XIX ғасырдың бірінші жартысындағы Батыс Европадағы саяси және құқықтық ілімдері

1 XIX ғасырдың бірінші жартысындағы Батыс Европаның қоғамдык.саяси өмірі
2 Тарихтың позитивті кезеңіне индустриализм жүйесі

XIX ғасырдың бірінші жартысындағы Батыс Европаның қоғамдык-саяси өмірінде буржуазиялық тәртіптер онан әрі нығая түсті. ӘсіресеXVIII ғасырдың аяғандағы Ұлы Француз революциясы Европада капитализмнің дамуына мықты серпін берді.
XIX ғасырдағы батыс европалық саяси-құқықтық ойдың жаңаруы барысын сипаттағанда француздың көрнекті социологы Огюст Конттыңда еңбектері мазмұндалады. Оның мемлекет пен құқыққа қатысты нақты арнайы зерттеуі болмағапымен қоғамды ыңғайлы әлеуметтік ұйымдастыру туралы, коғамның қызмет ету мен даму заңдылықтары туралы көзкарастары ғылыми-танымдық тұрғыда үлкен қызығушылық туғызады. Ол кейінірек кеңінен таралған позитивизмнің иегізін қалады.
Ағылшын либерализмінің ең көрнскті өкілінің бірі Иеремия Бентам (1746—1832) утилитаризм ("utilitas''-пайда) теориясының негізін қалады..
Бентам да Гоббс сиякты құқықты сувереннің (егемешіін) еркінің көрінісі деп есептеді. Құқық — бұл мемлекеттің бекіткен және санкцияларменқамтамасыз етілген бұйрықтар мен тыйымдар.
Мемлкеттік биліктің ұйымдасуы мәселесіне келгенде Бентам демократиялық позицияны ұстанды. Бұл оның либерализмін күшейтіп нығайтты. Ол монархия мсн мұрагерлік ариегократияны сынады да, негізгі үш билік тармағы бөлінуге тиіс болатын мемлекеттің республикалық құрылымын қолдады. Бірак, Бентам бұл билік тармақтары өздерінен-өздері өмір сүріп, бір-бірінен тәуелсіз әрекет етуін қолдамады. Бентамолардың кориораіцясын бір-бірімен шара әрекетте болуын қалады, өйткені "осы өзара байланыс олардың бір-бірімен келісімге келуіне, тұрақтыережелерге бағынуына жағдай жасайды және жүйелі түрде үздіксіз қызмет етуге мүмкіндік береді. Егер биліктер мүлдем тәуелсіз болса, онда олардың арасында үнемі қақтығыстар болып отырар еді". Бентам Англияда бір палаталы парламент жүйесін енгізуді және лордтар палатасын таратуды ұсынады.
Бентамның бірқатар идеялары XIX—XX ғасырлардағы саяси-құқықтық ойдың дамуына ықпал етті. Мысалы, оның ұсынған заң шығарушылық және әлеуметтік мақсат пен мүдделер балансының арақатынасы мәселесі құқықтың әлеуметтік мектебінің қалыптасуына алыпкелді. Екінші жағынан, Бентамның қарастырған табиғи құқық жәнее заң арақатынасы мәселесі құқықтың заңгерлік-позитивистік мектебі құрылуының алғышарты болды.
Француз либерализмініц негізін қалаушының бірі ғалым және саяси кайраткер Бенжамен Анри Констаи де (1767-—1830).

1.Алексеев С.С. Философия права. –М.; 1997.
2.История полттических и правовых учений. Домарксистский период\
Под ред. О. Э. Лейста. – М.; юрид. Лит. 1991.
3.Нерсесянц В.С. Философия права. Учебник для вузов. – М.; Издательская группа ИНФРА-М-НОРМА,1997.
4 История политических и правовых учений.\ Под ред. В.С. Нерсесянца. – М.; НОРМА-ИНФРА – М, 2000.
5. Керимов Д.А. Филослфские основания политико-правовых ииследований. –М.; 1986.
6. Кохановский В.П. Философия и методология наки: Учебник для высших учебных заведений. – Ростов н\Д.; Феникс. 1999.
7.Антология мировой философии. В 4-х т. Т.1. –М.; Мысль, 1969.
8.Антология мировой политической мысли: в 5-ти томах. Т.1. – М.; Мысль, 1997.
9.Черниловский З.М. Всеобщая история госуударства и права. – М.; Юристъ. 1996.

Қосымша әдебиет:
1. Утопический социализм: Хрестоматия. –М.; 1982.
2. История Буржуазного конституционализма 19 века\ Отв. Ред. Нерсесянц В.С. –М.;1986.
3. Оуэн р. Избранные сочинения. Т. 1-2. – М.; 1950.
4. Сер-Симон. Избранные сочинения. Т.1-2. – М.; 1948.
5. Фурье Ш. Избранные сочинения. Т.1. – М.;1951.