Азаматтық істерді сот мәжілісіне дайындау, соттың дайындау әрекеттері

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Азаматтық істерді сот мәжілісіне дайындау, соттың дайындау әрекеттері.

Арызды қабылдағаннан және азаматтық істі қозғағаннан кейін судья оны уақытылы және дұрыс шешуді қамтамасыз ету мақсатымен сотта істі қарауға істі әзірлейді. Сотта істі қарауға әзірлеу азаматтық іс жүргізудің еркін және міндетті сатысы болып табылады.

Азаматтық іс жүргізуде қылмыстық іс жүргізудегідей алдын - ала тергеу сатысы болмайды. Сондықтан істі сотта қарауға әзірлеудің міндеті судьяға жүктеледі Көп жағдайларда істі қарау және шешу үшін жиналған мән-жайлар жеткіліксіз болуы мүмкін немесе істің әрә қарай жылжуы үшін іске жаңа тұқлғаның қатыстырылуы қажет етіледі, олардың құқықтарымен мүдделеріне қайшы келмеу мақсатында іске прокурордың, мемлекеттік басқару органдарының қатыстырылуы мүмкін ненмесе келтірілген дәлелдемелер жеткіліксіз болған жағдайда істі карау кейінге қалдырылуы мүмкін. Осы мәселелердің барлығын судья істі сотта әзірлеу сатысында шешеді.

Ең соңғы қабылданған іс жүргізу заңдылығы барлық пікірлерге нүкте қояды. Онда істі әзірлеу азаматтық сот өндірісінің сатысы және азаматтық іс жүргізу құқықғының дербес институты екендігі айқындалады.

Сот өндірісінде істі әзірлеу сатысының жалпы принциппері қолданылады. Бірақ бұлар соттық талдауға біраз ерекшеленеді. Мысалы: заңдылық, меншікке қол сұғылмаушылық, қауіпсіздікті қамтамасыз ету бұл сатыды қолданылмайды. Ал судьялардың тәуелсіздігі, барлық адамдардың заң мен сот алдындағы теңдігі, тараптардың айтысуы мен тең құқықтылығы т. б. сот отырысына дейінгі сатыларда үлкен рол ойнайды. әзірлеу сатысындағы ұқыпты жүргізілген дайындық істің тез әрі дұрыс шешілуіне мүмкіндік береді, яғни дайындықтың мақсаты болып істің уақтылы және дұрыс шешілуін көздейді. Істің уақтылы шешілуі - бұл азаматтық істерді қарау кезіндегі соттың процесуалдық мерзімдерді сақтаудың құқықтық кепілі. Істі қарауға дайындау тез әрі жылдам жасалуы тиіс.

Істі сотта қарауға әзірлеу - бұл істі сотта қараудың негізі, тірегі табылады. Осы арқылы сот және мемлекеттің, оның қолданған заңдылықтары, соттық талқылыудағы ең соңғы шешіміне дейін байланысты болып келеді.

Әзірлеу сатысында істі әзірлеу іс-әрекеттеріне қосымша әрекеттер немесе өзгерістер енгізу мүмкін. Мұндай жағдайларда судья жеке ұйғарым шығарады ( экспертиза тағайындау туралы, қарсы талапты қабылдау, жауапкерді іздеу) . Істі әзірлеу барысында шығарылғын ұйғарымдар негізінен шағымдануға жатпайды. өйткені олар істің әрі қарай жылжуына кедергі болмайды.

Азаматтық іс жүргізу кодексінің 167-бабына сәйкес азаматтық істерді сотта қарауға әзірлеу, егер заң актілерінде өзгеше белгіленбесе, арыз қабылданған күннен бастап жеті күн мерзімнен кешіктірілмей мерзім судьяның дәлелді ұйғарымы бойынша бір айға дейін ұзартылуы мүмкін.

Сотта істі қарауға әзірлеудің әрбір іс бойынша міндеттері мыналыр:

Істі дұрыс шешу үшін маңызы бар мән-жайларды анықтау;
Тараптардың құқықтық қатынастарын және басшылыққа алынуға тиісті заңды анықтау;
Іске қатысатын адамдардың құрамы мен процестің басқа да қатысушылары туралы мәселені шешу;
Әрбір тарап өз пайымдауларын негіздеу үшінұсынуға тиісті дәлелдемелерді анықтау;
Судья істі әзірлеуге кіріспес бұрын АІЖК - 47 бабын басшылыққа ала отырып, іске қатысушы жақтардың құқықтыры мен міндеттерін түсінуге тиіс.

Осыдан кейін судья талаптың негізімен қайта таныса отырып, талапкердің басқада талап қою-қоймайтындығын, қойған талаптардың бір жауапкерге немесе бірнеше жауапкерге қатыстылығын, бірнеше талап қойылған жағдайда судья оларды біріктіру немесе ажырату мәселелерін шешеді.

Азаматтық іс қайта сот отырысында істі қарау белгіленсе, міндетті түрде сол сот отырысында қаралады. Кез-келген азаматтық істерді сот дәл уақытында әзірлей, дәл уақытында істі қарай алмайды. Өйткені кеібір істерді себепті не себепсіз кемшіліктер немесе жағдайлар болып қалуы мүмкін. Сондай жағдайларды судья істі кейінге қалдыруға мәжбүр. Істі қарауды кейінге қалдыру, сот процеске қатысушылардың біреуінің келмеуі, қарсы талап қою, қосымша дәлелдемелер ұсыну немесе талап ету, іске қатыстыруға басқа адамдарды тарту қадеттігі, өзге де әлдеқандай іс жүргізу әрекеттерін жасау қажеттігі салдарынан істі рсы сот отырысында қарау мүмкін емес деп тапса, істі қарауды кейінге қалдыруға жол беріледі. ( АІЖК-189бап ) .

Істі кейінге қалдырудың салдары болып:

Сотқа байланысты себептермен істі кейінге қалдыру;
Сотқа байланысты емес себептермен істі кейінге қалдыру болып табылуы мүмкін;

Егер істі сотта қарауға әзірлеуді дұрыс жүргізбеген жағдайда, іске сарапшы тағайындамаған жағдайда, іске үшінші тұлғаларды, мемлекеттік органдарды қатыстырмаған жағдайда, жазбаша немесе заттай дәлелдемелерді талап еткен жағдайда іс судьяның іс-әрекетіне байланысты кейінге қалдыруы мүмкін. Ал егер іске хабарландырылып қойылған қатысушы тараптар немесе өзгеде тұлғалар ( прокурор, сарапшы, үшінші тұлға, куәлар ) келмеген жағдайда мұны істі кейінге қалдыру себептерінің екінші түріне жатқызуға болады.

Іске қатысушы адамдардың біреуі сот отырысына келмеген жағдайда, олардың хабарланғаны жөнінде мәліметтер жоқ болса немесе олардың келмеу себептері дәлелді деп танылған жағдайда сот істі қарауды кейінге қалдырады.

Ал егер дәлелді себептерсіз келмеді деп танылса, істі сот әрі қарай қарауды жалғастырады. Іске пропурордың келмеуі, егер прокурор қатысуға міндетті деп танылса, онда іс кейінге қалдырылады. Сот отырысына сарапшы, маман, аудармашы келмей қалған жағдайда, егер істі олардың қатысуынсыз жалғастыру мүмкін болса, іс кейінге қалдырылады. Сот істі кейінге қалдыру туралы ұйғарым шығарады. Іс кейінге қалдырылған кезде істің жаңа сот отырысында шешілуін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін уақыт ескеріле отырып, жаңа сот отырысының күні белгіленед, бұл жөнінде келген адамдарға қол қойдырылып хабарланады. Келмеген және процеске қатысуға жаңадан тартылған адамдарға жаңа сот отырысының уақыты мен орны туралы шақыру қатызы жіберіледі ( АІЖК-189бап, 2-тармақ )

Егер сот отырысына тараптар қатысып отырса, істі қарау кейінге қалдырылған кезде сот келген куәлардан жауап алуға құқылы. Бұл куәларды жаңа сот отырысына екінші рет шақыруға қажет болған жағдайларда ғана жол беріледі.

Кейінге қалдырылған істі қарау барысынан басталады.

Іс жүргізуді тоқтата тұру дегеніміз - азаматтық істі қарап жатқан кезінде ойламаған жерден туындаған қайшылықтарды жою мақсатымен істі уақытша тоқтата тұру. Істі кейінге қалдыру кезінде сот тарапынан арнайы ұйғарым шығарылып, істі қайта қараудың уақыты мен күні белгіленеді. Ал істі тоқтата тұруда бұл міндетті емес.

Істі кейінге қалдыру мен тоқтата тұрудың арасында бірнеше айырмашылық бар:

Істі тоқтата тұру судья не іске қатысушы тараптарға байланысты емес.
Істі кейінге қалдырған кезде, оны қайта қарау барысынан жүргізіледі.

Ал тоқтатылған істі қайта бастау барысынан басталмайды. АІЖК 242 бабына сәйкес соттың іс жүргізудің тоқтата тұру міндеттері:

Егер даулы құқық қатынасы құқық мирасқорлығына жол

беретін болса, істе тарап болып табылатын азамат қайтыс болғанда немесе заңды тұлға қайта құрылған, таратылған.

Тарап әрекет қабілеттілігінен айрылса.
Жауапке Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінің

әскери құрамаларында болған немесе Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери құрамаларында жүрген талап қоюшылардың өтініші бойынша.

Азаматтық, қылмыстық сот ісін жүргізуде немесе әкімшілік

тәртіппен қаралып жатқан басқа істің шешілуіне дейін бұл істі қараудың мүмкіндігі болмаған.

Құқықтық көмек көрсету жөніндегі тапсырмамен шет

мемлекеттің сотына өтініш жасаған жағдайда іс бойынша іс жүргізуді тоқтата тұруға міндетті.

Азаматтық іс жүргізуде істі тоқтата тұру міндетті және факультативті болып бөлінеді.

Іске қатысушы тараптың қайтыс болуы, бұл екінші тараптың жалғыз қалуына байланысты іс уақытша тоқтатылады. Ал істі тараптың әрекет қабілетсіздігіне байланыстытоқтата тұру, тек соттың азаматты әрекетке қабілетсіз деп таныған шешімі шыққан кезде жүзеге асырылады. Заңда егер жауапкер әскери борышын өтеп жүргенде істі тоқтата тұруға болады делінген, бірақ талапкер соттан істің ары қарай жалғастырылуын өтіне алады.

АІЖК-243 бабында көрсетілген істі тоқтата тұру құқығын, істі тоқтата тұрудың факультативті белгісіне жатқызуымызға болады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.