Зеңгі баба туралы аңыз

1. Зеңгі баба туралы аңыз
2. Зеңгі баба .Ясауи шәкірті
3. Сиыр атасы . Зенгі баба
4. Пайдаланылған әдебиеттер

Қазақта «Кешегі аңыз – бүгінгі ақиқат» деген сөз бар. Алайда қазақ фольклорына, аңыз әңгімелеріне келгенде «кешегі ақиқат – бүгінгі аңызға» айналып кететіні де рас.
Ең өкініштісі – тарихи тұлғаларымыз ертегі мен мифке айналып кетіп жатқаны. Оның түбі рухани дағдарысқа апаратыны анық. Кешегі Зеңгі баба, Ойсыл Қара, Шопан, Қамбар аталар, тіпті әзіл сөздің патшасы Қожанасыр болсын ертегі мен анекдоттың кейіпкеріне айналып кеткелі қашан? Ол ол ма, ертеңгі болшағымыз, бүгінгі үмітіміз оқушыларға да осылай деп оқытылуы – кешірілмес қателік. Смағұл Елубай ағамыздың: «Америка тамырын таппай әлек, қазақ тамырын таптаумен әлек» деген сөздің жаны бар екенін осыдан-ақ көруге болады.
Зеңгі баба Ясауи шәкірті
Зеңгі баба – (араб тілінен – зеңгі – «қара», парсы тілінен – «қоңыраулы» деген мағына береді.) – Орталық Азиядағы атақты әулие. Қожа Ахмет Ясауидің ілімін ұстанушы. Шын аты белгісіз кейбір деректерде Ай-қожа немесе Имин-баба деген есімдер келтіріледі. Зеңгі атын терісінің қаралығына байланысты қойылған. Оны және химмати («мейірімді», «жомарт») деген де аты болды. Зеңгі бабадан пәлсапалық я поэтикалық еңбек қалмаған. Аңыз бойынша Зеңгі баба сиыр бағып, оңашада намаз оқып, зікір салумен айналысқан. Әулие жария зікір салған уақытта сиырлар айнала қоршап, бірге зікірге қатысып тұратын болыпты.
Қорлама кем адамды болсаң дана,
Кәріпті Құдай сүйсе нендей шара?!
Ер болған сиыр бағып Зеңгі баба,
Пір болды түйешіден Ойсылқара.
Зеңгі баба 1258 жылы қайтыс болыпты. Оның қабірі Ташкент шаһарының маңында. Өз уақытында Әмір Темір (1370-1405) басына кесене соғады. Аңыз бойынша Әмір Темір көреген Зеңгі бабаға мазар салмақшы болғанда, әулие түсіне еніп, ең бірінші Қожа Ахмет Ясауидің кесенесін салуды бұйырады. Зеңгі баба кесенесіне кірпіштерді Самарқаннан қолдан қолға жалғастырып тасытқан.

1. "Қазақ Энциклопедиясы",4 том 3 бөлім