Педагогтық әдеп мұғалімнің ең етене кәсіптік белгісі

І Кіріспе
Ұстаздық әдеп туралы түсінік .

ІІ.Негізгі бөлім
1 Тәрбие жұмысының методикалық моделі немесе
методикалық структурасы .
2.Тәрбие жұмысының әр түрлі формалары , методтары .
3.Тәрбие жұмысының варианттары .

ІІІ Қорытынды .
Тәрбие жұмысының жаңа бағдарламалары .

Қандай да бір мамандықтың өзіне тән белгісі болатыңдығы сияқты . Мысалы , ол белгі адамның үйреншікті әдетінен , сөйлеген сөзінен , тіпті киім киісінен де байқалуы мүмкін . Мұғалім кәсібінің ерекшелігі ең алдымен оның мұғалімдік әдетінде . Әнші үшін үн , музықант үшін музыканы ұғу қандай қажет болса , мұғалім үшін әдеп сондай қажет . Қаызір бізде ұстаздық шеберлік жайлы көп айтылып жүр . Мұның өзі заңды . Шеберлікті ұдайы шыңдамайынша мектеп алдына қойылып отырған қыруар міндеттерді жүзеге асыру мүмкін емес.
Сонымен, ұстаздық шеберлік дегеніміз не ?
1. Мұғалімнің өмірге қөз қарасы, оның идеялық нанымы оқушыларды өз ұлтының азамты рухында тәрбиелеуі , ол үшін өз бойына осы қасиетті сіңірген адам болуы керек .
2.Пәнді жетік меңгеруі .
3.Оқыту мен тәрбиелеудің әдіс - тәсілдерін міндетті түрде
меңгеру .
4. Бірақ осы айтылған үш қасиет болғанмен , мұғалім оқушылармен қоян қолтық арласпаса , педагогтық әдеп жоқ жерде сабақ , тәрбие іске аспайды . Мысалы , Ережепова Тана өз пәнін білгенімен , теория жүзінде тәрбие әдістерін жете менгергенмен практика жүзінде өз сабағында шәкірттеріне : бері қараңдар ! Жыбырлама ! Қыбырлама ! “- деп , оқушылар мен ісі болған жоқ .
Сөйтіп , ұстаз шеберлігі дегеніміз – тек мұғалімнің жан - жақты және методикалық сауаттылығы ғана емес , ал әр сөзді бойға сіңіруі .К.Д Ушинскийдің сөзімен айтқанда ," педагогика теориясын қаншама жетік білгенмен "- педагогтық әдептің қыр сырын меңгермейінше , бұған оның қолы жетпеді .
Педагогтық әдеп - мұғалімнің кәсіптік сапасы - кең мағынада алсақ , мұғалімнің әрбір нақты іс ұстінде тәрбие мәселесінің ең ұтымды әдіс - тәсілдерін қолданып , оқышыларды еліктіріп әкететін кәсіптік сапасы .
Ұстаздық әдеп жайын сөз еткенде біз әрдайым ғалымдардың зерттеулеріне назар аударамыз . Ғалымдардың зерттеулеріне қарағанда аударамыз . " Ұстаз "," Тәрбиеші "," Мұғалім " деп қастерлі мамандықтың сыр - сипаты 200- ден астам компоненттерден тұрады екен . Осы ұстаз өнегесінің , озат үлгісі жөнінде ғұлама ғалым Әл – Фарабидің айтуы бойынша нағыз ұстаз ғана айтқанын екі еткізбейтінін ешкім шағым жасауға батылы бармайтың , білімі тілегей теңіздей , ақыл – ой , парасаты да , ерлік жігеріне де ешкім тең келе алмайтың адам .

1) Оразбек Нұсқабаев Педагогика 2000 ж.
2) Әбілова З .А Этнопедагогика 1994 ж.
3) Ысқақов Жұмақан Ысқақов Жәнібек Педагогика 2001 ж.

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Педагогтық әдеп мұғалімнің ең етене кәсіптік белгісі .
Қандай да бір мамандықтың өзіне тән белгісі болатыңдығы сияқты . Мысалы
, ол белгі адамның үйреншікті әдетінен , сөйлеген сөзінен , тіпті киім
киісінен де байқалуы мүмкін . Мұғалім кәсібінің ерекшелігі ең алдымен оның
мұғалімдік әдетінде . Әнші үшін үн , музықант үшін музыканы ұғу қандай
қажет болса , мұғалім үшін әдеп сондай қажет . Қаызір бізде ұстаздық
шеберлік жайлы көп айтылып жүр . Мұның өзі заңды . Шеберлікті ұдайы
шыңдамайынша мектеп алдына қойылып отырған қыруар міндеттерді жүзеге асыру
мүмкін емес.
Сонымен, ұстаздық шеберлік дегеніміз не ?
1. Мұғалімнің өмірге қөз қарасы, оның идеялық нанымы оқушыларды өз
ұлтының азамты рухында тәрбиелеуі , ол үшін өз бойына осы қасиетті
сіңірген адам болуы керек .
2.Пәнді жетік меңгеруі .
3.Оқыту мен тәрбиелеудің әдіс - тәсілдерін міндетті түрде
меңгеру .
4. Бірақ осы айтылған үш қасиет болғанмен , мұғалім оқушылармен
қоян қолтық арласпаса , педагогтық әдеп жоқ жерде сабақ , тәрбие іске
аспайды . Мысалы , Ережепова Тана өз пәнін білгенімен , теория жүзінде
тәрбие әдістерін жете менгергенмен практика жүзінде өз сабағында
шәкірттеріне : бері қараңдар ! Жыбырлама ! Қыбырлама ! “- деп , оқушылар
мен ісі болған жоқ .
Сөйтіп , ұстаз шеберлігі дегеніміз – тек мұғалімнің жан - жақты және
методикалық сауаттылығы ғана емес , ал әр сөзді бойға сіңіруі .К.Д
Ушинскийдің сөзімен айтқанда ," педагогика теориясын қаншама жетік
білгенмен "- педагогтық әдептің қыр сырын меңгермейінше , бұған оның қолы
жетпеді .
Педагогтық әдеп - мұғалімнің кәсіптік сапасы - кең мағынада алсақ ,
мұғалімнің әрбір нақты іс ұстінде тәрбие мәселесінің ең ұтымды әдіс -
тәсілдерін қолданып , оқышыларды еліктіріп әкететін кәсіптік сапасы .
Ұстаздық әдеп жайын сөз еткенде біз әрдайым ғалымдардың зерттеулеріне
назар аударамыз . Ғалымдардың зерттеулеріне қарағанда аударамыз . "
Ұстаз "," Тәрбиеші "," Мұғалім " деп қастерлі мамандықтың сыр - сипаты
200- ден астам компоненттерден тұрады екен . Осы ұстаз өнегесінің ,
озат үлгісі жөнінде ғұлама ғалым Әл – Фарабидің айтуы бойынша нағыз
ұстаз ғана айтқанын екі еткізбейтінін ешкім шағым жасауға батылы
бармайтың , білімі тілегей теңіздей , ақыл – ой , парасаты да , ерлік
жігеріне де ешкім тең келе алмайтың адам .
Осындай қасиеттері бар ұстаз ғана шәкіртке үлгі - өнеге көрсетеді ,
ол халықты соңына ертіп , оның мүң мұқтажын , талап - тілегін орындй алады
.
Фараби түсінігінде , ұстаз да қала басшысы сияқты ел жетекшісі, халық
қадірлісі . Медіресе . балаларды оқытып тәрбиелесе, қала бастығы олардың
ата - анасына өнеге көрсетеді халықты ізгі қасиеттерге баулиды .Олай
болса мұның екеуі де " сегіз қырлы , бір сырлы " қай жағанан да болса
барша халықтан қош ілгері тұратың кісілер . деп мынандай 12 түрлі қасиет
сәтті қабысып келсе нұр ұстіне нұр болған болар еді .
1. Тән ерекше жетілген түрлі іс - әрекетті нәтижелі етіп орындауға
ыңғайлы бейім болуы ;
2. Нені болспеда да жақсы айырып , тұжырымға келе алатың ...
3. Өзінің түсініп , сезгенін , көрген білгенін есіне жақсы сақтай алатың
;
4. Көреген ойлы , талғампаз , ақылды адам болуы ;
5. Ойын анық , дәл бере алатың , көркем сөйлей алатың , шешен ;
6. Ілім - білімді , оқы- ғылымды жан – тәнімен сүйетін , ұңғыл - шұңғылы
көп ақыл - ой жұмысының үлкен бейнетін ләззат санайтың адамды ;
7. Қайда жүрсе деп өте ұстамды ...;
8. Өтірік - өсекті , мылжындыкты жек көріп , шындықты , әділдікті бар
ынтасымен сүйе білу ;
9. Өр кеуделі , жаны мен арын , бірдей кіршіксіз ұстайтың адам ;
10. Мал мүлікке , дүние - жиһазға , мәнсіз ұсақ тіршілікке қызықпау ;
11. Табиғатыңан әділ , шынайы шыншыл ;
12. Басқаға дау , өзіне де қянат қыңыр - қиқар болмай , әркез шешімге
келе алатың байсалдығы мен батыдығы қатар жүре алатың , қорқыныш пен үрейге
жол бермейтін адам ... Осылайша бабамыз Фараби өнегелі ұстаз бен әділ
билеушіге ортақ он екі қасиетке мән береді де, бұған қосымша жұртты аузына
қаратқан даналық , заң мен әдет - ғұрыптарға жетіктік , іс - әрекетті
осыларға сәйкес жүргізе білу өткен кетті үлгі - өнегеге байланысты тапқырлы
, халықтың әл - ауқатың жақсартуды мақсат ету ; жұртты сөзімен
жігерлендіре білу , әскери өнерді мүлтіксіз меңгеру .
Әл - Фараби ұстаз бен шәкірттің арасындағы ара қатыңастарды олардың
моралдық қатыңастың қандай болуы керектігінде ескерткен .Ұстаз өз
шәкіртінен адалдық сыпайылық, ізгілік , әділдік сияқты жақсы қасиеттерді
көргісі келсе , онда оның өзінде де осы қасиеттер болуы қажет .
Мұғалімдік ұстаздық еткен адамның өлшеуі әдісі тым өктем қатаң
болмасын және тым асыра босаңсытқан төмендікпен де болмасын Егер тым қатты
үнемі тым ызғармен болса , онда оқышылар мұғалімге жек көретін халге жетеді
. Егер тым босатып жіберген кіші пейілділік болса , онда оқышылар жағынан
мұғалімді кім санау , оның ғылымына жалқау қарау қаупі тұрады деп жазды
өзінің " Философияны үйрену үшін алдын - ала нені білу қажет ? деген
еңбегінде .
Олай болса бұл болашақ ұстаздарға педагогикалық әдеп деген не ?-деген
сауалды түсінгені абзал . Әрине қарапайым тілмен айтқанда бұл ұстаздың
әрбір нақты жағдайда оқышыларға тәрбиелік зор әсер етудің бірден бір тиімді
құралын қолданатың арнайы іскерлігі . Тағы да оқышы жүрегіне педагогикалық
жол табу деп те анықтама беруге болады .
Педагогикалық әдепке анықтама үшін үш түрлі көзқарасқа негізделеді .
Біріншісі - педагогикалық әдеп оқышылармен қарым - қатыңасқа жалпы
адамзаттың әдептілікті сіңіру , екіншісі - мұғалімнің жеке басының
психологиялық ерекшелігі .Үшіншісі - мұғалім шеберлігінің жеке бір бөлігі
.Алғашқы екі көз қарас бойынша педагогикалық әдеп мұғалімнің оқышыларға
деген сүйіспеншілік , олармен шынайы қарым - қатыңасы , олардың қадірін
біліп силауы, кайырымдылық, ілтипаттылық , кеңпейілділік , шынайылық ,
ұстамдылық , байсадылық , сенімділік сияқты мінез қасиеттері қатарында
карастырылады . Үшінші көзқарас бойынша педагогикалық әдеп оқышылармен
дара ерекшелігі қажетті қарым – қатыңастар орнату және сол қалыпта
ұстай білудегі арнайы кәсібі іскерлік ретінде қарастырылады . Оған жалпы
педагогикалық амал – тәсілдердің едәуір бөлігі , жекелеп айтканда
педагогикалық техникада енеді . Олай болса педагогикалық тактика болып
табылады . Такты латыңша тастуб жанасу, түйсін деген мағына , ал
тактика грекше тәртіпке келтіру деген сөзден шыққан .
Мұғалім тарапынан қолданылатың әрбір педагогтік әдіс - тәсіл , әрбір
ескерту мұғалімнің беделін көтеретіндей болумен бірге мұғалім сол әдіс -
тәсіл , ескертпелерді әрбір оқышыңың қалай орындап жатқанына көңіл бөлуімен
бірге , реніш болмау жағында . Мысалы қиын есепті оқышылар шығарып келмеген
жағдайдпеда мұғалім оларға ұрысып, шетінен екілік баға кою дұрыс емес ,
бұған оқышылар ренжиді .
Тәрбие - педагогикалық процестің ен маңызды , өзіндік бет - бағдары бар,
өз мазмұны , принциптері , өзіне тән формалары , әдістері , тәсілдері бар .
Сондықтан , педагогикалық ғылымның дамуына байланысты , тәрбие жұмысының
методикасы да өзіндік беті ғылыми пән ретінде қалыптасып келеді .
Бұл пәннің міндеті – тәрбие беру жұмысын ұйымдастырудың негізгі
бағыттарымен принциптерін , формалары мен әдістерін ашып көрсету ,
педагогтарға тәрбие беру өнерін меңгеруге көмектесу .
Сайып келгенде тәрбие жүмысының методикасы дегеніміз - белгілі мақсатка
жетудің амал - тәсілдік құралдар жиынтығы .
Бұл өте күрделі өнер .Ол өзінен өзі келе қоймайды .Бұл жөнінде К.Д .
Ущинский " Педагогиканың пайдасы туралы " мақаласында теориясыз
педагогикалық практика медицинадағы тәуіпшідікпен бара - бар деп жазады
.Сондай - ақ өзінің Адамға тәрбие беру әдістері алып жатырмын атты
сңбегінің алғы сөзінде тәрбие беру өнерінің жұрттың бәріне дерлік таныс
және түсінікті іс, ал кейбіреулерге тіпті оңай іс болып көрінеді ерекшелігі
бар , бұл адамның онымен теориялық немесе практикалық таныстығы неғұрлым
азырақ болған сайын соғұрлым түсініктірек және оңайырақ болып көрінеді.
Жұрттың барлығы дерлік тәрбие беру төзімділікті талап ететін мойындайды,
кейбіреулер бұл үшін туабіткен қабілеттілік және іскерлік, яғни дағды
керек деп ойлайды, бірақ төзімділік туа біткен қабілеттілік пен дағдыдан
басқа арнаулы білімде қажет екніне, біздің көптен педагогикалық шалыс
қамамдармыз барлығының да көзін осыған жеткізе аралықтай болғанымен, ілуде
біреулер жеткізді . Ушинский .К. Д . соч . собр .в ІІ -томдарда . А.С.
Макаренко да педаготік шеберлікті , тәрбие беру өенерін меңгеруге үлкен мән
берді: - Менің педагогикалық тәжірбием туралы - баяндамасында ол :...
Педагогтік шеберлік - тіптен деп іс емес жалаңаяқ ... тәрбиеші шеберлігі
... дәрігердін өз шеберлігіне үйрету кандай керек болса , тәрбиеші
шеберлігіне деп сондай - ақ , музыкантты үйрету қандай қажет болса ,
тәрбиеші шеберлігіне көрсетіп жатыр деп сондай үйретілуі тиіс ",- Ол дейді
. " тәрбие бере білу - өнер " деген дұрыс түйін жасады .
Педагогикалық жоғарғы оқы орындарында студенттер тәрбие тәрбие беру
өнеріне араласудың алғашқы кезеңінен ғана өтеді. Бұл процес мектепте
практикалық қызметте аяқталады . Дегенімен студенттің жоғарғы оқы
орындағы алатың білімі мен қабілетіне көптен - көп тәуелді . Біз жоғарыда
тәрбие жұмысының методикасы дегеніміз белгілі жетудің амал , тәсәлдің
,құралдың жиынтығы дген едік . Ал методиканың екі түрі бар:
1. Оқыту методикасы пәннің .
2. Тәрбие методикасы - бұл педагогикада оқылған кейбір тақырыптардың
қатысы бар . Мысалы , тәрбие теориясы , тәрбиенің жалпы әдісі , сынып
жетекшісі , азаматтық тәрбиенің салалары . Әрине, біз осы тақырыптарға
сүйенеміз . Бірақ онда біз теориясын айтсақ, енді тәрбиенің сан алуан
практикасы туралы жүмыстардың түрлерін айтамыз.
Ал , методикаға не жатады?
1. Педагогтік , кәсіптік дағдылар - нақғы айтқанда , тәрбие жұмысын
ұйымдастырудың дағдылары . Мысалы, ертең класс сағатын немесе КВН өткізу
керек болса, егер бұрын тәжірибелі көргенін , өткізгенін , көрген дағдың
болса , Немесе сіздің балаңыз шылым тартады, оған не істейсіз ?Оған шара
қолдану керек. Міне осындай жағдайда, оның ар - намысына тимей , дұрыс
жолға салудың тәсілін білу. Ал Макаренко осындай тәсілді өте шебер меңгере
білген , ол кісі бар болғаны үш сөз айтқан: Келдің бе , түсіндің бе , бар
! Міне, әрбір тәрбиеші осындай дәрежеге жетсе - дағдының қалыптасқаны .
2. Балалармен , өте тиімді , әсерлі , коммуникативтік дағдылар . дағды
- қасиеттер , басқаша айтканда, педагогикалык карым - катынас деген сөз .
Ұстаздың балалардың жүрегіне жол таба алуы .
Бұл үлкен мәселе , кдзіргі жаңашыл педагогтардың шеберлігі осында Олар
сабақ үстінде балалармен карым - қатынас жасай білетіндігінде. Шаталов ,
Волков, Иванов , София Николайвна .
Кейбір Мұғалімдердің білімдері жақсы , бірақ оны жеткізе алмайды .3.-
Педагогикалық техника ,- мұны А. С. Макаренко педагогикалық өнер дейді .
К.Д. Ушинский айтуы бойынша. да -" Тәрбиелеу ісі - өнер " дейді
Макаренко -" тәрбие өнер , оған арнайы үйрету керек ",- Музыкантты ән
салуға , хирургты операция жасауға қалай үйретсе бізде солай үйренуіміз
керек дейді осы күнге дейін тәрбие методикасы туралы арнайы оқылық жоқ .
сона с
Педагогикалық өнерге не ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.