Банк салымы шартының түсінігі

1. Банк салымы шартының түсінігі мен нысаны.
2. Банк салымдарының түрлері.
3. Шарттың мазмұны.

Банк салымы шарты бойынша бір тарап (банк) екінші тараптан (салымшыдан) ақша (салым) алуға, олар бойынша банктік салым шартында көзделген мөлшерде және тәртіппен сыйақы төлеуге және салмның осы түрі үшін заң актілерінде және шартта көзделген жағдайлар мен тәртіп бойынша салымды қайтаруға міндеттенеді.
Бұл шарт банктермен салымшыларды несиелеуді қамтамасыз етеді. Ол заем шартына ұқсас, алайда, ол үшін 38-тараудың &4 екі тараптың құқықтары мен міндеттерін көздейтін арнайы нормалар белгіленген. Банктер кәсіпкерлік қызмет субъектілері ретінде банктік салым шартын орындаумен байланысты қауіптерді толығымен көтереді, олар салым сомасына оны ақша капиталы ретінде пайдаланғаны үшін есептелетін сыйақыны төлеуді қамтамасыз етуге міндетті. Бұл тұрғындардың, заңды тұлғалардың бос ақшаларын пайдаланудың тиімділік дәрежесін арттырады, олар өз кезегінде елеулі қауіпсіз тұрақты табыс алу мүмкіндігіне ие болады.
Келтірілген тұжырымдамаға сәйкес банк салымы шарты консенсуалды, алайда іс жүзінде ол реалды болып табылады, өйткені банктік салым шартының аясындағы құқықтық қатынастар, осының алдында қарастырылған шарт бойынша сияқты, салымшы жүгінген кезде туындайды және ақша ашық жинақтаушы шотқа қабылдауды талап етеді. Банктік салым шарты біржақты шарт болып табылады.
Жинақтаушы шот ашылатын болғандықтан (жеке бірыңғайландырылған код беріледі), банктік салым шарты басқа да міндеттерді шешуге мүмкіндік береді. Мәселен, шартпен оған жол берілетін жағдайларда жинақтаушы шоттың көмегімен сол бір немесе өзге тұлғалармен есеп айырысуда да жүзеге асыруға болады. Бұл Қазақстан Республикасының банктерінде банктік шарттарды ашу, жүргізу және жабу тәртібі туралы нұсқаудың 1-тармағының ережесіне негізделген, онда банктің банктік салым шартында көзделген басқа қызметтерді көрсету міндеті туралы айтылған.

1. ҚР «Ақша аудару және төлету» туралы Заңы 29 шілде 1998ж.

2. Жайлин Ғ.А. «Азаматтық құқық». Ерекше бөлім. Оқулық. II том.
Алматы 2006ж.

3. ҚР Азаматтық кодексі (ерекше бөлім) 1шілде 1999ж.

Пән: Банк ісі
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Жоспары

• Банк салымы шартының түсінігі мен нысаны.

• Банк салымдарының түрлері.

• Шарттың мазмұны.

Банк салымы шарты бойынша бір тарап (банк) екінші тараптан
(салымшыдан) ақша (салым) алуға, олар бойынша банктік салым шартында
көзделген мөлшерде және тәртіппен сыйақы төлеуге және салмның осы
түрі үшін заң актілерінде және шартта көзделген жағдайлар мен
тәртіп бойынша салымды қайтаруға міндеттенеді.
Бұл шарт банктермен салымшыларды несиелеуді қамтамасыз етеді.
Ол заем шартына ұқсас, алайда, ол үшін 38-тараудың &4 екі тараптың
құқықтары мен міндеттерін көздейтін арнайы нормалар белгіленген.
Банктер кәсіпкерлік қызмет субъектілері ретінде банктік салым шартын
орындаумен байланысты қауіптерді толығымен көтереді, олар салым
сомасына оны ақша капиталы ретінде пайдаланғаны үшін есептелетін
сыйақыны төлеуді қамтамасыз етуге міндетті. Бұл тұрғындардың, заңды
тұлғалардың бос ақшаларын пайдаланудың тиімділік дәрежесін арттырады,
олар өз кезегінде елеулі қауіпсіз тұрақты табыс алу мүмкіндігіне ие
болады.
Келтірілген тұжырымдамаға сәйкес банк салымы шарты
консенсуалды, алайда іс жүзінде ол реалды болып табылады, өйткені
банктік салым шартының аясындағы құқықтық қатынастар, осының алдында
қарастырылған шарт бойынша сияқты, салымшы жүгінген кезде туындайды
және ақша ашық жинақтаушы шотқа қабылдауды талап етеді. Банктік
салым шарты біржақты шарт болып табылады.
Жинақтаушы шот ашылатын болғандықтан (жеке бірыңғайландырылған
код беріледі), банктік салым шарты басқа да міндеттерді шешуге
мүмкіндік береді. Мәселен, шартпен оған жол берілетін жағдайларда
жинақтаушы шоттың көмегімен сол бір немесе өзге тұлғалармен есеп
айырысуда да жүзеге асыруға болады. Бұл Қазақстан Республикасының
банктерінде банктік шарттарды ашу, жүргізу және жабу тәртібі туралы
нұсқаудың 1-тармағының ережесіне негізделген, онда банктің банктік
салым шартында көзделген басқа қызметтерді көрсету міндеті туралы
айтылған.
Банктік салым шартының нысанына қойылатын талаптар ҚР АК-ң 758-
бабына белгіленеді. Ол жазбаша нысанда жасалуға тиіс.
Оған қойылатын талаптар банк заңнамасымен де анықталады, соның
ішінде Қазақстан Республикасының банктерінде банктік шоттарды ашу,
жүргізу және жабу тәртібі туралы( аталған нұсқаумен анықталады.
Банктік салым шарты салымшының (банк клиентінің) атына рәсімделетін
салымшының салым жасағанын куәландыратын (салым құжатын) құжатты
шарт бекіткеннен кейін берумен рәсімделеді. Салық құжаттары болып
депозиттік сертификат немесе салымшының кітапшасы ( жинақтаушы
кітапшасы) табылады. Салымшының талап етуі бойынша салымның жасалғанын
куәландыратын құжат не оның атына, не белгілі бір үшінші тұлғаның
атына рәсімделуі мүмкін. Салымшы- азаматтың ол қайтыс болған жағдайда
салым берілуі тиіс адамдарды көрсетуге құқығы бар.
Аталған нұсқаудың 14-тармағына сәйкес салымның мәнді
жағдайлары болып мыналар табылады: 1) шарт пәні; 2) банктік қызмет
көрсету жағдайы мен оған ақы төлеу тәртібі. Шартта тараптармен
келісілген (қосымша жағдайлар) басқа да жағдайлар болуы мүмкін. Онда
сондай-ақ, заңнамамен белгіленетін қосымша талаптар да болуға тиіс.
Салымдар және соған сәйкес, банктік салым шарттары бірнеше
түрге бөлінеді. Бөлу белгілі болып салымдарды қайтару жағдайы
табылады. Сонымен салымның мынадай үш түрі бар:
- талап етілмелі салым;
- мерзімді салым;
- шартты салым;
Талап етілмелі салым салымшының бірінші талап етуі бойынша
толығымен немесе қайтарылуға жататындығымен сипатталады.
Мерзімді салым белгілі бір мерзімге, әдетте, бір жылға дейін
салынады. Шартты салым шартпен көзделген белгілі бір жағдайлардың
туындауына дейін салынады. Ол сол бір немесе өзге кездейсоқ
жағдайларда ақша қаражатын іздеп табуға мүмкіндік беретіндігімен
ыңғайлы, өйткені бірқатар жағдайларда олар банктік салым шартында
туындайтын шарттар түрінде қамтылатын болып табылады. Заңдық табиғаты
жағынан шартты салымның өзі шартты мәміле болып табылады.
Шарт мерзімі. Банк салымы шарты салым сомасы банкке түскен
күннен бастап жасалған болып саналады. Мерзімді салымдар бойынша
шарттың әрекет ету мерзімін ақшаны іс жүзінде салу сәтіне
ұщтасатын уақыт кезеңінің басталуы құрайды. Бұл мерзім ақша салынған
күннен кейінгі келесі күннен бастап жүреді. Шартты салымдар
бойынша шарттың әрекет ету мерзімін аяқталуы сөзсіз болуға тиіс.
Мысалы, баланың мектептегі оқуының аяқталуы, еңбек демалысы және т.б.
қандай да бір жағдаймен ұштасатын уақыт кезеңін құрайды. Талап
етілмелі банктік салым шарты мерзімі өткеннен кейін, сондай-ақ
шартты салымның сомасын банк салымы шарты салымның қайтарылуын
байланыстырылатын мәнжайлар пайда болғаннан кейін талап етпесе, егер
шартта өзгеше көзделмесе, банк салымы шарты талап етілмелі салым
шарттарымен ұзартылған болып саналады.
Банк салымы шартының элементтері болып объект, тараптар,
мазмұны табылады. Оның объектісі (пәні) ақша (ұлттық та және шетелдік те
валюта) болып табылады. Банк салымы шартының субъектілік құрамы бір
жағынан әрқашан банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге
асыратын банк немесе ұйым шығатындығымен сипатталады. Екінші (салымшы)
жақтан шартқа және заңды тұлғалар да қатыса алады. Заңнамада
тікелей көрсету немесе шектеу болмаса да, салымшылар болып басымды
түрде коммерциялық емес заңды тұлғалар шығатын болады, өйткені дәл
соларда ақша қаражаттарын пайдаланудың басымды шығыс сипаты
көрінеді. Яғни олардың ақша қаражаттары тұрақты коммерциялық
айналымда емес, керісінше салыстырмалы тыныштық жағдайында болады,
сондықтан банк салымы шарты оларға қысқа уақыт аралығында белгілі
бір қосымша табыс табуға мүмкіндік береді.
Егер банк салымы шартының мазмұнына тоқталатын болсақ
тараптардың дәл сол құқықтары мен міндеттеріне (мазмұнына) айқын
ерекшелікті беру, осы шартты банк қарастырудың негізі себебі болып
табылғанын да атап өтуге болады, өйткені басқаша оған еш
қиындықсыз заем қатынастарын реттейтін нормаларды қолдануға болар
еді.
Тараптардың құқықтары мен міндеттері. Банк салымы шарты
біржақты шарт болып табылатындықтан ол бойынша міндеттер банкке
жүктеледі. Нормаларды осы жағдайда да қосымша маңызға ие болатын,
банктік қызмет көрсету және заем туралы жалпы ережелерге сәйкес
банк өз міндеттемелерін қажет болған жағдайда ақшаларды қайтаруы
сөзсіз қамтамасыз ете алатындай орындауға міндетті. Сонымен қатар,
клиент банк салымы шартымен алдын ала келісілген шектерде ақшаға
билік ету мүмкіндігінен айырылуға тиіс емес.
Клиент салымдарды қолма-қол ақшамен де және қолма-қол ақшасыз
аударулар жолымен де енгізуге құқылы. Талап етілмелі салым кезінде
салымдар (қосымша жарналар) клиентпен кез-келген сомада және кез-
келген кезеңде енгізілуі мүмкін. Осыған орай банкке салымдар бойынша
қосымша жарналар қабылдау міндеті жүктеледі. Мерзімді салымдар,
сондай-ақ шартты салымдар кезінде, егер банк салымы шартында өзгеше
көзделмесе, ақшаны бір жолғы жарна түрінде енгізеді.
Банк үшінші тұлғалардан салымшының атына түскен ақшаны
қабылдауға міндетті, бірақ олар оның бірыңғайландырылған дербес коды
туралы қажетті деректерді көрсетуге тиіс.
Банк, сондай-ақ салымшыға банк салымы шартымен анықталатын
мөлшерде салым сомасына сыйақы төлеуге міндетті. Клиент талап
етілмелі салымдар шарттары бойынша шарттық қатынастырды банк үшін
тез және кенеттен тоқтату мүмкіндігі жоғары болғандықтан, әдетте,
бұл шарттар бойынша сыйақы мөлшері мерзімді және шартты салымдарға
қарағанда төмен.
Егер шартта өзгеше көзделмесе, банктік салым бойынша сыйақының
мөлшерін біржақты тәртіппен өзгертуге құқығы жоқ. Сыйақы мөлшері
талап етілмелі салымдар бойынша енгізілетін қосымша жарналар бойынша
өзгеруі мүмкін. Осы ереже қолданылады. Егер мерзімді салым немесе
шартты салым шарттарымен клиентке салымға қосымша жарналар енгізу
құқығы берілсе. Банк бұл жағдайларда сыйақы мөлшерін, ақша түскен
күні банк қолданған сыйақыға сүйене отырып, жаңадан түскен қосымша
жарналар бойынша есептейді.
Сыйақы төлеу тәртәбі шартпен белгіленеді. Егер ол шартта
көзделмесе, онда тікелей заңнамалық бағыттар қолданылуға тиіс. Банк
салымы бойынша сыйақы салымшыға оның талап етуі бойынша әр тоқсан
аяқталғаннан кейін салым сомасынан бөлек төленеді, ал бұл мерзімде
талап етілмеген сыйақының сомасы салымның сыйақы төленетін сомасын
арттырады.
Талап етілмелі салым бойынша салымшы өзіне тиесілі сыйақыны
салым сомасынан бөлек алуға құқылы. Мерзімді салым бойынша да
салымшы бойынша өзіне тиесілі сыйақыны оның мерзімі аяқталғанға
дейін салым срмасынан бөлек алуға құқылы, бірақ бұл ретте, банк
салымы туралы шартта өзгеше көзделмесе, сыйақының мөлшері банк талап
етілмелі салым үшін қолданатын мөлшерге сәйкес қайта есептелінеді.
Салым мерзімінің аяқталуы бойынша салымшы өзіне тиесілі сыйақыны ол
салымды талап ете ме немесе етпей ме оған қарамастан толық
мөлшерде алуға құқылы.
Егер салым шартты болса, онда салымшының өзіне ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.