Заңды тұлғаларды құру және олардың құқықтық әрекет ету негіздері

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 69 бет
Таңдаулыға:

Ф-ОБ-001/033

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Қ. А. Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті

Гараев С.

Заңды тұлғаларды құру және олардың құқықтық әрекет ету

негіздері

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

5В030100- «Құқықтану»

Түркістан 2015 ж

Ф-ОБ-001/033

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Қ. А. Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті

«Қорғауға жіберілді»

З. ғ. к (PhD) қауымдастырылған

профессор

Қ. Т. Битемиров

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: Заңды тұлғаларды құру және олардың құқықтық әрекет ету негіздері

5В030100 - мамандығы бойынша- «Құқықтану»

Орындаған Гараев С.

Ғылыми жетекшісі,

З. ғ. к., менеджмент

қауымдастырылған

профессор Ерали А.

Түркістан 2015 ж

МАЗМҰНЫ

Кіріспе . . . 4

1. Заңды тұлғаның түсінігі, құрылымы, тарату тәсілдері

1. 1 Заңды тұлғаның түсінігі . . . 6

1. 2 Заңды тұлғаланың құрылымы . . . 9

1. 3 Заңды тұлғаларды құру және тарату тәсілдері . . . 12

2. Заңды тұлғалар азаматтық құқықтың субъектілері ретінде

2. 1 Заңды тұлғаның субъективтік түрлері . . . 26

2. 2 Мемлекеттік емес заңды тұлғалардың және олардың

бірлестіктерінің меншік құқығы . . . 35

2. 3 Мемлекеттік заңды тұлғалардың меншік құқығы . . . 44

Қорытынды . . . 60

Пайдаланылған әдебиеттер . . . 65

Кіріспе

Тақырыптың өзектілгі. Мемлекетіміздің тәуелсіздік алғалы бергі қол жеткізген мүмкіндіктеріне баға бере келе, көптеген мәселелерге реформалар жасалғаны бәрімізге белгілі. Бұл реформалардың ең басты бағыттарына мыналарды, яғни жеке меншікке құқықты тану, жеке меншікке кепілдік беру, жеке меншікті қорғау, азаматтардың кәсіпкерлік қызметпен айналысу еркіндігін құқықпен қамтамасыз ету және әлеуметтік құрылымға әлемнің озық үлгідегі жаңа әрі маңызды институттарын ендіру, оларды нығайтуға, дамытуға бағытталған шараларды т. б. жатқызуға болады. Осы бір кезеңдер аралығында Қазақстанның цивилистика саласында да тарихи маңызы бар тың өзгерістер орын алған болатын, мәселен, мүліктік қатынастардың субъектілер құрамы өзгеріп, дәстүрлі заңды тұлғалар институты елеулі өзгерістерге ұшырады.

Құқықтар мен міндеттердің иесі бола білу, азаматтық айналымда құқыктың дербес субъектісі ретінде қатысу жеке тұлғаға ғана емес, занды тұлғаларға да тән. Заңды тұлға азаматтық құқықтың заңмен танылған бірінғай субъектісі ретінде күрделі құрылым деп - есептеледі.

Азаматтык кұқық іліміңде заңды тұлғаның кәзіргі нарықтық қатынастарында маңызы, яғни құкықтық жағдайы, материалдық игіліктерді иелену, пайдалану және билік ету құқылы екендігін қарастырылған.

Әрбір заңды тұлғаның ұйымдасқан бірлігі оның өзіне тән қасиеті болғандықтан заңның өзі бөліп карайды. Ұйымдасқан бірлігі заңды тұлғаның ішкі құрылымынан көрінеді, сол аркылы қызмет аясы айқындалады. Заңды тұлғалар өз қызметтерін, егер заң құжаттарында өзгеше көзделмесе, жарғы не кұрылтай шарты арқылы, не тек құрылтай шарты негізінде жүзеге асырады.

Сонымен қатар, заңды тұлғалар заң құжаттарына, сондай-ақ құрылтай құжаттарына сәйкес жұмыс істейтін өз органдары арқылы азаматтық құқықтарға ие болып, өзіне тиесілі міндеттерді алады. Занды тұлға органдарының түрлері, тағайыңдалу немесе сайлану тәртібі және олардың өкілеттігі заңдар мен құрылтай құжаттарында белгіленеді.

Жұмыстың мақсаттары мен міндеттері. Бүгінгі таңда нарықтық қатынастардың дамуы, азаматтық құқықтағы заңды тұлғалардың құқығының артуы, олардың қызметін реформалауды талап етуде. Әрбір заңды тұлғаның үйымдасқан бірлігі оның өзіне тән қасиеті болғандықтан заңның өзі ұйымдарды бөліп карайды. Ұйымдасқан бірлігі заңды тұлғаның ішкі құрылымынан көрінеді, сол аркылы қызмет аясы айқындалады. Заңды тұлғалар өз қызметтерін, егер заң құжаттарында өзгеше көзделмесе, жарғы не кұрылтай шарты аркылы, не тек кұрылтай шарты негізінде жүзеге асырады.

Жұмыстың объектісі. Қазіргі таңдағы нарықтық қатынастардағы мемлекетіміздің дамуына өз үлестерін қосатын заңды тұлғалар мен олардың заң шеңберінде қызмет атқаруы.

Өткен жылдары мемлекеттік және ќоғамдыќ институттардың қарыштап дамуына ыќпал ететін, Ќазаќстанның орныќты әлеуметтік-экономикалыќ дамуын ќамтамасыз ететін бір ќатар аса маңызды заңнамалыќ актілер ќабылданды.

Тұжырымдаманы іске асырудың басты ќорытындылары ұлттыќ заңнаманың негізгі салаларының (конституциялыќ, әкімшілік, азаматтыќ, банктік, салыќ, ќаржы, кеден, экологиялыќ, ќылмыстыќ заңнама) айтарлыќтай жаңаруы болды.

Жаңа кодификациялыќ актілер: Қазақстан Республикасының азаматтық кодексі, Кеден кодексі, Су кодексі, Еңбек кодексі, Экологиялыќ кодекс, Бюджет кодекс, Салыќ кодекстері әзірленіп, ќабылданды. Бұл заңнамалардың көптеп өзгерістерге ұшырауының бірдін-бір себебі, қоғамдық қажеттілік арқылы мемлекетіміздің дамып келе жатқандығын көрсетеді.
Қазіргі кезеңдегі нарықтық қатынастардың даму жағдайындағы заңды тұлғалардың құқықтық жағдайы және олардың құқығының құқықтық реттелуі, қорғалу тәжірибесін талдап, қорыту, заңдарымыздағы кемшіліктерді, жетіспеушіліктерді көрсете отырып, теориялық қорытындыларды негіздеу және заңды тұлғалардың құқықтарын реттеуді қамтитын азаматтық заңдарды жетілдіруге бағытталған тәжірибелік ұсыныстар жасау, мен үшін болашақ заңгер ретінде алға қойған мақсат болып табылады.

Мен, зерттеудің әдістемелік және теориялық негізін жалпы диалектикалық танымдық әдістермен қатар, арнайы логикалық, жүйелік, нақты-тарихи, салыстырмалы, әлеуметтік ғылыми әдістермен қарастырғанды жөн санадым. Зерттеудің теориялық негізін заңгер-ғалымдардың заңды тұлғалардың арасындағы құқық қатынастары мен олардың меншік құқығы туралы ғылыми тұжырымдамаларды, ұсыныстарды, сонымен қатар нормативті-құқықтық деректермен, жалпы құқық теориясы бойынша басқа шетелдік ғалымдардың теориялық және тәжірибелік мәні бар ғылыми еңбектерін зерттеп қарастырдым.

Қазақстан Республикасының Конституциясы, Жер туралы қабылданған еліміздің заңдары, Президент Жарлықтары, Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулылары, Азаматтық заң актілері, сонымен бірге бұрынғы Кеңестер Одағы мен Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы мемлекеттерінің нормативті-құқықтық актілері зерттеудің нормативтік базасын құрайды.

Қазақстан Республикасының нарықтық экономикаға көшу жағдайындағы мемлекетіміздегі заңды тұлғалардың құқықтарын реттеудің теориялық және тәжірибелік мәселелері - зерттеудің негізгі нәтижелерінің бірі. Жұмыста жаңа немесе жаңашылдық сипаттағы өзіндік қорытындылар мен ұсыныстар назарға ұсынылады.

Жұмыс құрылымы мен көлемі мыналардан тұрады: Кіріспеден, екі тараудан, қорытынды бөлімнен пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

1. Заңды тұлғаның түсінігі, құрылымы, тарату тәртіптері

Заңды тұлғаның түсінігі

Қазақстан Республикасы тәуелсіздік алғалы бері атқарылған істерге баға бере келе, көптеген реформаларды бастан өткізгені белгілі. Бұл реформалардың ең басты бағыттарына мыналарды, яғни жеке меншікке құқықты тану, жеке меншікке кепілдік беру, жеке меншікті қорғау, азаматтардың кәсіпкерлік қызметпен айналысу еркіндігін құқықпен қамтамасыз ету және әлеуметтік құрылымға әлемнің озық үлгідегі жаңа әрі маңызды институттарын ендіру, оларды нығайтуға, дамытуға бағытталған шараларды т. б. жатқызуға болады. Осы бір кезеңдер аралығында Қазақстанның цивилистика саласында да тарихи маңызы бар тың өзгерістер орын алған болатын, мәселен, мүліктік қатынастардың субъектілер құрамы өзгеріп, дәстүрлі заңды тұлғалар институты елеулі өзгерістерге ұшырады.

Құқықтар мен міндеттердің иесі бола білу, азаматтық айналымда құқықтың дербес субъектісі ретінде қатысу жеке тұлғаға ғана емес, занды тұлғаларға да тән. Заңды тұлға азаматтық құқықтың заңмен танылған бірінғай субъектісі ретінде күрделі құрылым деп есептеледі.

Азаматтық кұқық іліміңде заңды тұлғаның кәзіргі нарықтық қатынастарында маңызы, яғни құкықтық жағдайы, материалдық игіліктерді иелену, пайдалану және билік ету құқылы екендігін қарастырылған.

Әрбір заңды тұлғаның ұйымдасқан бірлігі оның өзіне тән қасиеті болғандықтан заңның өзі ұйымдарды бөліп карайды. Ұйымдасқан бірлігі заңды тұлғаның ішкі құрылымынан көрінеді, сол арқылы қызмет аясы айқындалады. Заңды тұлғалар өз қызметтерін, егер заң құжаттарында өзгеше көзделмесе, жарғы не кұрылтай шарты арқылы, не тек кұрылтай шарты негізінде жүзеге асырады.

Сонымен қатар, заңды тұлғалар заң құжаттарына, сондай-ақ кұрылтай құжаттарына сәйкес жұмыс істейтін өз органдары арқылы азаматтық құқықтарға ие болып, өзіне тиесілі міндеттерді алады. Занды тұлға органдарының түрлері, тағайыңдалу немесе сайлану тәртібі және олардың өкілеттігі заңдар мен құрылтай құжаттарында белгіленеді [1] .

АК-тің 33-ші бабында меншік, шаруашылық жүргізу немесе жедел басқару құқығындағы оқшау мүлкі бар және сол мүлікпен өз міндеттері бойынша жауап беретін, өз атынан мүліктік және мүліктік емес жеке құқықтар мен міндеттерге ие болып, оларды жүзеге асыра алатын, сотта талапкер және жауапкер бола алатын ұйым заңды тұлға болып танылады деп көрсетілген. Заңды тұлғаның дербес балансы немесе сметасы болуға тиіс. Заңды тұлғаның өз атауы жазылған мөрі болады. Заңды тұлғалар заң құжаттарына және құрылтай құжаттарына сәйкес жұмыс істейтін өз органдары арқылы азаматтық құқықтарға ие болып, өзіне тиесілі міндеттерді алады.

Заңды тұлғалар Азаматтық кодекстің 34-бабында көрcетілгендей үлкен екі топқа бөлінген. Мемлекеттік меншіктің негізінде құралмаған барлық заңды тұлғалардың меншігі жеке меншік болып есептеленуі тиіс. Коммерциялық ұйымдарға келетін болсақ, жеке меншік негізінде құралатындардың қатарына шаруашылық серіктестіктер, акционерлік қоғам және өндірістік кооперативтер жатқызылса, коммерциялық емес ұйымдардың қатары да заңда нақты анықтала отырып, олардың да ұйымдастыру-құқықтық нысандары жеке меншікке негізделеді.

Азаматтық құқық ғылымы заңды тұлғаны мынадай белгілері бойынша айқындайды: 1) ұйымдасқандық бірлігі; 2) мүліктік оқшаулығы; 3) дербес мүліктік жауапкершілігі; 4) азаматтық айналымға өз атынан қатынасуы.

Мүліктік оқшаулық - заңды тұлғаның экономикалық-құқықтык белгісі болып табылады және оның мүлікке заттық құкығын иеленуін білдіреді. Бұл арада әңгіме оның меншік құкығы, шаруашылықты жүргізу немесе оралымды басқару құқығы туралы болып отыр. Коммерциялық ұйымдағы дербес балансының мөлшері мен мекемедегі смета занды тұлғаның оқшаулық мүлкін айқындайтын құжаттар.

Дербес мүліктік жауапкершілік дегеніміз - ол заңды тұлғаның міндеттемелері бойынша өздерне тиесілі барлық мүлікпен жауап беруі. Бұл жалпы ереже.

Заңды тұлғалардың дербес мүліктік жауапкершілігі заң актілерімен тағайындалуы мүмкін.

Мүліктік жауапкершілік яғни тиісті заңды тұлға өзінің міндеттемелері бойынша өзіне тиесілі барлық мүліктерімен жауап береді. Жеке мүліктік жауапкершілік жалпы ереже бойынша жеке қатысушыларға заңды тұлғаның міндеттемелері бойынша туындамайды. Яғни жеке қатысушылар заңды тұлғаның, заңды тұлға жеке қатысушылардың міндеттемелері бойынша жауап бермейді. Бірақ заң актілерімен заңды тұлғаның қатысушыларының заңды тұлға міндеттемелері бойынша жауаптылығы көзделуі мүмкін. Меншік иесі қаржыландыратын мекеме мен қазыналық кәсіпорындар АК-тің 44-бабының 1-тармағына сәйкес өз міндеттемесі бойынша өз билігіндегі ақшалай қаражатпен жауап береді, ал қаражат жеткіліксіз болған жағдайда мекеме мен қазыналық кәсіпорынның міндеттемелері бойынша қосымша оның құрылтайшысы жауапты болады.

Бұл азаматтық кодексте былайша қаралған: 1) толық және сенім серіктестіктеріне қатысушылардың тиісті серіктестіктердің міңдеттемелері бойынша жауапкершілігі; 2) кооператив міндеттемелері бойынша өндірістік кооператив мүшелерінің жауапкершілігі; 3) егер занды тұлғаның банкрот болуын кұрылтайшының әрекеті туғызған болса, занды тұлғаның міндеттемелері бойынша құрылтайшының жауапкершілігі; 4) еншілес шаруашылық мәмілесі бойынша негізгі ұйымның, сондай-ақ негізгі шаруашылық серіктестігінің кінәсінен еншілес шаруашылык серіктестігі банкротка ұшыраған кезіндегі жауапкершілігі; 5) серіктестік міндеттемелері бойынша толыктай салым төлемеген жауанкершілігі шектеулі серіктестікке қатысушының жауапкершілігі және тағы басқа жағдайлардағы жауапкершілік [3] .

Заңды тұлғаньң азаматтық айналымға өз атынан қатынасуы процесуалдық-құкықтык белгісі. Ол оның сотта талапкер және жауапкер болуына, өз атынан шарт жасасуға, бір жақты мәміле жасауына мүмкіндік береді.

Заңды тұлғаның құрылымы

Заңды тұлға азаматтық құқықтың заңмен танылған біріңғай субъектісі ретінде күрделі құрылым деп есептеледі. Азаматтық кұқық іліміңде (теориясында) заңды тұлғаның, онын ішінде әсіресе мемлекеттік заңды тұлғалардың маңызы (мәні), яғни құкықтық жағдайы жөнінде бірнеше ілім бар. Олардың авторлары занды тұлға институты қандай коғамдық қатынастарды білдіреді, онда қандай адамдардың мүдделері каралмақ, мемлекеттегі оның орны қандай және заңды тұлғаның мән-мағынасы неде деген сауалдарға байланысты әртүрлі пікір білдіреді. Азаматтык құқық теориясына көп еңбек еткен көрнекті ғалым профессор С. И. Асканазий "мемлекеттік ілімнің" авторы. Ол былай деп айтқан: "мемлекеттік заңды тұлғаның артында мемлекеттің өзі тұрады да, шаруашылық қызметінің нақты саласында тізгінді өзі ұстайды". Әдебиетте бұл теорияны көп сынайтындар оған "егер олай болса мемлекет өзімен-өзі құқықтық катынаста болуы керек қой " деген уәж айтады [4] .

Академик А. В. Венедиктов "ұжым ілімін" алға тартты. Бұл ғалымның айтуы бойынша мемлекеттік занды тұлғаның артында екі ұжым тұрады делінген: а) мемлекет атынан барлык халык; ә) аталған заңды тұлғаның жұмысшылары мен қызметкерлерінің ұжымы.

Ал, ғалым Д. М. Генкин "әлеуметтік ақиқат" теориясын ұсынады, яғни онда ол коғамдағы тауар айналымы қатынастарының тарихи-экономикалык зандылығын басшылықка ала отырып, заңды тұлғаның азаматтық құқықпен жанама түрде қажеттілікке орай реттелетінін айтады. Профессор Ю. К. Толстой "директор ілімін" алға тартты, оның пікірінше, мемлекеттік заңды тұлғаның еркін біддіруші - директоры болып табылады.

Азаматтық құқықтануда О. А. Красавчиковтың "әлеуметтік байланыстар ілімі", А. А. Пушкиннің "ұйымдастыру ілімі", Е. А. Сухановтың "мақсатты мүлік" тәрізді ғылыми тұжырымдары да айтарлықтай кең тараған. Сөйтіп, заңды тұлғаға "адамдардың қатысы" жөнінде әртүрлі пікірлер айтылған және де бұл орайда авторлар түрлі белгілерге жүгінеді. Оның бірінде бұл адамдар заңды тұлға мүддесі үшін әрекет етеді, екіншісінде адамдардың әрекеті осы институтпен (саламен) реттеледі, үшіншісінде адамдардың әрекеті заңды тұлғаның әрекетінен көрінеді, ал кейде құқықтарды жүзеге асыруда, мәмілелерді жасауда оның еркі танылады.

Кейбір авторлар бұл белгілерді біріктіруге тырысып, заңды тұлғаның сыртында оның құқықтары мен міндеттерін "жасырын" атқарушы тұратындығын дәлелдемек болады [5] .

Бұл мәселе туралы батыс еуропа әдебиетінде де әртүрлі теориялық көзқарастар кездеседі. Мәселен, К. Ф. Савиньи "фикция теориясының" негізін қалады. К. Ф. Савиньи көзқарасы бойынша, шын мәнінде кұқық субъектісінің қасиетін тек адам ғана еншілей алады. Ал заң шығарушы болса, занды тұлғанын сыртында оны әйгілейтін адамдық тұлғаның қасиеті тұрғанын мойындайды. Сондықтан да заң шығарушы заңдық фикцияға жүгінеді, абстракциялық түсінік ретінде құқықтың ойдан шығарылған субъектісін алға тартады. Ал неміс ғалымы Гирке болса, "органикалық теорияның" тұжырымын ұсынып, заңды тұлғаны адам тұлғасымен салыстырады, бұл орайда оны дербес құрылым деп қарайды.

Занды тұлға туралы ілімде (теорияда) осындай әр қилы пікірлер кездесуінің өзі оның күрделі құқықтық құбылыс екендігін анық дәлелдей түседі.

Жалпы заңды тұлғаның шығу тегін, дамуын рим құқығынан аламыз. Мысалы, акционерлік компанияларға ауысудың ежелгі нысаны ретінде Ежелгі Римдегі мемлекеттік табыстарды жалға беру мақсатында және 3, 5 не 100 жылға бір немесе бірнеше тұлғалар арасында жасалатын locationes немесе venditiones деп аталатын шарт негізіндегі societates vectigalium publicorum ды айтуға болады. Societates vectigalium publicorum тұлғалары мемлекет алдында шектелмеген мүліктік жауапкершілікте болып, алдын ала кепіл енгізуге міндетті болды. Мемлекетпен осындай шартқа отырушы тұлға не тұлғалар қызметтерін жүргізу үшін қажетті қаражаттарды қалыптастыру түріндегі серіктестікті құрып, публикандар болып аталды. Серіктестіктің құрамына толық жауапкершілікті артатын толық серіктестер (socii, socii argentarii) және салым шеңберінде жауапты болатын салымшылар (affines) кірді. Серіктестіктің басында бағынушы лауазымды тұлғалары және провинцияларында вице-директорлары (promagistri) бар директор (magister) тұрды [6] .

Әйгілі орыс цивилисті Н. С. Суворов: "Рим әкімшілігі көтермелі операцияларды өздері жүзеге асырып, өзге мәмілелерді жеке кәсіпкерлерге берумен ерекшеленетін" дейді. Кейбір зерттеушілердің ой-пікірінше, публикандар серіктестігінің сипатты белгісі болып, азаматтық айналымға өз мүлігінің меншік иесі ретінде қатысуы болды. Н. С. Суворов ежелгі римдік публикандар қызметі туралы келесі пікір білдіреді: "Әсіресе Рим мемлекетінің аумағы кеңейгеннен соң, ұлғайған провинциялардың операциялары үшін үлкен капиталдар қажет болды". Осы реттерде публикандарға аса жоғары талап қойыла бастады. Бірқатар қайнар көздерде публикандардың римдік серіктестігінде қатысу үлесі дербес сатылуға, айырбасталуға, сыйға тартылуға және мұраға қалдыруға жатты, яғни құқықтың дербес объектісі ретінде қарастырылғандығы айтылады. Сонымен қоса, сол уақыттарда серіктестік үлестерін сату жүргізілетін. Яки, қазіргі заманғы биржалық операцияларына тектес қатынастар сол заманда да орын алып, бұл қатынастың туындауы серіктестіктерді акционерлік қоғамдардың алғашқы үлгісі ретінде қарастыруына мүмкіндік береді. Бірақ, И. Т. Тарасов societates vectigalium publicorum қазіргі уақыттағы коммандиттік серіктестікке ұқсас және акционерлік қоғамға ешбір тақау еместігі жөнінде сөз етеді. Себебі, АҚ-лардың өзге ұйымдардан айырмашылығы ретінде акцияны шығару танылады, әлбетте, сол уақыттарда акцияның болмағандығы туралы білеміз [7] .

Осы жерде И. Т. Тарасовтың ежелгі римдік societates vectigalium publicorum'ды қазіргі таңдағы сенім серіктестіктестігінің негізі ретінде қарастыруға болатындығы туралы ой-пікіріне қосылуға болады. Серіктестік қызметіне толық серіктестердің міндетті қатысу қағидасын, бұл ұйымның толық серіктестер мен салымшылардан қалыптасатындығын ескере отырып, публикандар серіктестігін тарихтағы алғашқы акционерлік компаниялар деп мүлдем айта алмаймыз.

Ежелгі Римде корпоративтік қатынастың туындауына, қалыптасуына өзге де заңды тұлғалар әсер етті. Мәселен, Н. С. Суворов collegia қатарына публикандар серіктестігімен қоса, діни алқаларды, жерлеу, кәсіпшілер алқаларын және бағынушы қызметкерлер алқаларын жатқызады. И. П. Грешников болса, collegia- ны тек пірлер алқасымен шектейді.

Жоғарыда аталған заңды тұлғалар тек жеке құқықтық сипатқа ие болды, сондықтан оларды қазіргі заманғы акционерлік компанияларға тән ету үшін, тек бір маңызды элемент жетіспеді.

кез келген заңды тұлға жалпы ереже бойынша өзінің органдары арқылы азаматтық құқықтарға ие болып, азаматтық міндеттерді жүктейді. ҚР АК-нің 37-бабы 1-тармағы органдардың заңды тұлға ретінде әрекет қабілеттілігін жүзеге асыруындағы ролін белгілейді.

“Заңды тұлға органы” түсінігі бойынша оқу және ғылыми әдебиеттерде әр алуан көзқарастар бар болғанымен, заңнамада көрініс табатын нәтижеге әлі де жеткен жоқпыз. Мысалы, В. В. Долинскаяның пiкiрiнше, “заңды тұлға органы өзіне тиесілі құзыретіне сәйкес заңды тұлға ерігін қалыптастырып, білдіретін және ұйым қызметін басқаратын заңды тұлғаның құрамдық бөлігі”.

К. В. Мұқашева болса, заңды тұлға органдарын - заң актілерімен немесе құрылтай құжаттарымен көрсетілген заңды тұлғаның құрылымдық бөліктері деп анықтайды.

И. В. Матанцев “заңды тұлға органы деп оның ерігін даярлайтын, қалыптастыратын және білдіретін тұлғаны (тұлғалар тобын) айту қажет” деп мәлімдейді [8] .

1. 3. Заңды тұлғаларды құру және тарату тәсілдері

Заңды тұлғаның құқық қабілеттілігі ол құрылған сәттен бастап пайда болып, оны тарату аяқталған кезде тоқтатылады. Заңды тұлға заң құжаттарында тізбесі белгіленген жекеленген қызмет түрлерімен тек лицензия негізінде ғана айналыса алады. Яғни, белгілі бір қызметпен айналысу үшін лицензия алу қажет болатын заңды тұлғаның құқық қабілеттілігі, сол лицензияны алған күннен бастап пайда болады. АК-тің 35-бабының 1-тармағына сай заңды тұлға азаматтық құқықтарға ие болып, өз қызметіне сай міндеттерді атқарады.

Латынның «licentia» сөзін аударғанда, «еркіндік, бостандық» деген мағыналарды білдіреді. Әлемдік тәжірбиеде «лицензия» ұғымының бірнеше мағынасы бар:

1) бұл күшіндегі заңдылыққа сәйкес лицензиялауға жататын қызмет түрлерін жүзеге асыруға өкілетті мемлекет органдарының беретін рұқсаты;

2) жекелеген тауарларды импортау мен экспорттау үшін жекелеген ұйымдар мен адамдарға берілетін рұқсат;

3) ойлап табуларды, техникалы білімдерді, сауда белгілерін пайдалануға берілетін рұқсат;

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.