Үй гигиенасы



1 Гигиена
2 Тұрғын үй гигиенасы
3 Тұрғын үй салуға жер ауданын және көлемiн таңдау
4 Қорғаныс аймағы
Гигиена – (грек. hygіeіnos – дені сау) денсаулықты сақтау, аурулардан алдын ала сақтану туралы ғылым; медицинаның бір саласы. Гигиена сөзі грекше hygіeіnos, яғни ол дені сау деген ұғымды білдіреді. Қоршаған ортаның адам организміне (денсаулығына, оның еңбек ету қабілеті мен өмірінің ұзақтығына) тигізетін әсерін зерттейді; елді мекендерді таза ұстау, мұндағы адамдардың тұрмысы мен қызмет жағдайын жақсарту жөнінде түрлі нормативтер мен ғылыми талаптар, санитарлық шаралар жүйесін жасайды. Біздің заманымыздан бұрынғы 1500 ж. Мысырда, Хорезмде тазалық сақтау шаралары қолданылған. Адам денсаулығын жақсартып, нығайтатын – таза ауа мен су екенін сол кездің өзінде ежелгі грек дәрігері Гиппократ атап көрсеткен. Гиппократтың сол көзқарасын ортағасырлық ғұлама ғалымӘбу Әли ибн Сина жалғастырды. Оның әлемге әйгілі «Дәрігерлік ғылымның каноны» деген энциклопедиялық еңбегінде денсаулықты күні бұрын сақтап, дұрыс тамақтана білудің теориялық негіздері баяндалған. Сол кезде Үргеніш, Самарқан, Отырар, Тараз, т.б. қалаларда мал сою, сүт сату, балық сақтау, ауыз суды тазарту істеріне жергілікті билік органдары тарапынан бақылау жасалып отырған. Қазақ халқы ежелден денінің саулығын, тазалығын сақтап, дұрыс тамақтануға қатты көңіл бөлген. Қазақ жерінде тазалық сақтау туралы мағлұматтар да ертеден белгілі. Атап айтқанда 15 ғасырда жазылған Өтейбойдақ Тілеуқабылұлының «Шипагерлік баян» атты энциклопедиялық-анықтамалық қолжазбасында халық медицинасы, адамның он екі мүшесін күту (мысалы, тері, көз, т.б.), тазалық сақтау туралы мол мәліметтер келтірілген.
1. Балалар энциклопедиясы, III-том
2. О.Д.Дайырбеков, Б.Е.Алтынбеков, Б.К.Торғауытов, У.И.Кенесариев,
Т.С.Хайдарова Аурудың алдын алу және сақтандыру бойынша орысша-
қазақша терминологиялық сөздік. Шымкент. “Ғасыр-Ш”, 2005 жыл.
3. Қазақ Энциклопедиясы
4. Шаңырақ : Үй-тұрмыстық энциклопедиясы. Алматы : Қаз.Сов.энцикл.Бас
ред., 1990

Гигиена
Гигиена – (грек. hygіeіnos – дені сау) денсаулықты сақтау, аурулардан
алдын ала сақтану туралы ғылым; медицинаның бір саласы. Гигиена сөзі грекше
hygіeіnos, яғни ол дені сау деген ұғымды білдіреді. Қоршаған ортаның адам
организміне (денсаулығына, оның еңбек ету қабілеті мен өмірінің ұзақтығына)
тигізетін әсерін зерттейді; елді мекендерді таза ұстау, мұндағы адамдардың
тұрмысы мен қызмет жағдайын жақсарту жөнінде түрлі нормативтер мен ғылыми
талаптар, санитарлық шаралар жүйесін жасайды. Біздің заманымыздан бұрынғы
 1500 ж.  Мысырда,  Хорезмде  тазалық сақтау шаралары қолданылған. Адам
денсаулығын жақсартып, нығайтатын – таза ауа мен су екенін сол кездің
өзінде ежелгі грек дәрігері Гиппократ атап көрсеткен. Гиппократтың сол
көзқарасын ортағасырлық ғұлама ғалымӘбу Әли ибн Сина жалғастырды. Оның
әлемге әйгілі Дәрігерлік ғылымның каноны деген энциклопедиялық еңбегінде
денсаулықты күні бұрын сақтап, дұрыс тамақтана білудің теориялық негіздері
баяндалған. Сол кезде Үргеніш, Самарқан, Отырар, Тараз, т.б.
қалаларда мал сою, сүт сату, балық  сақтау, ауыз суды тазарту істеріне
жергілікті билік органдары тарапынан бақылау жасалып отырған. Қазақ халқы
ежелден денінің саулығын, тазалығын сақтап, дұрыс тамақтануға қатты көңіл
бөлген. Қазақ жерінде тазалық сақтау туралы мағлұматтар да ертеден белгілі.
Атап айтқанда 15 ғасырда жазылған  Өтейбойдақ Тілеуқабылұлының Шипагерлік
баян атты энциклопедиялық-анықтамалық қолжазбасында халық медицинасы,
адамның он екі мүшесін күту (мысалы, тері, көз, т.б.), тазалық сақтау
туралы мол мәліметтер келтірілген. Осындай мәліметтер, сондай-ақ Халел
Досмұхамедұлының Оқушылардың саулығын сақтау (1925), Адамның тән
тіршілігі (1927) атты еңбектерінде айтылған.
Гигиена ғылымы эксперименталдық және клиникалық медицина, оның ішінде
кәсіби аурулар мен жұқпалы ауруларды зерттейтін ғылыми бағыттарды,
биология, химия, физика, климатология, т.б. ғылым салаларының жаңалықтары
мен жетістіктерін пайдаланады. Гигиена саласындағы зерттеулерді Қазақстан
Республикасы Денсаулық сақтау агенттігі, Профилактикалық медицина
академиясы үйлестіріп отырады.

Тұрғын үй гигиенасы
Тұрмыс гигиенасының негізі —  пәтерді күтіп, таза ұстау.
Бөлмеге жиһазды толтырып жинай беруге болмайды. Себебі ол шаңныңкөп
жиналуына жол беріп, үйді таза ұстауды қиындатады. Тазалық сақтау үшін күн
сайын шаңды сүртіп, еденді дымқыл щеткамен сыпыру, аптасына кемінде 1 рет
жуып отыру керек. Терезені кірлетпей уақтылы сүрткен абзал.
Жұмсақ жиһаз бен кілемдердішаңсорғы ш пен тазалаған жөн. Бөлменің ауасы таза
болуы үшін терезе желдеткішін күніне 3 мәрте: таңертең дене шынықтырған
кезде, бөлмені жинастырғанда және ұйықтар алдында (пешпен жылытылатын
үйлердерде пеш жағылатын уақытқа туралаған жөн) 30 минуттай ашып, желдетіп
алу қажет. Жазда терезелерді ашып қойған дұрыс. Егер отбасыда балалар, жасы
ұлғайған немесе аурушаң адамдар болса, оларға жел қарысып қалмас үшін
бөлмені сақтықпен желдеткен жөн. Бөлменің ауасын тазарту үшін механикалық
желдеткіштер де пайдаланылады. Ас үйде, ваннада, дәретханада желдетуг е
арналған ауа тартқыштар болады. Пәтерді жинастырған кезде торды жиналған
шаңнан тазалаған жөн. Қабырға арқылы да аздап ауа алмасады, сондықтан
тұрғын үй қабырғасын майлы бояумен сырлауға болмайды. Мүмкіндігінше, бөлме
температурасы жылдың жылы мезгілінде 22˚С-тан 25˚С-қа дейін, қыста 20˚С-тан
22˚С-қа дейін (алайда 18˚С-тан төмен емес) бірқалыпты болғаны
абзал. Есіктер мен терезе рамаларындағы саңылауларды тығындап бөлмені жылы
ұстауға болады. Температураны жоғарылату үшін электр каминдерді т. б.
жылыту аспаптарын пайдалану керек. Пешжаққан кезде иіс тиіп қалуынан
сақталған жөн. Пешке от жағуды кешкі 20 сағаттан кейін тоқтатқан дұрыс.
Отын толық жанып болғаннан кейін ғана пештің жаппасын жабады.
Бөлмені салқындату үшін  терезеге  орнатылған  кондиционерлерді
пайдалануға болады. Кондиционер тұрақты темпера тураны сақтай отырып, ауаны
бір мезгілде шаң мен ылғалдан тазартады. Үйді күтіп ұстамаған жағдайларда
(іргесі сыз тартқанда, төлені су басқанда, үйдің төбесінде, жабындысында
ақау болғандағыдан басқа): пешті жүйелі түрде жақпағанда, бөлме үнемі
желдетілмегенде, үй ішіне кір жуып, кептіргенде бөлмеде сыз пайда
болып, ауа ылғал тартады. Сыз адамды науқасқашалдықтырады, үй қабырғасы
мен жиһаздарының бүлінуіне әкеп соқтырады. Сондықтан кірді ваннада
жуып, балконда немесе аулада (оған арнайы бөлінген жерлерде) кептірген жөн.
Адам көбірек бас қосатын бөлмелердің таза болуына ерекше мән берген дұрыс.
Әсіресе, ас үйді таза ұстау қажет. Бөлмелерде шыбын, тарақан, кеміргіштер
пайда болмау үшін тамақты ашық, ыдыс-аяқты жуылмаған күйінде қалдырмай,
тағам қалдықтарын жабылатын шелекке салып, уақытында шығарып отырған
жөн. Ваннаныпайдаланған сайын ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Гигена туралы жалпы мағлұмат
Еңбек гигиенасында кәсіби ауруларды алдан алуды зерттеу әдістері
Гигиена туралы жалпы ұғым
Қонақ үй қызметтері
Университет гигиенасының міндеттері
Мектепке дейінгі ұйымдардағы балалардың тыныс алу жолдарының гигиеналық талаптары
Биологияны оқытуда гигиеналық тәрбие беру
Құрылыстағы еңбек қорғау
Өндірістік цехтың сипаттамасы
Биологияны оқытуда гигиеналық тәрбие жұмыстарын жүргізу
Пәндер