Әлем-дүниесі

1. Кіріспе.
2. Әлем.дүниесі
3. Жер мен Күн жүйесі.
4. Жердің қозғалысы.
5. Жердің қатты қабаты.
6. Жердің су кабығы.
7. Жердің ауа қабаты.
8. Биосфера.айрықша қабат.
9. Табиғат зоналары.
10.Ерекше қозғалатын территориялар.
11. Қазақстанның географиялық жағдайы.
12. Тестілік сұрақтар.
13. Әдебиеттер

Жертану және өлкетану курсы сырттай оқитын бастауыш мектептері мамандарын дайындайтын оқу орындарының 1 курс студенттері үшін көмекші оқу - әдістемелік құрал. Бұл курс өзімізді қоршаған табиғатқа, планетааралық және жергілікті масштабта белгілі бір заңдылықтары бар табиғат бөлігінің тұтас жүйесі ретінде түсінік берді. Сапалы ұқыпты көзқарас мектептегі бастауыш сыныптарда дүниетану пәнін оқыту кезінде тәрбиелеуге көмектеседі . Курс дүниеге көзқарастың дұрыс қалыптасу үшін де өте маңызды. Бастауыш сынып мұғалімдері балаларға қоршаған ортадағы құбылыстарды түсіндіру үшін өздері тәулік, жыл мезгілдері, Күн жүйесі, жер бетінің құрылысы, табиғат зоналары, оларда болатын даму заңдылықтарын жете біліп түсіндіре алулары қажет. Міне осы сұрақтарға жертану ілімі жауап береді. Қазіргі заманғы география ең алдымен физикалық география және экономикалық география ғылымдарына бөлінетін өзара байланысты ғылымдар жүйесі. Физикалық география табиғатты зерттейтін жаратылыстану ғылымдарына жатады.Физикалық географияның зерттеу обьектісі - Жердің комплексті қабығы, оның құрамдас бөліктері литосфераның, гидросфераның, организмдердің өзара байланысы және бір – біріне тигізетін әсері. Бұл күрделі материалдың жүйеге бос энергияның әртүрлері заттардың ең күрделі денелерге дейінгі әртүрлі дәрежедегі агрегаттылығы; органикалық дүниенің, топырақ жамылғысының, шөгінді жыныстардың, рельефтің әртүрлі формалары болуы; Күннен түсетін жылудың шоғырлануы; төмен температура мсн қысымның термодинамика заңдарының үстемдігі; адамзат қоғамының өмір сүруі тән.Біртұтас ажыратылмас географиялық қабық бір тектес емес және оның құрылысы өте күрделі. Жердің барлық сыртқы қабықтарының ең тығыздалған қабаты айрықша күрделілікпен ерекшеленеді. Бұл географиялық қабықтың құраушылары тау жыныстары және бүлардан пайда болған рельеф, су, ауа, топырақ, организмдер - оның әртүрлі бөліктерінің әркелкі дамуының нәтижесінде әртүрлі күрделілікпен әртүрлі масштабтағы ұштасумен қалыптасады. Географиялық қабықты планетааралық табиғат комплексі ретінде тұтас ,зат құрамының жалпы ерекшеліктерін, географиялық қүрылымы мен дамуын - физикалық география зерттейді. Жалпы планетааралық географиялық құрлықтарды білу планетааралық табиғат комплексінің кез - келген бөлігінің ерекшеліктерін түсіну үшін қоғамның планетааралық масштаб алған географиялық қабыққа әсерлерін есептеу, болжау және реттеу үшін қажет. Көпшілік географтардың айтуынша географиялық қабықтың табиғат комплексін құрайтын бөліктердің және адам әрекеті арқылы өзгертілген, сол сияқты өзгертілмеген бөліктерін зерттеумен шұғылданатын физикалық география-ландшафт тану саласы.

1. Петросова « Основы естествознания» , 2000 ж.
2. В.П. Горощенко, Л.Ф. Мельчаков, И.А. Степанов. «Основы природоведения», Москва. 1976 ж.
3. Ж. Жатқанбаев «Биосфера», Алматы, 1981 ж.
4. Н.П. Неклюкова « Общее землеведение». Москва-1967 ж.
5. Н.П. Неклюкова «Жалпы жер тану» . Алматы-1980 ж.
6. Т.Г. Галант, Е.М. Гурвич. «Практические занятия по землеведению и краеведению». Москва – 1988 ж.
7. С. Махмутов. «Табиғатты қорғау». Алматы – 1992 ж.
8. С.П. Павлович, А.Н. Матвеева, В.П. Горощенко. «Табиғат тану кітабы». Алматы – 1993 ж.
9. Н. Тұяқбаев, Қ. Арыстанов « Жер қойнауына саяхат». Алматы– 1989 ж.
10. Қазақстан Совет энциклопедиясы. Алматы – 1973 ж.
11. Ақсу-Жабағлы. Алматы – 1988 ж.
12. Қазақстан қорықтары. Алматы – 1990 ж.