Әлеуметтік интеграторлар

Пән: Социология, Демография
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Әлеуметтік интеграторлар
1. Мәдениет, ар-намыс
2. Мемлекет, ақша, нарық, идеология және олардың социомәдени
процестердегі ролі

Интегратор термині – іргелі термин және жүйе бірліктері қатынасының
жолдарын баяндайды. Бір жағынан, интегратор жүйенің бөлінуінен, оның
тұрақтылығын ұжым болып сақтап қалса, екінші жағынан, жүйенің бірлік
ретінде бірігіп қызмет етуіне жәрдемдеседі. Әлеуметтік интегратор –
индивидтер мен әрекет етуші субъектілер қоғамда бір-бірімен байланысты
болатын принциптерге қатысты.
1. Мәдениет, ар-намыс.
Мәдениеттің маңызды бөлігі құндылықты-танымдық жүйе. Құндылық дегеніміз
белгілі бір қоғамдық заттардың қасиеті, қажеттілік, ынтаны
қанағаттандыратын құбылыс. Құндылықтар әлеуметтік субъектіні өзінің
қажеттіліктерін қоршаған ортадағы заттармен ара қатынасында пайда болады.
Құндылықтар оқиғаларды, заттарды және адамдарды, олардың абыройын,
сұлулығын немесе өнегелік қасиеттерін бағалауға көмектесетін өлшемдерін
білдіреді.
Ар-намыс – ең жоғарғы құндылық. Жылпы адами құндылықтарды, адамзат
мүдделері кез келген қоғамның маңызды мәселесі екендігі даусыз. Сондықтан
да бүгінде ар-намыс және қадір-қасиет сияқты құндылықтарды зерттеу
қажеттігі айқын.
Әрбір жеке тұлғаға ар-намыс, қадір-қасиет құндылықтары тән. Ар-намыс
және қадір-қасиет категориялар адамды қоғамдық жоғарғы құндылық ретінде
анықтайды.
Ежелгі гректер мен римдіктер ар-намыс, қадір-қасиет санаттарын тұлғаны
құрметтеуімен сабақтастырған. Бізге жеткен қайнар көздерге жүгінсек,
Грецияда әр бір адам қоғамдық пікірге үлкен назар аударған. Қоғамдық пікір
мен ол туралы идея адамдардың мінез-құлқына ерекше әсер етіп отырған. Міне,
сол себепті гректерде ішкі ар-намыс ілгері ұмтылуды, ерліктің импульсі
ретінде маңызды орынға ие болғандығы белгілі. Зерттеушілер ар-намысқа
ұмтылуды ұлы істердің маңыздысы басты факторлардың бірі, негізгісі деп
санаған. Олардың айтуынша, гректерде қарғыс, ар-намысты жоғалту
қорқынышының күші заңдардан басым болғандығын айтады. Римде этика
таразысында ар-намыс заңдардан салмақтырақ, ауыр болғаны анық.
Ар-намысқа Грецияның ұлы пәлсафашылары Платон мен Аристотельдің де өз
көзқарастары болды. Платонның айтуы болынша, ар-намыс құқықпен тығыз
байланысты. ар-намысты идеалға ұмтылыс деп бағалаған Платон бұл құндылықты
жоғалту құқықтардан айруға әкелетінін де топшылайды.
Аристотельде ар-намысты ішкі, сыртқы құндылықтардың ең жоғарғысы
екендігін, мұны адамзаттың мойындайтынын жазған.
Сонымен жоғарыда айтылған пәлсафалық, құқықтық ой-көзқарастарды топтап,
ой елегінен өткізер болсақ, ар-намыс дегеннің соншалықты бір ұлы күш
екендігін ұғынамыз. ар-намыс, қадір-қасиет ұғымының мазмұны өте бай және
кең. Оларды құлықтық сана саласында (сезім, түсінік ретінде) және этика
саласында (моральдқ категория ретінде) қарастыруға болады.
Ар-намыс, қадір-қасиет белгілі бағыттылыққа ие. Олардың объектісі –
адам, адамдар тобы, ұжм немесе кең ауқымды ұлт, тап болады.
Адамзаттың ар-намыс, қадір-қасиет түсінігін қалыптастыратын қатынастар
саласы заңды тұлғаның ар-намысы, қадір-қасиеті белгілерін қалыптастыратын
қатынастардан кеңірек. Яғни адами, ұлттық, кәсіби, жыныстық, тұлғалық қадір-
қасиет түсініктер бар. Олардың арасында адами қадір-қасиет идеясы негізгі
орынға ие. Адамды жоғарғы қоғамдық құндылық ретінде тану басты орында.
Осы идеяны жүзеге асыру қоғамның гуманисттік негіздерінің және құлықтық
саулығының дәлелі болып табылады. Адами қадір-қасиетті сыйлау, кепілдеу
және қорғауды, оның жағымды өмір жағдайларын жасауды, оған жоғарғы құндылық
ретінде қарауды білдіреді.
А,Луначарскийдің айтуы бойынша, ар-намысы бар адам импульсивті тұлға
емес. Өйткені мұндай жан өз сезімін басшылыққа алмайды. Ар-намысты адам
дегеніміз – денсаулығы мықты, ақылды, көңілді, сыйлы моральды тұлға.
Ар-намыс – белгілі азаматқа берілген әлеуметтік баға, объектівті
қоғамдық қасиет. Ар-намыс тарихи категория, өйткені ол адамзат қоғамымен
бірге пайда болған. Сондықтан бұл қоғам да, жеке тұлға да осынау құлықтық
сипатты жоққа шығара алмайды. Яғни, адамдар қауымы бар кезде оның жеке
мүшелері төңірегінде адамдар тарапынан ббелгілі бір деңгейде бағалауға тап
болады.
Азаматтың мемлекет тарапынан берілетін сыртқы ар-намысты да
пайдаланады. Мемлекет тарапынан құрметтеуге нақты азамат, сондай-ақ жалпы
азаматтар лайық болады. Мемлекет әрбір адамды жеке этика тұрғысынан бағалай
алмайды. Сондықтан да, мемлекеттің бағалау алдында барлық адаматтар бірдей
тең. Бұл ретте ешкім де өзінінің жеке ерекшеліктері бойынша артықшылықтарды
пайдалана алмайды. Мемлекеттің азаматтарға көрсететін құрметінің дәрежесі
Конституцияда баяндалған.
Азаматқа көрсетілетін осы құрметтің деңгейімен сол мемлекеттің
адамдарға, тұтас алғанда халқына деген көзққарасы жөнінде ұғым
қалыптастыруға болады.
Қорытындылай келе, ар-намыс – қоғамның тұлғаны әлеуметтік бағалауы,
оңды бағасы, азаматтың рухани, әлеуметтік қасиеттерінің бірлігі мөлшері.

2. Мемлекет, ақша, нарық, идеология және олардың социомәдени
процестердегі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.