Газ тәріздес өндірістік қалдықтардың классификациясы

1. Кіріспе
2. Газ тәріздес өндірістік қалдықтардың классификациясы
3. Газды аэрозольден тазалау
4. Қорытынды
5. Пайдаланылған әдебиеттер

Адамзат қоғамның белгілі бір даму барысында, оның ішінде индустриясының дамуы үшін табиғаттың тепе-теңдігін сақтау ісі тұрды. Адамзаттың тіршілік ету үшін табиғат процесстеріне айтарлықтай зиян етпеді немесе азғана мөлшерде нұқсан келтірді.
Табиғат пен оның тепе-теңдігі адамдар жер бетіне пайда болмас бұрын миллиондаған жыл бұрын да болған. Осылайша ХІХ ғ. аяғына шейін сақталып келген.
Жиырмасыншы ғасыр тарихқа еш уақытта болмаған техникалық прогрессті, ғылымның өте жылдам дамуына өндірістің энергетиалық ауылшаруашылықтың қарқынды дамуына алып келді. Осымен бірге адамның қоршаған ортаға әртүрлі істермен қоршаған ортаға индустрияны әкелуі зиян келтіре бастады. Осындай жауапсыздықтың нәтижесінде өмір сүріп отырған планетамызға адам айтықсыз өзгерістер болып жатыр.
Осыдан келіп қазіргі таңда өндірістің өте қарқынды түрде өсуіне байланысты, өндірістің қоршаған ортаға қалай әсер етуіне көп көңіл бөліне бастады, әсіресе өндіріс қалдықтарын тазарту немесе оны қайта өңдеуге көңіл бөліне бастады. Осы істелген істер барысы өндірістің газ (алауы) қоршаған ортаны бүлдіруіне көңіл бөліне бастады.
Бірінші болып бұл жағдайды яғни айналаны газбен ластаушы мысал ретінде лондондық «смога» (ағылшынның smoke – түтін) яғни мұны бірінші тұман мен түтіннің өте күшті қысымды ретінде түсінік беріледі. Осындай түтіндер (смоке) Лондонда осыдан 100 жыл бұрын байқалған.
Қазіргі кезде өте ірі индустриалді мегаполистердің қарқынды дамуының нәтижесінде түтін тәріздес тұманнан басқа (смок) фотохимиялық (смоке) лар деген тіркестер пайда болды.

1. Негізгі химиялық технологиялар: студенттерге арналған оқулық И.П. Мукленов, А.Е. Горштейн, Е.С. Тумаркина, И.П. Мухленов редакциясы 4-е изд. Доп. Высшая школа. 1991-4637
2. Глинка Н.Л. Жалпы химия. 17- баспа.-Л.: «Химия», 1975 – 728 с.: ил.
3. Кузнецов В.В., Усть-Качкинцов В.Ф. Физикалық колоидтық химия. Оқу орындарына арналған оқулық құралы. – М.: Высшая школа, 1976.-277.:ил.
4. Хромов С.П., Петросянц М.А. Метралогия және климатология. Учебник 4 –баспа- М.: Изд-во МГУ, 1994 – 520 с.: ил.

Пән: Химия
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

1. Кіріспе
2. Газ тәріздес өндірістік қалдықтардың классификациясы
3. Газды аэрозольден тазалау
4. Қорытынды
5. Пайдаланылған әдебиеттер

Адамзат қоғамның белгілі бір даму барысында, оның ішінде
индустриясының дамуы үшін табиғаттың тепе-теңдігін сақтау ісі тұрды.
Адамзаттың тіршілік ету үшін табиғат процесстеріне айтарлықтай зиян етпеді
немесе азғана мөлшерде нұқсан келтірді.
Табиғат пен оның тепе-теңдігі адамдар жер бетіне пайда болмас бұрын
миллиондаған жыл бұрын да болған. Осылайша ХІХ ғ. аяғына шейін сақталып
келген.
Жиырмасыншы ғасыр тарихқа еш уақытта болмаған техникалық прогрессті,
ғылымның өте жылдам дамуына өндірістің энергетиалық ауылшаруашылықтың
қарқынды дамуына алып келді. Осымен бірге адамның қоршаған ортаға әртүрлі
істермен қоршаған ортаға индустрияны әкелуі зиян келтіре бастады. Осындай
жауапсыздықтың нәтижесінде өмір сүріп отырған планетамызға адам айтықсыз
өзгерістер болып жатыр.
Осыдан келіп қазіргі таңда өндірістің өте қарқынды түрде өсуіне
байланысты, өндірістің қоршаған ортаға қалай әсер етуіне көп көңіл бөліне
бастады, әсіресе өндіріс қалдықтарын тазарту немесе оны қайта өңдеуге көңіл
бөліне бастады. Осы істелген істер барысы өндірістің газ (алауы) қоршаған
ортаны бүлдіруіне көңіл бөліне бастады.
Бірінші болып бұл жағдайды яғни айналаны газбен ластаушы мысал ретінде
лондондық смога (ағылшынның smoke – түтін) яғни мұны бірінші тұман мен
түтіннің өте күшті қысымды ретінде түсінік беріледі. Осындай түтіндер
(смоке) Лондонда осыдан 100 жыл бұрын байқалған.
Қазіргі кезде өте ірі индустриалді мегаполистердің қарқынды дамуының
нәтижесінде түтін тәріздес тұманнан басқа (смок) фотохимиялық (смоке) лар
деген тіркестер пайда болды.
Егер бірінші типті смогка негізгі көмір мен мазутты жаққанда пайда
болатын болса, екінші типке автотранспорт түтіндері себепкер екен. Осыданк
еліп әртүрлі Zb қосындылардың көп мөлшерде бөлінуі мүмкін, түтін тәрізді
тұман кезінде күкіртті газ, күкірт қышқылы аэразолын бөледі (яғни күкіртті
жауындар жауады) бұның жан-жаққа таралуы өте жылдам.
Сол себепті қазіргі таңда адамзаттың бар ынта жігері осы қолайсыз
жағдайдың қоршаған ортаға (атмосфераға) тарқалмауы үшін жұмыс жасауға
бағытталуда.
Осы Жоғарыда ітеп жатқан жұмыстардың проблемасы өндірістің газбен
ластауына жол бермеуін кедергі жасау, яғни осы өндіріс орындары өте қауіпті
қоспалардың смог типтерінің пайда болуына себепші болуда өнім өндірісі
барысында бөлінетін газ тәріздес өндіріс қауіпті қоспаларын екі түрге
бөлуге болады:
а) әртүрлі бөлшектер (аэрозоль) қатты заттар жоқ, түтін, сұйық
бүркептер-тұмандар.
б) газ тәрізді және бу тәрізді заттар.
Аэрозольды заттарға ұшып жүретін әр түрлі бөлшектер органикалық немесе
органикалық емес қатты, заттар , немесе ұшып жүретін жеңіл тұман тәріздес
бұрқақтар.
Шаң-дегеніміз дисперсті тұрақсыз жүйе, оның құрамы түтінмен тұманға
қарағанда ірі бөлшектерден тұрады. 1 см3 жерге келетін концентрация құрамы
түтінмен тұманға қарағанда аздау.
Неорганикалық шаң дегеніміз тау жыныстарын бұзу барысында пайда болатын
газ бөліну құбылысы руданы қайта өңдеуде, металл өңдеуде минерал тұзымен
тыңайтқыштарды өңдеуде, құрылыс матеиалын, карбид ж-т. заттарды өңдеуде
бөлінетін неоргникалық зат.
Өңдірістік шаң дегеніміз – ол органикалық зат-мысалы көмір, ағаш, тарф,
сланец өндірудегі бөлінетін шаңдар күйелер.
Түтіндерге тартылыс күшіне қарай жай қозғалыста отыратын аэродисперлік
жүйедегі түтіндер жатады. Түтіндер жоғары отынды жандыру кезінде өнімді
қайта өңдеу барысында пайда болады, және химиялық қосылыстар нәтижесінде
пайда болады, мысалы: амиак пен хлор сутегінің қосылысы негізінде немесе
электр доғасындағы темір буларының қышқылдануы барысында түтін пайда
болады. Қалдықтар мөлшері шаң мен тұманға қарағанда түтінде аз болады
субмикранмен есептегені мөлшер 5 мкм- ден 0,1 мкм дейін болуы мүмкін. Тұман
– сұйық тамшылардан тұрады, ол суықтың бумен конденсациялануы әсерінен
пайда болады. өндірісте пайда болатын тұмандар негізінен күкірт пен фосфор
қышқылдарынан пайда болады.
Екінші бөлігі – газ (алау) будың бөлінуі өндірісте жиі ұшырасады.
Оларға қышқылдар, галогендер, галогенөндірушілер, газды оксид, альдегид,
кетан, спирт, көмірсутек, аминдер, нитроқосындылары, металл булары,
придиндер, меркаптандар және т.б.
Қазіргі таңда қалдықсыз өнім техналогиясы әлі толық ендірілмеген, яғни
қалдықсыз өнім өндірісі жоқ, газ (алау) тазалаушылардың негізгі міндеті
ауаға кететін улы газдардың мөлшеріне санитарлық (тазалық) мөлшері
негізінде ұстап отыру ғана төменде таблицада ПДК мөлшері бойынша ауаға
кететін газ мөлшері көрсетілген.

Қосылыстар ПДК, мгм3
Макс.бір реттік орта
шендік
Аммиак 3,2 3,2
Ацетальдегид V 3,1
Ацетон 3,35 3,35
Бензол 1,5 1,5
Гексахлоран 0,03 0,03
Ксилолдар 3,2 0,2
Маргенец және оның қосылыстары - ],01
Мышяк және оның қосылыстары - 3,003
Метанол 1,0 1,5
Нитробензол 0,008 0,008
Оксид углерода (СО) 3,0 1,0
Оксиды азота (в пересчете на N2O5) 0,085 0,085
Оксиды фосфора (в пересчете на Р2О5) 0,15 0,05
Ртуть 0,0003 0,0003
Қорғасын 0,0007
Сероводород Of008 0,008
Сероуглерод 0,03 0,005
Серы диоксид 5О2 0,5 0,05
Фенол 0,01 0,01
Формальдегид 0,035 0,012
Фтороводород 0,05 0,005
Хлор 0,1 0,03
Хтороводород 0,2 D,2
Көміртегі тетрахлориді 4,0 ,0

Ауада сақталу кезінде токсиндік қосылыстардың суммарлық концентрациясы
1 т.е. дан аспауы қажет

ол жерде -ең ақырғы жетерлік концнтрациясы, мгм3

Таблица тазалау мөлшерін ұстау қиындығына байланысты кейде улы газдар
әртүрлі қоспаларды көп мөлшерде қосу арқылы немесе түтін шығатын моржаларды
өте биікке көтеріп улы газ қоспасын ауаның жоғары қабатына шығарады.
Теориялық есептеулер бойынша ауаның төменгі қабатындағы улы зат қоспалары
боп ауа қабаты турблентой дифузиылқ заңдары бойынша биік тұрба арқылы
жоғары қабатына көтеру әдісі әлі толық зерттеліп біптеген. Биік тұрба
арқылы ПДК ұлы заттарының ауаның төменгі қабатындағы яғни адамның тыныс алу
қабатындағы улы қалдықты мына формулаға сәйкестендіріп есептеледі.
Циклондардың гидравликалық қарсылығы өнімдлігі – 1080 Па жақын болады.
Циклон қуатын газбен аэрозолды алдына ала орталық қуаттымен жұмыс істейін
және бір шаң тозаң ұстағыштың бір түрі болып ротоколон – есептеледі, оны
бір кожух ыдысына орнатады. Вентилятор қалақтары айналысқа түсіп улы шаң
тозаңды шаң тозаң қабылдағышқа каналдар арқылы апарып түсіреді.
Сүзгіден өткізу дегеніміз ол тазартылған улы газдарды сүзгісіз
маталардан (мақта, жүн маталар, өткізіледі, бұдан басқа да сүзгіш
маталарданкерамика, металокерамика, қабатталған бөлімдерден, және
пласстмассалардан ж.т.б.) өткізіледі. Негізінен газдарды сүзгіден өткізу
үшін көбіне осы қажеттілік үшін сүзгі арналған материалдар - әйнек
талшығы, жүн немесе мақта маталар асбестен араластырылған, асбоцеллюлозалар
пайдаланады.
Сүзгіден өткізетін материалдың қажіттілігіне қарай мата материалдар
(керамика, металлокерамика, қапталмаған пластмасса). Матадан болған
сүзгілер көбіне қолға киіледі, оларды газды – 60-650 С тазалау кезінде
келеді. Шаң тозаң құрамының түйіршіктеріне қарай бастпақы тазалау дәрежесі
85-99 % болуы тиіс. ДР сүзгі филтірінің гидравикалық қарсылығы – 1000 Па
шамасында; оған жұмсалатын энергия қуаты № 1 кВт ч- 1000 м3 тазартылатын
газға есептелген.
Матадан істелген жүң тәріздес сүзгілер үздіксіз жұмыс істеуі үшін оны
ауа ағымымен үріп туады, ол жеңге қарсы бетке орналасқан. Әртүрлі – сопла
құрылғыларынан туады, олар қозғалып тұратын үрлеу доғаларынан тұрады.
Қазіргі кезде рлейтін қыздырылған ауаны әр жеңшелерге автоматты түрде үрлеу
ісі қолға алынған.
Талшықты сүзгілер, олар талшықтардың өн бойына бірдей орналастырылған
қатпар-қабаттары болар олар өте тиімді жұмыс жасайды. Олардың тазалау
дәрежесі һ = 99,5 у 99,9 % ол тазаланатын ұлы газдың 0,15 1,0 мс және ДР
= 500 е 1000 Па жылдамдығына сәйкес.
Әйнекталшықтары материалдан жасалған сүзгілерді – 2750С дейінгі
температурада қауіпті газдарды тазалау үшін пайдаланылады.

ПДВ – дегеніміз қоршаған ортаға шығарылатын ластаушы қоспалардың
шектелуі өлшемі;
ПДК – жер бетіндегі таза ауа қабатын осы заттар концентрациясы
қамтамасыз ету керек, тс;
Н – тұрбаның биіктігі, M; V – шығарылған улы ГАЗ көлемі м3с; Dt –
шығарылған улы газ бен қоршаған ауаның айырмашылығы, 0С; А – коэффициенті
ауадағы улы заттардың көлемінен немесе тік жағдайда таралу жағдайын
анықтайды.
С 23 – (0С) 113 (Урал ауданы үшін келтірілген мысал A=160; F - өлшемі
жоқ коэффициент, бұл ауадағы улы заттардың жылдамдығын седиментациялайды (С
2 – HCL, HF F=1) Т – улы газдың тұрбадан шығу жағдайын есептеуіш –
коэффициент, мұны графика бойынша немесе мына формула жақындатып есептейді.

мұндағы - тұңбадан шығып жатқан улы газдың орташа жылдамдығы,
мс; Дт – турбаның диаметрі, м.
ПДК - әдісімен биік турбалар арқылы жеткен жетістіктері, тек
поллиатив болып есептеледі, мұнымен қоршаған ортамыздың ауасын тазалайды
бар болған лас ауаны бір ауданнан келесі ауданға айдайды.
Қоршаған ортаны ластайтын улы заттардың өзіне лайық тазалайтын әдістері
бар улы газбен аэрозольдардыкі – газ тәріздер мен бу тәріздес қоспалардікі
әр қайсысының бір-бірінен өзгеше әдістері бар.
Улы газдарды тазалау әдісінде бірінші орында оның физика – химиялық
құрамын анықтайтын қоспаларды тексеру қажет, олардың агрегаттық жағдайын,
дисперстіктігін, химиялық құрамын зерттеу қажет.
Өндірістегі бөлінетін улы газдарды құрамына қарай әртүрлі әдістермен
тазалау қажет оны тазалау үшін химиялық реагенттер реакторын пайдалану
керек.
Газды аэрозолдан тазарту бұлардың принциптеріне қарай бөлінеді, оларды
механикалық, электротестистикалық, және ультрадыбысты коагуляция әдістері
арқылы тазалайды.
Центірден тепкіш күш арқылы тазалау әдісі – бұл тәсілмен улы газдарды
аппарат айналысқа түскен кезде ортадан ұрған күш – дауыл құбылысы сияқты
айналысқа түсіп газды қуып тазалайды бұл әдістің бірнеше түрі бар:
боторейлер қуатымен істейтіңдерді, айналысқа түсіп шоқ уаттағыштары боп
ротоклонды және т.б. түрлері болады. Желді – дауылды құбылыспен істейтін
аппарат түрлері өндірісте қатты аэрозольдарды ажырату үшін жиі пайдаланады.
Улы газ ағымы цилиндар тәрізді ыдыс ішінде матем құбылысында беріліп тұрған
спиральден тұрады. Спираль цилиндер ыдыс түбіндегі конус тәрізді бөлікке
қарай бағытталып одан циклонның айналып тұрба тәрізді болып тұрған
ортасынан жоғары көтеріліп сыртқа шығады. Циклонның атқаратын жұмысы улы
газдарды өте көп сыртқа ойдан шығады, құрылымы өте қарапайым жұмыс істеуге
өте сенімді. Тазалау дәрежесі бөлімшенін тозаңның көлеміне қарай циклонның
көп өнімді тазалауы үшін оның ішінде батареялы циплонды (оның өнімділігі
20 000 м3ч) тазалағыш дәрежесі 90Ғ бұл - ол – 40% құрайды, оның
циклон қуатымен шаң бөлшектерін ұстау – 50% , бұл жағдайды мына эмпирикалық
формула арқылы анықтауға болады:

мұндағы – m – газдың жабысқақтығы
Па – циклонның шығатын потрубкасының диаметрі
М; - Nоб – циклон ішіндегі айналымның тиімді саны
- газдың орташа кіру жалдамдығы, мс; Г4 Гг – газ бөлшектерінің
тығыздығы , кгм3.
Циклондардың гидравикалық қарсылығы өнімділігі – 1080 Па жақын болады.
Циклон қуатын газбен аэрозалді алдын ала ірі тазалау және орта таралу үшін
пайдаланады. Орталық қуаттымен жұмыс істейтін және бір шаң тозаң ұстағыштың
бір түрі болып ротоколон – есептеледі, ол ротор мен айналғыш вентилятордан
тұрады, оны бір кожух ыдысына орнатады. Вентилятор қалақтары айналысқа
түсіп улы шаң тозаңды шаң тозаң қабылдағышқа каналдар арқылы апарып
түсіреді.
Сүзгіден өткізу дегеніміз ол тазартылған улы газдарды сүзгіз маталардан
(мақта, жүн маталар, химиялық талшықтар, әйнек талшықтары және т.б.
өткізіледі, бұдан басқа да сүзгіш материалдар керамика, металл керамика,
қабатталған бөлімдерден, және пластмассалардан және т.б.) өткізіледі.
Негізінен газдарды сүзгіден өткізу үшін көбіне осы қажеттілік үшін сүзгі
арналған материалдар - әйнек талшығы, жүн немесе мақта маталар асбестен
араластырылған, осбоцеллюлозалар пайдалданылады.
Сүзгіден өткізілетін материалдың қажеттілігіш қарай мата материалдар
болып ажыратылады. (жеңіне байланысты) талшықты, түйіршікті материалдар
(керамика, металлокерамика, қапталған пластмасса). Матадан болған сүзгілер
көбіне қолға киіледі, оларды газды 60-650С тазалау кезінде киеді. Шаң тозаң
құрамының түйіршіктеріне қарай тозаң құрамының түйіршіктеріне қарай
бастапқы тазалау дәрежесі 85-99Ғ болуы тиіс. ДР сүзгі фильтірінің
гидравикалық қарсылығы – 1000 Па шамасында; оған жұмсалатын энергия қуаты №
1 кВт ч – 1000 м3 тазартылатын газға есептелген.
Матадан істелген жүң тәріздес сүзгілер үздіксіз жұмыс істеуі үшін оны
ауа ағымымен үріп тұрады. Ол жеңге қарсы бетке орналасқан әртүрлі – сопла
құрылғыларынан тұрады, олар қозғалып тұратын үрлеу доғаларынан тұрады.
Қазіргі кезде үрлейтін қызылған ауаны әр жеңселерге автоматты түрде үрлеу
ісі қолға алынған.
Талшықты сүзгілер, олар талшықтардың өн бойына бірдей орналастырылған
қатпар – қабаттары болады олар өте тиімді жұмыс жасайды. Олардың тазалау
дәрежесі һ = 99,5 е 99,9 % ол тазаланатын улы газдың 0,15 – 1,0 мс және ДР
= 500е 1000 Па жылдамдығына сәйкес.
Әйнек талшықтарын материалдардан жасалынған сүзгілерді – 275 0 С
дейінгі температурада қауіпті газдарды тазалау үшін пайдаланылады.
Ал, газды өте таза тазалау үшін жоғары температурада сүзгілерін
пайдаланады, оған күштің өзгеріп тұруына шыдас беретін шыдамды таза
болаттан жіңішке мақта талшығы салынған сүзгілер қойылады, бірақ оларға
түсетін гидравикалық қарсылық өте үлкен – 1000 Па шамасында.
Газды тазалауда сүзгіден өткізу өте көп пайдаланатын әдіс, оның
ерекшелігі – жұмыс істейтін құрлымның бағасының төмендегі (металкерамикалық
сүзгіні есепке алмағанда) және асы әдісті қолданып тазалау өте тиімді.
Ал, кемшіліктері гидравикалық қарсылықтың өте жоғарылығы және сүзгі
материалының шаңға тез бітеліп қалуы.
Дымқыл, сулы әдіспен газды тазалау газды аэрозолдан үстің қабатымен су
араласқан кезде оның бөлшектерін тез араластыру арқылы газды сұйық арқылы
аэрозолдан ажыратылады.
Осындай, әмбебап әдіспен газды – шаң , тозаң бөлшектерімен, түтін мен
тұманның барлық көлемінен ажырату механикалық тазалаудың ең ақырғы мәселесі
болып саналады, ол газдың ерекшелігі оны салқындату қажет. Сулы
аппараттарда газбен сұйықтық араласуын әртүрлі әдістерге салып іске
асырады.
Қалдыру мұнарлары (скруббер қондырғысы бұл қондырғылар ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.