыс объективтік
болмыста әр түрлкидеалдық немесе заттың, құбылыстың ойда қалған түрінде
және материалдық немесе материалдық іздер түрінде бейнеленеді.
Адам өміріне қарсы қылмыстардың криминалистік сипаттамасы
1 Адам өміріне қарсы қылмыстар түсінігі,түрлері
...
Адам өлтіру қылмысы өмірге қарсы қылмыстардың ішіндеп ең ауыр түріне
жатқызылғандықтан, оны ашу өте қиындыққа әкеліп соғады.
Қылмыскерлер әр түрлі айла-амалдарды, беттерін көрсетпеу,
т.с.с.қылмысты жасыру үшін артына із қалдырмауларына тырысады, сол себептен
қылмыстарды ашу өте қиын. Қылмыс жасаған кезде қылмыскер қылмысты ашық,
айналадағылар көзінше, жабық, тығылып немесе жасырып, қылмыстық әрекеттер
жасауы мүмкін(жасайды).
Адам өлтіру қылмысының (тергеу әрекеті)істі қозғау әрекеті өлік
табылғаны хабарланғаны кезінде, куәлардың немесе жәбірленушілердің
арызымен, тірі қалғандар мен жақын туыстарының арызы бойынша, жоғалып кетті
деп жазылған арыздары келіп түскен кезден басталады.
Осы айтылып кеткендер бойынша (тек жоғалып кеткеннен басқа)істі
қозғаудың сүрағын шешу оңайырақ, бірақта өлімнің қалай болған себебін білу
керек, яғни адам қартайып, не ауырып, не сәтсіз оқиға жағдайынан қайтыс
болды ма, әлде жоқ па?
Адамды іс-түссіз жоғалды деп тану үшін, яғни істі қозғау үшін
тексерулер бастан аяқ жүргізіледі, содан кейін ғана адамды іздестіру
шаралары жүргізіледі.
Егер де істі қозғау үшін жеткілікті материалдар болмаса, онда
тергеуші тиісті тергеу әрекеттерін жүргізуге құқылы.
Кісі өлтірудің криминалистикалық сипаттамасын мына элементтер
қүрайды: қылмысты жасыру; қылмыскердің жеке түлғасы мен Жәбірлденуші туралы
мәліметтер
Қылмысты жасалу тәсіліне қарай кісі өлтіруді екі негізгі түрге бөліп
қарауға болады:
* ашық түрде кісі өлтіру, яғни кісі өлтірушінің жанында оны
білетін адамдардың болуы. Егер көрген адам
болмаған
жағдайдың өзінде де, кісі өлтіруші өзінің істеген ісін және
кінәсін
жасырмаған жағдайда.
* жасырын түрде кісі өлтіру, яғни қылмыстың ешкім көрмеген
жағдайда жасалуы, қылмыскердің өзі кінәсін белсенді түрде
жасыруға тырысуы, куәгерлер қатысқан жағдайдың өзінде
бейтаныс адамның қылмыс жасап, жауапкершіліктен қүлылып
мақсатын іске асыруы.
Қылмыстың бүл түрі тергеу үшін күрделі болады. Тергеу әдістемесін
жасағанда кісі өлтірудің әдістерін зерттеумен қатар, олардың қылмыстарын
жасыру тэсілдерін де зерттеу керек. Кісі өлтірушілер көбінесе бір нәрсені
теріс көрсетуге тырысып, түрлі айла жасайды. Әр түрлі жағдайларға сэйкес
олар: табиғи болған өлім, өзің-өзі өлтіру, жазатайым жағдайда, абайсызда
болған өлім және т.б.көріністер.
Қылмыскердің айлаларын анықтау барысында мына негізгі
факторларға көңіл бөлінуі қажет: жәбірленушілерге өлтіру уақытында
жасалған зақымдардың сипаттамасы және өзін ақтайтын дәлелдердің
шынайылығы.
Кісі өлтірушілер мәйітті немесе оның бөліктерін жәбірленушінің кім
екендігін танытпау үшін жасыруға тырысады.Мәйіт басының кесіліп алынуы,
бүлдірілуі(құлақ, мұрын, ерін, көз шығарылуы мүмкін), бас терісін сыпыруы,
өртеуі, суға батырылуы, дененің бөлшектелініп тасталуы мүмкін.
Қылмыскер өлім болған жердегі өз-өзіне және киіміне түскен таңбаларын
жоюға тырысады. Іздер мен басқа да заттар айғақтар сәйкес материалдары
болуға, қылмыскердің іс-әрекеттері туралы айтуға мүмкіндік береді.
Өлтіру құралдарындағы қол іздер кейде кісі өлтірушінің солақай
екендігін анықтауға мүмкіндік туғызады.
Қылмыс жасау тәсілдері туралы мәліметтерді пайдаланып, негізгі
тұлғалардың арасынан қылмысты кім жасағанын анықтап, болжауға болады.
Қылмыстар деректі жағдайда жасалады. Жағдайды зерттеп, қылмыскер мен
Жәбірленушінің эрекеттеріне әсер еткен объективтік факторларды, оқиға
тетігін, өлтіру тәсілдерін анықтауға болады.
Кісі өлтірушілік жасалу тэсілі бойыңша олар дайындалып жасалған ба,
әлде жоқ па дифференциялануы мүмкін. Статистикалық мэліметтердің
куәландыруы бойынша көптеген қылмыскерлер кісі өлтірушілікті дайындалмай
жасайды, жәбірленуші өміріне қасақаналық ниеттен пайда болып, сол арада
жүзеге асырылады.
Адам өлтіру қылмысының жеткізілуіне, оның тез ашылуына тергеушінің
жинаған материалдары әсерін тигізеді.
Адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтары мемлекет арқылы
қорғалады. Қ.Р.Конституциясының 2-бөлімі осы мэселеге тікелей арналған.
Конституцияның 1-бабында ең қымбат қазына -адам және адамның
өмірі,құқықтары және бостандықтары,-деп жарияланған.Осыған орай Қ.Р.-дағы
барлық құқық салалары,оның ішінде Қылмыстық құқық та адамды қорғауды өзінің
міндеті деп санайды. Қ.Р.Қылмыстық Кодексінің 2-бабында адам мен азаматтың
құқықтары,бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғау ең басты міндет ретінде
саналып отыр. Қ.Р.барлық заңцары жеке адамды қорғауға,адам құқықтары мен
бостандықтарын қорғауға эруақытты артықшылықтар береді.Сондықтан да Қ.Р.-
ның Қылмыстық Кодексінің Ерекше бөлімінің бірінші тарауы жеке адамға қарсы
қылмыстарға арналған.Осы тарауға кіретін барлық қылмыстардың топтық
объектісі жеке адамның дұрыс іс-қызметін қамтамасыз ететін қоғамдық
қатынастар болып табылады.
Адам өлтіру, сондай-ақ әрекетсіздік нысанында да болуы мүмкін.Бұл
негізінен мынадай жағдайда болуы мүмкін.Кінәлі адам біреуді өмірінен айыру
мақсатымен өлімге араша тұра алатын мүмкіндігі бола тү_ра және осыған
тікелей міндетті бола тұрса да әрекетсіздік жолымен оған өлім қаупін
туғызады және өлімге жол береді.
Кінәлінің өлімінің жолын кесу жөніндегі эрекетті істеу міндеттілігі
заң талагітарынан туындауы мүмкін (мысалы,ата-аналары өздерінің жаңа туған
нэрестелерін немесе жас балаларын өлтіру мақсатымен тамақтандырмайды немесе
олардың өмірін сақтап қалу үшін өзге де шараларды қолданбайды).Өздігінен
жүріп-тү_ра алмайтын және өздерінің табиғи қажеттіліктерін қамтамасыз ете
алмайтын жағдайларда қартайған ата-аналарын олардың ересек балалары олардан
қүлылу мақсатында осындай эрекеттер жасауы мүмкін.
Адам өлтірудің объективтік жағының екінші белгісі, қылмыстың зардабы-
Жәбірленушінің өлімі болып табылады.Өмірінен айыруына тікелей қасақаналық
болғанымен қылмыстық зардаптың -өлімнің болмай қалуы Кінәлінің әрекетіне
оқталғандығы, адам өлтіруге оқталгандық ретінде сақталуға негіз болады.Адам
өлтіру кезінде,өлім әрекет жасалғаннан кейін бірден немесе белгілі бір
уақыт өткеннен кейін жүзеге асуы мүмкін. Келтірілген зардапты кінә деп
жүктеу үшін болған өлім мен субъектінің әрекеті немесе әрекетсіздігі
арасындағы себептік байланыстың болуы негіз болып табылады.Әрекет пен
зардаптың арасында себептік байланыс болмаған кезде түлға жасаған әрекеті
үшін ғана жауапты болады.Өлтіруге тікелей оқталу айқындалған кезде өлтіру
үшін оқталғандық жасалған болып табылады, ал өлтіруге жанама ниет болған
кезде Кінәлі адам нақты келтірілген зияны үшін ғана жауап береді.
Адам өлтіру-материялдық құрамға жататын қылмыс.
Адам өлтірудің субъективтік жағы- Қылмыстық Кодекстің 96-бабына
сәйкес тек қана қасақаналықпен жүзеге асырылады.Адам өлтіру кезінде
қасақаналық тікелей және сол сияқты жанама болуы да мүмкін.Тікелей
қасақаналық кезінде кінәлі өзінің басқа адамның өміріне қол сұғып отырғанын
сезеді,оның әрекеті іс жүзінде өлімге соқтыруы мүмкін екендігіне немесе
қалайда өлімге әкелетіндігін біледі және өлімнің болуын тілеп іс-эрекет
жасайды.
2. Адам өміріне қарсы қылмыстардың жалпы сипаттамасы
Қ.Р.-ның Қылмыстық Кодексінде адам өлтірудің негізгі құрамы мен
ауырлататын жағдайда адам өлтірудің құрамы бір бапқа біріктірілген.Негізгі
құрам- бұл осы қылмыстың ауырлататын түріне(96-баптың 2-тармағы)жатпайтын
құрам.Негізгі құрамға (96-баптың 1-тармағы)мынадай адам өлтіру түрлері
жатады:
Қызғаныштан, төбелес кезінде немесе үрыс-керіс үстінде (бұзақылық
себептер болмағанда), жәбірленушінің заңсыз эрекеттеріне байланысты,жеке
қарым-қатынас негізінде туындаған, кек алумен байланысты болған адам өлтіру
оқиғалары.
Ауырлататын жағдайларға адам өлтіру-Қылмыстық Кодекстің 96-бабының 2-
тармағында көзделген.Қылмыстық қүқық теориясында бұл жағдайларды топтарға
бөлу қалыптасқан.Мұндай жағдайда бөлу өлшемі әр түрлі.Топқа бөлу үшін
крбінесе қылмыс құрамының элементтері пайдаланылады.
Жаңа Қылмыстық Кодексте анасының жаңа туған баласын өлтіргені үшін
жауаптылық бірініпі рет жеке қарастырылған.Заң шығарушы адам өлтірудің бұл
түрінің өзіндік ерекшелігін ескере отырып,оны дербес құрамға бөлуді мүмкін
деп тапты. Бүл құрам үшін баланы туу кезінде немесе туғаннан кейін бірден
қасақана өлтірген жағдайдың орнын алуы шарт.Бүдан басқа, жаңа туған баланы
өлтіру біраз уақыттан кейін жүйкені зақымдайтын жағдай үстінде немесе
есінің дү_рыстығын жоққа шығармайтын психиканың бү-зылуы жағдайында орын
алуы да мүмкін.
Қылмыстық Кодекстің 97-бабының санкциясына қарағанда,заң шығарушы
мүлдай адам өлтіруді әйелдердің туу кезіндегі және туғаннан кейінгі ерекше
психикалық жай-күйлерін ескере отырып, жеңілдету жағдайлары кезінде
жасалған қылмыс деп санайды.Сонымен бірге,эйелдің алдын ала жаңа туған
баланы өлтіру ниеті болғандығы және бүған оның дәрменсіз жай-күйін
пайдаланған оқиғалардың да болуы мүмкін.Мүлы адам өлтірген кезде жеңілдету
жағдайы деп санауға бола қояр ма екен? Оның үстіне заң шығарушы осындай
оқиғаларды да Қылмыстық Кодекстің 96-бабында көзделген адам өлтіру деп
санайды.Мүлдай жағдайларда кінәлінің әрекеті Қылмыстық Кодекстің 96-бабының
2-тармағының втармақшасы,яғни дэрменсіз жай-күйін пайдалана отырып,адам
өлтіру деп емес, керісінше Қылмыстық Кодекстің 97-бабы бойынша сараланады.
Психиканы зақымдайтын жағдай үстінде немесе психика бұзылуы
жағдайында анасының жаңа туған баласын өлтіруіне келетін болсақ,онда
мү_ндай адам өлтіру туғаннан кейін біршама уақыт өткен соң, бірақ бала жаңа
туған деп сараланатын кезең ішінде ғана орын алады. Психиканы зақымдайтын
жағдайдың немесе психиканың бүзылу жағдайының болуын осы мэселеге
байланысты сарапшылық қорытынды беретін психиатр айқындайды.
Жаңа туған бала түсінігі оның мазмүлын айқындау кезінде белгілі бір
қиындықтарды туғызады.Заң эдебиеттерінде олар әртүрлі айтылады.Осыған
байланысты түрлі мерзімдер көрсетіледі:бір тәулік,бір апта және бір
ай.Кейбір авторлар жағдайға байланысты әр түрлі мерзімдерді пайдалануды
ұсынады. Бұған келісу қиын. Баланың жаңа туған кезеңі адам өлтірудің
жағдайына емес, баланың өзінің өсуіне байланысты ғой.Жаңа туған кезең деп-
баланың туғаннан кейінгі өмірінің алғашқы сатысы-оның организмінің сыртқы
орта жағдайларына бейімделетін уақыт ішіндегі бірінші кезеңі болып
табылады.Бүл кезеңге ішкі органдар функциясының тұрақсыздығы тән болады.
Жаңа туған кезеңнің ұзақтығы әркімде ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz