Алдын ала тергеуді тергеушілер тобымен жүргізу

1. Алдын ала тергеуді тергеушілер тобымен жүргізу.
2. Тергеу тобының жетекшісінің өкілеттігі.
3. Тергеу іс.әрекеттерін жүргізудің жалпы ережелері
Пайдаланылған әдебиеттер

Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 198-бабына сәйкес қылмыстық іс бойынша алдын ала тергеуді тергеушілер тобы жүзеге асыруы мүмкін. Мұндай жағдайларда тергеуді жүзеге асыру ұйымдастыру нысаны болып табылатын тергеу тобының қызметі жөнінде айтады. Аса күрделі деңгейдегі немесе көлемі үлкен қылмыстық іс тергеп-тексеретін жағдайларда тергеу бөлімі бастығының қаулысы негізінде тергеу тобы құрылады. Бұл туралы шешім алдын ала тергеудің кез келген кезеңінде қабылдануы мүмкін. Тергеу тобын құру туралы қаулыда осы топқа кіретін тергеушілердің тізімі, осы іс бойынша топтың жетекшісі қызметін атқаратын нақты тергеушіге нұсқауы көрсетіледі. Мұнда сезікті (айыпталушы), жәбірленуші, азаматтық талапкер, азаматтық жауапкер секілді қатысушылар мен олардың өкілдері іс бойынша тергеушілер тобының іс жүргізетіні туралы қаулымен таныстырылады және оларға тергеу тобына кіретін кез келген тергеушіден бас тарту құқығы түсіндіріледі.
Тәжірибеде тергеу тобына төмендегідей бірнеше органның: ішкі істер органдарының, ұлттық қауіпсіздік органдарының, салық полициясы органдарының тергеушілерін енгізу тиімді болатын жағдай қалыптасады. Қадағалаушы прокурор, аталған алдын ала тергеу органдарының тергеу бөлімдерінің бастықтары осындай тергеу тобын құрудың бастамашылары бола алады. Соңғы жағдайда шешім мүдделі органдардың тергеу бөлімдері бастықтарының бірлескен қаулысы түрінде шығарылады.
Тергеу тобындағы тергеушілердің біріне топ жетекшісінің міндетін жүктеу екі ұдай мақсатты көздейді: 1) тергеу тобына ұйымдық және тұтастық сипат беру; 2) тергеушінің іс жүргізу дербестігін жүзеге асыруға саралап қарауды қамтамасыз ету (ҚІЖК-нің 199-бабы).
Бірінші мақсатқа тергеу тобының жетекшісіне мынадай өкілеттіктер беру арқылы қол жеткізіледі;
— тергеу тобының жұмысын ұйымдастыру;
— өзге тергеушілердің іс-әрекеттеріне ұйымдық жетекшілік жасау.
Аталған өкілеттіктерді жүзеге асыру тергеу бөлімі бастығының өкілеттіктерше (ҚІЖК-нің 63-бабы) қайшы келмейді, өйткені тер¬геу тобы жетекшісінің өкілеттіктерінің тергеушілерге ғана қатысты, соның өзінде, тергелетін қылмыстық істің шегінде ғана күші болады. Мұнда осы бөлігінде заңда белгіленген өкілеттіктер шегінде іс жүргізуге бақылау жасау мен оның заңды болуын қамтамасыз ету мақсатында тергеу бөлімі бастығының (немесе топта әр түрлі алдын ала тергеу органдарының тергеушілері болатын реттерде тергеу бөлімдері бастықтарының) істі алдын ала тергеудің барысына араласуына тыйым салынбайды. Мұның сотқа дейінгі іс жүргізуді қадағалайтын прокурорға да қатысы бар.
Топ жетекшісі: тергеушілердің кәсіби дағдылары мен мамандануын ескере отырып; істегі оқиғаларының мөлшеріне, процеске қатысушылар санына қарай; тергеу ықылас қоятын объектілердің аумақта шашыраңқы орналасуына қарай; қылмыстық әрекеттердің жиынтығын құрайтын қылмыстар құрамының сипатына қарай; істі тергеп-тексерудің өмірлік тиімділігі мен қисынына және т.т. қарай тергеушілерге іс жүргізу материалдары мен әрекеттерін бөліп береді.
Тергеушілердің өздеріне жүктелген жұмыс көлемін атқаруы кезінде алған хабарламаны дер кезінде жинап алу топ жетекшісіне оларды дұрыс талдауға, іс бойынша болжам құруға, жаңсақ немесе жалған мағлұматтарды екшеп шығарып тастауға және осылардың негізінде бұдан былайғы тергеп-тексеруді жоспарлауға, содан соң жұмыстың келемі мен бағытын топ тергеушілері арасында бөлуге мүмкіндік береді.

1 Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексі. − Алматы: Баспа, 2001.
2 Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексіне түсінік. − Алматы, 2001. − 693 б.
3 Белкин Р.С. Криминалистическая энциклопедия. − М. : Издательство БЕК, 1997. − 250 с.
4 Жәкішев Е. Криминалистік тактика. − Алматы: Жеті жарғы, 1997. − 250 б.