Бизнес жоспарлаудың түсінігі және мазмұны
Кіріспе
1. Бизнес жоспарлаудың түсінігі және мазмұны
1.1. Бизнес жоспар жасау және оның нарық жағдайындағы қажеттілігі
1.2. Кәсіпорын басқару жүйесіндегі бизнес жоспарлау қызметінің мәні мен орны
2. Фирма ішілік бизнес жоспарлау жүйесін құру принципі.
2.1. Фирма ішілік бизнес жоспарлау жүйесін құру принципі
2.2. Фирманы басқару жүйесіндегі бизнес . жоспардың мақсаты мен мәні
2.3. Бизнес жоспарлаудың түсінігі және мазмұны
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Бизнес жоспарлаудың түсінігі және мазмұны
1.1. Бизнес жоспар жасау және оның нарық жағдайындағы қажеттілігі
1.2. Кәсіпорын басқару жүйесіндегі бизнес жоспарлау қызметінің мәні мен орны
2. Фирма ішілік бизнес жоспарлау жүйесін құру принципі.
2.1. Фирма ішілік бизнес жоспарлау жүйесін құру принципі
2.2. Фирманы басқару жүйесіндегі бизнес . жоспардың мақсаты мен мәні
2.3. Бизнес жоспарлаудың түсінігі және мазмұны
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Нарықты экономикаға сәйкес фирма ішілік жоспарлау жүйесіне преспиктвті және ағымдық өндірістік жоспарлау кіреді.
Преспективті жоспар кәсіпорын дамуының стратегиялық жоспары әдетте бес (кейде он жылға) жыл сайын дифференцияциямен қабылданады. Олардың ақпараттық негізінде өндірістің және өткізудің бөлшекті және нақты ағымдық (жылдық) жоспары құрылады. Шетелдік әдебиеттерде жекеленген ірі компаниялар өздерінің дамуына байланысты жоспарын болжауын құрастырғанда 100 жыл алға жасайды.
Ағымдық жоспар қысқа уақыт негізімен бір жылға (кейде 2-3 жылға) жасалады, - тоқсан, ай.
Жоспардың кез келген түрі ( көлемдік, күнтүзбелік және жедел ) оның үш негізгі құраушы бөлшектерінің есебімен жасалады. Бірінші компанент алаң, цех және кәсіпорын бойынша аяқталмаған өндірістің нақты жағдайын сипаттайды. Ол жоспарды құру кезінде нақты ескерілуі керек. Екінші компанентте жоспар құрылып отырған мақсат бейнеледі. Үшінші компанент жоспарды өткізуден жеткен экономикалық тиімділіктің сипатталуы үшін арналған.Бұл тиімділік ресустардың барлық түрін экономикалық түрде мақсатты бағыталып қолданғанда қамтамсыз етіледі; жанды еңбек, өндірістік құрал – жабдық, алаңдар және қаржылық құралдар. Нарықтық экономика жағдайында бизнес – жоcпар қызмет етуші сонымен бірге жаңадан қалыптасқан фирма үшінде маңызды жұмыс құралы болып табылады. Отандық кәсіпкерлер барлық уақытта бизнес жоспардың кәсіби дайындалғанның және оның негізгі мәнін жақсы біле бермейді. Оның көмегі мен қажетті инвестиция алу мүмкіндігі, ұзақ мерзімді преспективаға нақты жоспарлар құруға, өз ісінің сәтті дамуы туралы нақты білуге болатын экономикалық қаржылық және әлеуметтік көрсеткіштерді бағалайтын фактілік және болжамдық жүйені құруға болады. Бизнес жоспар кәсіпкердің нарықтық жобаның ұсынылған тәуекелінің әр бір элементін терең зерттеуге, білуге әрекет еткізеді.
Бизнес жоспардың жасаудың қажеттілігін негіздейтін екі негізгі себеп бар. Келесі қажет:
• инвесторлар жағын осы бизнес – жоспарға экономикалық мақсатты бағытталып ақша салуды немесе несие беруге сендіру;
• фирманың қалыптасқан миссиясын толық көлемде жүзеге асыруға көмектесу және фирманың таңдап алынған басты мақсатынан тайғызатын жағдайларды болдырмау.
Әдеби кітаптарда бизнес – жоспарға әртүрлі түсініктемелер берілген. Отандық шаруашылық жағдайға бейімделе келіп бизнес – жоспар келесі түрде қалыптасуы мүмкін.
Бизнес – жоспар бұл ұзақ мерзімге арналған ( 5,10 және оданда көп жыл ) типтік жобалық шешім, яғни онда нақты өндірістік, инвистициялық, материялды – техникалық, ұйымдық және логистикалық қамтамасыз етуге негізделген кәсіпорын қызметінің экономикалық, қаржылық және басқада нәтижелерін нарықтың сол сегментінде бағалау мүмкіндігі беріледі
Преспективті жоспар кәсіпорын дамуының стратегиялық жоспары әдетте бес (кейде он жылға) жыл сайын дифференцияциямен қабылданады. Олардың ақпараттық негізінде өндірістің және өткізудің бөлшекті және нақты ағымдық (жылдық) жоспары құрылады. Шетелдік әдебиеттерде жекеленген ірі компаниялар өздерінің дамуына байланысты жоспарын болжауын құрастырғанда 100 жыл алға жасайды.
Ағымдық жоспар қысқа уақыт негізімен бір жылға (кейде 2-3 жылға) жасалады, - тоқсан, ай.
Жоспардың кез келген түрі ( көлемдік, күнтүзбелік және жедел ) оның үш негізгі құраушы бөлшектерінің есебімен жасалады. Бірінші компанент алаң, цех және кәсіпорын бойынша аяқталмаған өндірістің нақты жағдайын сипаттайды. Ол жоспарды құру кезінде нақты ескерілуі керек. Екінші компанентте жоспар құрылып отырған мақсат бейнеледі. Үшінші компанент жоспарды өткізуден жеткен экономикалық тиімділіктің сипатталуы үшін арналған.Бұл тиімділік ресустардың барлық түрін экономикалық түрде мақсатты бағыталып қолданғанда қамтамсыз етіледі; жанды еңбек, өндірістік құрал – жабдық, алаңдар және қаржылық құралдар. Нарықтық экономика жағдайында бизнес – жоcпар қызмет етуші сонымен бірге жаңадан қалыптасқан фирма үшінде маңызды жұмыс құралы болып табылады. Отандық кәсіпкерлер барлық уақытта бизнес жоспардың кәсіби дайындалғанның және оның негізгі мәнін жақсы біле бермейді. Оның көмегі мен қажетті инвестиция алу мүмкіндігі, ұзақ мерзімді преспективаға нақты жоспарлар құруға, өз ісінің сәтті дамуы туралы нақты білуге болатын экономикалық қаржылық және әлеуметтік көрсеткіштерді бағалайтын фактілік және болжамдық жүйені құруға болады. Бизнес жоспар кәсіпкердің нарықтық жобаның ұсынылған тәуекелінің әр бір элементін терең зерттеуге, білуге әрекет еткізеді.
Бизнес жоспардың жасаудың қажеттілігін негіздейтін екі негізгі себеп бар. Келесі қажет:
• инвесторлар жағын осы бизнес – жоспарға экономикалық мақсатты бағытталып ақша салуды немесе несие беруге сендіру;
• фирманың қалыптасқан миссиясын толық көлемде жүзеге асыруға көмектесу және фирманың таңдап алынған басты мақсатынан тайғызатын жағдайларды болдырмау.
Әдеби кітаптарда бизнес – жоспарға әртүрлі түсініктемелер берілген. Отандық шаруашылық жағдайға бейімделе келіп бизнес – жоспар келесі түрде қалыптасуы мүмкін.
Бизнес – жоспар бұл ұзақ мерзімге арналған ( 5,10 және оданда көп жыл ) типтік жобалық шешім, яғни онда нақты өндірістік, инвистициялық, материялды – техникалық, ұйымдық және логистикалық қамтамасыз етуге негізделген кәсіпорын қызметінің экономикалық, қаржылық және басқада нәтижелерін нарықтың сол сегментінде бағалау мүмкіндігі беріледі
1. Мырзалиев Б.С. Экономикалық теория.-Түркістан, 2006.
2. Нарықты экономика негіздері.- Ақтөбе, 1993.
3. Қазақ ССР-інің экономикасын тұрақтандыру және
нарыққа көшу бағдарламасы.- Алматы, 1991.
4. «Қаржы қаражат» - 2005, 2006 жж.
5. Назарбаев Н.А. Қазақстанның егеменді мемлекет ретінде
қалыптасуы мен дамуының стратегиясы.-Егеменді
Қазақстан.-І6 мамыр.-1992.
6. Мәдешев Б. Нарықтық экономика теориясына кіріспе.
7. Исабеков Б.М. Кәсіпорындағы бизнес жоспардың методологиялық негіздері.-Түркістан, 2004 ж.
8. www.google.kz.
9. www.google.ru.
10. www. Rambler.kz.
2. Нарықты экономика негіздері.- Ақтөбе, 1993.
3. Қазақ ССР-інің экономикасын тұрақтандыру және
нарыққа көшу бағдарламасы.- Алматы, 1991.
4. «Қаржы қаражат» - 2005, 2006 жж.
5. Назарбаев Н.А. Қазақстанның егеменді мемлекет ретінде
қалыптасуы мен дамуының стратегиясы.-Егеменді
Қазақстан.-І6 мамыр.-1992.
6. Мәдешев Б. Нарықтық экономика теориясына кіріспе.
7. Исабеков Б.М. Кәсіпорындағы бизнес жоспардың методологиялық негіздері.-Түркістан, 2004 ж.
8. www.google.kz.
9. www.google.ru.
10. www. Rambler.kz.
Maзмұны
Кіріспе
1. Бизнес жоспарлаудың түсінігі және мазмұны
1.1. Бизнес жоспар жасау және оның нарық жағдайындағы қажеттілігі
1.2. Кәсіпорын басқару жүйесіндегі бизнес жоспарлау қызметінің мәні мен
орны
2. Фирма ішілік бизнес жоспарлау жүйесін құру принципі.
2.1. Фирма ішілік бизнес жоспарлау жүйесін құру принципі
2.2. Фирманы басқару жүйесіндегі бизнес – жоспардың мақсаты мен мәні
2.3. Бизнес жоспарлаудың түсінігі және мазмұны
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Нарықты экономикаға сәйкес фирма ішілік жоспарлау жүйесіне преспиктвті және
ағымдық өндірістік жоспарлау кіреді.
Преспективті жоспар кәсіпорын дамуының стратегиялық жоспары әдетте бес
(кейде он жылға) жыл сайын дифференцияциямен қабылданады. Олардың
ақпараттық негізінде өндірістің және өткізудің бөлшекті және нақты ағымдық
(жылдық) жоспары құрылады. Шетелдік әдебиеттерде жекеленген ірі компаниялар
өздерінің дамуына байланысты жоспарын болжауын құрастырғанда 100 жыл алға
жасайды.
Ағымдық жоспар қысқа уақыт негізімен бір жылға (кейде 2-3 жылға)
жасалады, - тоқсан, ай.
Жоспардың кез келген түрі ( көлемдік, күнтүзбелік және жедел ) оның
үш негізгі құраушы бөлшектерінің есебімен жасалады. Бірінші компанент алаң,
цех және кәсіпорын бойынша аяқталмаған өндірістің нақты жағдайын
сипаттайды. Ол жоспарды құру кезінде нақты ескерілуі керек. Екінші
компанентте жоспар құрылып отырған мақсат бейнеледі. Үшінші компанент
жоспарды өткізуден жеткен экономикалық тиімділіктің сипатталуы үшін
арналған.Бұл тиімділік ресустардың барлық түрін экономикалық түрде мақсатты
бағыталып қолданғанда қамтамсыз етіледі; жанды еңбек, өндірістік құрал –
жабдық, алаңдар және қаржылық құралдар. Нарықтық экономика жағдайында
бизнес – жоcпар қызмет етуші сонымен бірге жаңадан қалыптасқан фирма үшінде
маңызды жұмыс құралы болып табылады. Отандық кәсіпкерлер барлық уақытта
бизнес жоспардың кәсіби дайындалғанның және оның негізгі мәнін жақсы біле
бермейді. Оның көмегі мен қажетті инвестиция алу мүмкіндігі, ұзақ мерзімді
преспективаға нақты жоспарлар құруға, өз ісінің сәтті дамуы туралы нақты
білуге болатын экономикалық қаржылық және әлеуметтік көрсеткіштерді
бағалайтын фактілік және болжамдық жүйені құруға болады. Бизнес жоспар
кәсіпкердің нарықтық жобаның ұсынылған тәуекелінің әр бір элементін терең
зерттеуге, білуге әрекет еткізеді.
Бизнес жоспардың жасаудың қажеттілігін негіздейтін екі негізгі себеп
бар. Келесі қажет:
• инвесторлар жағын осы бизнес – жоспарға экономикалық мақсатты
бағытталып ақша салуды немесе несие беруге сендіру;
• фирманың қалыптасқан миссиясын толық көлемде жүзеге асыруға көмектесу
және фирманың таңдап алынған басты мақсатынан тайғызатын жағдайларды
болдырмау.
Әдеби кітаптарда бизнес – жоспарға әртүрлі түсініктемелер берілген.
Отандық шаруашылық жағдайға бейімделе келіп бизнес – жоспар келесі түрде
қалыптасуы мүмкін.
Бизнес – жоспар бұл ұзақ мерзімге арналған ( 5,10 және оданда көп жыл )
типтік жобалық шешім, яғни онда нақты өндірістік, инвистициялық, материялды
– техникалық, ұйымдық және логистикалық қамтамасыз етуге негізделген
кәсіпорын қызметінің экономикалық, қаржылық және басқада нәтижелерін
нарықтың сол сегментінде бағалау мүмкіндігі беріледі
1. Бизнес жоспар жасау және оның нарық жағдайындағы қажеттілігі.
Токиялық университеттің профессоры Собуро Окито айтқандай –
Жапонияның ұлттық табысын екі еселеу жоспарының авторы – кез- келген ірі
қайта құрылу жақсы дайындалуы керек, яғни оның жақсы ұйымдастырылған
жоспары және қайта құрылу бағдарламасы болуы керек. Мұны халық
шаруашылығын басқарудың кез- келген деңгейіне жатқызуға болады - ұлттық
экономикаға, сала, кәсіпорын, фирма, ұйымдастырылған жоспары және қайта
құрылу бағдарламасы болуы керек. Мұны халық шаруашылығын басқарудың кез-
келген деңгейіне жатқызуға болады – ұлттық экономикаға, сала, кәсіпорын,
фирма, ұйым.
Ұлттық экономиканы реформалау кезінде басты көңіл ғылымға аударылуы
керек. Бірақ та мемлекет ғылымға қаржылық қолдау көрсетпейді. Мұнда тағы да
профессор Сабуро Окитоның сөзін алсақ, онда; Ғылым экономиканың, саясатың
әлеуметтік қатынастық, экологияның және тағы басқа дамуына негізгі бастау
болып табылады. Мұны түсінбеген кезде – келген саясат кез – келген салада
мәнсіз болады .
Нарықтық экономика жағдайында қызмет етуші фирма басымдылық үшін
қаржылық, материялдық, еңбектік және интелектуалды ресурстарға, сонымен
қатар оларды алу көздерінде қажеттілігін нақты анықтап алуы қажет. Ол өз
иесіндегі ресурстардың тиімділігін және өз жұмысының экономикалық және
қаржылық нәтижесінде дәл есептеуі керек.
Кәсіпорын қызметін қазіргі заманғы ғылыми жоспарлау методологиясы
келесіні қамтиды: стратегиялық жоспарлау, кәсіпорынның дамуы туралы болжау
құру және фирма ішілік жоспарлауды.
Фирма ішілік жоспарлау жүйесінің негізгі құраушы бөлігі бизнес –
жоспарлау жүйесі және жедел өндірістік жоспарлау жүйесі болып табылады.
Қызмет етіп жатқан кәсіпорынның арықарай даму жоспары және жаңа
бизнестің сәті қалыптасуы ғылыми негізделген және нақты бизнес жоспарсыз
мүмкін емес.
Жоғары денгейде дайындалған бизнес – жопардың көмегімен өмір сүрудің
басымды преспективасын және фирма қызметінің экономикалық нәтижесін
анықтауға мүмкіндік береді.
Батыс әдебиеттерінде фирманың жоспарлы қызметінің маңыздылығы туралы
келесідей түсініктеме бар: Жопарлау басты емес, жоспарлар бұл бәрі.
Жоспарлауға мұндай қатынас кәсіпкердің бәрімен тәуекелге баратындығы мен
түсіндіріледі; яғни ақша, денсаулық және келешегімен.
1.2. Кәсіпорын басқару жүйесіндегі бизнес жоспарлау қызметінің мәні
мен орны.
Орталықтандырылған жоспарлы экономикадан нарықтыққа өту кәсіпорынның
фирманың қызметін барлық жақтан жоспарлаудан бас тарту дегенді білдірмейді.
Жоспарлау қызметі кәсіпорынды басқару жүйесінде жүзеге асатын негізгі
қызметтердің арасында орталық орынды алады.
Кәсіпорын халық шаруашылық кешенінің негізгі звеносы болып табылады.
Осы түсінікке сәйкес әдебиетте және тәжірибеде фирма түсінігі кеңінен
қолданылады. Көбінесе олар синоним ретінде қолданылады. Сонымен бірге
фирма түсінігіне әр түрлі кәсіпорындар және ұйым қатары кіретін ірі және
көп профильді біліммен байланысты.
Кәсіпорынмен фирма үшін қажетті болып олардың нарықтық экономика
жағдайында тиімді қызмет етуін қамтамасыз ету болып табылады. Бұл мәселенің
сәтті шешілуі көбінесе фирма ішілік өндірісті жоспарлау жүйесінің ғылыми
негізделген денгейіне және дайын өнімді өткізуге байланысты.
Мұндай жоспарлау жүйесін құрастыру күрделігі нарықты жеке қызмет етуші
кәсіпорынннан фирмаға өтуі көлемі бойынша өсуде, оның құрамына бірыңғай
толық ұйымдасқан бірнеше кәсіпорындар бар. Бұл күрделік осы обьектілердің
(өндірістік, қаржылық, инвестициялық ) қызмет етуші барлық аспектілерін
жоспарлау процесінде өзара байланысты және сәйкестілікті қамтамсыз етуімен
байланысты. Бірақта кез–келген жағдайда фирма құрамына кіретін әрбір жеке
кәсіпорын үшін экономика - ұйымдық, техника – технологиялық, өткізу және
оның басқа ерекшеліктерін толық ескеретін, әрі ғылыми негізделген өндірісті
жосапрлау жүйесі болуы керек. Нарықтық жағдайда фирма қандай көлемде өндіру
керектігін, қандай бағада сату керектігін және қанша таза табыс алу
керектігін өзі шешеді. Осының бәріде тек ғылыми негізделген жоспарлау
жүйесін қолдану көмегімен жүзеге асуда. Мұндай жоспарлау жүйесін қолдану
қаржылық, материялдық, еңбек, өндірістік және инвистициялық ресурстарды
тиімді қолдануына, сонымен бірге өндірістің талап етілген көлеміне, өнім
өткізуіне жетуге және нарықтағы қалаған үлесін жаулап алуға мүмкіндік
береді.
Рассел Акофораның пікірі бойынша, жоспарлау - бұл кәсіпорынның
қалаған келешегін жобалау және оған жетудің ең тиімді жолдарын анықтау
процесі. Бұл процесстің соңғы қорытындысы ғылыми негізделген жоспарлардың
жасалуы және басқару шешімінің қабылдану мүмкіндігі болып табылады.
Фирма ішілік жоспарлау процесі белгілі жоспарлы уақыт кезеңінде
кәсіпорынның өндірістік – шаруашылық және өткізу қызметін ұзақ мерзімді
және ағымдық мақсаттау белгілеу мен жүзеге асыруына бағытталған өндірістік
- экономикалық сипаттағы қажетті есептер жиынтығын көрсетеді.
Фирма ішілік жоспарлау жүйесінің тәжірибелік мәні келесіден тұрады,
яғни оның көмегімен фирманың барлық бағыттағы қызметімен тығыз байланыс
қамтамсыз етіледі, маркетингтен бастап дайын өнімді өткізу мен аяқталады.
Өнеркәсіптік кәсіпорындар да фирма ішілік жоспарлау бойынша жұмыстар
фирманың жоғарғы менеджментінің белсенді қатысу кезінде жоспарлы –
экономикалық қызметтің мамандарымен жүзеге асырылады. Ол жұмыстың ұйымдасу
денгейін өндірістік - шаруашылықтың экономикалық және қаржылық нәтижесіне
және фирманың өткізу қызметімен негізделеді.
Таралу обьектісі ретінде халық шаруашылығының әр түрлі саласындағы
өнеркәсіптік кәсіпорындары ұсынылады, ал олардың тиімді жұмыстары көбінесе
ұлттық экономиканың сәттілігін анықтайды.
2.1. Өндірістік фирма ішілік жоспарлануының негізі
Қызметтің әртүрін жоспарлау мәселесімен адамзат бұрыннан бері
айналысуда. Жоспарлау бойынша алғашқы кітапқа көне қытай жазбасы Өзгеріс
кітабы -И-цзин саналады. Ол б.з.д IV ғ. жасалған. Содан бері жоспарлау
туралы ғылымның дамуы тоқталған емес. Әртүрлі фирмаларда, кәсіпорындарда
жүзеге асырылатын жоспарлау туралы қазіргі ғылыми жүйенің көзқарасы
нарықтық экономикамен тығыз байланысты.
Нарықты экономикаға сәйкес фирма ішілік жоспарлау жүйесіне
преспиктвті және ағымдық өндірістік жоспарлау кіреді.
Преспективті жоспар кәсіпорын дамуының стратегиялық жоспары әдетте бес
(кейде он жылға) жыл сайын дифференцияциямен қабылданады. Олардың
ақпараттық негізінде өндірістің және өткізудің бөлшекті және нақты ағымдық
(жылдық) жоспары құрылады. Шетелдік әдебиеттерде жекеленген ірі компаниялар
өздерінің дамуына байланысты жоспарын болжауын құрастырғанда 100 жыл алға
жасайды.
Ағымдық жоспар қысқа уақыт негізімен бір жылға (кейде 2-3 жылға)
жасалады, - тоқсан, ай.
Жоспардың кез келген түрі ( көлемдік, күнтүзбелік және жедел ) оның
үш негізгі құраушы бөлшектерінің есебімен жасалады. Бірінші компанент алаң,
цех және кәсіпорын бойынша аяқталмаған өндірістің нақты жағдайын
сипаттайды. Ол жоспарды құру кезінде нақты ескерілуі керек. Екінші
компанентте жоспар құрылып отырған мақсат бейнеледі. Үшінші компанент
жоспарды өткізуден жеткен экономикалық тиімділіктің сипатталуы үшін
арналған.Бұл тиімділік ресустардың барлық түрін экономикалық түрде мақсатты
бағыталып қолданғанда қамтамсыз етіледі; жанды еңбек, өндірістік құрал –
жабдық, алаңдар және қаржылық құралдар.
Жоспардың тәжірибелік мәні ірі компаниялардан ұсақ фирмаларға өтуімен
төменделеді.
Нарықтық экономика жағдайында қызмет етуші кәсіпорындардағы жоспарлар
жүйесі келесі түрлерді қамтиды.
Өткізу жоспары – тауар нарығындағы талап ету көлемі бойынша бірнеше
жылға алдын - ала бекітіледі.
Өндірістік жоспар - өткізу жоспарының соңғы мәліметі бойынша
есептеледі. Бұл белгілі бір уақыт кезеңінде дайындауға жататын өнім саны.
Өндірістік күшті құру жоспары – мұнда машинаға, құрал – жабдыққа
өндірістік алаңдарға, байланысқа және тағы басқа қажетілігімен анықталады.
Кәсіпорынның өндірістік қуаты ( күші ) деп - нарықтық қажетілігін толық
қанағаттандыра алатын өнім (қызмет) санын айтамыз және ол ресурстардың әр
түрін тиімді пайдаланудан шығарылған болатын.
Инвестициялық қызметтің жоспары – кәсіпорында қайтадан құрылған қуат,
сонымен бірге басқа да мақсаттар ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе
1. Бизнес жоспарлаудың түсінігі және мазмұны
1.1. Бизнес жоспар жасау және оның нарық жағдайындағы қажеттілігі
1.2. Кәсіпорын басқару жүйесіндегі бизнес жоспарлау қызметінің мәні мен
орны
2. Фирма ішілік бизнес жоспарлау жүйесін құру принципі.
2.1. Фирма ішілік бизнес жоспарлау жүйесін құру принципі
2.2. Фирманы басқару жүйесіндегі бизнес – жоспардың мақсаты мен мәні
2.3. Бизнес жоспарлаудың түсінігі және мазмұны
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Нарықты экономикаға сәйкес фирма ішілік жоспарлау жүйесіне преспиктвті және
ағымдық өндірістік жоспарлау кіреді.
Преспективті жоспар кәсіпорын дамуының стратегиялық жоспары әдетте бес
(кейде он жылға) жыл сайын дифференцияциямен қабылданады. Олардың
ақпараттық негізінде өндірістің және өткізудің бөлшекті және нақты ағымдық
(жылдық) жоспары құрылады. Шетелдік әдебиеттерде жекеленген ірі компаниялар
өздерінің дамуына байланысты жоспарын болжауын құрастырғанда 100 жыл алға
жасайды.
Ағымдық жоспар қысқа уақыт негізімен бір жылға (кейде 2-3 жылға)
жасалады, - тоқсан, ай.
Жоспардың кез келген түрі ( көлемдік, күнтүзбелік және жедел ) оның
үш негізгі құраушы бөлшектерінің есебімен жасалады. Бірінші компанент алаң,
цех және кәсіпорын бойынша аяқталмаған өндірістің нақты жағдайын
сипаттайды. Ол жоспарды құру кезінде нақты ескерілуі керек. Екінші
компанентте жоспар құрылып отырған мақсат бейнеледі. Үшінші компанент
жоспарды өткізуден жеткен экономикалық тиімділіктің сипатталуы үшін
арналған.Бұл тиімділік ресустардың барлық түрін экономикалық түрде мақсатты
бағыталып қолданғанда қамтамсыз етіледі; жанды еңбек, өндірістік құрал –
жабдық, алаңдар және қаржылық құралдар. Нарықтық экономика жағдайында
бизнес – жоcпар қызмет етуші сонымен бірге жаңадан қалыптасқан фирма үшінде
маңызды жұмыс құралы болып табылады. Отандық кәсіпкерлер барлық уақытта
бизнес жоспардың кәсіби дайындалғанның және оның негізгі мәнін жақсы біле
бермейді. Оның көмегі мен қажетті инвестиция алу мүмкіндігі, ұзақ мерзімді
преспективаға нақты жоспарлар құруға, өз ісінің сәтті дамуы туралы нақты
білуге болатын экономикалық қаржылық және әлеуметтік көрсеткіштерді
бағалайтын фактілік және болжамдық жүйені құруға болады. Бизнес жоспар
кәсіпкердің нарықтық жобаның ұсынылған тәуекелінің әр бір элементін терең
зерттеуге, білуге әрекет еткізеді.
Бизнес жоспардың жасаудың қажеттілігін негіздейтін екі негізгі себеп
бар. Келесі қажет:
• инвесторлар жағын осы бизнес – жоспарға экономикалық мақсатты
бағытталып ақша салуды немесе несие беруге сендіру;
• фирманың қалыптасқан миссиясын толық көлемде жүзеге асыруға көмектесу
және фирманың таңдап алынған басты мақсатынан тайғызатын жағдайларды
болдырмау.
Әдеби кітаптарда бизнес – жоспарға әртүрлі түсініктемелер берілген.
Отандық шаруашылық жағдайға бейімделе келіп бизнес – жоспар келесі түрде
қалыптасуы мүмкін.
Бизнес – жоспар бұл ұзақ мерзімге арналған ( 5,10 және оданда көп жыл )
типтік жобалық шешім, яғни онда нақты өндірістік, инвистициялық, материялды
– техникалық, ұйымдық және логистикалық қамтамасыз етуге негізделген
кәсіпорын қызметінің экономикалық, қаржылық және басқада нәтижелерін
нарықтың сол сегментінде бағалау мүмкіндігі беріледі
1. Бизнес жоспар жасау және оның нарық жағдайындағы қажеттілігі.
Токиялық университеттің профессоры Собуро Окито айтқандай –
Жапонияның ұлттық табысын екі еселеу жоспарының авторы – кез- келген ірі
қайта құрылу жақсы дайындалуы керек, яғни оның жақсы ұйымдастырылған
жоспары және қайта құрылу бағдарламасы болуы керек. Мұны халық
шаруашылығын басқарудың кез- келген деңгейіне жатқызуға болады - ұлттық
экономикаға, сала, кәсіпорын, фирма, ұйымдастырылған жоспары және қайта
құрылу бағдарламасы болуы керек. Мұны халық шаруашылығын басқарудың кез-
келген деңгейіне жатқызуға болады – ұлттық экономикаға, сала, кәсіпорын,
фирма, ұйым.
Ұлттық экономиканы реформалау кезінде басты көңіл ғылымға аударылуы
керек. Бірақ та мемлекет ғылымға қаржылық қолдау көрсетпейді. Мұнда тағы да
профессор Сабуро Окитоның сөзін алсақ, онда; Ғылым экономиканың, саясатың
әлеуметтік қатынастық, экологияның және тағы басқа дамуына негізгі бастау
болып табылады. Мұны түсінбеген кезде – келген саясат кез – келген салада
мәнсіз болады .
Нарықтық экономика жағдайында қызмет етуші фирма басымдылық үшін
қаржылық, материялдық, еңбектік және интелектуалды ресурстарға, сонымен
қатар оларды алу көздерінде қажеттілігін нақты анықтап алуы қажет. Ол өз
иесіндегі ресурстардың тиімділігін және өз жұмысының экономикалық және
қаржылық нәтижесінде дәл есептеуі керек.
Кәсіпорын қызметін қазіргі заманғы ғылыми жоспарлау методологиясы
келесіні қамтиды: стратегиялық жоспарлау, кәсіпорынның дамуы туралы болжау
құру және фирма ішілік жоспарлауды.
Фирма ішілік жоспарлау жүйесінің негізгі құраушы бөлігі бизнес –
жоспарлау жүйесі және жедел өндірістік жоспарлау жүйесі болып табылады.
Қызмет етіп жатқан кәсіпорынның арықарай даму жоспары және жаңа
бизнестің сәті қалыптасуы ғылыми негізделген және нақты бизнес жоспарсыз
мүмкін емес.
Жоғары денгейде дайындалған бизнес – жопардың көмегімен өмір сүрудің
басымды преспективасын және фирма қызметінің экономикалық нәтижесін
анықтауға мүмкіндік береді.
Батыс әдебиеттерінде фирманың жоспарлы қызметінің маңыздылығы туралы
келесідей түсініктеме бар: Жопарлау басты емес, жоспарлар бұл бәрі.
Жоспарлауға мұндай қатынас кәсіпкердің бәрімен тәуекелге баратындығы мен
түсіндіріледі; яғни ақша, денсаулық және келешегімен.
1.2. Кәсіпорын басқару жүйесіндегі бизнес жоспарлау қызметінің мәні
мен орны.
Орталықтандырылған жоспарлы экономикадан нарықтыққа өту кәсіпорынның
фирманың қызметін барлық жақтан жоспарлаудан бас тарту дегенді білдірмейді.
Жоспарлау қызметі кәсіпорынды басқару жүйесінде жүзеге асатын негізгі
қызметтердің арасында орталық орынды алады.
Кәсіпорын халық шаруашылық кешенінің негізгі звеносы болып табылады.
Осы түсінікке сәйкес әдебиетте және тәжірибеде фирма түсінігі кеңінен
қолданылады. Көбінесе олар синоним ретінде қолданылады. Сонымен бірге
фирма түсінігіне әр түрлі кәсіпорындар және ұйым қатары кіретін ірі және
көп профильді біліммен байланысты.
Кәсіпорынмен фирма үшін қажетті болып олардың нарықтық экономика
жағдайында тиімді қызмет етуін қамтамасыз ету болып табылады. Бұл мәселенің
сәтті шешілуі көбінесе фирма ішілік өндірісті жоспарлау жүйесінің ғылыми
негізделген денгейіне және дайын өнімді өткізуге байланысты.
Мұндай жоспарлау жүйесін құрастыру күрделігі нарықты жеке қызмет етуші
кәсіпорынннан фирмаға өтуі көлемі бойынша өсуде, оның құрамына бірыңғай
толық ұйымдасқан бірнеше кәсіпорындар бар. Бұл күрделік осы обьектілердің
(өндірістік, қаржылық, инвестициялық ) қызмет етуші барлық аспектілерін
жоспарлау процесінде өзара байланысты және сәйкестілікті қамтамсыз етуімен
байланысты. Бірақта кез–келген жағдайда фирма құрамына кіретін әрбір жеке
кәсіпорын үшін экономика - ұйымдық, техника – технологиялық, өткізу және
оның басқа ерекшеліктерін толық ескеретін, әрі ғылыми негізделген өндірісті
жосапрлау жүйесі болуы керек. Нарықтық жағдайда фирма қандай көлемде өндіру
керектігін, қандай бағада сату керектігін және қанша таза табыс алу
керектігін өзі шешеді. Осының бәріде тек ғылыми негізделген жоспарлау
жүйесін қолдану көмегімен жүзеге асуда. Мұндай жоспарлау жүйесін қолдану
қаржылық, материялдық, еңбек, өндірістік және инвистициялық ресурстарды
тиімді қолдануына, сонымен бірге өндірістің талап етілген көлеміне, өнім
өткізуіне жетуге және нарықтағы қалаған үлесін жаулап алуға мүмкіндік
береді.
Рассел Акофораның пікірі бойынша, жоспарлау - бұл кәсіпорынның
қалаған келешегін жобалау және оған жетудің ең тиімді жолдарын анықтау
процесі. Бұл процесстің соңғы қорытындысы ғылыми негізделген жоспарлардың
жасалуы және басқару шешімінің қабылдану мүмкіндігі болып табылады.
Фирма ішілік жоспарлау процесі белгілі жоспарлы уақыт кезеңінде
кәсіпорынның өндірістік – шаруашылық және өткізу қызметін ұзақ мерзімді
және ағымдық мақсаттау белгілеу мен жүзеге асыруына бағытталған өндірістік
- экономикалық сипаттағы қажетті есептер жиынтығын көрсетеді.
Фирма ішілік жоспарлау жүйесінің тәжірибелік мәні келесіден тұрады,
яғни оның көмегімен фирманың барлық бағыттағы қызметімен тығыз байланыс
қамтамсыз етіледі, маркетингтен бастап дайын өнімді өткізу мен аяқталады.
Өнеркәсіптік кәсіпорындар да фирма ішілік жоспарлау бойынша жұмыстар
фирманың жоғарғы менеджментінің белсенді қатысу кезінде жоспарлы –
экономикалық қызметтің мамандарымен жүзеге асырылады. Ол жұмыстың ұйымдасу
денгейін өндірістік - шаруашылықтың экономикалық және қаржылық нәтижесіне
және фирманың өткізу қызметімен негізделеді.
Таралу обьектісі ретінде халық шаруашылығының әр түрлі саласындағы
өнеркәсіптік кәсіпорындары ұсынылады, ал олардың тиімді жұмыстары көбінесе
ұлттық экономиканың сәттілігін анықтайды.
2.1. Өндірістік фирма ішілік жоспарлануының негізі
Қызметтің әртүрін жоспарлау мәселесімен адамзат бұрыннан бері
айналысуда. Жоспарлау бойынша алғашқы кітапқа көне қытай жазбасы Өзгеріс
кітабы -И-цзин саналады. Ол б.з.д IV ғ. жасалған. Содан бері жоспарлау
туралы ғылымның дамуы тоқталған емес. Әртүрлі фирмаларда, кәсіпорындарда
жүзеге асырылатын жоспарлау туралы қазіргі ғылыми жүйенің көзқарасы
нарықтық экономикамен тығыз байланысты.
Нарықты экономикаға сәйкес фирма ішілік жоспарлау жүйесіне
преспиктвті және ағымдық өндірістік жоспарлау кіреді.
Преспективті жоспар кәсіпорын дамуының стратегиялық жоспары әдетте бес
(кейде он жылға) жыл сайын дифференцияциямен қабылданады. Олардың
ақпараттық негізінде өндірістің және өткізудің бөлшекті және нақты ағымдық
(жылдық) жоспары құрылады. Шетелдік әдебиеттерде жекеленген ірі компаниялар
өздерінің дамуына байланысты жоспарын болжауын құрастырғанда 100 жыл алға
жасайды.
Ағымдық жоспар қысқа уақыт негізімен бір жылға (кейде 2-3 жылға)
жасалады, - тоқсан, ай.
Жоспардың кез келген түрі ( көлемдік, күнтүзбелік және жедел ) оның
үш негізгі құраушы бөлшектерінің есебімен жасалады. Бірінші компанент алаң,
цех және кәсіпорын бойынша аяқталмаған өндірістің нақты жағдайын
сипаттайды. Ол жоспарды құру кезінде нақты ескерілуі керек. Екінші
компанентте жоспар құрылып отырған мақсат бейнеледі. Үшінші компанент
жоспарды өткізуден жеткен экономикалық тиімділіктің сипатталуы үшін
арналған.Бұл тиімділік ресустардың барлық түрін экономикалық түрде мақсатты
бағыталып қолданғанда қамтамсыз етіледі; жанды еңбек, өндірістік құрал –
жабдық, алаңдар және қаржылық құралдар.
Жоспардың тәжірибелік мәні ірі компаниялардан ұсақ фирмаларға өтуімен
төменделеді.
Нарықтық экономика жағдайында қызмет етуші кәсіпорындардағы жоспарлар
жүйесі келесі түрлерді қамтиды.
Өткізу жоспары – тауар нарығындағы талап ету көлемі бойынша бірнеше
жылға алдын - ала бекітіледі.
Өндірістік жоспар - өткізу жоспарының соңғы мәліметі бойынша
есептеледі. Бұл белгілі бір уақыт кезеңінде дайындауға жататын өнім саны.
Өндірістік күшті құру жоспары – мұнда машинаға, құрал – жабдыққа
өндірістік алаңдарға, байланысқа және тағы басқа қажетілігімен анықталады.
Кәсіпорынның өндірістік қуаты ( күші ) деп - нарықтық қажетілігін толық
қанағаттандыра алатын өнім (қызмет) санын айтамыз және ол ресурстардың әр
түрін тиімді пайдаланудан шығарылған болатын.
Инвестициялық қызметтің жоспары – кәсіпорында қайтадан құрылған қуат,
сонымен бірге басқа да мақсаттар ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz