Белоктардың организмдегі өзгерісі

Пән: Биология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Белок.

2. Белоктардың организмдегі өзгерісі.

3. Белок малекулаларының құрылысы.

4. Белоктардың физикалық химиялық қасиеттері.

1. Белоктар - Малекулалары әр түрлі аминқышқылдарының қалдықтарынан құралған күрделі табиғи полимерлер.

Белоктар - өсімдіктер жануарлар және адам тіршілігіндегі аса маңызды заттар. Олар оргаанизмде тіршілік үшін маңызы зор қызметтерді атқарады. Клетка цитоплазмасы, ядролары, терінің сыртқы қабаттары, ми, жүйке, бұлық ет, шаш, мүйіз қан тағы басқа негізінен, әр түрлі белоктардан құралған. Осы айтылғандардан белоксыз тіршілік жоқ екенін білуге болады. Неміс философы Ф Энгелсьтің айтуы бойынша:

Тіршілік дегеніміз - белокты денелердің өмір сүру тәсілі.

Белоктар - сыртқы түрі, физикалық күй, құрлымы, атқаратын қызметтері қандай әр алуан болса, өздері де соншама әр түрлі болады. Белоктар тірі организмдердің әр түрлі физикалық химиялық процустер жүретін энергия көзі болып есептеледі.

Әр бір белок белгілі бір қызмет атқарады. Организмде жүретін әр бір реакцияның өзіне тән жеке белок өршіткісі болады. Сонымен белоктар жер бетіндегі бүкіл тіршіліктің негізі және организмде әр алуан қызметтерді атқарады. Оны 14 кестеден керуге белоктардың гидролиздену реакциясы натижесінде оның әр түрлі а - аминқышқылы қалдықтарынан тұратыны анықталды.

2. Белоктардың организмдегі өзгерісі.

Белоктар аса маңызды тағамдық заттар құрамында болатындықтан,

асқорыту жолдарында ферментер әсерінен аминқықылдарына дейін ыдырап, гидролизденеді. Амин қышқылдары ішек қабырғалары арқылы қанға өтеді. Олар адам немесе жануар щрганизмінде өзіне тән белогын түзеді. Кейбіреулері тотығып, ең ақырғы өнімдерге дейін ыдырап, энергия бөледі.

Белоктарды синтездеу проблемсы . Белок синтездеу поблемасының теориялық та, практикалық та маңызы бар. Бірақ қазіргі уақытқа дейін белок синтезі толықтай іске аспай отыр. Оның себебі, белок малекулаларының күрделі құрылымды болунда. Белок малекулаларын синтездеуге әрекет жасаған ғалымдардың сәтсіздіктерінің себебі осында болуыда мүмкін. Белок малекулаларының үздіксіз өзгеруін басқаратын заңдылықтарды түсіну - қазіргі ғылымның ең басты міндеттерінің бірі. Белоктың құпия сырын ашу көптеген вирус ауруларын жеңуге мүмкідік береді. Жаңа химиялық талшықтар мен пластмассалар жасауға, тамақ және химия өнеркәсібінде жаңа өндіріс прцестерін ойлап табуға көмектеседі. Ең алғаш рет қарапайым белокты заттар - гипофиздің гармондары возопрессин мен окситоцин алынды. Одан басқа белок синтездеудегі аса зор табыстарға инсулин мен рибонуклеазаны алу жатады. Полипептидтік теория ашылғанна бері белоктың қасиеттері бар полипептидтер синтезделіп, жемдік қоспа, дәрі - дәрмек ретінде қолданып жүр.

Белоктар - малекуласының құрамы мен құрылысы өте күрделі пептидті бйланыстар арқылы байланысқан жоғары малекулалы қосылыстар. Белоктың құрылысы төрт түрлі құрылыммен анықталады.

3. Белок малекулаларының құрылысы Организмде әр түрлі маңызды қызметтер атқаратын белоктардың құрлымы да бір - біріне мүлде мүлде ұқсамайды. Әр белоктың өзіне тән жеке тұрақты құрылымы болады. Белок малекулаларының төрт реттік құрылымы бар.

Бірінші реттік құрылым - Бұл полипептид тізбегіндегі аминқышқылдарының саны мен ретін көрсетеді.

Белок құрылымының полипептидтік теориясын ХХ ғасырдың басында неміс химигі Э. Фишер ұсынған болатын. Адам организмде 1 - нан аса белок түрлері болса, оның барлығы да бізге белгілі 20 шақты аминқышқылынан құрылған.

Бір белок малекуласын түзуге 50-ден 10/5 - не дейін аминқышқылдары

қалдықтары қатысады.

Бірінші реттік құрлымы 1954 жылы белгілі болған алғашқы белоктардың бірі - инсулин гамонының малекуласы 2 полипептид 21 аминқышқылының, екіншісінде 30 аминқышқылының қалдығы бар Мr тұрады.

Екінші белок рибонуклиаза ферметінің бірінші тізбегінде 124 аминқышқылының қалдығы бар және Мr=1500 шамасында болады. Белоктың екінші реттік құрылымы - Бұл СО топтары әсерінен түзілетін сутектік байланыстар есебінен полипептидтік топтарда сүтектік байланыстар түзілу мүмкіндігі жоғары болғандықтар, еінші реттік құрылым тұрақты болады. Белоктардың екінші реттік құрылымы 1951 жылы амаерикандық химик Л. Полинг анықтаған. Белоктардың үшінші реттік құрылымы - Оралманның кеңістіктегі түрліше түйін түзе конфигурацияланды. Кеңістіктегі осы құрылым белоктардың көптеген физикалық, химиялық және негізгі биолгиялық қасиеттерін анықтайды. Ол көмірсүтек радикалдарының гидрофобтық, сондай - ақ сүтектік, дисульфиттік, иондық байланыстар есебінен үсталады. Гидро - грекшеден аударғанда су, фобос - қорқу деген мағынаны білдіреді. Белок малекуласы сулы ертіндіде гидрофобты бүйірімен ішке қарай, ал полярлы топтар орналасқан гидрофильді бүйірімен сыртқа қарап оралып, түйін түзеді. Белоктардың төртінші реттік құрылымы бірнеше полипептид тізбегінің сүтекті байланыстар көмегімен бірігуінен жасалатын түзіліс. Мысалы: гемоглабин - глобин белогының 4 полипептид тізбегіндегі қанға қызыл түс беретін 4 гемнің көмегімен бірігуінен түзілген күоделі белок. Әр бір гемнің құрамында бір малекула өттекті байланыстыратын екі валентті темірдің бір атомы бар. Осылайша өттекті байланыстырған гемоглабин оксигемоглабин деп аталады және ол 4 малекула өттекті тасымалдайды . Ал ұлплардан полипептид тізбегіндегі аминтоптары өздеріне көмірқышқыл газын байланыстырып алып шығады.

4. Белоктардың физикалық химиялық қасиеттері.

Физикалық қасиеттері. Атқаратын қызметтері сияқты қасиеттері де әр түрлі бір белоктар коллоид ертінді түзе суда ерісе, екінші біреулері тұздардың сұйытылған ертіндісінде ериді, ал үшіншілері мүлде ерімейді. Қыздырудан, ауыр металл тұздарының және қышқылдардыңәсернен радиовктивтік әсерлерден белоктардың үшінші және екінші реттік құрылымы бұзылады. Бұл құбылыс денатурациялану деп аталады. Мысалы: жұмыртқагың пісуі, қауырсынның және еттің күюі, тағы басқалар. Денатурацияланған белок қайта қалпына келмейді.

Химиялық қасиеттері. Белоктардың аминқышқылдарының қалдықтары

әр түрлі химиялық реакцияларға түсүге қабилетті функционалдық топтар жеткілікті. Олар тотығу - тотықсыздану, эфирлену, реакцияларына қатысады. Сондай - ақ екідайлы болғандықтар, қышқылдармен және негіздермен тұз түзеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.