Жаңа замандағы саяси ой

Жоспар
Кіріспе

1 XVII ғасырда буржуазиялық революция Еуропа
2 Америка халқының демократия жолында азаттық күресі

XVII ғасырда буржуазиялық революция Еуропа көлемінде ең бірінші Англияда болды. Ол феодализмге күйрете соққы беріп, капиталистік қатынастардың тез дамуына жол ашты.
Бұл дәуірдің көрнекті өкілдерінің бірі ағылшын ойшылы Томас Гоббс (1588 – 1679) еді. Оның ойынша, мемлекет қоғамдық келісімнің негізінде жалпыға бірдей бейбіт өмір мен қауіпсіздікті сақтау үшін пайда болды. Қоғамдық келісім бойынша патшаға (не мемлекет ұйымдарына) жеке адамдардың құқы тапсырылады. Адамдар өз тілектері мен еріктерін шектеп, барлық билікті мемлекетке берді. Ол монархиялық мемлекетті ұнатты.
Франциядағы буржуазиялық революцияның көрнекті өкілі Шарль Луи Монтескье (1689 – 1775) әр халықтың адамгершілік бейнесін, оның заңдарының айырмашылығын, қоғамның дамуын географиялық ортаға (ауа райына, топырағына, жер бедеріне, көлеміне, т.б.) байланыстырды. Бостандық – заң неге ерік берсе, соны істеу. Саяси бостандық экономиканың, өндірістің сауданың дамуына әсер етеді. Ол сөз, баспасөз, ұждан бостандығын жақтады. Мемлекет азаматтарды өмірге қажетті қаражаттармен қамтамасыз етуге міндетті. Бостандықты баянды ету мақсатында және төңкерістерге жол бермеу үшін билікті заң шығаратын, атқарушы және сот билігі етіп бөлу керек деді.
Францияның ойшыл – ағартушысы Жан Жак Руссо (1712 – 1778) ұсақ буржуазияның, шаруалардың мүддесін қорғады. Ол еркіндік пен теңдікті ең жоғарғы игілік деп санады. Еркіндіктің кепілі теңдік, ал теңдік саясатта ғана емес, мүлікте де болуға тиіс. Мемлекет шектен тыс байлық пен кедейлікке жібермей, адамдар арасында теңдікті сақтауы керек.

Пән: Саясаттану
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Жаңа замандағы саяси ой
XVII ғасырда буржуазиялық революция Еуропа көлемінде ең бірінші
Англияда болды. Ол феодализмге күйрете соққы беріп, капиталистік
қатынастардың тез дамуына жол ашты.
Бұл дәуірдің көрнекті өкілдерінің бірі ағылшын ойшылы Томас Гоббс
(1588 – 1679) еді. Оның ойынша, мемлекет қоғамдық келісімнің негізінде
жалпыға бірдей бейбіт өмір мен қауіпсіздікті сақтау үшін пайда болды.
Қоғамдық келісім бойынша патшаға (не мемлекет ұйымдарына) жеке адамдардың
құқы тапсырылады. Адамдар өз тілектері мен еріктерін шектеп, барлық билікті
мемлекетке берді. Ол монархиялық мемлекетті ұнатты.
Франциядағы буржуазиялық революцияның көрнекті өкілі Шарль Луи
Монтескье (1689 – 1775) әр халықтың адамгершілік бейнесін, оның заңдарының
айырмашылығын, қоғамның дамуын географиялық ортаға (ауа райына, топырағына,
жер бедеріне, көлеміне, т.б.) байланыстырды. Бостандық – заң неге ерік
берсе, соны істеу. Саяси бостандық экономиканың, өндірістің сауданың
дамуына әсер етеді. Ол сөз, баспасөз, ұждан бостандығын жақтады. Мемлекет
азаматтарды өмірге қажетті қаражаттармен қамтамасыз етуге міндетті.
Бостандықты баянды ету мақсатында және төңкерістерге жол бермеу үшін
билікті заң шығаратын, атқарушы және сот билігі етіп бөлу керек деді.
Францияның ойшыл – ағартушысы Жан Жак Руссо (1712 – 1778) ұсақ
буржуазияның, шаруалардың мүддесін қорғады. Ол еркіндік пен теңдікті ең
жоғарғы игілік деп санады. Еркіндіктің кепілі теңдік, ал теңдік саясатта
ғана емес, мүлікте де болуға тиіс. Мемлекет шектен тыс байлық пен
кедейлікке жібермей, адамдар арасында теңдікті сақтауы керек.
Руссо тікелей халық билігін ұсынды. Егер елдің жері үлкен болса, халықтың
өкілдігін қолдануға болады. Бірақ бұл ретте депутат халық қызметшісі болуға
тиіс. Руссо оқтын – оқтын халық жиналысын өткізіп, онда үкімет есеп беруін
талап етті.
Жаңа заманды сөз еткенде ең алдымен Америка Құрама Штаттарындағы
тәуелсіздік үшін күрес кезіндегі саяси ілімнің алатын орны зор.
XVII – XVIII ғасырларда Солтүстік Американың Атлантикалық жағалауы
Британия колонияларына айналды. Колониялар метрополиялардан толық тәуелді
болатын. 1775 – 1783 жылдары Америка халқының ағылшындарға қарсы
тәуелсіздік үшін азаматтық соғысы болды.
АҚШ – тағы қиян – кескі таптық күрес идеологияда да жаңғырық тапты.
Алдыңғы қатарлы саяси пікірді Т.Джефферсон, Т.Пейн жақтаса, ірі
буржуазияның саяси көзқарасын А.Гамильтон қорғады.
Америка халқының демократия жолында азаттық күресі Томас Джефферсонның
(1743 – 1826) атына байланысты. Ол сол кездегі ұлы революциялық құжат –
Америка Құрама Штаттарының “Тәуелсіздік Декларациясын” жазды. Мемлекеттік
өкіметті құрап, оны бақылау құқынан еш адамды шеттетуге болмайды. Егер
өкімет халық құқын қорласа, ондай үкіметті ауыстырып, өзінің қалауына сай
өзгертуіне болады. Мұнда Джефферсон рақымсыз билеушіге қарсы халықтың
көтеріліс жасауға құқы барлығын дәлелдеп, халық егемендігі жақтады. Бұл
дүниежүзілік прогрестің рөлі АҚШ – тың Тәуелсіздік декларациясында одан әрі
дамытылды. Онда теңдік, бостандық, көтеріліс құқы деп есептелді. Адамдардың
табиғи құқы мемлекет белгілеген заңдардан жоғары тұруы керек. Декларацияда
жаратушы барлық адамдардың тең етіп жаратты және олардың өмірге.
Бостандыққа, бақытқа тырысуына құқы бар делінген.
Джефферсон үкімет тарапынын жеке адамның құқын бұзу қаупі тумауы үшін
мемлекеттік биліктің міндеттерін шектеуді талап етті. Ол ұсақ
өндірушілердің мақсатын көздпе, фермерлердің демократиялық республикасын
аңсады.
Тәуелсіздік үшін күрес кезінде өзінің батыл идеяларымен Томас Пейн
(1737 – 1809) көзге түсті. Ол Америка халқын азаттық күреске, отаршылдардан
бөлініп шығуға шақырды. Адамның табиғи құқына еркіндікті, теңдікті, сөз,
баспасөз, дінге сену бостандығын, рақатқа, бақытқа жету, т.б. жатқызды.
Пейн бірінші болып ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.