Еңбекті қорғау пәнінен семинар сабағына арналған әдістемелік нұсқау

Пән: ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности), Защита труда
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

Ф-ӘД-001/026

Қ. А. ЯСАУИ АТЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАЗАҚ-ТҮРІК УНИВЕРСИТЕТІ

ЗАҢ ФАКУЛЬТЕТІ

“Азаматтық құқық және іс жүргізу” кафедрасы

ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ пәнінен

2013-2014 оқу жылының

семинар сабағына арналған әдістемелік нұсқау

Түркістан 2013 ж.

КІРІСПЕ

Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың қазақстан халқына жолдауында ХХІ ғасыр деңгейінде білім беру мен кәсіптік даярлау мәселесіне көп көңіл бөлінген. Барлық деңгейдегі техникалық және кәсіптік білім беруді дамытуға бағытталған тиісті шаралар қолдануымыз шарт екені айтылған. Қазақстанның әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті 50 елдің қатарына кіру стратегиясында да біз аға ұрпақты, ана мен баланы, жастарды қамқорлық пен ілтипатқа бөлейтін әлеуметтік бағдарланған қоғам, ел халқының барлық топтары тұрмысының жоғары сапасы мен алдыңғы қатарлы әлеуметтік стандарттарын қамтамасыз ететін қоғам құрудамыз. Қазақстан оқу орындарының міндеті-әлемдік стандарттар деңгейінде білім беру.

Еңбекті қорғау дегеніміз - бұл құқықтық, әлеуметтік-экономикалық, ұйымдастырушылық-техникалық, санитарлық-эпидемиологиялық, емдік-профилактикалық, сауықтыру және басқа да шаралар мен құралдарды қосқандағы еңбек қызметі процесіндегі жұмысшының денсаулығы мен өмірінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету жүйесі.

«Еңбекті қорғау» пәні Еңбек құқығы пәнінің құрамдас бір бөлігі болып табылады.

«Еңбекті қорғау» пәні студенттерге мамандығы бойынша еңбек қатынастарына түскен кезде, өндірісте Қазақстан Республикасының Еңбек заңдарымен көзделген еңбекті қорғау жөніндегі ережелер мен нормаларды, еңбекті қорғауды ұйымдастыруды, еңбекті қорғау саласындағы мемлекеттік басқару және бақылауды, қызметкерлердің еңбекті қорғау кепілдіктері, еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаларды және қызметкерлер денсаулығының өзге де зақымдануларын тергеп-тексеру мен есепке алу тәртіптерін оқытып үйрету.

Пәннің міндеттері мынадай: студенттерді еңбек жағдайларымен таныстыру; еңбекті бағалау критерийлерін зерделеу және жүктемелерді өлшеу; еңбек сапасын бағалау әдістерін зерделеу.

Берілген пәнді оқу нәтижесінде студенттер міндетті:

жалпы және жеке гигиенасы туралы;

еңбек гигиенасының қолданбалы бағыттары жөнінде туралы түсінікке ие болуға;

- төтенше жағдайда шаруашылық объектілерінің тұрақты жұмыс істеуін арттыратын жолдар мен әдістерін, төтенше жағдайды болжау және оның салдарын жою әдістерін білуге;

- физиологиялық және психологиялық жұмыстық жүктемелерді өлшей және талдай білу, еңбек жағдайларының сапасын бағалауды істей білуге;

еңбек процесінің ауырлығы мен қызулығын, өндірістік ортаның элементтені гигиеналық бағалауды ескере отырып, оқулық және арнайы әдебиеттермен жұмыс істеудің, еңбек жағдайларын гигиеналық бағалаудың практикалық дағдыларды меңгеруге; құқықтарын қорғап білуге және жауапкершілікті сезіне білуге т. б. үйрету.

Осы пәнді жақсы игеру үшін мына курстарды білу керек - мемлекет және құқық теориясы, конституциялық құқық, әкімшілік құқық, халықаралық құқық, халықаралық жеке құқық, ҚР азаматтық құқығы, ҚР еңбек құқығы ҚР азаматтық-іс жүргізу құқығы т. б.

Тақырып: Еңбек қорғаудың түсінігі.

Сабақ жоспары:

1. Еңбекті қорғауғаудың түсінігі және пәннің мазмұны.

2. Еңбекті қорғау саласының міндеті және қағидалары.

3. Еңбекті қорғау саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттары.

Сабақ мақсаты: Студенттерге еңбекті қорғау пәнін түсіндіру, еңбекті қорғау саласының міндеті мен қағидаларын оқыту және еңбекті қорғау саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын оқытып, үйрету.

Қысқаша теориялық мәліметтер: Еңбекті қорғауғаудың түсінігі және пәннің мазмұны. Қазақстан Республикасының Конституциясында адамдардың еңбегі мен денсаулығы мемлекетпен қорғалатыны, әрбір азаматтың қауіпсіздік және тазалық талаптарына сай еңбек ету құқығы жарияланған. Мемлекет бұл талаптарды, ең алдымен, еңбекті қорғау және оларды орындауға қадағалау жүргізу туралы нормалар жүйесі арқылы орындайды. Еңбекті қорғау пәні - бұл қызметкерлердің еңбек процесі барысында еңбекпен қорғалуын, яғни олардың өмірі мен денсаулығының қорғалуын қамтамасыз ететін, өндірістегі қауіпті жағдайларды, кәсіптік зияндарды болдырмау және оқыс жағдайлардың алдын-алу шараларын жасайтын, оқытатын, зерттейтін пән. Яғни, Еңбек құқығының бір институты болып табылады.

Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау туралы Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінің 5-бөлімі, 33-тарауының 306-бабында қысқаша тоқталған. «Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау» туралы 2004 жылғы 28 ақпандағы №528-II-ші Қазақстан Республикасы Заңының 1-бабының 16-тармағында еңбектi қорғауға былай анықтама берілген, еңбектi қорғау - құқықтық, әлеуметтiк-экономикалық, ұйымдық-техникалық, санитарлық-гигиеналық, емдеу-алдын алу, оңалту және өзге де іс-шаралары мен құралдарын қамтитын, еңбек қызметi процесiнде қызметкерлердiң өмiрi мен денсаулығының қауiпсiздiгiн қамтамасыз ететiн жүйе болып табылады. Қысқаша айтқанда, еңбекті қорғау дегеніміз - бұл қызметкердің еңбек қызметі барысында оның өмірі мен денсаулығын қорғауға бағытталған шаралар жүйесі.

Жалпы алып қарағанда еңбекті қорғау 1) құқықтық, 2) медициналық,

3) экономикалық, 4) техникалық құрамдас элементтерден тұрады. Бұл жерде ескеретін бір жайт, еңбекті қорғаудың кем дегенде бір құрамдас элементі бұзылса, онда бүкіл еңбекті қорғау бұзылды деп саналады.

Бақылау сұрақтары:

1. Еңбекті қорғауғаудың түсінігі және пәннің мазмұны.

2. Еңбекті қорғау саласының міндеті және қағидалары.

3. Еңбекті қорғау саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттары.

Аудиториялық тапсырманы орындау тәртібі: Ауызша талдап беру, пікірталас, қосымша сұрақтарға жауап беру, топтық және жеке жаттығулар, пікірталас, студенттердің бір-біріне сұрақ-жауабы, тренингтер, дискуссия.

Студенттің аудиторияда орындайтын тапсырмалары: Схемалар сызу, сабақ айту, жазбаша немесе ауызша түрде баяндама жасау, үй тапсырмасын айтып беру.

Үй тапсырмасы: Тақырыпқа байланысты үйге берілген тапсырмаға дайындалып келу.

Тақырыпқа байланысты үйге берілген тапсырмаға дайындалып келу.

1. Еңбекті қорғауғаудың түсінігі және пәннің мазмұны.

2. Еңбекті қорғау саласының міндеті және қағидалары.

3. Еңбекті қорғау саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттары.

Сабақ тақырыбына сәйкес әдебиеттер және WEB сайттар тізімі:

Нормативтік құқықтық актілер:

Қазақстан Республикасының Конституциясы. 2007 жылы 21 мамырдағы енгізілген өзгерістер мен толықтырулар.

2. Қазақстан Республикасының 15. 05. 2007 жылғы N251 Еңбек кодексі. 19. 12. 2007. жылғы №9-ІV Заңымен мазмұы өзгертілді (2008 жылғы 1 қаңтарда қолданысқа енді), (05. 05. 2009 жылы өзгерістер мен толықтырулар енгізілді.

3. «Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау туралы» 2004 жылғы 28 ақпандағы N528-II Қазақстан Республикасының Заңы (05. 06. 2006 жылы өзгерістер мен толықтырулар енгізілді.

4. Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2004 жылғы 2 желтоқсандағы №278-Ө бұйрығымен бекітілген «Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау туралы» ережесі.

5. Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2007 жылғы 22 тамыздағы № 200-П бұйрығымен бекітілген «Ұйымдағы еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау қызметі» туралы үлгі ережесі.

Негізгі әдебиеттер:

1. Уваров В. Н. Казақстан Республикасының Еңбек құқығы: Оқулық. -Алматы: КазГЮА, 2002.

2. Хамзин А. Ш., Хамзина Ж. А., Хамзина Л, А. Трудовое право Республики Казахстан: Учебник. - Алматы, 2004

З. Абузярова Н. А. Трудовое право республики Казахстан. -Учебник. Алматы, 2001

4. Киселев И. Я. Зарубежное трудовое право. Учебник для вузов. -М., 1998. -263с.

5. Нысанбекова Л. Б. Халықаралық жеке құқық. Негізгі институттар: Оқу құралы. -Алматы: Жеті жарғы, 2006. -168б.

6. Международное трудовое право. Учебник. -Алматы: Данекер, 2000. -211с.

7 Денисенко Г. Ф. Охрана труда Москва: Высшая школа, 1985. - 346 с.

Приходько Н. В. Безопасность жизнедеятельности. Курс лекций. Алматы:2000.

Қосымша әдебиеттер:

1. Димитрова С. А. Правовые проблемы труда и занятости населения. - Алматы: Жеті жарғы, 1997. -176с.

2. Нургалиева Е. Н. Механизм правового регулирования труда. Алматы: Жеті-Жарғы, - 1996

3. Нурмагамбетов А. М. Рынок труда: правовые проблемы и перспективы. - Алматы. ТОО "Баспа". 1998. -192с.

4. Нургалиева Е. Н. Сураган Г. А. Материальная ответственность сторон

трудового договора. -Алматы: ТОО "Баспа", 2001. -136с.

5. Нургалиева Е. Н., Серикбекова С. Б. Индивидуальные договоры о труде. А., 2004. -200с.

6. Охрана труда в электроустановках. /Под ред. Б. А. Князевского. М., 1981. - 311с.

7. Долин П. А. Основы техники безопасности в электроустановках. М. : Энергоатомиздат, 1984. -448с.

8. Борьба с шумом на производстве: Справочник/Под ред. Е. Я. Юдина. - М. : Машиностроение, 1985. - 400с.

9. Безопасность производственных процессов: Справочник/С. В. Белов, В. Н. Бринза, Б. С. Векшин и др. Под общ. Ред. С. В. Белова. - М. : Машиностроение, 1985. -448с.

10. Атаманюк В. Г., Ширшев Л. Г., Акимов Н. И. Гражданская оборона. - М. : Высшая школа, 1986. -207с.

11. Справочная книга по охране труда в машиностроении. /Г. В. Бектобеков, Н. Н. Борисова, В. И. Коротков и др. Под общ. ред. О. Н. Русака. - Л. : Машиностроение. Ленингр. отд-ние, 1989. -541с.

12. Безопасность жизнедеятельности: Учебник для вузов/С. В. Белов, А. В. Ильницкая, А. Ф. Козьяков и др. ; Под общ. ред. С. В. Белова. - М. : Высшая школа, 1999. -448с.

13. Журавлев В. П., Пушенко С. Л., Яковлев А. М. Защита населения и территорий в чрезвычайных ситуациях. М. : Изд-во АСВ / 1999. -376с.

14. Приходько Н. Г. Безопасность жизнедеятельности: Курс лекций. - Алматы: ВШП «Адилет», 2000. - 366с.

15. Раздорожный А. А. Безопасность производственной деятельности: Учеб. пособ. - М. : ИНФРА - М, 2003. -208с.

16. Адбаева К. А., Спатаев Н. Д. Сборник нормативных актов Республики Казахстан по охране труда. Караганда, 2002. - 256 с

17. Скала В. И. Охрана труда и техника безопасности в практической деятельности субъектов РК Алматы: «LEM», 2002. - 228 с.

18. Еңбекті қорғау. Журнал. 2009 ж. №1 (37) 2009. -89 с

Еңбекті қорғау пәні бойынша web сайттар тізімі:

http://referat. kodeks. net/08-031. html

http://www. referat-zona. ru/id7502. html

http://www. zakazdiplom. ru/show_work. php?work=3607

Тақырып: Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті

қорғауды ұйымдастыру.

Сабақ жоспары:

1. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғауды ұйымдастырудың мазмұны.

2. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғаудың мақсаты.

3. Қазақстан Республикасының еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау туралы заңдары, нормативтік құқықтық актілері және оларға қойылатын негізгі талаптар.

Сабақ мақсаты: Студенттерге еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғауды ұйымдастырудың мазмұнын, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғаудың мақсатын түсіндіру және еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы нормативтік құқықтық актілерге қойылатын негізгі талаптарды оқытып, үйрету.

Қысқаша теориялық мәліметтер: Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғауды ұйымдастырудың мазмұны . Еңбек қауіпсіздігін және еңбекті қорғауды ұйымдастыруды «Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау» туралы 2004 жылғы 28 ақпандағы №528-II Қазақстан Республикасы Заңының 5-тарауының, 21-бабына сәйкес, қызметкерлер саны елу адамнан асатын өндiрiстiк ұйымдарда еңбек қауiпсiздiгi және еңбектi қорғау талаптарының сақталуын қамтамасыз ету мақсатында жұмыс берушi еңбек қауіпсіздігi және еңбектi қорғау қызметiн құруға мiндеттi. Еңбек қауіпсiздiгi және еңбектi қорғау қызметi өзiнiң мәртебесi жағынан негiзгi өндiрiстiк қызметтерге теңестiрiледi. Еңбек қауiпсiздiгi және еңбектi қорғау қызметi ұйымның қызметi тоқтатылған жағдайда ғана таратылады. Қызметкерлер саны елу адамға дейiн болатын ұйымдарда еңбек қауiпсiздiгi және еңбектi қорғау жөнiндегi маманның лауазымын енгiзу туралы шешімдi жұмыс беруші осы ұйымның қызмет ерекшелiгiн ескере отырып қабылдайды не еңбек қауiпсiздiгi және еңбектi қорғау жөнiндегi мiндеттер қосып атқару үшiн басқа маманға жүктеледi.

Қоғамда еңбекті қорғау және қауіпсіздікті қамтамасыз ету ұйымдастырушылық, техникалық, методикалық, өндірістік, санитарлық-гигиеналық кешендерінен және басқа шаралардан құрылады. Шаралардың негізгі бағыттары - бұл:

прогрессті технологияны, комплексті механизацияны, ауыр және ауыр еңбек жұмыстарын енгізу, өндіріс мәдениетінің деңгейін арттыру;
қол көмегімен жасалатын еңбекті қысқарту үшін кіші механизация құралдарын енгізу;
еңбек жағдайларын жақсартуға бағыталған техникалық құралдарды енгізу және қызметкерлерді қауіп жоғарылаған зонадан шығару;
еңбекті қорғау нормалары мен ережелеріне сәйкес, қоршаған ортаның шаң болуын, газ болуын төмендету, жұмыс орындарында шуыл деңгейін және температуралық режимді келтіру, еңбек жағдайлары бойынша өндірістік нысандарды аттестациялау;
қызметкерлердің санитарлық-тұрмыстық жағдайларын жақсарту;
қауіпсіздік және еңбекті қорғау бойынша халықаралық стандартарын енгізу.

Еңбек қауiпсіздігі және еңбектi қорғау саласындағы мемлекеттік басқаруды, бақылау мен қадағалауды Қазақстан Республикасының Үкіметі, уәкілетті орган және оның аумақтық бөлімшелері, сондай-ақ өнеркәсіп қауіпсіздігі саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган мен өзге де уәкілетті органдар жүзеге асырады.

Бақылау сұрақтары:

1. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғауды ұйымдастырудың мазмұны.

2. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғаудың мақсаты.

Үй тапсырмасы: Тақырыпқа байланысты үйге берілген тапсырмаға дайындалып келу.

Тақырыпқа байланысты үйге берілген тапсырмаға дайындалып келу.

1. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғауды ұйымдастырудың мазмұны.

2. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғаудың мақсаты.

Сабақ тақырыбына сәйкес әдебиеттер және WEB сайттар тізімі:

Нормативтік құқықтық актілер:

Қазақстан Республикасының Конституциясы. 2007 жылы 21 мамырдағы енгізілген өзгерістер мен толықтырулар.