Есірткі заттардың заңсыз айналымына байланысты қылмыстарды тергеу


Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі

Д. А. Қонаев атындағы университет

«Қорғауға жіберілді»

Қылмыстық құқық, криминалистика

және құқық қорғау қызметі кафедра

меңгерушісі з. ғ. к.

К. Т. Терликбаев

«» 2011 ж.

Дипломдық жұмыс

Тақырыбы: «Есірткі заттардың заңсыз айналымына байланысты қылмыстарды тергеу»

Мамандығы - Заңтану - 5В030100 (050301)

Орындаған Каменова А. К.

Қолы, күні, айы, жылы

Ғылыми жетекші Джансараева Р. Е.

з. ғ. д., профессор Қолы, күні, айы, жылы

Нормоконтроль

Қолы, күні, айы, жылы /аты-жөні/

Алматы 2011

Д. А. ҚОНАЕВ АТЫНДАҒЫ УНИВЕРСИТЕТ

Заң факультеті

Мамандығы - Заңтану - 5В030100 (050301)

Қылмыстық құқық, криминалистика және қылмыстық

құқық қызметі кафедрасы

Диплом жұмысын орындау үшін

ТАПСЫРМА

Студентке

Жұмыстың тақырыбы:

2010 ж. «11» қазан № 129 жоғары оқу орнының бұйрығымен бекітілген

Аяқталған жұмысты тапсыру мерзімі: . . ж.

Жұмыстың жобасына берілген негізгі мәліметтер немесе дипломдық жұмыстың қысқаша мазмұны

Диплом жұмысының және диплом жобасын жетілдіруге қатысты сұрақтардың қысқаша мазмұны:

а)

ә)

б)

Ұсынылған негізгі әдебиеттер:


Диплом жобасы бойынша берілетін кеңес

Бөлім
Кеңес
Орындау мерзімі
Қолы
№:
Бөлім:
Кеңес:
Орындау мерзімі:
Қолы:
№:
Бөлім:
Кеңес:
Орындау мерзімі:
Қолы:
№:
Бөлім:
Кеңес:
Орындау мерзімі:
Қолы:
№:
Бөлім:
Кеңес:
Орындау мерзімі:
Қолы:
№:
Бөлім:
Кеңес:
Орындау мерзімі:
Қолы:
№:
Бөлім:
Кеңес:
Орындау мерзімі:
Қолы:
№:
Бөлім:
Кеңес:
Орындау мерзімі:
Қолы:
№:
Бөлім:
Кеңес:
Орындау мерзімі:
Қолы:
№:
Бөлім:
Кеңес:
Орындау мерзімі:
Қолы:
№:
Бөлім:
Кеңес:
Орындау мерзімі:
Қолы:
№:
Бөлім:
Кеңес:
Орындау мерзімі:
Қолы:
№:
Бөлім:
Кеңес:
Орындау мерзімі:
Қолы:
№:
Бөлім:
Кеңес:
Орындау мерзімі:
Қолы:

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСТЫ ДАЙЫНДАУ КЕСТЕСІ

Тараулардың атауы, өндірілетін сұрақтардың тізімі
Ғылыми жетекшіге ұсыну мерзімдері
Ескертпелер
№:
Тараулардың атауы, өндірілетін сұрақтардың тізімі:
Ғылыми жетекшіге ұсыну мерзімдері:
Ескертпелер:
№:
Тараулардың атауы, өндірілетін сұрақтардың тізімі:
Ғылыми жетекшіге ұсыну мерзімдері:
Ескертпелер:
№:
Тараулардың атауы, өндірілетін сұрақтардың тізімі:
Ғылыми жетекшіге ұсыну мерзімдері:
Ескертпелер:
№:
Тараулардың атауы, өндірілетін сұрақтардың тізімі:
Ғылыми жетекшіге ұсыну мерзімдері:
Ескертпелер:
№:
Тараулардың атауы, өндірілетін сұрақтардың тізімі:
Ғылыми жетекшіге ұсыну мерзімдері:
Ескертпелер:
№:
Тараулардың атауы, өндірілетін сұрақтардың тізімі:
Ғылыми жетекшіге ұсыну мерзімдері:
Ескертпелер:
№:
Тараулардың атауы, өндірілетін сұрақтардың тізімі:
Ғылыми жетекшіге ұсыну мерзімдері:
Ескертпелер:
№:
Тараулардың атауы, өндірілетін сұрақтардың тізімі:
Ғылыми жетекшіге ұсыну мерзімдері:
Ескертпелер:
№:
Тараулардың атауы, өндірілетін сұрақтардың тізімі:
Ғылыми жетекшіге ұсыну мерзімдері:
Ескертпелер:
№:
Тараулардың атауы, өндірілетін сұрақтардың тізімі:
Ғылыми жетекшіге ұсыну мерзімдері:
Ескертпелер:
№:
Тараулардың атауы, өндірілетін сұрақтардың тізімі:
Ғылыми жетекшіге ұсыну мерзімдері:
Ескертпелер:
№:
Тараулардың атауы, өндірілетін сұрақтардың тізімі:
Ғылыми жетекшіге ұсыну мерзімдері:
Ескертпелер:
№:
Тараулардың атауы, өндірілетін сұрақтардың тізімі:
Ғылыми жетекшіге ұсыну мерзімдері:
Ескертпелер:
№:
Тараулардың атауы, өндірілетін сұрақтардың тізімі:
Ғылыми жетекшіге ұсыну мерзімдері:
Ескертпелер:
№:
Тараулардың атауы, өндірілетін сұрақтардың тізімі:
Ғылыми жетекшіге ұсыну мерзімдері:
Ескертпелер:
№:
Тараулардың атауы, өндірілетін сұрақтардың тізімі:
Ғылыми жетекшіге ұсыну мерзімдері:
Ескертпелер:
№:
Тараулардың атауы, өндірілетін сұрақтардың тізімі:
Ғылыми жетекшіге ұсыну мерзімдері:
Ескертпелер:
№:
Тараулардың атауы, өндірілетін сұрақтардың тізімі:
Ғылыми жетекшіге ұсыну мерзімдері:
Ескертпелер:

Тапсырма берілген күн

Кафедра меңгерушісі

қолы /аты-жөні/

Жобаның жетекшісі

қолы /аты-жөні/

Тапсырманы орындауға

қабылдаған студент

қолы /аты-жөні/

Күні

МАЗМҰНЫ

Кіріспе . . . 6

1 Мемлекеттердің есірткі заттардың заңсыз айналымымен күрес саласын халықаралық-құқықтық реттеу . . . 11

  1. 1. 1 Есірткі заттардың заңсыз айналымына байланысты қылмыстардың қылмыстық-құқықтық сипаты . . . 11

1. 2 Есірткі заттардың заңсыз айналымына байланысты әрекеттер үшін жауапқа тарту және қылмыстылық туралы халықаралық-құқықтық нормалардың қалыптасуы мен дамуы… . . . 23

1. 3 Наркобизнеспен күресу саласындағы мемлекеттік органдардың және халықаралық ұйымдардың қызметі . . . 27

1. 4 Қазақстан республикасының есірткі қылмыстарымен күресу саласындағы ТМД және т. б. аумақтық ұйымдар шеңберінде мемлекетаралық ынтымақтастық қатынастарға қатысуы33

2 Есірткі заттардың заңсыз айналымы үшін қылмыстық жауапкершіліктің жүзеге асуын реттеуші ұлттық және халықаралық-құқықтық нормалардың ара-қатынасы . . . ………38

2. 2 Наркобизнеспен күресу саласындағы ұлттық саясат және осы саладағы мемлекеттің заңнамасы үшін халықаралық-құқықтық нормалардың маңызы. 38

2. 4 Есірткі заттардың заңсыз айналымына байланысты қылмыстардың алдын алу және қадағаланып отыратын тасымалдаулардың ресми ережелері, Қазақстан Республикасында және шет мемлекеттердегі қылмыскерлерді беру . . . 46

Қорытынды . . . 54

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . 59

Кіріспе

Біздің сыртқы қауіпсіздігіміз, лаңкестікке және есірткіге қарсы күрес, Қазақстан шекарасының ұзына бойында тату көршілік пен тұрақтылық белдеуін орнықтыру жөніндегі өзіміздің халықаралық міндеттелерімізді парықты пайымдауымызға негізделеді. Қазіргі әлемнің қауіпсіздігіне қатер төндіріп отырған құбылыстың ауқымына Орталық Азия өңірі де тартылып отырғаны жасырын емес. Есірткі өндірісі мен есірткі тасымалы адамзат қауымының жанын сыздатқан бітеу жараға айналып отыр. Өкінішке орай, үлкен көлемдегі есірткі заттарының едәуір бөлігі Орталық Азия елдері, соның ішінде Қазақстан аумағы арқылы да тасылады. Мысалы, Ауғанстанның негізгі экономикасының базасы ретінде наркобизнес үлкен рөл атқарады. Ол өз ретінде діни экстремизмнің және терроризмнің өсуіне ықпалын тигізеді. Қазіргі кезеңде наркобизнес халықаралық терроризмнің қаржылық негізін құрайтыны ешкімге құпия еместігін білеміз. Біз бұл зұлымдыққа қарсы күрес жүргізе отырып, бұл құбылыстың пайда болу алғы шарттарына көңіл бөлместен, оның тек көріністерімен ғана күресудеміз. Есірткі бизнесімен күресте жетістікке жетудің басты шарты - заң билігін нығайту, апиын шикізатынан ауыл шаруашылығы дақылдарын өсіруге ауысуда халыққа тиімді көмек көрсету, Орталық Азия аумағы арқылы өтетін есірткі трафигін жою іс-қимылдарын үйлестіру болып табылады.

Біріккен Ұлттар Ұйымының меморандумына қатысушы елдердің көпшілігінің қолдауымен есірткі құралдарының және психотропты заттар мен прекурсорлардың заңсыз айналымына қарсы күрес жөніндегі Орталық Азиялық аймақтық ақпараттық үйлестіруші орталықтың Алматы қаласында құрылуының Қазақстан үшін мәні зор. Осының бәрі дүниежүзілік қоғамдастықтың есірткі тасымалын ауыздықтауға бағытталған ісінде Қазақстанның атқарып отырған істеріне лайықты баға беру болды.

Тақырыптың өзектілігі. Есірткі заттарының заңсыз айналымы мәселесі қоғамдық маңыздылығының өсуі және өзектілігі адамдардың көрсетілген проблемаға деген қатынасын анықтады, ғылыми білімін құрастыруының әр түрлі жақтарын қамтитін дисциплинарлық негізінде нашақорлықпен күресу ғылыми түрде негізделген стратегиясын құру қажеттілігін анықтайды.

Нашақорлық әлеуметтік негативті көрініс болып табылады. Соның ішінде, әлеуметтік, құқықтық, криминологиялық, экономикалық, биологиялық және экологиялық элементтерді сәйкесінше әлеуметтік, құқықтық, криминологиялық, экономикалық, биологиялық және экологиялық қоғамның өмір сүру аяларын қамтитін; наркомания ауруында және есірткі заттарымен байланысты материалдық құндылықтарды иелену немесе есірткі заттарын сатып алу мақсатымен не есірткі заттарын шегу нәтижесінде жүзеге асырылған құқықсыз әрекеттердің жиынтығы1.

Нашақорлық және есірткі айналымы өзінің ерекше латенттілігіне ие. Сонымен қатар Қазақстанда соңғы бес жылда есірткіге байланысты қылмыстардың тұрақты өсу тенденциясы байқалуда. Есірткі не психотроптық заттарды пайдаланушылардың 2/3 бөлігінен көбісі жас өспірімдер болып табылады. Осы айғақ біздің мемлекетіміздің болашағы үшін белгілі бір деңгейде мазалап отырады. Нашақорлар тізімі тек орта жас өспірімдер және студенттерді ғана емес, бірақ сонымен қатар мектеп, лицей, колледж оқушыларын қамтиды.

Тағы бір ерекше маңызды жаңа мәселе бар. Әлеуметтік-экономикалық құрылымының өзгеруіне, жаңа хылықаралық қатынастардың дамуына және жалпы коммуникацияның дамуына байланысты біздің Республикамыз тіпті ерекше «коридор» арқылы Шығыстан Батысқа және Оңтүстіктен Солтүстікке қарай есірткі заттары тасымалданады.

Осы қылмыс түрінің қоғамға қауіпті болуы «тұрғылықты халық денсаулығының қауіпсіздігі» деген түсініктемесімен біріктірілетін маңызды және жалпы адамгершілік, әлеуметтік құндылықтарды қорғануын қамтамасыз ететін қоғамдық қатынастардың бұзу нысаны арқылы жүзеге асатын құбылыс.

Қазақстан Республикасы - іс жүзінде шын демократиялық қоғамды құрастыруға ұмытылатын жас тәуелсіз мемлекет. Сондай-ақ, біздің мемлекетіміздің алдында бірнеше маңызды экономикалық және саяси сипатындағы мәселелерін қойған. Көрсетілген мәселелер ауқымы Республиканың әлеуметтік өмірге негативті әсерін тигізеді.

Нарықтық экономикаға ауысу кезінде міндетті түрде орын алатын экономикалық жағдайының бұзылуы көптеген өндірістік кәсіпорындардың жабылуына, колхоздар мен совхоздардың ыдыруына, сондай-ақ әлеуметтік бағдарламаларға бюджеттік ақша бөлуінің үнемі қысқартылуына да әкеліп соқты.

Нәтижесінде, Республикада бұрын болмаған әлеуметтік-тұрақсыз құбылыстар пайда болады. Мәселен, жұмыссыздық, ертеңгі күнге деген сенімсіздік, нақты көрініс тауып отырған әлеуметтік тұрақсыздық, ауылдан қалаға тұрғылықты халқының көшіп қонуы, ұлт аралық қарама-қайшылықтардың орын алуы, қоғамның бай және кедей адамдардға бөлінуі және т. б.

Жоғарыда көрсетілген күрделі әлеуметтік жағдай өзгере тұра өз өзін жоятын адамзат әрекеттердің ішінде көрініс тауып отыр, мәселен, Республика азаматтары арасында нашақорлық деңгейінің өсуі және ұлттық дағдарыс сипатындағы көрініске айналуы бар әлеуметтік есірткі болып табылатын заттардың пайдалануының күрделі (алькоголь, табак), қоғамның көрінеді, суицид жалпы санының өсуі, жөзекшіліктің даму, Республика тұрғылықты халқының моральді-этикалық критерийлердің өзгеруі.

Жоғарыды тізімделген әлеуметтік факторлар мемлекетте демократиялық реформаларды жүргізуге мәнді түрде, ал кейбір кездерде тіпті жол бермей отырады.

Қазақстан өзінің географиялық орналасу жеріне қарай, көлік жолдарының жүруіне байланысты есірткі заттарын өсіруі және пайдалану аймақтардың ортасында болып отыр.

Осы заманға дейін есірткі заттарының пайдаланудан бастап өндіруге дейін мәселеге қатысты күрделі әлеуметтік проблема сипаты берілмеген еді. Тәуелсіздікке ие болған соң, әр түрлі ішкі және сыртқы факторлардың әсер ету нәтижесінде, өкінішке орай ескерілмей қалып, есірткі заттардың заңсыз сату-сатып алумен байланысты проблемалар өзінің даму жолында.

Бүгінгі таңда нашақорлық нарығы тез дамушы және көп нысанды болуда, адамдардың деструктивті және аномальді қажеттіліктеріне үнемі жауап беруде.

Сонымен қатар, қазіргі таңда орын алып отырған жағдайды күрделеніп оырған факторларының бірі әр түрлі шет ел мемелекеттерден есірткі заттарының контрабанданың өсуі, тұрғылықты халықтың көп бөлігінің наркобизнеске қатысуы.

Есірткі заттардың заңсыз айналымынан алатын үлкен табыстар, бір жағынан, қоғамдағы халықтар кейбір топтарының өмір идеиалдардың және перспективаның болмауы, екінші жағынан, қылмыстық элементерінің көп бөлігін есірткі заттарын заңсыз өндіруге және сатуға жағдай жасап отырады. БҰҰ-ның және Интерпол халықаралық мамандар беріп отырған ақпараттарға сәйкес, наркобизнеске салған 1 АҚШ доллар 12. 240 АҚШ доллар мөлшерінде табыс беруде. Тікелей жоғарғы деңгейдегі табыстың мөлшері есірткі заттардың заңсыз саудаға жағдай жасауда.

Есірткі заттардың заңсыз саудаға жағдай жасап отырған әр түрлі деңгейдегі қоғам ішіндегі құралдар, байланыстар, мүмкіндіктер бар. Оның мақсаты - ақшаны өндіру, ал құралы - мыңдаған адамдарды өлтіру.

Барлық жоғарыда белгіленген факторлар ұсынылып отырған диплом жұмысының тақырыбын өзекті екенін дәлелдейді.

Осыған қоса ескере кететін бір жағдай - бүгінгі таңда зерттеу деңгейі қанағаттандырылмаған болуда. Қылмыстық құқық теориясында нашақорлықты зерттеуге арналған келесі атақты ғалымдардың еңбектері арналған еді. Мәселен, Н. М. Абдирова, Е. И. Қайыржанов, И. И. Рогов, Б. М. Нургалиев, А. Н. Ағыбаев, А. Н. Абишева, Э. Г. Гасанов және т. б. Сонымен қатар, осы мәселемен айналысқан кеңестік ғалымдар Л. Н. Галенскойдың «Правовые проблемы сотрудничества государств в борьбе с пеступностью» атты, И. И. Карпецтің «преступления международного характера» атты еңбектеріндегі ой-пікірлері диплом жұмысын жазу барысында кеңінен пайдаланады. Ал Қазақстан заң ғалымдарының ішінде А. Н. Абишеваның «Международное сотрудничество государств в борьбе с незаконным оборотом наркотических средств и психотропных веществ» атты диссертациялық жұмысын ерекше атап кеткен жөн. Осы мәселеге қатысты ғалымдардың, саясаткерлердің үлкен мән беруіне қарамастан, белгіленген мәселенің бір қатар аспектілері әлі зерттелмеген болып қалады.

Диплом жұмысының негізгі мақсаты мемлекеттердің есірткі және психотроптық заттардың заңсыз айналымы мен оның теріс пайдалануына қарсы күрестегі мемлекеттердің халықаралық-құқықытық ынтымақтастығының келешектегі даму бағыттарын анықтауда жатыр. Осы мақсатқа сәйкес, төмендегідей негізгі міндеттер айқындалмақ:

1. Есірткі және психотропиялық заттардың заңсыз айналымына қарсы күрес бойынша халықаралық құқық нормаларының қалыптасуына сараптама жасау;

2. Есірткі және психотропиялық заттардың заңсыз айналымына қарсы күрес саласындағы қолданатын халықаралық және ұлттық шараларына сараптама жасап, оларды жетілдіру бойынша ұсыныстар беру;

3. Есірткі және психотропиялық заттардың заңсыз айналымына қарсы күрес саласындағы мемлекеттердің ынтымақтастықтың халықаралық нысандарына сараптама жасап, осы аясындағы халықаралық ынтымақтастықтың тиімді даму жолдарын анықтау;

4. Халықаралық тәжірбиені ескере отырып, осы мәселені шешудің кешенді жолын анықтау қажеттілігі;

Есірткі және психотропиялық заттардың заңсыз айналымының пайда болу факторлары мен шарттары, сонымен қатар есірткі және психотропиялық заттардың заңсыз айналымен күрес бойынша мемлекеттердің халықаралық ынтымақтастық саласында хылықаралық-құқықтық құралдарының жүйесі жұмыстың объектісі болып табылады. Ал зерттеу жұмысының пәні болып есірткі және психотропиялық заттардың заңсыз айналымы мен оның теріс пайдалануына қарсы күрестегі мемлекеттердің халықаралық-құқықытық ынтымақтастығы.

Зерттеудің әдістемесі халықаралық көпшілік құқық теориясы мен тарихына, халықаралық қатынастар мен есірткінің заңсыз айналымы мен оның теріс пайдалануына қарсы күрес тарихына, қылмыстық және қылмыстық-іс жүргізу құқығының теориясына негізделген. Зерттеудің әдістемелік негізін халықаралық ұйымдардың шегінде қабылданған халықаралық құжаттар, мемлекеттердің есірткіге қарсы күрес саласындағы аймақтық келісім-шарттары, сондай-ақ Қазақстан Республикасының ұлттық заңнамасын құрайды. Дипломдық жұмыстың зерттеу әдістері ретінде жалпы диалетикалық әдіс, құқықтық және жүйелік талдау әдісі, арнайы әдістер: тарихи салыстырмалы, логикалық дәлелдеу және теріске шығару, тарихи және статистикалық әдістер алынады.

Осы диплом жұмысының тәжірбие маңыздылығы Қазақстан Республикасының есірткі заттардың заңсыз айналымы туралы заңдарына жалпы сипаттама берілуде, Қазақстан Республикасының есірткі заттармен байланысты заңсыз операциялар үшін жауапкершілікті белгілейтін Қылмыстық Құқық нормаларына күрделі не детальді талдау беріледі, құқық қорғау органдарының көрсетілген қылмыстарын тергеу әдістері қарастырылады, тәжірбиеде қолдануға қажет Республикамыздың ерекшеліктерін отырып осы саладағы жаңа тәсілдер жиынтығы ұсынылады.

Ұйымдастырылған қылмыскерліктің жоғары орталықтандырылуы және жоғары концентрациялану контурға айналатын, Қазақстанда наркобизнестің ең пайдалы қылмыс түріне айналуына жағдай жасаушы факторлардың тек жүелі және комплексті зерттеулері аталған проблеманы шеше алады. Ол нашақорлықпен күресу деген түсінік біріншіден көрсетілген құбылыстың өзі туралы терең білімін және екіншіден, заң жүзінде сәйкесінше көрініс табуында, және үшіншіден, оны локализациялау шараларының ойластырылған жүйесін зерттеуін анықтайды.

Сонымен, көрсетілген проблематика көп жақты және көп аспектілі болып табылады. Көрсетілген жағдайлардың барлығы ұсынылып отырған зерттеу жұмысының басты мақсатын өзекті екенін дәлелдейді. Оған есірткі затарының заңсыз айналымымен байланысты мәселесіне қатысты проблеманың теориялық дамуы және кейін тәжірибе жүзінде қолданылуы мүмкін ұсыныстар берілуде.

Диплом жұмысының құрылымы мен көлемі зерттеудің мақсаты мен міндеттеріне сай келеді. Диплом жұмысы кіріспеден, алты бөлімшесі бар екі бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады. Диплом жұмысы ҚР Білім және Ғылым Министрлігі қоятын талаптарына сәйкес дайындалған және 58 беттен тұрады.

  1. Мемлекеттердің есірткі заттардың заңсыз айналымымен күрес саласын халықаралық-құқықтық реттеу

1. 1 Есірткі заттардың заңсыз айналымына байланысты қылмыстық-құқықтық сипаты

Наркотизм қоғам тіршілігінің әлеуметтік, құқықтық, криминологиялық, экономикалық, экологиялық салаларын қозғайтын әлеуметтік құбылыс болып табылады. Нашақорлықпен күресу мәселелері әлеуметтік мәселелердің тізіміндегі ең өткір бірінші қатардағы мәселелердің санына жақындап келеді. Сондықтан, мұндай құбылыстармен сәтті күресуді іске асыру үшін, «наркотизм» түсінігін анықтау қажет.

Наркотизм түсінігі бір мәнді тұрақты маңызы бар мәнге ие бола қойған жоқ, оны «нашақорлық» түсінігінен бөліп алу қиын. Сонымен, наркотизм түсінігін талдай келе, оның бағасын нашақорлықпен салыстырмай өту мүмкін емес.

Біз көріп отырғанымыздай, медицина заңсыз есірткі саласындағы қоғамдға қауіпті көріністермен күресудің мәселелерін жетілдіру кезіндегі заңгерлердің сәтті пайдаланатын нашақорлық туралы айтарлықтай сыйымдылықты және түсінікті білімін өңдеп шығарады. Бұл біреулер үшін нашақорды, яғни нашақорлықпен ауыратын адамды қылмыскер деп санауға болмайды деген ұғым болды. Ал кейбіреулері нашақорлық туралы түсінікті кеңейте түсті. Сонымен, К. А. Карповичтің ұстанымымен сәйкестендірсек, «нашақорлық - бұл адамдар үшін зиян және қоғамға қауіпті, мерзімдік немесе созылмалы улануға әкелетін және халықаралық - құқықтық немесе ішкі мемлекеттік бақылау шаралары тарататын есірткі заттарын заңсыз әдейі жүйелі қолданудың нәтижесінде болатын әдейі жүйелі қолданудың нәтижесінде болатын қоғамға қауіпті құбылыс»2. К. Ш. Курмановтың пікірінше, «нашақорлық - бұл адам денсаулығына зиян келтіруге бағытталған өзінің заңға қайшы, қоғамға қарсы, пайдакүнемдік ниетін қанағаттандыру мақсатындағы, есірткі құралдарымен байланысты қоғамға қауіпті қылмыстық әрекеттер заңында көрсетілгендердің орындалуы»3. Бұл ұстанымдармен қатар теорияларда басқа желі дамыды, оның жолын ұстанушылар «наркотизмнің» мүлдем басқа түсінігін пайдаланады.

Сонымен, наркотизм - қоғам тіршілігінің әлеуметтік, құқықтық, криминологиялық, экономикалық, экологиялық салаларын қозғайтын әлеуметтік құбылыс. Наркотизм құқықтың, әлеуметтанудың, психологияның, медицина мен басқа да ғылымдардың қиылысқан категориясы, бұлардың әрқайсысы зерттеудің өзіндік әдістері мен құралдарымен сәйкестендіріп ізденеді.

Мысалы, медицина ұрпақтың физикалық жағдайына есірткіні пайдаланудың әсерін, ал психология есірткі құштарлық дәрежесімен жеке адамның құлдырау дәрежесі арасындағы байланысты зерттейді.

Жоғарыда айтылғандарды қарай келе, наркотизмді нашақорлықпен теңестіруге болмайтыны туралы қорытынды шығаруға болады. Нашақорлық барлығына түсінікті және есірткіні пайдаланумен байланысты аурудың жалғыз сипаттамасы болып қалу қажет. Наркотизм және әртүрлі сипаттағы категория болып қалу керек, мүның біріншісі теріс әлеуметтік құбылысты, ал екіншісі тек ауруды білдіреді.

Криминологияда қылмыстың себептері мен шарттар пайда болулары сияқты, өздерінің маңыздары бойынша да әлеуметтік деп жалпылай қабылданған. Олар қылмыстық өзінің ізі сияқты детерминдейтін теріс құбылыстардың жиынтығын құрайды.

Осы анықтамалардан кейін, наркотизмнің себептері мен шарттарын талдауға көшуге болады. Екі жеке құбылыстық өзара әрекеттесуінен туындаған әлеуметтік құбылыс сияқты, наркотизмнің жалпы сипатын есептей келе, есірткіні пайдалану мен олармен заңсыз айналысудың қалай болатынын наркотизмнің объективті және субъективті себептері мен шарттары ретінде факторлардың қатарына мүшелеуге болады.

Есірткілік құралдарға синтетикалық сипаттағы немесе өсіп өнетін заттармен қатар олардан жасалатын дәрілік препараттар, сол стияқты, дәл осылардың өатарына халықаралық конвенциялар бойынша жатөызылатын өсімдіктер, сонымен қатар, Қазақстан Республикасында бақылауға алынуы тиіс есірткілік заттар тізіміндегі адам денсаулығы мен психикасының (жүйкесінің) тәуелділігін тудыратын өсімдіктер жатады.

Есірткі заттарға қатысты қылмыстардың затына жататын есірткілік заттар мен жүйкеге әсер ететін заттардың қатары «Қазақстан Республикасында бақылауға алынуы тиіс есірткілік заттар, жүйкеге әсер ететән заттар мен прекурсорлар тізімінде» белгіленген және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1998 жылдың 10 наурызында қабылдаған «Бақылауға алынуы тиіс есірткілік құралдар, жүйкеге әсер ететін заттар мен прекурсорлар туралы» №186-шы қаулысымен бекітілген. Осы тізімде бақылауға алынуы тиіс прекурсорлар қатары да белгіленген:

1) есірткелік құралдар Қазақстан Республикасының заңына, «Есірткілік құралдар туралы 1961 жылы ортақ конвенцияға өзгерістер туралы» 1972 жылғы протоколға сәйкес енгізілген өзгерістерімен қоса «Есірткілік құралдар туралы 1961 жылңы ортақ конвенцияға» сәйкес «Бақылауға алынуы тиіс есірткілік құралдар, жүйкеге әсер ететін заттар және прекурсорлар тізіміне» кіргізілген синтетикалық немесе табиғи текті заттар;

2) жүйкеге ісер ететін заттар Қзақстан Республикасының халықаралық шарттарына, соның ішінде, жүйкеге ісер ететін заттар туралы 1971 жылғы конвенция сәйкес және «Қазақстан Республикасы заңына сәйкес бақылауға алынуы тиіс есірткілік құралдар, жүйкеге ісер ететін заттар және прекурсорлар тізіміне» енгізілген синтетикалық немесе табиғи текті заттар;

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Есірткі немесе жүйкеге әсер ететін заттардың заңсыз айналымымен байланысты қылмыстарды тергеу
Есірткі және психотроптық заттардың және заңсыз айналым (контрабанда) түсінігі
Қорқытып алушылықты тергеу
Қылмысты ашу мен тергеудің сот,тергеу және жедел-іздестіру тәжірибесін зерттеу
Есірткі және жүйкеге әсер ететін заттармен заңсыз айналысу қылмысын тергеу
Есірткі заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды тұтынудың қылмыстық-құқықтық және криминологиялық амал-шараларының тиімділігін арттыру
Есірткі заттарды заңсыз сақтау
Қылмыстың заты есірткі заттар және психотроптық заттар
Есірткі заттарға және жүйкеге әсер ететін заттарға бақылауды жүзеге асыратын құқықтық шаралардың даму тарихы
Нашақорлыққа қарсы іс-қимылдың құқықтық нормаларының жалпы сипаттамасы
Пәндер



Реферат Курстық жұмыс Диплом Материал Диссертация Практика Презентация Сабақ жоспары Мақал-мәтелдер 1‑10 бет 11‑20 бет 21‑30 бет 31‑60 бет 61+ бет Негізгі Бет саны Қосымша Іздеу Ештеңе табылмады :( Соңғы қаралған жұмыстар Қаралған жұмыстар табылмады Тапсырыс Антиплагиат Қаралған жұмыстар kz