Инвестициялар туралы түсінік және оның түрлері

1. Инвестициялар туралы түсінік және оның түрлері
2. Қаржылық инвестициялар есебі
3. Атқаратын қызметіне және рөліне байланысты құнды қағаздар
Қорытынды

Инвестициялар деп - өнеркәсіпке, құрылысқа, ауыл шаруашылығына және өндірістің басқа да салаларындағы шаруашылық субъектісіне мүліктей, заттай, сондай-ақ ақша қаражаты түрінде, яғни капитал түрінде салынып ол шаруашылықты әрі қарай өркендетіп дамыту үшін жұмсалынатын шығындардың жиынтығын айтады.
Жалпылай алғанда, инвестиция дегеніміз -бүгінгі күні қолда бар ақшаны, мүлікті және басқа да заттарды, яғни капиталды қандай да бір өндірісті дамыту үшін жұмсап, сол арқылы келешекте, яғни алдағы уақытта пайыз түрінде немесе басқадай үлкен кәсіпкерлік табыс табу болып табылады.
Бұл жоғарыда айтылған процеспен екі фактор байланысты болып келеді. Оның біріншісі-уақыт, ал екіншісі-тәуекелдік (тәуекелге бару). Сонымен қатар инвестиция экономикалық өсудің негізі болып отырып, елдің әлеуметтік дамуында жағдай жасайды. Осы айтылғандармен қатар инвестиция экономикалық дамудың жоғарғы және тұрақты қарқынын қалыптасудың, ғылыми-техникалық прогресс жетістіктерін өсірудің, инфрақұрылымды дамытудың маңызды факторы болып саналады.
Инвестицияның көзі болып жаңадан жасалған қосымша құнның, яғни таза табыстың пайдаланылмай сақталған бір бөлігі саналады. Басқаша айтатын болсақ, инвестиция көзі-жаңадан жасылынған қүн немесе таза табыстың сақталатын бөлігі болып табылады. Шаруашылық субъектілері немесе кәсіпкерлер инвестицияны өзінің таза табысының есебінен, өзін-өзі қаржыландыру немесе ол үшін сырттан несие алу арқылы жасайды. Тағайындалу түрлері бойынша инвестициялар нақтылық (реальный) және қаржылық инвестиция болып екі түрге бөлінеді.
Нақтылық инвестиция дегеніміз - шаруашылық субъектісіндегі белгілі бір материалдық, өндірістік қорлардың, яғни активтердің (жер, жабдық, құрылыс) өсуіне, дамуына жұмсалыну үшін салынатын салымдар болып табылады.
Қаржылық инвестиция дегеніміз - акционерлік қоғамдар немесе мемлекет шығарған акцияларға, облигацияларға және басқадай құнды қағаздарға банктердің депозиттеріне салынған салымдар болып табылады.
Инвестицияның бұл жоғарыда айтылған екі түрін бірімен-бірі бәсекелесуші емес, керісінше оларды бірін-бірі толықтыратындар деп түсінген дұрыс. Бұған, яғни бұл айтқанымызды нақтылай түсу үшін мынадай мысалды қарастырайық.

1. К.К. Кеулімнаев «Қаржылық есеп» Алматы 2001ж. З.Н. Әжібаева.

2. А.Қ. Мейірбеков «Қаржылық есеб» Алматы 2003ж. Қ.Ә. Әлімбетов.

3. Мырзалиев Б.С. Бухгалтерлік есеп жургізу. Әбдішукіров Р.С. Тәжірибелік әдістер. Алматы 2006ж.

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

‭ ‬Жоспар:

Инвестициялар туралы түсінік және оның түрлері
Қаржылық инвестициялар есебі
Атқаратын қызметіне және рөліне байланысты құнды қағаздар
Қорытынды

Инвестиция түсінігі және түрлері
‭ ‬Инвестициялар деп‭ ‬-‭ ‬өнеркәсіпке,‭ ‬құрылысқа,‭ ‬ауыл шаруашылығына‭ ‬және‭ ‬өндірістің басқа да салаларындағы шаруашылық субъектісіне мүліктей,‭ ‬заттай,‭ ‬сондай-ақ ақша қаражаты түрінде,‭ ‬яғни капитал түрінде салынып ол‭ ‬шаруашылықты‭ ‬әрі қарай өркендетіп дамыту үшін жұмсалынатын‭ ‬шығындардың жиынтығын айтады.
Жалпылай алғанда,‭ ‬инвестиция дегеніміз‭ ‬-бүгінгі күні қолда бар ақшаны,‭ ‬мүлікті және басқа да заттарды,‭ ‬яғни капиталды қандай да бір‭ ‬өндірісті дамыту үшін жұмсап,‭ ‬сол арқылы келешекте,‭ ‬яғни алдағы уақытта‭ ‬пайыз түрінде немесе басқадай үлкен‭ ‬кәсіпкерлік табыс табу болып табылады.
Бұл жоғарыда айтылған процеспен екі фактор байланысты болып келеді.‭ ‬Оның біріншісі-уақыт,‭ ‬ал екіншісі-тәуекелдік‭ (‬тәуекелге бару‭)‬.‭ ‬Сонымен қатар‭ ‬инвестиция экономикалық өсудің негізі болып отырып,‭ ‬елдің әлеуметтік‭ ‬дамуында жағдай жасайды.‭ ‬Осы айтылғандармен қатар инвестиция‭ ‬экономикалық дамудың жоғарғы және тұрақты қарқынын қалыптасудың,‭ ‬ғылыми-техникалық прогресс жетістіктерін өсірудің,‭ ‬инфрақұрылымды‭ ‬дамытудың маңызды факторы болып саналады.
Инвестицияның көзі болып жаңадан жасалған қосымша құнның,‭ ‬яғни‭ ‬таза табыстың пайдаланылмай сақталған бір бөлігі саналады.‭ ‬Басқаша айтатын‭ ‬болсақ,‭ ‬инвестиция көзі-жаңадан жасылынған қүн немесе таза табыстың‭ ‬сақталатын бөлігі болып табылады.‭ ‬Шаруашылық субъектілері немесе‭ ‬кәсіпкерлер инвестицияны өзінің таза табысының есебінен,‭ ‬өзін-өзі‭ ‬қаржыландыру немесе ол үшін сырттан несие алу арқылы жасайды.‭ ‬Тағайындалу түрлері бойынша инвестициялар‭ ‬нақтылық‭ ‬(реальный‭) ‬және‭ ‬қаржылық инвестиция‭ ‬болып екі түрге бөлінеді.
Нақтылық инвестиция дегеніміз‭ ‬-‭ ‬шаруашылық субъектісіндегі белгілі‭ ‬бір материалдық,‭ ‬өндірістік қорлардың,‭ ‬яғни активтердің‭ (‬жер,‭ ‬жабдық,‭ ‬құрылыс‭) ‬өсуіне,‭ ‬дамуына жұмсалыну үшін салынатын салымдар болып‭ ‬табылады.
Қаржылық инвестиция дегеніміз‭ ‬-‭ ‬акционерлік қоғамдар немесе‭ ‬мемлекет шығарған акцияларға,‭ ‬облигацияларға және басқадай құнды‭ ‬қағаздарға банктердің депозиттеріне салынған салымдар болып табылады.
Инвестицияның бұл жоғарыда айтылған екі түрін бірімен-бірі‭ ‬бәсекелесуші емес,‭ ‬керісінше оларды бірін-бірі толықтыратындар деп түсінген‭ ‬дұрыс.‭ ‬Бұған,‭ ‬яғни бұл айтқанымызды нақтылай түсу үшін мынадай мысалды‭ ‬қарастырайық.
Қандай да бір кәсіпкер құрылысты салу үшін қаржы керек етеді.‭ ‬Мұндай‭ ‬жағдайда құрылыс нақты инвестицияның объектісі болып табылады.‭ ‬Кәсіпкер‭ ‬бұл құрылысты қаржыландыру үшін өзінің акцияларын шығарып,‭ ‬басқа‭ ‬біреулерге сатуы мүмкін.‭ ‬Сөйтіп,‭ ‬бұл мысалда кәсіпкердің құрылысқа салған‭ ‬салымы нақты инвестиция,‭ ‬ал қатысушының акцияны сатып алуға жұмсаған‭ ‬шығыны қаржылық инвестиция болып саналады.‭ ‬Жоғарыда аталған‭ ‬инвестицияның қай түрінің болмасын алдына қойған мақсаты салым салған саланы,‭ ‬өндірісті дамыту,‭ ‬ондағы өндірілетін өнімдердің,‭ ‬дайындалатын‭ ‬бұйымдардың сапасын барынша жақсарту,‭ ‬яғни оларды халықаралық‭ ‬стандартқа сай етіп сыртқы рынокта сата алатын дәрежеге жеткізу,‭ ‬өндіріске жаңа технологиялар мен технологияны қолдану арқылы табыс табу болып‭ ‬табылады.
Қаржылық инвестициялар иелену мерзіміне қарай мынадай‭ ‬категорияларға жіктеледі:
а‭) ‬қысқа мерзімдік-иелену мерзімі бір жылға дейін‭;
э‭) ‬ұзақ мерзімдік-иелену мерзімі бір жылдан артық‭;
Жылжымайтын‭ ‬мүліктерге‭ ‬салынған‭ ‬инвестицияларды‭ ‬иеленішу‭ ‬субъектілер ұзақ мерзімдік ретінде есептейді.‭ ‬Ал қаржы нарығы келесі нарықтардан пайда болады:
валюталық нарық‭;
құнды қағаздар нарығы‭;
несие-капиталы нарығы‭ (‬ақша нарығы‭)
асыл металдар нарығы‭ (‬алтын нарығы‭)
Қаржы‭ ‬нарығының‭ ‬айрықша‭ ‬бөлігі‭ ‬ол‭ ‬құнды‭ ‬қағаздар‭ ‬нарығы‭ ‬және‭ ‬де‭ ‬бұл‭ ‬бойынша‭ ‬осы‭ ‬кезде‭ ‬қалыптастыру‭ ‬процесі‭ ‬аяқ‭ ‬басып‭ ‬келеді.‭ ‬Ал қаржылық‭ ‬инвестициямен осы құнды қағаздар нарығы тікелей байланысты.‭ ‬Елімізде‭ ‬мыңдаған акционерлік қоғамдар мен басқа да шаруашылық субъектілері,‭ ‬жүздеген сақтандыру компаниялары,‭ ‬инвестициялық және мемлекеттік емес‭ ‬зейнетақы қорлары тіркелген.‭ ‬Осы жоғарыда аталған субъектілер барлық‭ ‬құндық қағаздар нарығының потенциалды қатысушылары қатарына жатады.‭ ‬Олардың кейбіреулері эмитент,‭ ‬яғни айналымға құнды қағаздар шығарушылар
болса,‭ ‬ал екінші инвестор ретінде қызмет атқарады.‭ ‬ Шаруашылық субъектісіне
жаңа‭ ‬технология‭ ‬еңгізу,‭ ‬өндірісті‭ ‬модернизациялау,‭ ‬ реконструкциялау

әрқашанда ірі капитал салымын керек етеді.‭ ‬Ал мұндай жұмысты атқару үшін‭ ‬өндірушілерде‭ ‬әр уақытта капитал бола бермейді.‭ ‬Бұл шаруашылық‭ ‬субъектілері қарыз капитал нарығына несиелер мен заемдарының‭ ‬қаражаттарын,‭ ‬айналымға акциялары мен облигацияларын шығарса,‭ ‬онда‭ ‬елімізде бағалы қағаздар нарығы пайда болады.
Іс жүзінде акция,‭ ‬облигация және басқа да бағалы қағаздарын шығару‭ ‬арқылы капиталды тартуды көздейтін заңды тұлғалар эмитент‭ ‬-деп аталады‭ ‬және сонымен қатар олар бағалы қағаздарды иемденушілердің алдында белгілі‭ ‬бір жағдайда борышты болып табылады.
Атқаратын қызметіне және рөліне байланысты құнды қағаздар:
негізгі‭ (‬акция,‭ ‬облигация‭)
көмекші‭ (‬чектер,‭ ‬вексельдер,‭ ‬депозиттік сертификаттар‭)
туынды‭ (‬варанттар,‭ ‬опциондар,‭ ‬фьючерстер,‭ ‬бондар,‭ ‬тағы да басқалары‭)
‬Акция дегеніміз‭ ‬-‭ ‬акционерлік қоғамда,‭ ‬яғни шаруашылық субъектісін
дамытуға қаржы салғаны туралы куәландыратын және иесіне акционерлік‭ ‬қоғамның пайдасының бір бөлігін дивидент түріңде алуға құқық беретін құнды‭ ‬қағаз болып табылады.‭ ‬Акциялар айналым мерзімі белгіленбей-ақ шығарыла береді.‭ ‬Шаруашылық субъектісін басқаруға қатысу құқығына сәйкес акциялар‭ ‬жәй және артықшылығы бар-деп аталатын түрлерге бөлінеді.
Жәй акциялар‭ ‬-‭ ‬акционерлік қоғамды басқаруға құқық береді.‭ ‬Бір акция‭ ‬осы субъектідегі акционерлер жиналысында шаруашылық субъектіге қатысты‭ ‬мәселелерді шешу барысында бір дауысқа ие бола алады.‭ ‬Жәй акциялар үшін дивидент төлеу акционерлік қоғамның таза пайдасын резервтер жасалғаннан‭ ‬кейін және артықшылығы бар акциялар бойынша дивиденттер төленгеннен‭ ‬кейін ғана жүргізіледі.
Артықшылығы бар акциялар-‭ ‬басқаруға қатысу құқығын бермейді,‭ ‬әйтсе‭ ‬де олар тұрақты белгіленген мөлшерде дивиденттер алу құқығын береді,‭ ‬яғни‭ ‬белгілі бір мөлшерде табыс‭ ‬әкеліп тұрады.‭ ‬Сонымен қатар артықшылығы бар‭ ‬акциялар шаруашылық субъектісінің таза табысын акционерлер арасында бөлу‭ ‬немесе қоғамның жойылуы кезінде жәй акциялармен салыстырғанда‭ ‬артықшылыққа ие болып табылады.
Акцияның бір акционерден екінші‭ ‬акционерге‭ ‬берілу‭ ‬ережесіне сәйкес‭ ‬оларды атаулы акциялар және ұсынбалы акциялар деп аталатын екі түрге‭ ‬бөледі.
Атаулы акциялар дегеніміз‭ ‬-олардың иелері міндетті түрде шаруашылық‭ ‬субъектісінің реестрінде‭ (‬тіркеу орында‭) ‬тіркеуге тиісті акциялар болып табылады.‭ ‬Бұл ережелер бойынша акционерлер кітабында сатып алған‭ ‬акцияларының алынған уақыты мен саны көрсетіліп басқа да тиісті жазулары жазылған азаматтар ғана акционерлер болып саналады.‭ ‬Атаулы акциялардың‭ ‬иесі бұл бағалы қағазды сатып алған кезде шаруашылық субъектісінен барлық‭ ‬акциялар үшін олардың өз иесінің қолында екендігін куәландыратын бір ғана‭ ‬сертификат алады.‭ ‬Акциялардың мұндай түрін сату барысында сертификаттың‭ ‬теріс жағында екі тараптың да қолдары қойылған‭ (‬сатушы мен сатып алушы‭) ‬табыстау туралы келісім-шарт жасалынуы қажет.‭ ‬Содан кейін бұл сертификат‭ ‬акционерлер тізіміне тиісті өзгертулер енгізу үшін шаруашылық субъектісіне‭ ‬жөнелтіледі.‭ ‬Осыдан кейін барып акцияның жаңа иелері өзінің сатып алған бұл‭ ‬құнды қағазына жаңа сертификат алады.
Ұсынбалы акциялар‭ ‬иелерінің аты-жөні,‭ ‬яғни олар туралы деректер мен‭ ‬мәліметтер шаруашылық субъектісінде тіркелмейді.‭ ‬Шаруашылық субъектісі,‭ ‬әдетте ондай акциялар иелерінің кім екендігін де біле бермейді.‭ ‬Акциялардың‭ ‬бұл түрінеғ яғни ұсынбалы түріне иелік ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.