Пішенді дайындау әдістер жиынтығы

Пішен бұл орылған шөптерді табиғи кептіріліп немесе белсенді желдету арқылы дайындалатын азық.
Пішеннің азықтық құндылығы өсімдіктердің ботаникалық құрамына, жасына және дайындау және сақтау жағдайларына байланысты, Пішенді бұршақты егілген азықтық, егілген бұршақтық азықтың және табиғи пішендердің пішіне деп бөледі.
Себілген пішеннен астықты (шабындық ат қонақ, қылтықсыз арпабас), бұршақты (беде, жоңышқа) және олардың қоспасы (арпабас пен беде, сұлу мен сиыр жоңышқа кең тараған.
Табиғи пішендіктердің пішені себілгендерден шөп құрамының әр түрлілігімен ерекшеленеді. Ең жақсысы таулық суармалы шалғылдық және шалқандық пішендер.
Пішеннің сыртқы түрі және иісі зеңденбек, шірік иісі жоқ болуы керек.
Күйіс қайыратын малдардың қысқы жемшөп мәзірінде пішен 23% шейін болады.
Жақсы пішен ақуызға, көмірсуларға, минералды заттарға және витаминдерге бай 1кг пішенде 0,46 азық өлшемі және 52г. Қорытылмайтын ақуыз болады. Бұршақты шөптерде шанақтау кезінде және гүлдеу басталғанда, ал астық тұқымдастарды масақтану кезінде жинайды /----/ астық тұымдастар басым шабындықтарды гүлдеу басталғанда орада.
Ұсынылған уақытында орған шөптердің жақсы жапырақтанған, сабақтары жұмсақ, қоректік заттары жеткілікті мөлшерде болады. Мұндай шөптерден дайындалған пішеннің түсі жасыл, иісі хош иісті болады.
Сапалы пішен ылғалдылығы 17 % болуы керек. Көк балауса шөпте 70-90% ылғал болады кептіргенде 50% бос ылғал бөлінеді.
Ылғалдың бөліну жылдамдығына шикізаттың химиялық құрамы, өсімдіктің жуандығы және жасы әсер етеді. Өсімдіктерде ақуыз және көмірсулар неғұрлым көп болса, соғұрлым су көбірек ұсталады. Сондықтан бұршақты шөптер астықтыларға қарағанда жай кебеді. Егер астық тұқымдастар 25 – 50 сағат кепсе, бұл жағдайларда бұршақтылар 75 сағатта кебеді. Жас өсімдіктер жетілгендерге қарағанда клетчатка аз болғандықтан көбірек уақыт кебеді.