Қызыл кітапқа енген құстарды да қырып жатыр



1 Жалпы ережелер
2. Жануарлар дүниесін есепке алуды жүргізу
3. Жануарлар дүниесінің кадастрын жүргізу
4. Жануарлар дүниесінің мониторингін жүргізу
Мемлекеттік тұрғыда заң¬дастырылып, ірі бизнес құ¬ры¬лымдарына аң шаруашы¬лы¬ғы ¬мен туризмді ұйымдастыру¬мен айналысуға, осы бағыт¬та¬ғы тағы басқа да жұмыстарды жүргізуге “жол” ашқан нор¬ма¬тив¬тік-құқықтық актілер бір жа¬ғынан еліміздің табиғат ба鬬лықтарын қорғауда кемші¬лік¬ке бой алдыруда. Заң шы¬ға¬рушылар нормативтік-құ¬қық¬тық актілерді қолдағанда, табиғат байлығына жамандық ойламағаны анық. Керісінше, материалдық және техникалық мүмкіндіктері мол, қаржысы да жетіп-артылатын корпора¬ция мен компаниялар, кәсіп¬орындар бірінші кезекте да¬мыған туристік инфрақұ¬ры¬лым жасау арқылы қоршаған ортаның қорғалуына, табиғат байлығының сақталуына, кө¬беюіне және тиімді түрде пай¬даланылуына мүмкіндік жа¬сап, сол арқылы туризмді, оның ішінде шетелдік туризм¬ді дамытуға жағдай туғызуды көздегені белгілі. Алайда, әзір¬ге бұл керісінше болып тұр.
Орман шаруашылы¬ғын¬дағы тәжірибелі мамандар ірі бизнес құрылымдарының та¬би¬ғат байлығының өсіп-өнуіне және қорғалуына бір тиын қар¬жы салмастан ҚР Орман кодексінің заңдық талаптарын аяққа таптап, аңшылық тәр¬тіп¬ті бұзып, заңсыз аң, балық аулап, тіптен “Қызыл кітапқа” енген жануарлар мен құстарға да “күн көрсетпеуге” айнал¬ға¬нын жасырмағанмен қол¬дары¬нан еш дәрмен келмей¬тінін айтып, қынжылады. Осыған байланысты Алматы облыстық табиғи ресурстар және табиғатты пайдалануды реттеу басқармасындағы жа¬нуар¬лар әлемін қорғау және ба-лық шаруашылығы бөлімін¬де¬гі мамандармен тілдесіп, мә¬селенің мән-жайын сұрағанда, қалыптасқан жағдай алаң¬датарлық екені аңғарылды.
Қазіргі кезде еліміздегі аң¬шылық және орман шаруашы¬лықтарындағы, табиғи ре¬сурс¬тар мен табиғатты пайда¬лануды реттеу қызметтеріндегі қалыптасқан жағдай “Қойшы көп болса, қой арам өледінің” кері келгенін көрсетеді. Ай¬мақ¬тардағы бір кездегі та¬би¬ғатқа қатысты құрылым¬дар¬дың барлығына ортақ болған бірегей міндетті атқаруды ұйымдастыру мен бақылау бүгінде түрлі ведомстволарға жататын екі құрылымға жүк¬тел¬ген. Облыста негізгі мін¬дет¬тері — орман мен оны мекен¬дейтін жан-жануарларды қорғау болып табылатын қос басқарма жұмыс істейді. Олар-дың қызметтеріндегі өзгешелік – жүктелген міндеттерін орындаудың түрлерінде ғана. Аймақтық орман және аң¬шы¬лық шаруашылығы басқар-ма¬сы – Ауыл шаруашылығы министрлігі Орман шаруашы¬лығы комитетінің құрылым¬дық бөлімі ретінде жергілікті жерлердегі бақылау және қа¬да¬ғалау міндеттерін ғана ат¬қаратындықтан тікелей орман шаруашылығымен айналыс¬пай¬ды. Ал, облыстық табиғи ре¬сурстар мен табиғатты пай¬далануды реттеу басқармалары орманды қорғаумен, олардағы флора мен фаунаны көбейту¬мен шұғылдану арқылы ор¬ман¬ қорғаушылық және тиімді пайдалану бағытындағы ке¬шенді шараларды ғана жүзеге асырып, құзырлары одан ар¬ғыға жүрмейді. Ал, олардың негізгі міндеттерін толық¬қан¬ды жүргізуге орман және аң¬шы¬лық шаруашылығы аймақ¬тық басқармаларына заңмен берілген құқықтар кедергі келтіреді.

Жалпы ережелер
 
1. Осы Қазақстан Республикасында жануарлар дүниесін мемлекеттік
есепке алуды, оның кадастры мен мониторингін жүргізу ережесі (бұдан әрі
– Ереже ) “ Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану
туралы ” Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі Заңына
сәйкес әзірленді және Қазақстан Республикасында жануарлар дүниесін
мемлекеттік есепке алуды, оның кадастры мен мониторингін ұйымдастыру
мен жүргізу тәртібін айқындайды.

2. Қазақстан Республикасында жануарлар дүниесін мемлекеттік есепке
алуды, оның кадастры мен мониторингі ( бұдан әрі – есепке алу,
кадастр мен мониторинг) жануарлар дүниесін қорғауды, өсімін молайтуды
және орнықты пайдалануды мемлекеттік басқару, сондай-ақ жануарлардың
биологиялық әртүрлілігі мен мекендейтін ортасын сақтау мақсаттарында
жүргізіледі. Есепке алу, кадастр мен мониторинг жануарлар дүниесінің
жай-күйі мен географиялық жағынан таралуы, мекендейтін ортасы, саны,
жүйелі түрде байқаулардың нәтижелері туралы мәліметтердің жиынтығын,
оларды шаруашылық мақсатта пайдалану туралы ақпаратты және басқа да
деректерді қамтиды.

3. Жануарлар дүниесін есепке алуды , оның кадастры мен
мониторингін осы ережеге сәйкес Қазақстан Республикасының бүкіл
аумағында балық ресурстарын және басқа да су жануарларын
қоспағанда , жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және
пайдалану саласындағы уәкілетті орган және балық ресурстарын және
басқа да су жануарларын қорғау , өсімін молайту және пайдалану
саласындағы уәкілетті орган ( бұдан әрі – тиісті уәкілетті органдар)
жүргізеді.

Есепке алу, кадастр мен мониторинг жүргізу үшін мәліметтер жинауды
тиісті уәкілетті органдар мен олардың аумақтық органдары жүзеге асырады.

Жануарлар дүниесін пайдаланушылар арнайы пайдалану кезінде жануарлар
дүниесі обьектілерінің санын есепке алады және тиісті уәкілетті
органның аумақтық органына есеп береді.

4. Жануарлар дүниесін есепке алу, оның кадастры мен мониторингі
жануарлардың топтары : сүтқоректілер, құстар, бауырымен жорғалаушылар,
қосмекенділер, балықтар, омыртқасыздар, соның ішінде жәндіктер бойынша
республика үшін бірыңғай жүйе, әдістемелер және көрсеткіштер бойынша
жүргізіледі.

5.      Жануарлар дүниесін есепке алу, оның кадастар мен
мониторингін жүргізу:

аң аулау обьектілеріне жатқызылған және өзге де шаруашылық
мақсаттарда пайдаланылатын жабайы жануарлар бойынша;

балықтар және балық аулау обьектіліеріне жатқызыған және
өзге де шарашылық мақсаттарда пайдаланылатын басқа да су жануарлары
бойынша;

жәндіктер - өсімдік зиянкестері ( орманның зиянкес
жәндіктерінен басқа ) және ауыл шаруашылығы дақылдары үшін пайдалы
жәндіктер бойынша;

жәндіктер - орман зиянкестері және орман үшін пайдалы
жәндіктер бойынша;

Қазақстан Республикасының Қызыл кітабына енгізілген жануарлар
бойынша жүзеге асырылады.

6.      Есепке алу, кадастр мен мониторинг жүргізілетін жануарлар
түрлерінің тізбесін ғылым мен ғылыми-техникалық қызмет саласында
басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті мемлекеттік органмен келісе
отырып тиісті уәкілетті орган айқындайды.

 

2.     Жануарлар дүниесін есепке алуды жүргізу

 

7. Жануарлар дүниесін есепке алу мемлекеттік экологиялық
сараптамамен келісілген және тиісті уікілетті орган бекіткен
бірыңғай әдістемелер бойынша жүзеге асырылады.

8. Жануарлар дүниесін есепке алу деректері Қазақстан
Республикасы жануарлар дүниесінің кадастры мен мониторингін жүргізу
үшін негіз болып табылады.

 

3.     Жануарлар дүниесінің кадастрын жүргізу

 

9. Қазақстан Республикасы жануарлар дүниесінің кадастры табиғи еркіндік
жағдайларында, еріксіз немесе жартылай ерікті жағдайларда республика
аумағында тұрақты немесе уақытша мекендейтін жабайы жануарлар
түрлерінің ( түрлер топтарының ) таралуы, биологиялық жай-күйі, саны,
шаруашылық мақсатта пайдаланылу сипаты мен қарқындылығы туралы
қажетті мәліметтер мен құжаттар жүйесін, сондай-ақ осы жануарлардың
тіршілік ету жағдайлары (мекендейтін ортасы), жүргізілетін
биотехникалық, қорғау, қалпына келтіру және өзге де іс-шаралар туралы
негізгі деректерді қамтиды.

10.         Қазақстан Републикасы жануарлар дүниесінің кадастрын
құрайтындар мыналар болып табылады:

1) жануарлар дүниесінің гендік қор кітабы – ғылы және ғылыми-
техникалық қызмет саласындағы басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті
мемлекеттік орган жүргізеді. Ол жануарлар дүниесін есепке алудың және
оның кадастрының бірыңғай зоологиялық негізін қамтамасыз етеді және
мынадай:

республика фаунасының құрамы;

жануарлар түрлерінің ( түрлер топтарының ) жүйелік жағдайы,
олардың ғылыми атаулары туралы мәліметтерді;

жануарлардың таралуы және олардың саны;

экологиялық жүйелері мен популяцияларының таралуы жай-күйінің
өзгері үрдістері;

жануарларды шаруашылық мақсатта пайдалану туралы мәліметтерді
қамтиды,

2) аң аулау обьектілері болып табылатын жануарлар түрлерінің
және өзге шаруашылық мақсаттарда пайдаланылатын жануарлар түрлерінің
кадастр кітаптары - өздерінің ауақтық органдары, жануарлар дүниесін қорғау
жөніндегі мекемелер, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар беретін деректер
бойынша балық ресурстарын және басқа су жануарларын қоспағанда,
жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласндағы
уәкілетті орган және ғылым және ғылыми-техникалық қызмет саласында
басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті мемлекеттік орган жүргізеді;

3) балықтардың және балық аулау обьектілеріне жатқызылған басқа су
жануарларының және балықтар мен өзге шаруашылық мақсаттарда
пайдаланылатын басқа су жануарларынының кадастр кітаптары - өзінің
аумақтық органдары, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар беретін деректер
бойынша балық ресурстарын және басқа су жануарларын қорғау , өсімін молайту
және пайдалану саласындағы уәкілетті орган және ғылым және ғылыми-
техникалық қызмет саласында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті
мемлекеттік орган жүргізеді;

4) омыртқасыз жануарлардың ауыл шаруашылық кадастры кітабы -
өсімдіктердің зиянкес жәндіктері мен ауыл шаруашылығы үшін пайдалы
жәндіктер туралы өзінің аумақтық органдары беретін деректер бойынша
өсімдіктерді қорғау саласындағы уәкілетті орган және ғылым және ғылыми-
техникалық қызмет саласында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті
мемлекеттік орган жүргізеді;

5) омыртқасыз жануарлардың орман кадастры кітабы - өзінің
аумақтық органдары, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар беретін жәндіктер –
орман зиянкестері мен орман шаруашылығы үшін пайдалы жәндіктер туралы
мәліметтерді қамтитын деректер бойынша орман шаруашылығы саласындағы
уәкілетті орган және ғылым және ғылыми-техникалық қызмет саласында
басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті мемлекеттік орган жүргізеді;

6) сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген жануарлар
түрлерінің кадастры кітабы - Қазақстан Республикасының Қызыл кітабына
енгізілген жануарлар түрлері туралы өздерінің аумақтық органдары, ерекше
қорғалатын табиғи аумақтар беретін деректернегізінде уәкілетті органдар
және ғылым және ғылыми-техникалық қызмет саласында басшылықты жүзеге
асыратын уәкілетті мемлекеттік орган жүргізеді;

7)                          жануарлар дүнисін пайдаланушылардың жылдық
есептері;

8)                          жануарлар санын есепке алу материалдары.

11. Жануарлар дүниесінің кадастры цифрлық геоақпараттық жүйелер
негізінде жүргізіледі және Қазақстан Республикасы табиғи обьектілерінің
мемлекеттік кадастрлары бірыңғай жүйесінің құрамдас бөлігі болып
табылады.

Кадастр кітаптарын жүргізудің нысандары мен тәртібін тиісті
уәкілетті орган айқындайды.

12. Кадастрлар шеңберінде алынған жануарлар дүниесі обьектілерін
есепке алу мен тіркеу нәтижелері Қазақстан Республикасы табиғи обьектілері
мемлекеттік кадастрларының бірыңғай жүйесіне тегін беріледі.

 

4.     Жануарлар дүниесінің мониторингін жүргізу

13. Жануарлар дүниесінің мониторингі жануарлар дүниесі обьектілерінің
таралуын, санын, физикалық жай-күйін, олардың мекендейтін ортасының
құрылымын, сапасын және алаңын жүйелі түрде байқау жүйесін білдіреді. Ол
экологиялық жүйелер мен биологиялық сан алуандықты сақтау, жануарлар
дүниесін теңдестірілген дәрежеде және орнықты пайдалануды қамтамасыз ету
үшін болып жатқан өзгерістерді анықтау және бағалау, теріс процестер мен
құбылыстар салдарларының алдын алу және жою мақсаттарында жүргізіледі.

14. Жануарлар дүниесі мониторингінің деректері жануарлар дүниесінің
кадастрын жүргізу үшін пайдаланылады.

Жануарлар дүниесінің мониторингін жүргізу тәртібі мен нысандарын
қоршаған ортаны қорғау саласындағы орталық атқарушы органмен келісім
бойынша тиісі уәкілетті органдар анықтайды.

15. Жануарлар дүниесі мониторингінің нәтижелері белгіленген
тәртіппен Қазақстан Республикасының қоршаған орта мен табиғи ресурстар
мониторингінің біыңғай жүйесіне енгізу үшін қоршаған ортаны қорғау
саласындағы орталық атқарушы органға тегін беріледі.

ҚЫЗЫЛ КІТАПҚА ЕНГЕН ҚҰСТАРДЫ ДА ҚЫРЫП ЖАТЫР
Мемлекеттік тұрғыда заңдастырылып, ірі бизнес құрылымдарына аң шаруашылығы
мен туризмді ұйымдастырумен айналысуға, осы бағыттағы тағы басқа да
жұмыстарды жүргізуге “жол” ашқан нормативтік-құқықтық актілер бір жағынан
еліміздің табиғат байлықтарын қорғауда кемшілікке бой алдыруда. Заң
шығарушылар нормативтік-құқықтық актілерді қолдағанда, табиғат байлығына
жамандық ойламағаны анық. Керісінше, материалдық және техникалық
мүмкіндіктері мол, қаржысы да жетіп-артылатын корпорация мен компаниялар,
кәсіпорындар бірінші кезекте дамыған туристік инфрақұрылым жасау арқылы
қоршаған ортаның қорғалуына, табиғат байлығының сақталуына, көбеюіне және
тиімді түрде пайдаланылуына мүмкіндік жасап, сол арқылы туризмді, оның
ішінде шетелдік туризмді дамытуға жағдай туғызуды көздегені белгілі.
Алайда, әзірге бұл керісінше болып тұр.
Орман шаруашылығындағы тәжірибелі мамандар ірі бизнес құрылымдарының
табиғат байлығының өсіп-өнуіне және қорғалуына бір тиын қаржы салмастан ҚР
Орман кодексінің заңдық талаптарын аяққа таптап, аңшылық тәртіпті бұзып,
заңсыз аң, балық аулап, тіптен “Қызыл кітапқа” енген жануарлар мен құстарға
да “күн көрсетпеуге” айналғанын жасырмағанмен қолдарынан еш дәрмен
келмейтінін айтып, қынжылады. Осыған байланысты ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
ӨСІМДІКТЕР МЕН ЖАНУАРЛАРДЫ ҚОРҒАУ
ДҮНИЕЖҮЗІЛІК ҚЫЗЫЛ КІТАП
Құстардың экологиялық жағдайы
Жануарлар құқығы
Халықаралық табиғат қорғау одағының “Қызыл кітабы”
Орманды даланы мекендеуші жануарлардың бәрі даланың немесе орманның немесе көлдің батпақтың жануарлары
Экологиялық білім берудегі этикалық, эстетикалық проблемалар
Қазақстан қызыл кітабы беттерінен омыртқалы жануарлар
Қазақстанда қорғауға жататын хайуанаттар
Қызыл кітап
Пәндер