Бюджетпен салықтар бойынша есеп айырысудың есебі

Бюджетпен есеп айырысудың есебі

Бюджетпен салықтар бойынша есеп айырысудың есебі 3110- 3190 - "Салық бойынша міндеттемелер" бөлімшесінің шоттарында жүргізіледі. ҚР Президентінің "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" 24. 04. 95 ж. Жарлығына сәйкес (01. 01. 98 ж. өзгерістері мен толықтыруларын ескергенде) жалпы мемлекеттік салықтарға жататындар:

1. Заңды және жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы.
2. ҚҚС (қосымша құнға салық) .
3. Акциздер.
4. Эмиссияны тіркегені үшін Орталық банктің алымы. Жергілікті салықтар мен алымдарға жататындар:

1. Жер салығы.
2. Заңды және жеке тұлғалардың мүліктеріне салынатын салық.
3. Көлік құралдарына салынатын салық.

4. Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлғалар мен заңды тұлғаларды тіркегені үшін алым.
5. Қызметтің жекелеген түрлерімен айналысу құқығы үшін алым.
6. Аукциондық сатудан алынатын алым.

3110 - "Төленуге тиісті корпоративті табыс салығы" шоты мен 4300 - "Кейінге қалдырылған салық міндеттемелері" шотында заңды тұлғалардан алынатын табыс салығының есептелген және аударылған сомалары туралы және бухгалтерлік есеп пен салық есептерінің талаптарындағы айырмашылық нәтижесінде туындаған салық төлемдері туралы ақпараттар болады. Салық жылы ішінде жылдық жиынтық табыс пен шегерімдер арасындағы айырма ретінде есептелген салық салынатын кірісі бар занды тұлғалар табыс салығын төлеушілер болып табылады. Оны анықтаудың тәртібі Салық кодексінің 2-бөлімінде көрсетілген. Заңды тұлғалардан алынатын табыс салығы есебін 11 - "Табыс салығы бойынша есеп жүргізу" БЕС-на сәйкес жүргізген жөн. Бухгалтерлік кіріс бухгалтерлік есептің стандарттарына сәйкес анықталатын кірістер мен шығыстар арасындағы айырма ретінде есептеледі. Салықтық кіріс - салық заңдарына сәйкес анықталған, есептік кезеңдегі кіріс немесе шығыс сомасы.

Салық зандарының талаптары бухгалтерлік есептің талаптарынан ерекшеленеді де, нәтижесінде бухгалтерлік кіріс пен салықтық кірістерді анықтаудағы айырмашылықтар туындайды. Туындау себептеріне байланысты айырмашылықтар тұрақты немесе уақытша болуы мүмкін.

Тұрақты айырмашылық - бұл салық салынатын және бухгалтерлік кірістердің арасындағы айырма. Ол ағымдағы есептік кезеңде туындайды және кезекті есепті кезеңдерде жойылады, Оған жататындар: валюталық операциялар бойынша бағамдық айырма; бюджетке енгізілуге тиіс айыппұл санкциялары, «кәсіпкерлік қызметпен байланысы жоқ шығындар», өзгелер.

Уақытша айырмашылықгар салық салынатын кіріске енбеген кірістер мен шығыстардың кейбір баптары олар бухгалтерлік кіріске енетін кезеңмен дәл келмеуіне байланысты туындайды. Уақытша айырмашылықтар бір кезеңде туындайды және бір немесе бірнеше кезекті есептік кезеңдерде жойылады.

Амортизациялық аударымдарды қарастырайық. Технологиялық жабдық 1990 жылы сатып алынған. Оны пайдалану мерзімі - 8 жыл. Тозу бухгалтерлік есепте біркелкі әдіс бойынша есептеледі. Жыл сайынғы амортизация сомасы 10-ға тең. 8 жылда 1250 теңге болады. Салық есебінде технологиялық жабдық амортизация нормасы 15%-тік салық тобына енеді. Салық есебінде амортизация қалдық құннан (баланстық құннан) есептеледі.

Уақытша айырмашылық алдымен "-" таңбасымен, содан кейін "+" таңбасымен

жүреді. Мұның мәні-осы уақытша айырмашылық жойылады.

Салықтық кіріс = бухгалтерлік кіріс ± уақытша айырмашылықтар + тұрақты айырмашылық=

Салық заңдарына сәйкес технологиялық жабдық 2 жыл өткеннен кейін шегерімге жатқызылған.

Тұрақты айырмашылықтар салық есебінде қолданылатын жекелеген ведомостерде ескеріледі және түсіндірме жазуларда ашылып көрсетілуі тиіс.

Уақытша айырмашылықтар осы уақытша айырмашылықтардың сомасын бухгалтерлік есепте көрсету жолымен ескеріледі.

Салық тиімділігі дегеніміз - салық заңдарына сәйкес төлемі кейінге қалатын немесе алдын ала төленуге тиіс салық төлемдері. Табыс салығы жөніндегі салықтық төлемдер мынадай компоненттерден тұрады:

1. Төленуге тиіс табыс салығы.

2. Уақытша айырмашылықтың салық тиімділігі.

3. 4310 - "Төлемі кейінге қалдырылған табыс салығы" шотына түзету (салық ставкасының өзгеруі) .

1998 жылы заңды тұлғаның салықтық кірісіне 30% ставка бойынша, арнайы экономикалық аймақтарда- 20%, жер өндірістің негізгі құралы болып табылатын заңды тұлғаларға - 10% ставка бойынша салық салынуға тиіс.

Мысал: Заңды тұлға 3 000 теңге болатын бухгалтерлік кіріс алды. Салық салынатын кірісті анықтаған кезде уақытша айырмашылықтар мынадай болады:

а) амортизациялық аударымдар - 500 теңге;
ә) сатудың жабылмаған залалы + 400 теңге;

б) кәсіпкерлік қызметпен байланысы жоқ тұрақты айырмашылықтар + 200 теңге;

в) есепті кезеңдегі салықтық ставкасы - 30%;

г) алдағы жылға салықтың ставкасы (қазірден белгілі) -35%;
ғ) есепті кезеңнің басында басқа кезеңдерден өткен уақыт айырмашылықтарының тиімділігі 90 теңге құрады (К-т 4310), уақытша айырмашыдық сомасы -- 300 теңге. Табыс салығы салықтық төлемдер:

1. Төленуге тиіс табыс салығы 3 000 + 200 - 500 + 400 = 3100
3100x30% = 930.

Д-т 7700 - "Табыс салығы бойынша шығындар".

К-т 3110-930.

2. Уақытша айырмашылықтар - 500 + 400 = -100 салық тиімділігі -100 х 35% =- 15

Д-т 7700

К-т 4310=35.

3. (-300 х 35%) -(-90) =-15
Д-т 7700

К-т 4310-15 теңге

Д-т 7700 болғандықтан, 930 + 35 + 15 = 980 тт. табыс салығы бойынша шығындар.

Қаржы-шаруашылық қызметтің нәтижелері туралы есепте (№2 нысан) таза кіріс 3 000 - 980 = 2 020 теңге сомасында көрсетілетін болады. 3110, 4310-шоттар бойынша бухгалтерлік жазбалар:

1. Декларацияда белгіленген салық салынатын кірістен төленуге тиіс табыс салығы есептелген Д-т 7700 К-т 3110.
2. Субъектінің есеп саясатының өзгеруіне және елеулі қателіктердің түзетілуіне байланысты бөлінбеген кірістің бастапқы сальдосын түзетуге қатысты салықтар сомасы:

а) есептегенге дейін Д-т 5430 К-т 3110;

ә) кемуі Д-т 3110 К-т 5430.

3. Төтенше жағдайлардан және операциялардың тоқтатылуынан алынған кірістермен (залалдармен) байланысты салықтар сомасы:

а) залалдар Д-т 3110 К-т 6300;

ә) кірістер Д-т 6280 К-т 3110.

4. Уақытша айырмашылықтардың пайда болуы немесе жойылуы нәтижесінде ағымдағы есепті кезеңде төленуге жататын салық сомасы Д-т 6300 К-т 43100.
5. Есептелген табыс салығы уақытша айырмашылықтардың пайда болуы салдарынан кейінге қалдырылуға тиіс Д-т 7700 К-т 4310.
6. Салық ставкасының өзгеруіне байланысты 4310-шотқа түзету енгізу:

а) өскенде Д-т 7700 К-т 4310;

ә) кемігенде Д-т 4310 К-т 7700.

7. Активтердің қайта бағалануына байланысты үміт күттірер салық тиімділігінің сомасы:

а) салық есебіндегі қайта бағалау өсімінің бухгалтерлік есептегі қайта бағалау сомасы өсімінен артқанда Д-т 4310 К-т 5320;

ә) бухгалтерлік есептегі өсім салық есебіндегі өсімнен асын түскен кезде Д-т 5320 К-т 4310. 3130-"ҚҚС" шоты. ҚҚС - тауарлардың, жұмыстардың және қызметтердің өндірісі мен айналым процесінде қосынған құн өсімі бөлігіндегі бюджетке аударынатын жанама салық. Бюджетке төленуге тиіс ҚҚС өткізілгөн тауарлар, жұмыстар, қызметтер үшін көрсетілген ҚҚС сомасы мен сатын алынған тауарлар, жұмыстар, қызметтер үшін төленуге тиіс ҚҚС сомалары арасындағы айырма ретінде анықталады.

ҚҚС ставкасы салық салынатын айналымның 20% құрайды. Нөлдік ставка бойынша салық салынатын айналымдар да бар. Есепке алуға қабылданатын ҚҚС активтер 1420 - "Орнын толтыруға арналған ҚҚС" шотында ескеріледі.

Сатып алынған құндылықтар, орындалған жұмыстар және көрсетілген қызметтер үшін төленуге келісім берілген шоттар бойынша ҚҚС сомасына Д-т 1420 К-т 3310.

Есепке алуға қабылданған (субъектінің ҚҚС бойынша берешегін кемітуге жатқызылған) ҚҚС сомасы Д-т 3130 К-т 1420,

Шаруашылық субъектісінің ҚҚС бойынша бюджетке берешегі пассивтік 3130 - "ҚҚС" шотында ескеріледі.

Мысал:

Өнім үшін салық шот-фактурасы 200 мың теңге.

ҚҚС - 40 мың теңге.

Жиыны - 240 000 теңге.

Өткізілген өнімнің нақты өзіндік құны - 195 000 теңге.

1. Өткізілген өнімнің нақты өзіндік құлына Д-т 7010 К-т 1320- 195000 теңге.
2. Өнімнің келісім құнына (ҚҚС-сыз) Д-т 1210 К-т 6010 -2 теңге.
3. ҚҚС сомасына Д-т 1210 К-т 3130 - 40 000 теңге.
4. Бюджетке ҚҚС төленген Д-т 3130 К-т 1040 - 40 000 теңге.
5. Сатып алушылардың шоты төленді Д-т 1050, 1040, 1010, 1020 К-т 1210 и. 240 000 теңге.
6. Жыл соңында:

а) шығыстар Д-т 5410 К-т 7010 - 195 000 теңге;

ә) кірістер Д-т 6010 К-т 5410 - 200 000 теңге. Таза кіріс 5 000 теңге құрады.

Жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы

Телеушілер - бүл салық жылында салық салынатын кірістері бар жеке тұлғалар (ҚР азаматтары, шетелдік азаматтар, азаматтығы жоқ тұлғалар) .

Салық салу объектісі - бұл жиынтық жылдық кіріс пен шегерімдер арасындағы айырма ретінде есептелген салық салынатын кіріс.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс