Ислам пайғамбарлары
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
1. Ислам Пайғамбарлары.
2. Пайғамбардын бәрі Ислам дінімен түскен
3. Һұд пайғамбар (а.с)
4. Ибраһим пайғамбар (а.с)
5. Пайғамбарымыз Мұхаммед (салла Аллаһу алейһи уә сәллам)
өмiр жолы
6. Ибраһимнің қиссасы.
а) Закария және Жақия
ә) Жүсіп пайғамбар
б) Сүлеймен пайғамбар
в) Ыдырыс пайғамбар
г) Шұғaйып пайғамбар
ғ) Салих пайғамбар
д) Нұх пайғамбар
е) Лут пайғамбар
ж) Жүніс пайғамбар
з) иҺуд пайғамбар
и) Исмайыл пайғамбар
к) Исхақ пен Жақып
қ) Иса пайғамбар
7. Ауруды жеңген Аюп
8. Дәуiт пайғамбар
9. Ибраһим . пайғамбарлар атасы
10. Адам ата мен Хауа ана
Пайдаланылған әдебиеттер
ІІ. Негізгі бөлім
1. Ислам Пайғамбарлары.
2. Пайғамбардын бәрі Ислам дінімен түскен
3. Һұд пайғамбар (а.с)
4. Ибраһим пайғамбар (а.с)
5. Пайғамбарымыз Мұхаммед (салла Аллаһу алейһи уә сәллам)
өмiр жолы
6. Ибраһимнің қиссасы.
а) Закария және Жақия
ә) Жүсіп пайғамбар
б) Сүлеймен пайғамбар
в) Ыдырыс пайғамбар
г) Шұғaйып пайғамбар
ғ) Салих пайғамбар
д) Нұх пайғамбар
е) Лут пайғамбар
ж) Жүніс пайғамбар
з) иҺуд пайғамбар
и) Исмайыл пайғамбар
к) Исхақ пен Жақып
қ) Иса пайғамбар
7. Ауруды жеңген Аюп
8. Дәуiт пайғамбар
9. Ибраһим . пайғамбарлар атасы
10. Адам ата мен Хауа ана
Пайдаланылған әдебиеттер
Ибраһим (а.с.) бір күні теңіз жағасында жатқан бір жануардың өлексесін көрді. Бұл өлексені жағаға ұрған теңіз толқынымен ілесе келген балықтар жұлып-жұлып жеп, кетіп жатты. Толқын кетісімен төбедегі құстар келіп шоқып-шоқып жей бастады. Осылайша өлексенің бір бөлігі балықтардың, қалған бір бөлігі құстардың құрсағында кетіп жатты. Осы көріністі тамашалаған Ибраһим (а.с.) енді Ұлы Жаратушысының осы бөлік-бөлік боп, ұстағанның қолында, тістегеннің аузында кеткен жануарды қалай тірілтетінін көргісі келіп, Раббысына: «Ей, Раббым, өлілерді қалай тірілтетініңді маған көрсетші», – деп өтініш жасады. Шынтуайтында Ибраһимнің (а.с.) тірілтуді көргісі келгені Ұлы Жаратушысының құдіретіне деген күмәннан туындамаған еді. Тек Ұлы Жаратушысының қалай тірілтетінін көріп, тамаша етіп, шеберлігіне таңғалып, шексіз құдіретін көрген жүрегі жай тауып, Ұлы Жаратушы.
Өмір жалғасып жатты. Адам (ғ.с) мың жыл ғұмыр кешті. оның өмір жасы туралы ибн Аббас (Аллаһ әкесі екеуіне риза болғай) жеткізген хадисте Пайғамбарымыз (с.ғ.с): "Шын мәнінде ең бірінші болып мойындамаған Адам",- деп үш рет айтып сөзін: " Аллаһ Адам (ғ.с)-ды жаратқан кезде оның белін сипап ұрпақтарын шығарды. Аллаһ олардың екі көзінің ортасына бір нұр жасаған еді.
Мәдинаға һижрет етумен қатар басталған жаңа қоғамдық құрылыстың өзіне тән қиындықтары бар болатын. Бұл қиындықтарды жеңу белгілі бір ұстанымдарды негізге алуды қажет етті. Осы ұстанымдардың бірін Құран Кәрім: "Аллаһ сізге жеңілдік тілейді, қиындықты қаламайды", (Бақара сүресі, 185) - деп белгілейді.
Әлгі ұстанымдардың ішінде ең маңыздысы - жеңілдікті таңдау болатын. Сол үшін де Пайғамбарымыз (с.ғ.с) үнемі қолайлы жолды қалайтын. Оның осы таңдауы Пайғамбарлық міндетінің сәтті жүзеге асуына жағдай жасады. Аллаһ Елшісі (с.ғ.с) сахабаларына үнемі шамалары келетін міндетті жүктейтін. Хазірет Айша анамыз:
Адамзатқа жіберілген Рақым нұры.
Құран Кәрімде "Біз сені бүкіл әлемге рақым етіп қанажібердік" (Әнбия,106) деп айтылса, Аллаһ елшісі бұны бүкіл ғұмырымен тамаша түрде жүзеге асыра білді. Екі Жиһан Сұлтанның рақымдылығы - тек адамзатты ғана емес, барлық болмысты қамтыған және әлі де қамтып келе жатқан, бұдан кейін де қамти берер терең сүйіспеншілік. Хазіреті Пайғамбарды (с.ғ.с) еске алғанда, көз алдымызға тек қана мейірім мен сүйіспеншілік келеді.Ол бүкіл адамзатқа мейірімділік пен рақым алып келді. Достары түгіл дұшпандары да одан тек қана жақсылық пен ізгілік көрді.
Өмір жалғасып жатты. Адам (ғ.с) мың жыл ғұмыр кешті. оның өмір жасы туралы ибн Аббас (Аллаһ әкесі екеуіне риза болғай) жеткізген хадисте Пайғамбарымыз (с.ғ.с): "Шын мәнінде ең бірінші болып мойындамаған Адам",- деп үш рет айтып сөзін: " Аллаһ Адам (ғ.с)-ды жаратқан кезде оның белін сипап ұрпақтарын шығарды. Аллаһ олардың екі көзінің ортасына бір нұр жасаған еді.
Мәдинаға һижрет етумен қатар басталған жаңа қоғамдық құрылыстың өзіне тән қиындықтары бар болатын. Бұл қиындықтарды жеңу белгілі бір ұстанымдарды негізге алуды қажет етті. Осы ұстанымдардың бірін Құран Кәрім: "Аллаһ сізге жеңілдік тілейді, қиындықты қаламайды", (Бақара сүресі, 185) - деп белгілейді.
Әлгі ұстанымдардың ішінде ең маңыздысы - жеңілдікті таңдау болатын. Сол үшін де Пайғамбарымыз (с.ғ.с) үнемі қолайлы жолды қалайтын. Оның осы таңдауы Пайғамбарлық міндетінің сәтті жүзеге асуына жағдай жасады. Аллаһ Елшісі (с.ғ.с) сахабаларына үнемі шамалары келетін міндетті жүктейтін. Хазірет Айша анамыз:
Адамзатқа жіберілген Рақым нұры.
Құран Кәрімде "Біз сені бүкіл әлемге рақым етіп қанажібердік" (Әнбия,106) деп айтылса, Аллаһ елшісі бұны бүкіл ғұмырымен тамаша түрде жүзеге асыра білді. Екі Жиһан Сұлтанның рақымдылығы - тек адамзатты ғана емес, барлық болмысты қамтыған және әлі де қамтып келе жатқан, бұдан кейін де қамти берер терең сүйіспеншілік. Хазіреті Пайғамбарды (с.ғ.с) еске алғанда, көз алдымызға тек қана мейірім мен сүйіспеншілік келеді.Ол бүкіл адамзатқа мейірімділік пен рақым алып келді. Достары түгіл дұшпандары да одан тек қана жақсылық пен ізгілік көрді.
1. Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2010
2. Қазақ энциклопедиясы, 4-том
3. Ислам, энциклопедия. Алматы, 1995 ж, 65 бет.
4. "МҰХАММЕД ПАЙҒАМБАРЫМЫЗДЫҢ ХАДИСТЕРІ". Ақтөбе обл.
саяси-газет
5. "ИМАН" журналы.
6. Отырар. Энциклопедия. – Алматы.«Арыс» баспасы, 2005
7. Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС,
2010
2. Қазақ энциклопедиясы, 4-том
3. Ислам, энциклопедия. Алматы, 1995 ж, 65 бет.
4. "МҰХАММЕД ПАЙҒАМБАРЫМЫЗДЫҢ ХАДИСТЕРІ". Ақтөбе обл.
саяси-газет
5. "ИМАН" журналы.
6. Отырар. Энциклопедия. – Алматы.«Арыс» баспасы, 2005
7. Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС,
2010
Ислам Пайғамбарлары.
Ибраһимнің қиссасы
Ибраһим (а.с.) бір күні теңіз жағасында жатқан бір жануардың өлексесін
көрді. Бұл өлексені жағаға ұрған теңіз толқынымен ілесе келген балықтар
жұлып-жұлып жеп, кетіп жатты. Толқын кетісімен төбедегі құстар келіп шоқып-
шоқып жей бастады. Осылайша өлексенің бір бөлігі балықтардың, қалған бір
бөлігі құстардың құрсағында кетіп жатты. Осы көріністі тамашалаған Ибраһим
(а.с.) енді Ұлы Жаратушысының осы бөлік-бөлік боп, ұстағанның қолында,
тістегеннің аузында кеткен жануарды қалай тірілтетінін көргісі келіп,
Раббысына: Ей, Раббым, өлілерді қалай тірілтетініңді маған көрсетші, –
деп өтініш жасады. Шынтуайтында Ибраһимнің (а.с.) тірілтуді көргісі келгені
Ұлы Жаратушысының құдіретіне деген күмәннан туындамаған еді. Тек Ұлы
Жаратушысының қалай тірілтетінін көріп, тамаша етіп, шеберлігіне таңғалып,
шексіз құдіретін көрген жүрегі жай тауып, Ұлы Жаратушы.
Адамның (ғ.с) дүние салуы
Өмір жалғасып жатты. Адам (ғ.с) мың жыл ғұмыр кешті. оның өмір жасы
туралы ибн Аббас (Аллаһ әкесі екеуіне риза болғай) жеткізген хадисте
Пайғамбарымыз (с.ғ.с): "Шын мәнінде ең бірінші болып мойындамаған Адам",-
деп үш рет айтып сөзін: " Аллаһ Адам (ғ.с)-ды жаратқан кезде оның белін
сипап ұрпақтарын шығарды. Аллаһ олардың екі көзінің ортасына бір нұр
жасаған еді.
Пайғамбарымыздың (с.ғ.с) басшылық қасиеті
Мәдинаға һижрет етумен қатар басталған жаңа қоғамдық құрылыстың өзіне
тән қиындықтары бар болатын. Бұл қиындықтарды жеңу белгілі бір ұстанымдарды
негізге алуды қажет етті. Осы ұстанымдардың бірін Құран Кәрім: "Аллаһ сізге
жеңілдік тілейді, қиындықты қаламайды", (Бақара сүресі, 185) - деп
белгілейді.
Әлгі ұстанымдардың ішінде ең маңыздысы - жеңілдікті таңдау болатын.
Сол үшін де Пайғамбарымыз (с.ғ.с) үнемі қолайлы жолды қалайтын. Оның осы
таңдауы Пайғамбарлық міндетінің сәтті жүзеге асуына жағдай жасады. Аллаһ
Елшісі (с.ғ.с) сахабаларына үнемі шамалары келетін міндетті жүктейтін.
Хазірет Айша анамыз:
Адамзатқа жіберілген Рақым нұры.
Құран Кәрімде "Біз сені бүкіл әлемге рақым етіп қанажібердік"
(Әнбия,106) деп айтылса, Аллаһ елшісі бұны бүкіл ғұмырымен тамаша түрде
жүзеге асыра білді. Екі Жиһан Сұлтанның рақымдылығы - тек адамзатты ғана
емес, барлық болмысты қамтыған және әлі де қамтып келе жатқан, бұдан кейін
де қамти берер терең сүйіспеншілік. Хазіреті Пайғамбарды (с.ғ.с) еске
алғанда, көз алдымызға тек қана мейірім мен сүйіспеншілік келеді.Ол бүкіл
адамзатқа мейірімділік пен рақым алып келді. Достары түгіл дұшпандары да
одан тек қана жақсылық пен ізгілік көрді.
Пайғамбардын бәрі Ислам дінімен түскен
Пайғамбардын бәрі Ислам дінімен түскен. Оған Құраннан келтірілген қысқаша
дәлелдер.
Нұх (عليه السلام):
وَأُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْمُسْلِمِينَ {72}10 - يونس
Сондай-ақ мен мұсылмандардан болуға әмір етілдім Юнус сүресі 72 аят.
Иброһим(عليه السلام):
وَمَن يَرْغَبُ عَن مِّلَّةِ إِبْرَاهِيمَ إِلاَّ مَن سَفِهَ نَفْسَهُ وَلَقَدِ اصْطَفَيْنَاهُ فِي الدُّنْيَا وَإِنَّهُ فِي
الآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ {130} إِذْ قَالَ لَهُ رَبُّهُ أَسْلِمْ قَالَ أَسْلَمْتُ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ {131}
وَوَصَّى بِهَا إِبْرَاهِيمُ بَنِيهِ وَيَعْقُوبُ يَا بَنِيَّ إِنَّ اللّهَ اصْطَفَى لَكُمُ الدِّينَ فَلاَ تَمُوتُنَّ إَلاَّ
وَأَنتُم مُّسْلِمُونَ {132}2 - البقرة
Ақылсыздан басқа кім Ибраһимнің жолынан бас тартады? Расында біз оны
бұл дүниеде таңдамалы еттік. Және ол ахиретте салихалылардан болады.
Раббысы оған: Бой ұсын! - деді. Ол: Бүкіл әлемнің Раббысына бой ұсындым
- деді. Ибраһим бұны өз ұрпағына өсиет етті, және Яғқұп та: Әй ұлдарым,
расында Аллаһ сендерге бір дін таңдады. Ендеше мұсылман болмайынша
өлмеңдер! - деді.
Һұд пайғамбар (а.с)
Құран Кәрімде аты аталған Һұд(а.с.) пайғамбар-дың есімі – жұмсақтық,
бейбітшілік және тыныштыққа ұйытқы болушы деген мағынаға келеді. Ол Ад
деген жиырма үш тайпадан тұратын үлкен қауымға пайғамбар болып жіберілген
еді. Бұл қауым хазіреті Нұқтың баласы Самның әулетінен тараған, Нұқ
дүниеден өткен соң 800 жылдан кейін болған оқиға. Ад қауымы қазіргі Иемен,
Оман мемлекеттерінің арасындағы өлкеде өмір сүрді. Бұл өлкенің топырағы өте
құнарлы, ғажайып бау-бақшаға толы болатын. Тарихтағы әйгілі Ирам бақтары
деген сөз сол кезден қалған. Осындай бай мемлекеттің халқы сымбатты денелі,
ұзақ жасайтын адамдар болатын.
Ибраһим пайғамбар (а.с)
Хақ Тағала Ибраһимді(а.с.) Халилім (досым) деп бағалаған. Сондықтан
ол Халилуррахман деген қастерлі есіммен де аталады. Оған Алла Тағаланың
сәлемі жазылған он парақ түскен еді. Ибраһим негізінде Кәлдани қауымына
жіберілген пайғамбар болатын. Және құрметі жөнінен Мұхаммедтен (с.а.у.)
кейінгі Алла елшілерінің ең абзалы. Әрі пайғамбарлардың атасы деген сыйлы
атағы бар. Себебі, оның ұлы Исмайл (а.с.) Хазіреті Мұхаммедтің (с.а.у.) ата-
бабасы еді. Кәлдани тайпасының патшасы Нәмрудтың қауымы жұлдыздар мен пұтқа
табынатын. Кейін сән-салтанаты артып, мәртебесі аспандаған кезде Мен де
тәңірмін, маған табыныңдар! деп, тәкаппарлықтың шегіне шығады. Бұл туралы
Құран Кәрімде баяндалған. Аңыз бойынша, Нәмруд патша түсінде бір өткір
нұрдың күн мен айды сөндіргенін, өзін бір адамның тақтан құлатқанын көреді.
Түс жорушылар: Жаңа дін келіп, сені тақтан тайдырады екен, алдын ала
сақтан! деп жориды. Содан кейін Нәмруд тағын сақтау үшін асқан
қатігездікпен жаңа туған жүз мың сәби ұлды өлтірткізіп отырған. Осы кезде
Ибраһимнің анасы күні таяған жүкті еді. Ол күйеуіне барып, пұтханаға дұға
етуін, ұл тапса, оны өз қолымен Нәмрудке апарып бедел алуын өтінеді.
Себебі, Ибраһимнің әкесі Азер пұтқа табынушы болатын. Азер кете бере
Ибраһим(а.с.) туды. Анасы оны бір үңгірге апарып жасырады. Содан жасырын
барып емізіп тұрады. Анасы жоқта сәби өз саусағын еметін, Жәбірейіл періште
оның аузына май мен бал қыстыратын.
РАСУЛҒА (саллаллаһу ъалайһи уа сәлләм) САЛАУАТ.
Аса қамқор Ерекше Мейірімді Аллаһтың атымен бастаймын
Расулға (саллаллаһу ъалайһи уа сәлләм) салауат.
Әрдайым мұсылман қауымы сүйікті Пайғамбарымыз Мұхаммедті (сал-лаллаһу
ъалайһи уа сәлләм) есінен шығармай салауат айтады. Піл жылындағы рабиғул
аууал айының он екінші күніне қараған дүйсенбі таңертеңі, таң жарығы жерге
түсе, әлем ерекше нұрға бөленді. Бүкіл әлем ұзақтан бері сағына күткен
Мұхаммед (саллаллаһу ъалайһи уа сәлләм) дүниеге келеді. Бұл кеш ерекше кеш
болды. Дүние күткен бұл кеште әлем оқиғасы елес берді. Иудейлер мен
Христиандар соңғы Пайғамбардың дүниеге келгенін хабарлады. Таң арайлы
болды. Осы таңның нұры жаңа дәуір белгісі еді. Ол таңда болған елеулі
оқиғалар былай жазылған: Аллаһтың елшісі туылған күні Кисра сарайында он
төрт ұстыны құлады. Мәжусилердің (отқа табынушылар) өмірі өшпеген оттары
сөніп, Сауа көлі құрыды.
Міне осындай құдіретпен келген Пайғамбарымыздың (саллаллаһу ъалайһи уа
сәлләм) мәулід күні 31 наурыз күні. Мұндай күнді еске алмай қалайша
ұмытамыз? Сол үшінде ардақты Пайғамбарымыз Мұхаммедке (саллаллаһу ъалайһи
уа сәлләм) салауат айтуымыз керек!
Пайғамбарымыз Мұхаммед (салла Аллаһу алейһи уә сәллам) өмiр жолы
Мейірімді, Рақымды Алланың атымен бастаймын!
Пайғамбарымыз Мұхаммед, салла Аллаһу алейһи уә сәллам, Абдуллаұлы бдул-
Мүтәлiп немересi милади жыл санауы (григориан календары) бойынша, 571 жылы
20 көкекте, дүйсенбi күнi дүниеге келген. Бұл Әижра есебiндегi – рәбиғул-
әууәлдiң тоғызыншы немесе он екiншi күнiне тура келедi. Пайғамбарымыздың
ата-тегiн тiзе берсең хижаз арабтары тараған Исмайыл пайғамбарға,
алейһиссәлам, барып тiреледi. Пайғамбарымыздың Мұхаммед, Ахмет, Нәби,
Расулуллаһ секiлдi т.б. бiрнеше қосалқы аттары болған.
Пайғамбарымыздың анасының аты – Уахаб қызы мина. Ол Құрайш руының
iшiндегi құрметтi адамның қызы болған. Расулдың әкесi Абдулла бiрде
Иасрибке (қазiргi Мәдина қаласы) керуен тартып, сауда жасай барғанда,
кенеттен қайтыс болады да, сол жерге жерленедi. Бұл кезде Пайғамбарымыз әлi
жарық дүниеге келмеген, анасының құрсағында едi. Расул дүниеге келетiн жылы
Пiл оқиғасы аталып кеткен таңғажайып оқиға болады. Хабажстан (қазiргi
Эфиопия) патшасының уәзiрi әрi атақты қолбасшысы АбраӘа деген кiсi Сана
қаласында (қазiргi Иемен мемлекетiнiң астанасы) үлкен шiркеу салдырады.
Шiркеу өте биiк, басына қараған адамның тақиясы жерге түседi екен. Осы
кәнисаны салдырып болғаннан кейiн, АбраӘа мың сан жаужүрек әскерлерiн
пiлдерге мiнгiзiп, Меккеге қарай жорыққа шығады. Ондағы мақсаты – қасиеттi
Қағбадағы "Қара тасты” күштеп тартып алып, оны Сана қаласындағы өзi
салдырған зәулiм кәнисаға орналастыру. Сөйтiп, Қағбаға табынуға келген
барлық жұрттың бетiн Сана қаласына қарай бұру едi.
Ибраһимнің қиссасы.
Ибраһим (а.с.) бір күні теңіз жағасында жатқан бір жануардың өлексесін
көрді. Бұл өлексені жағаға ұрған теңіз толқынымен ілесе келген балықтар
жұлып-жұлып жеп, кетіп жатты. Толқын кетісімен төбедегі құстар келіп шоқып-
шоқып жей бастады. Осылайша өлексенің бір бөлігі балықтардың, қалған бір
бөлігі құстардың құрсағында кетіп жатты. Осы көріністі тамашалаған Ибраһим
(а.с.) енді Ұлы Жаратушысының осы бөлік-бөлік боп, ұстағанның қолында,
тістегеннің аузында кеткен жануарды қалай тірілтетінін көргісі келіп,
Раббысына: Ей, Раббым, өлілерді қалай тірілтетініңді маған көрсетші, –
деп өтініш жасады. Шынтуайтында Ибраһимнің (а.с.) тірілтуді көргісі келгені
Ұлы Жаратушысының құдіретіне деген күмәннан туындамаған еді. Тек Ұлы
Жаратушысының қалай тірілтетінін көріп, тамаша етіп, шеберлігіне таңғалып,
шексіз құдіретін көрген жүрегі жай тауып, Ұлы Жаратушысына мадақ айтып, бас
игісі келген-ді. Бір нәрсеге сену басқа, көру басқа. Сондықтан Ол: Раббым
өлілерді тірілте аласың ба? деп сұраған жоқ, Уа, Раббым маған өлілерді
қалай тірілтетініңді көрсетші, – деді.
Закария және Жақия
Мейірімді, Рақымды Алланың атымен бастаймын!
Аллаһтың жiберген шын пайғамбарларының бiрi – Закария, алейһиссәлам,
едi. Ол жасы ұлғайып, шашына ақ кiргенше перзент көрмедi. Мешiтке барып,
мiнәжат қылып, парыз намаздарын оқығаннан кейiн, бос уақытында бiр мезгiл
жұртқа үгiт-насихат айтатын. Пұтқа табынған елдiң бетiн Аллаһ жолына бұруға
тырысатын.
– Ей, жұртым! Аллаһтың рақымында шек жоқ, жүздерiңдi Аллаһқа бұрып
мiнәжат қылыңдар, құлшылық қылуға бiр Тәңiр ғана лайық! Адамға пайда-зияны
жоқ пұттардан бас тартып, маған бой ұсыныңдар! – деп насихат айтатын.
Бiрақ пұтқа табынған надан қауым пайғамбардың насихатына құлақ аспады.
Ата-баба дiнiнен азғырушы деп қауым басшылары оны жақтырмайтын. Аллаһқа
иман айтқан кедей-кембағалдар ғана пайғамбарлардың шыншылдығына кәмiл
сенетiн.
Оның шағын дүкенi болатын. Содан түскен табысты кедейлер мен
мүсәпiрлерге теңдей бөлiп беретiн. Сол үшiн де жұрт оны аса құрметтейтiн,
оның айтқандарына қатты сенетiн.
Жүсіп пайғамбар
Ақиқатқа айналған түс
Мейірімді, Рақымды Алланың атымен бастаймын!
Жақыптың, алейһиссәлам, төрт әйелiнен он екi баласы болды. Бiрақ ол
Рахил атты сұлу әйелiнен туған Жүсiп пен Биняминдi кенжелерiм деп басқа
балаларына қарағанда көбiрек еркелететiн. сiресе, өте алғыр, зерек боп өсiп
келе жатқан Жүсiптiң болашағынан үлкен үмiт күтiп, аса жақсы көрдi. кесiнiң
мейiрiмiне бөленген Жүсiпке басқа бауырлары қызғанышпен қарады.
Бiр күнi Жүсiп ғажайып бiр түс көрдi. Түсiнде он бiр жұлдыз және Ай мен Күн
оған сәжде қып, бас иiп тұр екен. Жүсiп оянған соң түсiн әкесiне айтып
бердi.
– Балам мәртебең үстем болады екен. Бас иiп тұрған он бiр жұлдыз – он
бiр бауырың, Ай мен Күн әке-шешең болар. Мұндай шапағатқа Аллаһтың нұры
түскен адамдар ғана ие болады, – дедi Жақып, алейһиссәлам, қуанышын жасыра
алмай. Сосын оған қызғанышпен қарайтын бауырлары шайтанның азғыруына ерiп
бiр жаманшылық жасап жүрер деп күдiктендi де, Жүсiптi күнi бұрын
сақтандырып қойғысы келдi.
Сүлеймен пайғамбар
Мейірімді, Рақымды Алланың атымен бастаймын!
Аллаһ Та`ала Дәуiт пайғамбарға жалғыз ұл бердi. Пайғамбар оның атын
Сүлеймен деп қойды. Сүлеймен тумысынан өте зерек, кез келген құбылыстың
сырын, кез келген жануардың тiлiн бiлуге құмартып тұратын. Аллаһ Та`ала
оның сол әрекеттерiне қарай оның бойына ерекше қасиеттер дарытты.
Сүлеймен жас кезiнде әкесiнiң қасында отырып, үлкендердiң әңгiмесiн
көп тыңдайтын, қазылардың шешiмдерiн ой сарабынан өткiзiп, көп толғанатын.
Сөйтiп жүрiп билiкке, қазылыққа жастай араласты. Әкесi баласының ақыл-
парасатына, әдiлдiгiне көз жеткiзiп, көңiлi толған соң билiк тұтқасын
Сүлейменге бердi.
Сүлеймен таққа отырып, билiктi қолға алғаннан кейiн бiр күнi ғалымдар
мен әкiмдердi шақырып алды. Мұндағы мақсат оларға Аллаһтың берген шексiз
сыйын айтып мойындау едi.
Ыдырыс пайғамбар
Мейірімді, Рақымды Алланың атымен бастаймын!
Адам ата мен Хауа анадан тараған ұрпақтар көбейiп, жер бетiнде
жақсылық пен жамандықтың, зұлымдық пен имандылықтың күресi басталғаннан
кейiн, Аллаһ Та`ала Өзi жаратқан пенделерiн тура жолға бастайтын
пайғамбарлар жiберуге және оларды адамдардың өз арасынан таңдауды ұйғарды.
Өұламалардың айтуы бойынша, Аллаһ Та`аланың назары алғаш түскен
пайғамбарлардың бiрi Ыдырыс (Идрис), алейһиссәлам болса керек. Аллаһ
Та`алаға тәуба етiп, Қабыл ұрпақтарын тура жолға бастау үшiн және надандық
пен күпiрлiктен сақтандырып, шариат iсiне бекем болу үшiн Аллаһтың әмiрiмен
Жәбiрейiл перiште оған уаһи жеткiзiп тұрды.
Ыдырыс, алейһиссәлам, өте сабырлы, шыншыл, ел iшiнде беделдi, мәртебесi
биiк, жоғары дәрежелi ғұлама жан болған. Халықты жақсылыққа бастап,
имандылыққа уағыздап отырған.
Қасиеттi Құран Кәрiмде Ыдырыс, алейһиссәлам, екi-ақ рет аталады.
"Исмағұл, Идрис және Зулкафил: бәрiнде де сабыр мол едi” (Әнбия 21:85)
Шұғaйып пайғамбар
Мейірімді, Рақымды Алланың атымен ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ибраһимнің қиссасы
Ибраһим (а.с.) бір күні теңіз жағасында жатқан бір жануардың өлексесін
көрді. Бұл өлексені жағаға ұрған теңіз толқынымен ілесе келген балықтар
жұлып-жұлып жеп, кетіп жатты. Толқын кетісімен төбедегі құстар келіп шоқып-
шоқып жей бастады. Осылайша өлексенің бір бөлігі балықтардың, қалған бір
бөлігі құстардың құрсағында кетіп жатты. Осы көріністі тамашалаған Ибраһим
(а.с.) енді Ұлы Жаратушысының осы бөлік-бөлік боп, ұстағанның қолында,
тістегеннің аузында кеткен жануарды қалай тірілтетінін көргісі келіп,
Раббысына: Ей, Раббым, өлілерді қалай тірілтетініңді маған көрсетші, –
деп өтініш жасады. Шынтуайтында Ибраһимнің (а.с.) тірілтуді көргісі келгені
Ұлы Жаратушысының құдіретіне деген күмәннан туындамаған еді. Тек Ұлы
Жаратушысының қалай тірілтетінін көріп, тамаша етіп, шеберлігіне таңғалып,
шексіз құдіретін көрген жүрегі жай тауып, Ұлы Жаратушы.
Адамның (ғ.с) дүние салуы
Өмір жалғасып жатты. Адам (ғ.с) мың жыл ғұмыр кешті. оның өмір жасы
туралы ибн Аббас (Аллаһ әкесі екеуіне риза болғай) жеткізген хадисте
Пайғамбарымыз (с.ғ.с): "Шын мәнінде ең бірінші болып мойындамаған Адам",-
деп үш рет айтып сөзін: " Аллаһ Адам (ғ.с)-ды жаратқан кезде оның белін
сипап ұрпақтарын шығарды. Аллаһ олардың екі көзінің ортасына бір нұр
жасаған еді.
Пайғамбарымыздың (с.ғ.с) басшылық қасиеті
Мәдинаға һижрет етумен қатар басталған жаңа қоғамдық құрылыстың өзіне
тән қиындықтары бар болатын. Бұл қиындықтарды жеңу белгілі бір ұстанымдарды
негізге алуды қажет етті. Осы ұстанымдардың бірін Құран Кәрім: "Аллаһ сізге
жеңілдік тілейді, қиындықты қаламайды", (Бақара сүресі, 185) - деп
белгілейді.
Әлгі ұстанымдардың ішінде ең маңыздысы - жеңілдікті таңдау болатын.
Сол үшін де Пайғамбарымыз (с.ғ.с) үнемі қолайлы жолды қалайтын. Оның осы
таңдауы Пайғамбарлық міндетінің сәтті жүзеге асуына жағдай жасады. Аллаһ
Елшісі (с.ғ.с) сахабаларына үнемі шамалары келетін міндетті жүктейтін.
Хазірет Айша анамыз:
Адамзатқа жіберілген Рақым нұры.
Құран Кәрімде "Біз сені бүкіл әлемге рақым етіп қанажібердік"
(Әнбия,106) деп айтылса, Аллаһ елшісі бұны бүкіл ғұмырымен тамаша түрде
жүзеге асыра білді. Екі Жиһан Сұлтанның рақымдылығы - тек адамзатты ғана
емес, барлық болмысты қамтыған және әлі де қамтып келе жатқан, бұдан кейін
де қамти берер терең сүйіспеншілік. Хазіреті Пайғамбарды (с.ғ.с) еске
алғанда, көз алдымызға тек қана мейірім мен сүйіспеншілік келеді.Ол бүкіл
адамзатқа мейірімділік пен рақым алып келді. Достары түгіл дұшпандары да
одан тек қана жақсылық пен ізгілік көрді.
Пайғамбардын бәрі Ислам дінімен түскен
Пайғамбардын бәрі Ислам дінімен түскен. Оған Құраннан келтірілген қысқаша
дәлелдер.
Нұх (عليه السلام):
وَأُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْمُسْلِمِينَ {72}10 - يونس
Сондай-ақ мен мұсылмандардан болуға әмір етілдім Юнус сүресі 72 аят.
Иброһим(عليه السلام):
وَمَن يَرْغَبُ عَن مِّلَّةِ إِبْرَاهِيمَ إِلاَّ مَن سَفِهَ نَفْسَهُ وَلَقَدِ اصْطَفَيْنَاهُ فِي الدُّنْيَا وَإِنَّهُ فِي
الآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ {130} إِذْ قَالَ لَهُ رَبُّهُ أَسْلِمْ قَالَ أَسْلَمْتُ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ {131}
وَوَصَّى بِهَا إِبْرَاهِيمُ بَنِيهِ وَيَعْقُوبُ يَا بَنِيَّ إِنَّ اللّهَ اصْطَفَى لَكُمُ الدِّينَ فَلاَ تَمُوتُنَّ إَلاَّ
وَأَنتُم مُّسْلِمُونَ {132}2 - البقرة
Ақылсыздан басқа кім Ибраһимнің жолынан бас тартады? Расында біз оны
бұл дүниеде таңдамалы еттік. Және ол ахиретте салихалылардан болады.
Раббысы оған: Бой ұсын! - деді. Ол: Бүкіл әлемнің Раббысына бой ұсындым
- деді. Ибраһим бұны өз ұрпағына өсиет етті, және Яғқұп та: Әй ұлдарым,
расында Аллаһ сендерге бір дін таңдады. Ендеше мұсылман болмайынша
өлмеңдер! - деді.
Һұд пайғамбар (а.с)
Құран Кәрімде аты аталған Һұд(а.с.) пайғамбар-дың есімі – жұмсақтық,
бейбітшілік және тыныштыққа ұйытқы болушы деген мағынаға келеді. Ол Ад
деген жиырма үш тайпадан тұратын үлкен қауымға пайғамбар болып жіберілген
еді. Бұл қауым хазіреті Нұқтың баласы Самның әулетінен тараған, Нұқ
дүниеден өткен соң 800 жылдан кейін болған оқиға. Ад қауымы қазіргі Иемен,
Оман мемлекеттерінің арасындағы өлкеде өмір сүрді. Бұл өлкенің топырағы өте
құнарлы, ғажайып бау-бақшаға толы болатын. Тарихтағы әйгілі Ирам бақтары
деген сөз сол кезден қалған. Осындай бай мемлекеттің халқы сымбатты денелі,
ұзақ жасайтын адамдар болатын.
Ибраһим пайғамбар (а.с)
Хақ Тағала Ибраһимді(а.с.) Халилім (досым) деп бағалаған. Сондықтан
ол Халилуррахман деген қастерлі есіммен де аталады. Оған Алла Тағаланың
сәлемі жазылған он парақ түскен еді. Ибраһим негізінде Кәлдани қауымына
жіберілген пайғамбар болатын. Және құрметі жөнінен Мұхаммедтен (с.а.у.)
кейінгі Алла елшілерінің ең абзалы. Әрі пайғамбарлардың атасы деген сыйлы
атағы бар. Себебі, оның ұлы Исмайл (а.с.) Хазіреті Мұхаммедтің (с.а.у.) ата-
бабасы еді. Кәлдани тайпасының патшасы Нәмрудтың қауымы жұлдыздар мен пұтқа
табынатын. Кейін сән-салтанаты артып, мәртебесі аспандаған кезде Мен де
тәңірмін, маған табыныңдар! деп, тәкаппарлықтың шегіне шығады. Бұл туралы
Құран Кәрімде баяндалған. Аңыз бойынша, Нәмруд патша түсінде бір өткір
нұрдың күн мен айды сөндіргенін, өзін бір адамның тақтан құлатқанын көреді.
Түс жорушылар: Жаңа дін келіп, сені тақтан тайдырады екен, алдын ала
сақтан! деп жориды. Содан кейін Нәмруд тағын сақтау үшін асқан
қатігездікпен жаңа туған жүз мың сәби ұлды өлтірткізіп отырған. Осы кезде
Ибраһимнің анасы күні таяған жүкті еді. Ол күйеуіне барып, пұтханаға дұға
етуін, ұл тапса, оны өз қолымен Нәмрудке апарып бедел алуын өтінеді.
Себебі, Ибраһимнің әкесі Азер пұтқа табынушы болатын. Азер кете бере
Ибраһим(а.с.) туды. Анасы оны бір үңгірге апарып жасырады. Содан жасырын
барып емізіп тұрады. Анасы жоқта сәби өз саусағын еметін, Жәбірейіл періште
оның аузына май мен бал қыстыратын.
РАСУЛҒА (саллаллаһу ъалайһи уа сәлләм) САЛАУАТ.
Аса қамқор Ерекше Мейірімді Аллаһтың атымен бастаймын
Расулға (саллаллаһу ъалайһи уа сәлләм) салауат.
Әрдайым мұсылман қауымы сүйікті Пайғамбарымыз Мұхаммедті (сал-лаллаһу
ъалайһи уа сәлләм) есінен шығармай салауат айтады. Піл жылындағы рабиғул
аууал айының он екінші күніне қараған дүйсенбі таңертеңі, таң жарығы жерге
түсе, әлем ерекше нұрға бөленді. Бүкіл әлем ұзақтан бері сағына күткен
Мұхаммед (саллаллаһу ъалайһи уа сәлләм) дүниеге келеді. Бұл кеш ерекше кеш
болды. Дүние күткен бұл кеште әлем оқиғасы елес берді. Иудейлер мен
Христиандар соңғы Пайғамбардың дүниеге келгенін хабарлады. Таң арайлы
болды. Осы таңның нұры жаңа дәуір белгісі еді. Ол таңда болған елеулі
оқиғалар былай жазылған: Аллаһтың елшісі туылған күні Кисра сарайында он
төрт ұстыны құлады. Мәжусилердің (отқа табынушылар) өмірі өшпеген оттары
сөніп, Сауа көлі құрыды.
Міне осындай құдіретпен келген Пайғамбарымыздың (саллаллаһу ъалайһи уа
сәлләм) мәулід күні 31 наурыз күні. Мұндай күнді еске алмай қалайша
ұмытамыз? Сол үшінде ардақты Пайғамбарымыз Мұхаммедке (саллаллаһу ъалайһи
уа сәлләм) салауат айтуымыз керек!
Пайғамбарымыз Мұхаммед (салла Аллаһу алейһи уә сәллам) өмiр жолы
Мейірімді, Рақымды Алланың атымен бастаймын!
Пайғамбарымыз Мұхаммед, салла Аллаһу алейһи уә сәллам, Абдуллаұлы бдул-
Мүтәлiп немересi милади жыл санауы (григориан календары) бойынша, 571 жылы
20 көкекте, дүйсенбi күнi дүниеге келген. Бұл Әижра есебiндегi – рәбиғул-
әууәлдiң тоғызыншы немесе он екiншi күнiне тура келедi. Пайғамбарымыздың
ата-тегiн тiзе берсең хижаз арабтары тараған Исмайыл пайғамбарға,
алейһиссәлам, барып тiреледi. Пайғамбарымыздың Мұхаммед, Ахмет, Нәби,
Расулуллаһ секiлдi т.б. бiрнеше қосалқы аттары болған.
Пайғамбарымыздың анасының аты – Уахаб қызы мина. Ол Құрайш руының
iшiндегi құрметтi адамның қызы болған. Расулдың әкесi Абдулла бiрде
Иасрибке (қазiргi Мәдина қаласы) керуен тартып, сауда жасай барғанда,
кенеттен қайтыс болады да, сол жерге жерленедi. Бұл кезде Пайғамбарымыз әлi
жарық дүниеге келмеген, анасының құрсағында едi. Расул дүниеге келетiн жылы
Пiл оқиғасы аталып кеткен таңғажайып оқиға болады. Хабажстан (қазiргi
Эфиопия) патшасының уәзiрi әрi атақты қолбасшысы АбраӘа деген кiсi Сана
қаласында (қазiргi Иемен мемлекетiнiң астанасы) үлкен шiркеу салдырады.
Шiркеу өте биiк, басына қараған адамның тақиясы жерге түседi екен. Осы
кәнисаны салдырып болғаннан кейiн, АбраӘа мың сан жаужүрек әскерлерiн
пiлдерге мiнгiзiп, Меккеге қарай жорыққа шығады. Ондағы мақсаты – қасиеттi
Қағбадағы "Қара тасты” күштеп тартып алып, оны Сана қаласындағы өзi
салдырған зәулiм кәнисаға орналастыру. Сөйтiп, Қағбаға табынуға келген
барлық жұрттың бетiн Сана қаласына қарай бұру едi.
Ибраһимнің қиссасы.
Ибраһим (а.с.) бір күні теңіз жағасында жатқан бір жануардың өлексесін
көрді. Бұл өлексені жағаға ұрған теңіз толқынымен ілесе келген балықтар
жұлып-жұлып жеп, кетіп жатты. Толқын кетісімен төбедегі құстар келіп шоқып-
шоқып жей бастады. Осылайша өлексенің бір бөлігі балықтардың, қалған бір
бөлігі құстардың құрсағында кетіп жатты. Осы көріністі тамашалаған Ибраһим
(а.с.) енді Ұлы Жаратушысының осы бөлік-бөлік боп, ұстағанның қолында,
тістегеннің аузында кеткен жануарды қалай тірілтетінін көргісі келіп,
Раббысына: Ей, Раббым, өлілерді қалай тірілтетініңді маған көрсетші, –
деп өтініш жасады. Шынтуайтында Ибраһимнің (а.с.) тірілтуді көргісі келгені
Ұлы Жаратушысының құдіретіне деген күмәннан туындамаған еді. Тек Ұлы
Жаратушысының қалай тірілтетінін көріп, тамаша етіп, шеберлігіне таңғалып,
шексіз құдіретін көрген жүрегі жай тауып, Ұлы Жаратушысына мадақ айтып, бас
игісі келген-ді. Бір нәрсеге сену басқа, көру басқа. Сондықтан Ол: Раббым
өлілерді тірілте аласың ба? деп сұраған жоқ, Уа, Раббым маған өлілерді
қалай тірілтетініңді көрсетші, – деді.
Закария және Жақия
Мейірімді, Рақымды Алланың атымен бастаймын!
Аллаһтың жiберген шын пайғамбарларының бiрi – Закария, алейһиссәлам,
едi. Ол жасы ұлғайып, шашына ақ кiргенше перзент көрмедi. Мешiтке барып,
мiнәжат қылып, парыз намаздарын оқығаннан кейiн, бос уақытында бiр мезгiл
жұртқа үгiт-насихат айтатын. Пұтқа табынған елдiң бетiн Аллаһ жолына бұруға
тырысатын.
– Ей, жұртым! Аллаһтың рақымында шек жоқ, жүздерiңдi Аллаһқа бұрып
мiнәжат қылыңдар, құлшылық қылуға бiр Тәңiр ғана лайық! Адамға пайда-зияны
жоқ пұттардан бас тартып, маған бой ұсыныңдар! – деп насихат айтатын.
Бiрақ пұтқа табынған надан қауым пайғамбардың насихатына құлақ аспады.
Ата-баба дiнiнен азғырушы деп қауым басшылары оны жақтырмайтын. Аллаһқа
иман айтқан кедей-кембағалдар ғана пайғамбарлардың шыншылдығына кәмiл
сенетiн.
Оның шағын дүкенi болатын. Содан түскен табысты кедейлер мен
мүсәпiрлерге теңдей бөлiп беретiн. Сол үшiн де жұрт оны аса құрметтейтiн,
оның айтқандарына қатты сенетiн.
Жүсіп пайғамбар
Ақиқатқа айналған түс
Мейірімді, Рақымды Алланың атымен бастаймын!
Жақыптың, алейһиссәлам, төрт әйелiнен он екi баласы болды. Бiрақ ол
Рахил атты сұлу әйелiнен туған Жүсiп пен Биняминдi кенжелерiм деп басқа
балаларына қарағанда көбiрек еркелететiн. сiресе, өте алғыр, зерек боп өсiп
келе жатқан Жүсiптiң болашағынан үлкен үмiт күтiп, аса жақсы көрдi. кесiнiң
мейiрiмiне бөленген Жүсiпке басқа бауырлары қызғанышпен қарады.
Бiр күнi Жүсiп ғажайып бiр түс көрдi. Түсiнде он бiр жұлдыз және Ай мен Күн
оған сәжде қып, бас иiп тұр екен. Жүсiп оянған соң түсiн әкесiне айтып
бердi.
– Балам мәртебең үстем болады екен. Бас иiп тұрған он бiр жұлдыз – он
бiр бауырың, Ай мен Күн әке-шешең болар. Мұндай шапағатқа Аллаһтың нұры
түскен адамдар ғана ие болады, – дедi Жақып, алейһиссәлам, қуанышын жасыра
алмай. Сосын оған қызғанышпен қарайтын бауырлары шайтанның азғыруына ерiп
бiр жаманшылық жасап жүрер деп күдiктендi де, Жүсiптi күнi бұрын
сақтандырып қойғысы келдi.
Сүлеймен пайғамбар
Мейірімді, Рақымды Алланың атымен бастаймын!
Аллаһ Та`ала Дәуiт пайғамбарға жалғыз ұл бердi. Пайғамбар оның атын
Сүлеймен деп қойды. Сүлеймен тумысынан өте зерек, кез келген құбылыстың
сырын, кез келген жануардың тiлiн бiлуге құмартып тұратын. Аллаһ Та`ала
оның сол әрекеттерiне қарай оның бойына ерекше қасиеттер дарытты.
Сүлеймен жас кезiнде әкесiнiң қасында отырып, үлкендердiң әңгiмесiн
көп тыңдайтын, қазылардың шешiмдерiн ой сарабынан өткiзiп, көп толғанатын.
Сөйтiп жүрiп билiкке, қазылыққа жастай араласты. Әкесi баласының ақыл-
парасатына, әдiлдiгiне көз жеткiзiп, көңiлi толған соң билiк тұтқасын
Сүлейменге бердi.
Сүлеймен таққа отырып, билiктi қолға алғаннан кейiн бiр күнi ғалымдар
мен әкiмдердi шақырып алды. Мұндағы мақсат оларға Аллаһтың берген шексiз
сыйын айтып мойындау едi.
Ыдырыс пайғамбар
Мейірімді, Рақымды Алланың атымен бастаймын!
Адам ата мен Хауа анадан тараған ұрпақтар көбейiп, жер бетiнде
жақсылық пен жамандықтың, зұлымдық пен имандылықтың күресi басталғаннан
кейiн, Аллаһ Та`ала Өзi жаратқан пенделерiн тура жолға бастайтын
пайғамбарлар жiберуге және оларды адамдардың өз арасынан таңдауды ұйғарды.
Өұламалардың айтуы бойынша, Аллаһ Та`аланың назары алғаш түскен
пайғамбарлардың бiрi Ыдырыс (Идрис), алейһиссәлам болса керек. Аллаһ
Та`алаға тәуба етiп, Қабыл ұрпақтарын тура жолға бастау үшiн және надандық
пен күпiрлiктен сақтандырып, шариат iсiне бекем болу үшiн Аллаһтың әмiрiмен
Жәбiрейiл перiште оған уаһи жеткiзiп тұрды.
Ыдырыс, алейһиссәлам, өте сабырлы, шыншыл, ел iшiнде беделдi, мәртебесi
биiк, жоғары дәрежелi ғұлама жан болған. Халықты жақсылыққа бастап,
имандылыққа уағыздап отырған.
Қасиеттi Құран Кәрiмде Ыдырыс, алейһиссәлам, екi-ақ рет аталады.
"Исмағұл, Идрис және Зулкафил: бәрiнде де сабыр мол едi” (Әнбия 21:85)
Шұғaйып пайғамбар
Мейірімді, Рақымды Алланың атымен ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz