Тәні саудың - жаны сау. Дұрыс тамақтану
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
1. Дұрыс тамақтану . денсаулықтың басты кепілі
2. Дұрыс тамақтану дәстүрі. Аурудан қорғап, өміріңді ұзартады
3. Тамақтанудағы 10 қателік
4. Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
ІІ. Негізгі бөлім
1. Дұрыс тамақтану . денсаулықтың басты кепілі
2. Дұрыс тамақтану дәстүрі. Аурудан қорғап, өміріңді ұзартады
3. Тамақтанудағы 10 қателік
4. Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Ас - адамның арқауы, өмірінің жалғастырушысы, ал кейде өмірін тоқтатушы ажал көзі. Дұрыс тамақтанудың маңызы, оның денсаулыққа әсері бізге көптен белгілі. Тамақтану – біздің биологиялық қажеттілігіміз. Тамақтану арқылы біз ең алдымен тіршілігімізді жалғастыру үшін қажетті энергия аламыз, ағзамызға қажетті құрылыс материалдар аламыз. Әр түрлі ауруларды емдегенде тағамның шипалы әсерлерін пайдалану жөніндегі мағлұматтар көне заманнан бері бізге аян. Жалпы бұл саладағы тәжірибе дами келе тағаммен емдеу – диетология (емдәмтану) жеке ғылым ретінде пайда болды. Диетология (грек diata - өмір сүру салты, тамақтану тәртібі, logos- ілім) – дені сау және әр түрлі ауруға шалдыққан адамның тиімді тамақтануы туралы ілім; дұрыс тамақтандырудың ғылыми негіздерін зерттеу және оны ұйымдастыру әдістерімен шұғылданады. Диетологияның ғылым ретінде пайда болуын көне заманнан бері Гиппократ есімімен байланыстырады.
Адам денсаулығына әсер ететін әлеуметтік факторлардың ішінде 50℅ тамақтануға, 20℅ қоршаған ортаның әсерлеріне, 20℅ тұқым қуалайтын қасиеттерге, тек 10℅ ғана денсаулық сақтау жүйесінің жұмысына байланысты. Егер адам денсаулығына әсер ететін бүкіл факторлардың жиынтығын алсақ, соның 35℅ тамақтанудың үлесіне тиеді.
Тамақтану, яғни тағамдық қорек алу - тіршіліктің негізі болып саналатын организмдегі зат алмасудың дұрыс жүруіне, организмнің гомеостаз деп аталатын өзіндік ішкі тұрақтылығының қалыпты сақталуына, сонымен қатар қоршаған ортамен үйлесімді әрекеттесуіне әсер ететін ең негізгі фактор.
Адам денсаулығына әсер ететін әлеуметтік факторлардың ішінде 50℅ тамақтануға, 20℅ қоршаған ортаның әсерлеріне, 20℅ тұқым қуалайтын қасиеттерге, тек 10℅ ғана денсаулық сақтау жүйесінің жұмысына байланысты. Егер адам денсаулығына әсер ететін бүкіл факторлардың жиынтығын алсақ, соның 35℅ тамақтанудың үлесіне тиеді.
Тамақтану, яғни тағамдық қорек алу - тіршіліктің негізі болып саналатын организмдегі зат алмасудың дұрыс жүруіне, организмнің гомеостаз деп аталатын өзіндік ішкі тұрақтылығының қалыпты сақталуына, сонымен қатар қоршаған ортамен үйлесімді әрекеттесуіне әсер ететін ең негізгі фактор.
1. www.med.kz
2. www.referatmed.kz
3. www.tarcom.kz
2. www.referatmed.kz
3. www.tarcom.kz
Жоспар
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
1. Дұрыс тамақтану – денсаулықтың басты кепілі
2. Дұрыс тамақтану дәстүрі. Аурудан қорғап, өміріңді ұзартады
3. Тамақтанудағы 10 қателік
4. Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Дұрыс тамақтану – денсаулықтың
басты кепілі
“Тәні саудың - жаны сау” – деп атамыз қазақ дөп басып айтқан сияқты.
Ал, деннің сау болуы үшін дұрыс тамақтану қажет. Ас - адамның арқауы,
өмірінің жалғастырушысы, ал кейде өмірін тоқтатушы ажал көзі. Дұрыс
тамақтанудың маңызы, оның денсаулыққа әсері бізге көптен белгілі. Тамақтану
– біздің биологиялық қажеттілігіміз. Тамақтану арқылы біз ең алдымен
тіршілігімізді жалғастыру үшін қажетті энергия аламыз, ағзамызға қажетті
құрылыс материалдар аламыз. Әр түрлі ауруларды емдегенде тағамның шипалы
әсерлерін пайдалану жөніндегі мағлұматтар көне заманнан бері бізге аян.
Жалпы бұл саладағы тәжірибе дами келе тағаммен емдеу – диетология
(емдәмтану) жеке ғылым ретінде пайда болды. Диетология (грек diata - өмір
сүру салты, тамақтану тәртібі, logos- ілім) – дені сау және әр түрлі ауруға
шалдыққан адамның тиімді тамақтануы туралы ілім; дұрыс тамақтандырудың
ғылыми негіздерін зерттеу және оны ұйымдастыру әдістерімен шұғылданады.
Диетологияның ғылым ретінде пайда болуын көне заманнан бері Гиппократ
есімімен байланыстырады.
Адам денсаулығына әсер ететін әлеуметтік факторлардың ішінде 50℅
тамақтануға, 20℅ қоршаған ортаның әсерлеріне, 20℅ тұқым қуалайтын
қасиеттерге, тек 10℅ ғана денсаулық сақтау жүйесінің жұмысына байланысты.
Егер адам денсаулығына әсер ететін бүкіл факторлардың жиынтығын алсақ,
соның 35℅ тамақтанудың үлесіне тиеді.
Тамақтану, яғни тағамдық қорек алу - тіршіліктің негізі болып
саналатын организмдегі зат алмасудың дұрыс жүруіне, организмнің гомеостаз
деп аталатын өзіндік ішкі тұрақтылығының қалыпты сақталуына, сонымен қатар
қоршаған ортамен үйлесімді әрекеттесуіне әсер ететін ең негізгі фактор.
Денсаулық дегеніміздің өзі – организмнің сыртқы орта факторларының әр
деңгейлі әсеріне сәйкес жауап қайтаруы арқылы сыртқы ортаның құбылмалы
жағдайларына тез бейімделіп, жағымсыз факторларға қарсы тұра алу
қабілеттілігі, күші. Жағдайға сай тамақтанбау көптеген ауруға шалдықтыратын
басты себептердің бірі болып саналады.
Соңғы жылдары өмір сүру салтының өзгеруіне байланысты ел арасында
жұқпалы емес алиментарлық аурулар ( жүрек-қантамыр аурулары, диабет,
семіздік, анемия, зоб, ісіктің кейбір түрлері, т.б.) саны көбейіп кетті.
Ұзақ өмір сүру үшін, сондай-ақ жас ұрпақтың дұрыс дамып, өсуі үшін
тиімді тамақтанудың және азық-түлікті зиянды контаминанттардан қорғаудың
маңызы ерекше.
Тиімді тамақтану дегеніміз – тамақ ішу режимін бұзбай, күнделікті
рациондағы негізгі қоректік заттар мен биобелсенді заттардың организмге
қажетті үйлесімдігін сақтай отырып, энергия кірісі мен шығынының тепе-
теңдігін сақтау.
Күнделiктi дұрыс тамақтануға қажеттi тағам түрлерiн алты топқа
жiктеуге болады. Оның алғашқысы құрамында ағзаға қажеттi белок, май,
көмiртегi, дәрумендер (витаминдер) мен минералды тұздары бар сүзбе, сүт,
қаймақ, айран, iрiмшiк, құрт, құрғақ сүт, қаймақты балмұздақ, қымыз, шұбат
деймiз.
Бұдан кейiнгi өте пайдалы белоктарға бай әр түрлi еттер, шұжық,
балықтың түрлерi және жұмыртқа. Бұлардың құрамында белоктан басқа майлар,
көмiртегi, дәрумендер, минералды тұздар бар.
Құрамында көмiртегi көп тағамдарға қара және ақ нан, кептiрiлген нан,
қант, бал, шоколадты конфеттер, халуа, печенье, макарон, тосап, манна
жармасы, картоп, бұршақ, жүгерi және күрiш жатады. Ал, құндылығы жағынан
күштi тағам ретiнде түрлi майларды атауға болады. Олардың 100 грамындағы
қуаттылық 700-800 калориядан кем түспейдi. Тағамның V және VI топтарына
құрамында А дәрумендерi мол тағамдар мен С, Р дәрумендерi жатады. Мысалы,
жаңғақ, қара өрiк, лимон, жүзiм, қауын, қарбыз, қызанақ, қызылша, тұздалған
және жас қияр, көк пияз, қызыл пияз, капуста, күлтелi капуста.
Дұрыс тамақтану ережесiн сақтаймын деген адам тағамдардың осы
топтарынан мәзiр жасап алуына болады. Онда бiр күндiк тағам құрамына 100
грамнан белок пен май, 450-500 грамм көмiртегi, 1,5 мг А дәруменi, 1,5-2,0
мг В1 дәруменi, 70-100 мг С дәруменi, 80-100 мг кальций тұзы болуы қажет.
Яғни, күнiне 500 г сүт немесе айран iшiп, 150-200 г ет жеген адам
ағзаға қажет бiр тәулiктiк белок алған болып есептелiнедi. Осылайша майды,
түрлi дәрумендердi, минерал тұздарын, көмiртегiн ескере отырып, тағамдардың
түр-түрiн әзiрлеуге болады. Жаз, көктем және күздiң алғашқы айларында ет
азырақ пайдаланылады.
Құрамында белок, май, витамин, минералды тұз, әсiресе, темiр тұзы бар
ет организм үшiн өте пайдалы. Еттi шамадан тыс, әсiресе, жатар алдында көп
жеп, сорпасын iшу бүйрек пен жүйке жүйесiне, бауырға ауыр соғады. Көп жеген
еттi қорыту үшiн асқазаннан мөлшерден артық сөл бөлiнiп, оның соңы асқазан
жарасы (гастрит) ауруына соғуы ықтимал. Орта жастағы адам үшiн тәулiгiне
150-200 грамм ет жеткiлiктi.
Балық тағамдарын жиiрек пайдалану тиiмдi, олар ағзаға өте пайдалы.
Оның үстiне, балық етi мал етiне қарағанда ағзаға жеңiл және тез сiңедi.
Балық етiнде А дәруменi мен қанықпаған май қышқылдары бар. Мысал ретiнде
Америкаға кеткен жапондықтардың атеросклерозбен көп ауырғанын айтуға
болады. Олар өз жерлерiнде жүргенде балық етiн көп жегеннен болса керек,
мұндай ауру байқалмаған. Ағза үшiн өсiмдiк майы пайдалы.
Нанның құрамында триптофон, литионин, лизин деген құнды амин
қышқылдары аз. Әсiресе, семiруге бет алған адам нанды аз мөлшерде
пайдалануы тиiс. Сөйтiп күнделiктi тағамға ет, тауық етi, көкөнiс пен
жемiстердi қажеттi мөлшерде пайдалану денсаулық сақтауға көмектеседi.
Күнделiктi тағамға картоп та керек. Кейде күнiне 300 грамдай картоп жеуге
болады. Жемiс пен көкөнiстер iшек-қарын қызметiн жақсартып, iш жүргiзудi
реттеп отыруға көмектеседi. Ас қорыту жүйесiнiң жұмысын жақсартуға
жәрдемдеседi.
Дұрыс тамақтану дәстүрі
Аурудан қорғап, өміріңді ұзартады
Кез-келген адам тамақтанбай өмір сүре алмайды. Адамзат ғасырлар бойы
тамақ табу үшін күресумен келеді. Балаларының денсаулығы мықты, жаны, тәні
күшті де қайратты болып өсуі, өздерінің жұмыс қабілетін сақтай отырып ұзақ
жасауы үшін әрбір адам тиімді тамақтану тәртібін, тағамдардың емдік
қасиетін білуге тиіс. Өкінішке орай, үйде де, оқу орындарында да, еңбек
ұжымдарында да, емханаларда да адамдарды дұрыс тамақтануға үйретпейді.
Тамақтанудағы 10 қателік
Бірінші қателік. Тамақты көп жейміз. Бізге күніне 2660 килокалория
қажет болса, көбіміз оны 3020-ға жеткіземіз. Егерде Сіз бес жыл бойы күніне
90 килокалория артық тамақтансаңыз ғана онда салмағыңыз 18 келіге артады
екен. Ал, енді күніне жаңағыдай 360 килокалорияны артық қабылдасаңыз ше?
Оны санай беріңіз.
Екінші қателік. Қашанда майлы тамақты жақсы кө-реміз. Әр адамға күніне
80 грамм ғана май қажет. Біз оның орнына 132 грамм қа-былдаймыз.
Үшінші қателік. Қандай тағамды ішіп-жегеніміз жөн, оны таңдап – талғай
білмейміз. Содан дастарханға не әкелсе, соның бәрін асаймыз.
Төртінші қателік. Әр түрлі сұйық асты көп ішеміз.
Бесінші қателік. Өз уа-қытында тамақтанбаймыз. Дастархан үстіндегі
тамақты тез ішіп, тез жейміз. Тамақ-тану мерзімімен санаспаймыз. Негізінен,
күніне 3 рет тамақтанған абзал.
Алтыншы қателік. Тәттіні көп жейміз. Қант, конфет, торт, т.б. асыра
ішіп-жейміз.
Жетінші қателік. Тамақты жақсы әзірлеп, дұрыс сақтай білмейміз. Біз
көбінесе қуырған тағамды, тұзы көп асты дайындаймыз.
Сегізінші қателік. Кешкілік теледидар көріп отырып тамақ ішкенді
ұнатамыз.
Тоғызыншы қателік. Тағамдардың құрамына кө- ңіл бөлмейміз. Бізге
міндетті түрде әр тамақтың құра- мында қанша белок, май, көмір...,
дәрумендер мөлшері бар екенін білген жөн. Оныншы қателік. Тамақ- ты жасқа
қарай ішіп-жеуге тиістіміз. Біздің бір жаман әдетіміз 6-10 жас аралығын-
дағы баланы көп тамақтан-дыруға тырысамыз. Және де кәрі адамдар әліне қарай
аз – аздап тамақтанғаны дұ-рыс.
Тиімді тамақтану дегеніміз не? Тиімді тамақтану дегеніміз – жақсы
дайындалған, құрамында ағзаның дамуы мен қызмет атқаруы үшін қажетті алуан
түрлі тамақ-тық заттардың толық мөл- шері бар тамақпен ағзаны дұрыс та
уақытылы жабдық-тап отыру. Тиімді тамақтану дегеніміз – ағзаны оның құралуы
үшін құрылыс материалдарымен: белоктармен, минералды тұздармен, липид-
термен т.б. қажетті мөлшер- де жабдықтау. Яғни, ағза мен тіндердің үздіксіз
жаң-ғырып отыруын, ағзаның жұмсаған қуатына тең қуат- тың (энергияның)
ұдайы қо-сылып отыруын қамтамасыз ету.
Тиімді тамақтану дегеніміз – қалыпты тіршілік қызметін жүзеге асыру
үшін қажетті дәрумендердің, мик-роэлементтердің және толып жатқан алмасу
процесін реттеп отыратын басқа да нәзік реттегіштердің уақытылы түсуін
қамтамасыз ету.
Тиімді тамақтану дегеніміз – тамақтанудың белгі-лі тәртібін, яғни күн
ұзағы-на тамақтың бөліп – бөліп ішілуін, тамақтың қолайлы температурасының
сақталуын қамтамасыз ету.
Тиімді тамақтану ағзаның физиологиялық қажетін уақы-тылы және толық
қамтамсыз етіп, ол өз кезегінде адамның жұмыс қабілетінің мейлінше жоғары
болуына, оның ұзақ жылдар бойы белсенді, сергек, жарқын өмір сүруіне кө-
мектеседі. Тамақтану уақыты Тамақтану уақытының тәр-тібі ең алдымен, еңбек
пен дем алу уақытының тәртібімен сәйкес болуға тиісті. Тәжіри- белік
зерттеулердің, дәрігер-лік пайымдаулардың қорытын-дысы бойынша адамға
күніне төрт рет тамақтанып, тағамды бөліп – бөліп ішіп, жеген тиімді. Төрт
мезгіл тамақтану бы-лай аталады:
1. Жұмысқа дейінгі Тоқ таңертеңгі ас. Онда күндік та-мақтану құрамының
жалпы қуаттылығының 25 – 30 пайызы бар.
2. Жұмыс аралығындағы Же-ңіл, екінші таңертеңгі ас. Онда күндік
тамақтану құрамының жалпы қуаттылығының 10 – 15 пайызы бар.
3. Жұмыстан соңғы Тойып ішер түскі ас. Онда күндік та-мақтану
құрамының жалпы қуаттылығының 35 – 40 ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
1. Дұрыс тамақтану – денсаулықтың басты кепілі
2. Дұрыс тамақтану дәстүрі. Аурудан қорғап, өміріңді ұзартады
3. Тамақтанудағы 10 қателік
4. Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Дұрыс тамақтану – денсаулықтың
басты кепілі
“Тәні саудың - жаны сау” – деп атамыз қазақ дөп басып айтқан сияқты.
Ал, деннің сау болуы үшін дұрыс тамақтану қажет. Ас - адамның арқауы,
өмірінің жалғастырушысы, ал кейде өмірін тоқтатушы ажал көзі. Дұрыс
тамақтанудың маңызы, оның денсаулыққа әсері бізге көптен белгілі. Тамақтану
– біздің биологиялық қажеттілігіміз. Тамақтану арқылы біз ең алдымен
тіршілігімізді жалғастыру үшін қажетті энергия аламыз, ағзамызға қажетті
құрылыс материалдар аламыз. Әр түрлі ауруларды емдегенде тағамның шипалы
әсерлерін пайдалану жөніндегі мағлұматтар көне заманнан бері бізге аян.
Жалпы бұл саладағы тәжірибе дами келе тағаммен емдеу – диетология
(емдәмтану) жеке ғылым ретінде пайда болды. Диетология (грек diata - өмір
сүру салты, тамақтану тәртібі, logos- ілім) – дені сау және әр түрлі ауруға
шалдыққан адамның тиімді тамақтануы туралы ілім; дұрыс тамақтандырудың
ғылыми негіздерін зерттеу және оны ұйымдастыру әдістерімен шұғылданады.
Диетологияның ғылым ретінде пайда болуын көне заманнан бері Гиппократ
есімімен байланыстырады.
Адам денсаулығына әсер ететін әлеуметтік факторлардың ішінде 50℅
тамақтануға, 20℅ қоршаған ортаның әсерлеріне, 20℅ тұқым қуалайтын
қасиеттерге, тек 10℅ ғана денсаулық сақтау жүйесінің жұмысына байланысты.
Егер адам денсаулығына әсер ететін бүкіл факторлардың жиынтығын алсақ,
соның 35℅ тамақтанудың үлесіне тиеді.
Тамақтану, яғни тағамдық қорек алу - тіршіліктің негізі болып
саналатын организмдегі зат алмасудың дұрыс жүруіне, организмнің гомеостаз
деп аталатын өзіндік ішкі тұрақтылығының қалыпты сақталуына, сонымен қатар
қоршаған ортамен үйлесімді әрекеттесуіне әсер ететін ең негізгі фактор.
Денсаулық дегеніміздің өзі – организмнің сыртқы орта факторларының әр
деңгейлі әсеріне сәйкес жауап қайтаруы арқылы сыртқы ортаның құбылмалы
жағдайларына тез бейімделіп, жағымсыз факторларға қарсы тұра алу
қабілеттілігі, күші. Жағдайға сай тамақтанбау көптеген ауруға шалдықтыратын
басты себептердің бірі болып саналады.
Соңғы жылдары өмір сүру салтының өзгеруіне байланысты ел арасында
жұқпалы емес алиментарлық аурулар ( жүрек-қантамыр аурулары, диабет,
семіздік, анемия, зоб, ісіктің кейбір түрлері, т.б.) саны көбейіп кетті.
Ұзақ өмір сүру үшін, сондай-ақ жас ұрпақтың дұрыс дамып, өсуі үшін
тиімді тамақтанудың және азық-түлікті зиянды контаминанттардан қорғаудың
маңызы ерекше.
Тиімді тамақтану дегеніміз – тамақ ішу режимін бұзбай, күнделікті
рациондағы негізгі қоректік заттар мен биобелсенді заттардың организмге
қажетті үйлесімдігін сақтай отырып, энергия кірісі мен шығынының тепе-
теңдігін сақтау.
Күнделiктi дұрыс тамақтануға қажеттi тағам түрлерiн алты топқа
жiктеуге болады. Оның алғашқысы құрамында ағзаға қажеттi белок, май,
көмiртегi, дәрумендер (витаминдер) мен минералды тұздары бар сүзбе, сүт,
қаймақ, айран, iрiмшiк, құрт, құрғақ сүт, қаймақты балмұздақ, қымыз, шұбат
деймiз.
Бұдан кейiнгi өте пайдалы белоктарға бай әр түрлi еттер, шұжық,
балықтың түрлерi және жұмыртқа. Бұлардың құрамында белоктан басқа майлар,
көмiртегi, дәрумендер, минералды тұздар бар.
Құрамында көмiртегi көп тағамдарға қара және ақ нан, кептiрiлген нан,
қант, бал, шоколадты конфеттер, халуа, печенье, макарон, тосап, манна
жармасы, картоп, бұршақ, жүгерi және күрiш жатады. Ал, құндылығы жағынан
күштi тағам ретiнде түрлi майларды атауға болады. Олардың 100 грамындағы
қуаттылық 700-800 калориядан кем түспейдi. Тағамның V және VI топтарына
құрамында А дәрумендерi мол тағамдар мен С, Р дәрумендерi жатады. Мысалы,
жаңғақ, қара өрiк, лимон, жүзiм, қауын, қарбыз, қызанақ, қызылша, тұздалған
және жас қияр, көк пияз, қызыл пияз, капуста, күлтелi капуста.
Дұрыс тамақтану ережесiн сақтаймын деген адам тағамдардың осы
топтарынан мәзiр жасап алуына болады. Онда бiр күндiк тағам құрамына 100
грамнан белок пен май, 450-500 грамм көмiртегi, 1,5 мг А дәруменi, 1,5-2,0
мг В1 дәруменi, 70-100 мг С дәруменi, 80-100 мг кальций тұзы болуы қажет.
Яғни, күнiне 500 г сүт немесе айран iшiп, 150-200 г ет жеген адам
ағзаға қажет бiр тәулiктiк белок алған болып есептелiнедi. Осылайша майды,
түрлi дәрумендердi, минерал тұздарын, көмiртегiн ескере отырып, тағамдардың
түр-түрiн әзiрлеуге болады. Жаз, көктем және күздiң алғашқы айларында ет
азырақ пайдаланылады.
Құрамында белок, май, витамин, минералды тұз, әсiресе, темiр тұзы бар
ет организм үшiн өте пайдалы. Еттi шамадан тыс, әсiресе, жатар алдында көп
жеп, сорпасын iшу бүйрек пен жүйке жүйесiне, бауырға ауыр соғады. Көп жеген
еттi қорыту үшiн асқазаннан мөлшерден артық сөл бөлiнiп, оның соңы асқазан
жарасы (гастрит) ауруына соғуы ықтимал. Орта жастағы адам үшiн тәулiгiне
150-200 грамм ет жеткiлiктi.
Балық тағамдарын жиiрек пайдалану тиiмдi, олар ағзаға өте пайдалы.
Оның үстiне, балық етi мал етiне қарағанда ағзаға жеңiл және тез сiңедi.
Балық етiнде А дәруменi мен қанықпаған май қышқылдары бар. Мысал ретiнде
Америкаға кеткен жапондықтардың атеросклерозбен көп ауырғанын айтуға
болады. Олар өз жерлерiнде жүргенде балық етiн көп жегеннен болса керек,
мұндай ауру байқалмаған. Ағза үшiн өсiмдiк майы пайдалы.
Нанның құрамында триптофон, литионин, лизин деген құнды амин
қышқылдары аз. Әсiресе, семiруге бет алған адам нанды аз мөлшерде
пайдалануы тиiс. Сөйтiп күнделiктi тағамға ет, тауық етi, көкөнiс пен
жемiстердi қажеттi мөлшерде пайдалану денсаулық сақтауға көмектеседi.
Күнделiктi тағамға картоп та керек. Кейде күнiне 300 грамдай картоп жеуге
болады. Жемiс пен көкөнiстер iшек-қарын қызметiн жақсартып, iш жүргiзудi
реттеп отыруға көмектеседi. Ас қорыту жүйесiнiң жұмысын жақсартуға
жәрдемдеседi.
Дұрыс тамақтану дәстүрі
Аурудан қорғап, өміріңді ұзартады
Кез-келген адам тамақтанбай өмір сүре алмайды. Адамзат ғасырлар бойы
тамақ табу үшін күресумен келеді. Балаларының денсаулығы мықты, жаны, тәні
күшті де қайратты болып өсуі, өздерінің жұмыс қабілетін сақтай отырып ұзақ
жасауы үшін әрбір адам тиімді тамақтану тәртібін, тағамдардың емдік
қасиетін білуге тиіс. Өкінішке орай, үйде де, оқу орындарында да, еңбек
ұжымдарында да, емханаларда да адамдарды дұрыс тамақтануға үйретпейді.
Тамақтанудағы 10 қателік
Бірінші қателік. Тамақты көп жейміз. Бізге күніне 2660 килокалория
қажет болса, көбіміз оны 3020-ға жеткіземіз. Егерде Сіз бес жыл бойы күніне
90 килокалория артық тамақтансаңыз ғана онда салмағыңыз 18 келіге артады
екен. Ал, енді күніне жаңағыдай 360 килокалорияны артық қабылдасаңыз ше?
Оны санай беріңіз.
Екінші қателік. Қашанда майлы тамақты жақсы кө-реміз. Әр адамға күніне
80 грамм ғана май қажет. Біз оның орнына 132 грамм қа-былдаймыз.
Үшінші қателік. Қандай тағамды ішіп-жегеніміз жөн, оны таңдап – талғай
білмейміз. Содан дастарханға не әкелсе, соның бәрін асаймыз.
Төртінші қателік. Әр түрлі сұйық асты көп ішеміз.
Бесінші қателік. Өз уа-қытында тамақтанбаймыз. Дастархан үстіндегі
тамақты тез ішіп, тез жейміз. Тамақ-тану мерзімімен санаспаймыз. Негізінен,
күніне 3 рет тамақтанған абзал.
Алтыншы қателік. Тәттіні көп жейміз. Қант, конфет, торт, т.б. асыра
ішіп-жейміз.
Жетінші қателік. Тамақты жақсы әзірлеп, дұрыс сақтай білмейміз. Біз
көбінесе қуырған тағамды, тұзы көп асты дайындаймыз.
Сегізінші қателік. Кешкілік теледидар көріп отырып тамақ ішкенді
ұнатамыз.
Тоғызыншы қателік. Тағамдардың құрамына кө- ңіл бөлмейміз. Бізге
міндетті түрде әр тамақтың құра- мында қанша белок, май, көмір...,
дәрумендер мөлшері бар екенін білген жөн. Оныншы қателік. Тамақ- ты жасқа
қарай ішіп-жеуге тиістіміз. Біздің бір жаман әдетіміз 6-10 жас аралығын-
дағы баланы көп тамақтан-дыруға тырысамыз. Және де кәрі адамдар әліне қарай
аз – аздап тамақтанғаны дұ-рыс.
Тиімді тамақтану дегеніміз не? Тиімді тамақтану дегеніміз – жақсы
дайындалған, құрамында ағзаның дамуы мен қызмет атқаруы үшін қажетті алуан
түрлі тамақ-тық заттардың толық мөл- шері бар тамақпен ағзаны дұрыс та
уақытылы жабдық-тап отыру. Тиімді тамақтану дегеніміз – ағзаны оның құралуы
үшін құрылыс материалдарымен: белоктармен, минералды тұздармен, липид-
термен т.б. қажетті мөлшер- де жабдықтау. Яғни, ағза мен тіндердің үздіксіз
жаң-ғырып отыруын, ағзаның жұмсаған қуатына тең қуат- тың (энергияның)
ұдайы қо-сылып отыруын қамтамасыз ету.
Тиімді тамақтану дегеніміз – қалыпты тіршілік қызметін жүзеге асыру
үшін қажетті дәрумендердің, мик-роэлементтердің және толып жатқан алмасу
процесін реттеп отыратын басқа да нәзік реттегіштердің уақытылы түсуін
қамтамасыз ету.
Тиімді тамақтану дегеніміз – тамақтанудың белгі-лі тәртібін, яғни күн
ұзағы-на тамақтың бөліп – бөліп ішілуін, тамақтың қолайлы температурасының
сақталуын қамтамасыз ету.
Тиімді тамақтану ағзаның физиологиялық қажетін уақы-тылы және толық
қамтамсыз етіп, ол өз кезегінде адамның жұмыс қабілетінің мейлінше жоғары
болуына, оның ұзақ жылдар бойы белсенді, сергек, жарқын өмір сүруіне кө-
мектеседі. Тамақтану уақыты Тамақтану уақытының тәр-тібі ең алдымен, еңбек
пен дем алу уақытының тәртібімен сәйкес болуға тиісті. Тәжіри- белік
зерттеулердің, дәрігер-лік пайымдаулардың қорытын-дысы бойынша адамға
күніне төрт рет тамақтанып, тағамды бөліп – бөліп ішіп, жеген тиімді. Төрт
мезгіл тамақтану бы-лай аталады:
1. Жұмысқа дейінгі Тоқ таңертеңгі ас. Онда күндік та-мақтану құрамының
жалпы қуаттылығының 25 – 30 пайызы бар.
2. Жұмыс аралығындағы Же-ңіл, екінші таңертеңгі ас. Онда күндік
тамақтану құрамының жалпы қуаттылығының 10 – 15 пайызы бар.
3. Жұмыстан соңғы Тойып ішер түскі ас. Онда күндік та-мақтану
құрамының жалпы қуаттылығының 35 – 40 ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz