Дербес компьютерлер (ДК)



1 Дербес компьютерлер (ДК).
2 Оның негізгі және қосымша құрылғылары
3 Микропроцессор үлгiлерi .
4 IBM PC компьютерiнiң iшкi жады
Дербес компьютерлер тұрмыстық, оқу жүйесiне арналған және кәсiби (әмбебап) деп аталатын үш түрге бөлiнедi. (Бұдан әрi тек дербес компьютерлердi қарастырамыз да, «дербесң сөзiн компьютер сөзiне көбiнесе жалғастырмай, тастап кетемiз.)
Тұрмыстық компьютерлер – компьютерлердiң қарапайым түрлерi (БК-0010, Ириша, Apple II т.б.). Олардың жадтары – ның сыйымдылығы үлкен емес,орындайтын iс-әрекеттерi де шамалы.
80 жылдардан бастап оқу орындарында информатика мен есептеуiш техника негiздерi пәнiн оқып – үйрену үшiн жад көлемi 64,128 Кбайт шамасында болатын Корвет, УКНЦ, Ямаха MSX-1, Ямаха MSX-2 т.б. оқулық компьютерлер пайда-ланылып келдi.
Халық шаруашылығының түрлi салаларында пайдала-нуға болатын,қазiргi кезде оқу орындарының көпшiлiгiнде бар‚ жұмыс iстеу мүмкiндiгi жоғары және әрекет жылдамдығы үлкен дербес компьютерлер әмбебап, не кәсiби дербес ком-пьютерлрер деп аталады.Мұндай мәшинелердi және олардың негiзгi құрылғысы – микропроцессорларды шығарумен алғашқы рет дүние жүзiнде Apple,IBM, Intel т.б. фирмалар айна-лысқан болатын.Бұл жұмыста,әсiресе, IBM, Intel фирмаларының еңбегi көп.Intel фирмасының жасап шығарған түрлi үлгiлi (модельдi) микропроцессорларын пайдаланып, IBM фирмасы компьютердiң түрлi сапалы типтерiн дүниеге келтiрдi. Әсiресе, IBM PC AT типтес компьютерлер дүние жүзiне кең таралған. Оның үстiне, мұндай компьютерлердiң жаңа жетiлдiрiлген варианттары да жарыққа шығуда.

Дербес компьютерлер (ДК). Оның негізгі және қосымша құрылғылары.

Дербес компьютерлер тұрмыстық, оқу жүйесiне арналған және кәсiби
(әмбебап) деп аталатын үш түрге бөлiнедi. (Бұдан әрi тек дербес
компьютерлердi қарастырамыз да, дербесң сөзiн компьютер сөзiне көбiнесе
жалғастырмай, тастап кетемiз.)
Тұрмыстық компьютерлер – компьютерлердiң қарапайым түрлерi (БК-0010,
Ириша, Apple II т.б.). Олардың жадтары – ның сыйымдылығы үлкен
емес,орындайтын iс-әрекеттерi де шамалы.
80 жылдардан бастап оқу орындарында информатика мен есептеуiш техника
негiздерi пәнiн оқып – үйрену үшiн жад көлемi 64,128 Кбайт шамасында
болатын Корвет, УКНЦ, Ямаха MSX-1, Ямаха MSX-2 т.б. оқулық компьютерлер
пайда-ланылып келдi.
Халық шаруашылығының түрлi салаларында пайдала-нуға болатын,қазiргi
кезде оқу орындарының көпшiлiгiнде бар‚ жұмыс iстеу мүмкiндiгi жоғары және
әрекет жылдамдығы үлкен дербес компьютерлер әмбебап, не кәсiби дербес
ком-пьютерлрер деп аталады.Мұндай мәшинелердi және олардың негiзгi
құрылғысы – микропроцессорларды шығарумен алғашқы рет дүние жүзiнде
Apple,IBM, Intel т.б. фирмалар айна-лысқан болатын.Бұл жұмыста,әсiресе,
IBM, Intel фирмаларының еңбегi көп.Intel фирмасының жасап шығарған түрлi
үлгiлi (модельдi) микропроцессорларын пайдаланып, IBM фирмасы компьютердiң
түрлi сапалы типтерiн дүниеге келтiрдi. Әсiресе, IBM PC AT типтес
компьютерлер дүние жүзiне кең таралған. Оның үстiне, мұндай компьютерлердiң
жаңа жетiлдiрiлген варианттары да жарыққа шығуда.
Қазiргi кезде көп елдердiң зауыттары да IBM PC-ге үйле-сiмдi
компьютерлердi шығаруға бейiмделiп келедi. Мысалы, республикамыздың оқу
орындарының көпшiлiгi IBM PS2 не IBM PC-ге үйлесiмдi Пентиум‚ т.б.
кәсiби компьютерлермен жабдықталған. Олар күрделi әр алуан математикалық,
физикалық есептердi шешiп қана қоймай, логикалық операция-ларды да орындай
алады (логика - ойлау, қисын;логикалық операция - ақылменң орындалатын
әрекеттер).
Дербес компьютердiң негiзгi құрылғылары:
• Пернетақта (клавиатура),
• Жүйелі блок (процессор)
• монитор,

Клавиатура (пернетақта)- компьютерге берiлгендер мен командаларды
ендiру құрылғысы.IBM PC AT-ге үйлесiмдi қазiргi кездiң компьютерлерiнде 101-
ге дейiн клавиш болуы мүмкiн (clavis-кiлт. Кейде клавиштi түйме не перне
деп атап жүр).
Клавиштер фунциональдық,‚ алфавиттi- цифрлық және басқару
клавиштерi болып,үш түрге бөлiнедi. Мұндағы F1-F12 клавиштерiнiң әрқайсысы
түрлi режимдерде әр түрлi командаларды орындайтын функциональдық клавиштер.
Әрiптер,цифрлар,түрлi басқа символдар жазулы кла-виштер - алфавиттi-
цифрлық. Олар кәдiмгi жазу машинкасы-ның клавиштерi сияқты. Әрiптердi теру
клавиштерiнiң төменгi жағында (төменгi регистрлерде) латын алфавитiнiң
әрiптерi, жоғарғы жағында (жоғарғы регистрлерде) орыс алфавитiнiң әрiптерi
орналасқан (не керiсiнше).
Басқару клавиштерi автоматты түрде арнайы команда-ларды орындауға
арналған:
Enter ( ( ): 1) Бiр жолда клавиатурадан терiлген берiлгендер соңын
белгiлеп не жадқа ендiрiп,курсорды келесi жолдың басына өткiзу (каретканы
қайтару); 2) Клавиатурадан терiлген команданы орындау. Әдетте бұл клавиштi
ендiру не каретканы қайару (КҚ) клавишi деп атайды (enter-ендiру).
Shift ( ( ) - регистрдi ауыстыру, жоғарғы регистрге өту (shift-
жылжыту, регистрдi ауыстыру). Клавиштердiң жоғар-ғы жағында жазулы
символдарды теру үшiн осы клавиштi басып тұру керек. (Shift жеке басылған
кезде ешқандай команда орындалмайды.);
Backspace (BS, не () - курсордың сол жағындағы символды өшiрiп,
курсорды сол орынға керi қайтару (backspace-керi аралыққа);
Delete (Del) -курсор тұрған орындағы символды өшiру (delete - жою,алып
тастау).
Backspace не Delete клавиштерi бiр рет импульстi түрде басылған
кезде өшiрiлетiн символдың оң жағында орналасқан символдар бiр орындық
позицияға солға жылжиды.
Insert (Ins) - жолды ығыстырып кiрiстiру (insert- кiрiстiру).
Мысалы,”жұмыс” сөзiн клавиатурадан теру кезiнде “м” әрпi терiлмей қалып
кетсе, “ы” әрпiнiң алдына кур-сорды апарып, INS клавишiн басу керек.
Осыдан соң “м” әрпiн клавиатурадан терiп алса болғаны. (Компьютер INS
режимiнде iске қосылуы да мүмкiн.Бұл кезде INS клавишiн басудың қажетi
жоқ.);
TAB - курсорды тұрған орнынан 8 орындық позицияға оңға жылжыту
(tabulator-есептеуiш). (Кейбiр режимдерде TAB клавишi басқа мақсат үшiн
пайдаланылады);
Esc - Enter клавишi басылмай тұрған кезде берiлген команданы
өзгертiп,алғашқы режимге өту т.б. (escape-құтылу,шығу);
PrtScr - экрандағы көрiнiстi принтерде басып шығару (print screen
-экрандағыны басу); т.с.с

Ескерту.
* Клавиатурамен жұмыс iстеу кезiнде клавиштердi қатты басу олардың
тез iстен шығуына әсерiн тигiзедi.
• * Кейбiр дербес жағдайлардан басқа кезде клавиштi көп уақыт басып
тұру да дұрыс емес.
• * Клавиштердi қатар басу кезiнде алдымен бiрiншiсiн,сонан соң
екiншiсiн басу керек.

Монитор жүйелiк блоктан келген ақпаратты эк-ран бетiне шығарады.
(Монитор құрылғысын дисплей деп,ал оны клавиатурамен бiрге терминал
деп атайды (display- көрсеткiш,бейнелеу).
Монитор екi құрылғыдан тұрады : монитор жә-не бейнеадаптер.
Соңғысы бейне құраушы символдарды, график және түрлi түстердi түзетiн
сигналдарды монитор экранына жiберетiн интегралдық микросхема; монитор-
кәдiмгi телевизор экраны сияқты құрылғы.
Әдетте Ақпарат не команда клавиатурадан терiледi де, терiлу кезiнде
ол монитор экранында көрiнедi. Сондықтан клавиатура мен монитор стандартты
ендiрушығару құрылғы-лары.
Бейнеадаптер монитор экранына шығарылатын бей-нелердiң кодтарын
сақтайтын өз жады (бейнежады) бар құрылғы.
Бейнеадаптердiң бейнелердi тудыру мүмкiндiгiне қарай, монитор
жұмысының режимi текстiк және графикалық болып екiге бөлiнедi.
Монитор текстiк режимде iске қосылған кезде оның сол жақ жоғарғы
бұрышында қалың сызықшадан не кiшкене төртбұрыштан тұратын символ
жарықтанып көрiнедi. Ол - к у р с о р деп аталатын, клавиатурадан текстi
теру кезiнде кезектi символдың экранға шығу орнын көрсетiп тұратын
жылжымалы символ (cursor-көрсеткiш,мезгеуiш).
Монитор үлгiлерiн бiр – бiрiнен ажырату ең алдымен оның экранының
көлденеңi мен биiктiгiне сыятын символдар мен нүктелер ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Информация шығару құрылғылары
Эем архитектурасы
Дербес компьютердің құрауыштары
Есептеу жүйесі
Дербес компьютер
Ақпараттық жүйелер бойынша өндірістік сараманнан өткен жөніндегі есебі
Дербес компьютердің сыртқы құрылғылары
Дербес компьютер (ДК)
Есептеуіш машиналардың негізгі кластары
Қазіргі кездегі дербес компьютерлер
Пәндер