Қызылорда облыстық жастар саясатының 2006-2008 жылдарға арналған бағдарламасы

Қызылорда облысы

әкимиятының

2005 жылдың 20 желтоқсанындағы

№ 625 қаулысымен

Мақұлданған

ҚЫЗЫЛОРДА ОБЛЫСТЫҚ

ЖАСТАР САЯСАТЫНЫҢ 2006-2008 ЖЫЛДАРҒА

АРНАЛҒАН БАҒДАРЛАМАСЫ

Қызылорда қаласы, 2005 жыл

БАҒДАРЛАМАНЫҢ МАЗМҰНЫ

1. БАҒДАРЛАМА ПАСПОРТЫ

2. Проблема мазмұны және оны бағдарламалық әдістермен шешудің қажеттігіне негіздеме

Кіріспе

Мемлекетіміздің тұрақты дамып отырған аймағының бірі ретінде Қызылорда облысын одан әрі дамыту үшін қажетті шарттардың бірі - жас ұрпақтың әлеуметтік бағытталуы және азаматтық қалыптасуы үшін ұйымдастырушылық, әлеуметтік-экономикалық және құқықтық жағдайлар жасау және оларды нығайту.

Бәрімізге мәлім, облыста соңғы жылдары жастармен белсенді түрде жұмыстар жүргізілуде - жастардың жаңа қоғамдық бірлестіктері құрылды, сонымен қатар облыс аудандарында әлеуметтік қызмет көрсету жұмыстары атқарылды, жыл сайын жастар форумдарын, кәсіптік конкурстар, фестивальдар, отансүйгіштер шеруін өткізу дәстүрге айналды, жастарды әлеуметтік қорғаудың әртүрлі нысандары енгізіліп отыр.

Алайда, қазіргі таңдағы қоғамдағы беталыс, қоғам мен мемлекет тарапынан жас ұрпақтың қалыптасуы мен тәрбиеленуі проблемаларына ерекше назар аударылуы облыстағы жастар саясатын жүзеге асырудың жаңа сапалы тәсілдерін әзірлеуді қажет етеді. Осы ретте, жастар саясаты бүгінгі күні жас ұрпақтың қоғамдық өмірге әлеуметтік кірігуінің бірден-бір мүмкін боларлық тетігі болып табылады.

Қызылорда облыстық ішкі саясат департаменті осы Бағдарламаны мемлекеттік жастар саясатын жүзеге асыру жүйесін құру мақсатында мемлекеттік органдар, мекемелер мен қоғамдық ұйымдардың тығыз қарым-қатынасы мен әріптестігінің негізінде әзірледі.

Жастар халықтың қоғамдық белсенді бөлігі және аймақтың перспективалық дамуы үшін стратегиялық ресурсы болып табылады. Жастар саясаты мемлекет мүддесі мен мемлекеттің болашақта дамуын қамтамасыз етуге мүмкіндіктері бар интеллектуалды және рухани-саналы тұлғаның қалыптасу қажеттілігі аясында айқындалады.

Облыстық статистика басқармасы ұсынған мәліметтерге сәйкес 2005 жылдың 1 қаңтарына облыста 14 пен 29 жас аралығында 189049 азамат тіркелген, оның ішінде 96687 ер және 92362 әйел азаматтар. Бұл көрсеткіш 2003 жылға қарағанда 1, 6 пайызға жоғары. Осы мәлімет облыста жастардың демографиялық өсу тенденциясының сақталып отырғанын көрсетеді.

Облыс халқының жалпы санының 29, 5 пайызын жастар құрап отыр. Оның ішінде қала жастары - 60093 адам (31, 7 пайыз), ауыл жастары -128956 адам (68, 3 пайыз) .

Жастар саясатын жүйелі жүргізу қажеттілігі өзінің әлеуметтендіру процесінде жас адамның кезігіп отыратын өмір қиыншылықтарымен айқындалады. Әсіресе, экономикалық проблемалардың шешілмей отырғандығын атап өтуге болады. Жастар өзінің біліктілігі және кәсіби даярлығы деңгейінің төмендігіне байланысты халықтың аз қорғалған бөлігі болып табылады. Жұмыссыздықтың жоғары деңгейі және рухани шектелу қылмыс, нашақорлық, маскүнемдік, жезөкшелік және осы сияқты әлеуметтік құбылыстардың таралуы - олардың басты факторы болып отыр.

Жастар дамушы әлеуметтік-демографиялық топ ретінде репродуктивті жаста бола отырып, сонымен бірге тұрғын үймен аз қамтылғандар қатарында.

Осындай проблемалар қысқа және ұзақ мерзімде жастардың барлық санаттары келешекте өзіндік белсенді азаматтық санасын тәрбиелеуге, олардың қоғамның әлеуметтік мәселелерін шешуге белсене қатысуына бағытталған жастардың қоғамдық маңызды бастамаларын тиімді қызмет ететін мемлекеттік органдармен қорғау жүйесін қалыптастыруды қажет етеді.

2005 жылғы 1 қазанға облыста 21 жастар ұйымы тіркелген, оның ішінде ұйымдардың басым көпшілігін құқықтық мәдениетті қалыптастыру, жастардың құқықтары, бостандықтары мен мүдделерін қамтамасыз ету мәселелері бойынша оларға ақпараттық-кеңес берушілік, әлеуметтік көмек көрсету бойынша қызмет ететін бірлестіктер құрайды.

Барлық қоғамдық бірлестіктердің жұмыс атқару формалары мәдени-көпшілік және патриоттық акциялар, қайырымдылық іс-шаралары, концерттер, пікір-сайыстар, интеллектуалдық ойындар, ғылыми-тәжірибелік конференциялар, семинарлар, «дөңгелек үстелдер» және басқалары болып табылады.

Алайда, жастар қоғамдық бірлестіктерінің саны өскеніне қарамастан, олар әлі күнге дейін көпшілік үшін қызмет атқара алмай отыр. Қазіргі таңда облыстың 7 ауданында тіркеліп, қызмет етіп отырғаны - 3 жастар қоғамдық бірлестігі қатарында Сырдария ауданындағы «Мирас», Қармақшы ауданындағы «Қармақшы жастары» және Жаңақорған ауданындағы «Ауыл қанаттары» жастар қоғамдық бірлестігі осы кемшілікті бастан өткеруде.

Осыған орай, үстіміздегі жылдан бастап Қармақшы ауданында аудандық деңгейде мемлекеттік жастар саясатын жүзеге асыру үшін алғаш рет мемлекеттік тапсырысты жүзеге асыру аясында «Қармақшы жастары» қоғамдық бірлестігі тартылды. Мұндай тәжірибе әлеуметтік жастар жобаларын жүзеге асыру тетіктерін анықтауда басқа аудандарда да пайдаланылуы қажет.

Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының 30 мыңнан астам азаматы тұратын, оның көпшілін жастар құрап отырған Байқоңыр қаласында жастар қоғамдық бірлестіктері жоқ.

Қазіргі бар үкіметтік емес ұйымдар әлі де облыс жастарының мүддесін толық дәрежеде білдірмейді. Өйткені олар тек мектеп оқушылары, жоғары және арнаулы орта оқу орындарының студенттері секілді жастардың тек белгілі бір санаттарымен ғана жұмыс атқаруда, ал жұмыс істейтін немесе жұмыссыз жүрген және басқа да санаттардағы жастар қамтылмай қалып отыр.

Демократиялық қоғам дамуының басты көрсеткішінің бірі - жастардың қабылданған шешімдерді шешуге атсалысуы болып табылады. Оң әсерлі шешім жобаларын қабылдауға жекелеген жастарды тарту мысалдарына қарамастан, бұл тетік әлі де дұрыс жетілдірілмеген.

2003-2005 жылдардардағы жастар саясаты бағдарламасының орындалуы туралы

2003-2005 жылдар ағымындағы Қызылорда облысындағы жастар саясаты облыстық маслихаттың 2003 жылдың 17 шілдесіндегі ХХ сессиясының №201 шешімімен бекітілген, 2003-2005 жылдарға арналған жастар саясатының Бағдарламасымен анықталған басты бағыттарға сәйкес жүзеге асырылды.

2003-2005 жылдары құрылған жастар қоғамдық бірлестіктері негізінде 34 жастар әлеуметтік қызметтері өздерінің басты мақсаттары етіп жастардың әлеуметтік өзін-өзі реттеуін ықпал етуді қойды. Осылайша бағдарламаның жүзеге асырылуы барысында құрылған әлеуметтік жастар қызметтері мынадай бағыттар бойынша қызмет етті:

1) жастардың дамуы мен оларға әлеуметтік көмек көрсету үшін жағдай жасау;

2. жастарға экономикалық даму мен еңбек және жұмыспен қамту саласында жағдай жасау;
3. жастардың мүддесі мен құқықтарын қамтамасыз ету;
4. жастар саясатын ақпараттық қамтамасыз ету;
5. жас дарындарды қолдау мен шыңдау;
6. жастар арасында салауатты өмір салтын қалыптастыру;
7. жастарды отансүйгіштікке тәрбиелеу және азаматтық белсенділігін арттыру.

2003 жылдан 2005 жылға дейін аймақтық бағдарламаны жүзеге асыру бағытында әлеуметік қызметтер аясында 350 кездесу, 70 тренинг-семинар, 40 акция өткізілді және 3500-ден астам заңды және психологиялық көмектер көрсетілді.

Сонымен бірге, осы кезеңде жоба аясында 30 әдістемелік нұсқаулықтар әзірленді. Әлеуметтік қызметтер жұмысы барысында әр түрлі сұрақтар бойынша 5000-ға жуық облыс жастарына көмек көрсетілді.

Жастар саясатын ақпараттық қамтамасыз ету бойынша біршама жұмыстар жүргізілді. Баспа және электронды БАҚ-да арнайы айдарлар ашылып, олар жастар саясатының мәселелері мен проблемалары бойынша материалдарды ақпараттандырды. Олардың қатарында “Тұлпар”, “Сыр жастары”, “Жастар және мен”, “Мен жаспын”, “М-клуб”, «17 жастар бағдарламасы» және т. б. бар. Жастар мен студентерді еңбекпен қамтамасыз ету саласында да бірқатар нәтижелі жұмыстар атқарылды. “Жасыл ел” бағдарламасы аясында 2005 жылы облыстың студент жастары аумақты көркейту мен көгалдандыру жұмыстарына белсенді түрде тартылды. Екі ай ішінде аудандарда және қалада жалпы саны 500 адамды құраған, барлығы 13 “Жасыл ел” еңбеккер жастар жасағы қызмет етті. Олардың еңбекақысын өтеу мақсатында облыстық бюджеттен 2, 7 млн. тенге бөлінді.

Сонымен бірге, Қазақстан Республикасы Президентінің “Қазақстан экомикалық, әлеуметтік және саяси жедел жаңару жолында” атты Жолдауының басты бағыттарын жүзеге асыру мақсатында облыста 9 студенттік құрылыс жасағы жұмыс істеп, олар Қызылорда қаласындағы тұрғын үй бағдарламасын жүзеге асыру аясында көпқабатты тұрғын үйдің құрылыстарына тартылды. Студенттік құрылыс жасақтарында қызмет ету үшін 190 еңбеккер тартылды.

Жастар өкілдерін құқықтық қамтамасыз ету саласында үлкен серпініс жасалды. Осылайша, “Жастарды қолдау орталығы” МКҚК жанында “Пана” құқықтық көмек қызметі ашылып, тұрақты жұмыс атқарып келеді. Онда жастар үшін ақысыз негізде құқықтық кеңестер беріледі. Барлық қызмет атқарған кезеңде 83 кеңес, сонымен бірге аудандарда іс-сапарда болып, 54 кездесу өткізді. Жастарды ақпараттық-сараптамалық қызметпен қамтамасыз ету аясында жастарға жыл сайын тегін 100 сағат Интернетті пайдалану мүмкіндігі берілді.

Сонымен бірге, “Ауыл” бағдарламасын жүзеге асыру үшін жыл сайын 6 номинация бойынша жастар арасында кәсіптік конкурстар өткізілді.

Облыс жастарының жыл сайын желтоқсан айында өткізілетін форумына 500-ден 1000-ға дейін жастар өкілдерінің жиналуы дәстүрге айналды. Оның аясында жастар өз проблемаларын талқылап, ойларымен бөлісті, билік өкілдерімен, мәслихат депутаттарымен кездесті және т. б. пайдалы іс-шаралар өткізілді.

2005 жылдың екінші жартыжылдығынан бастап жаңа “Жастар қоғамдық қабылдауы” әлеуметтік қызметі енгізілді. Бұл қызмет барлық аудан орталықтарында және Байқоңыр қаласында ашылды. Оның басты мақсаты - өмірлік мүдделеріне әсер ететін сұрақтары бойынша жастардың қоғамдық пікірін зерттеу, жастар қоғамдастығымен тұрақты байланысты қамтамасыз ету. Сонымен бірге әлеуметтік-экономикалық проблемаларды шешу бойынша мемлекеттік органдардың жұмысы туралы ақпараттандыруды жақсарту. “Жастар саясаты туралы” Заңның жүзеге асырылуына қоғамдық бақылауды қамтамасыз ету, жергілікті басқару органдарында және мемлекеттік билік органдарында жас азаматтарға олардың заңды мүдделері мен құқықтарын қорғауда көмек көрсету, жастар мәртебесін көтеру, қоғамда жастардың орны туралы ескі ұстанымдарды жою, жастардың жаңа өмірлік құндылақтарын айқындау, билік органдарында жастар мүдделерін жүзеге асыру.

Қазіргі таңдағы проблемалардың жай-күйіне талдау жасау

Сонымен бірге, қазіргі таңда облыста жастар саясатын тиімді жүргізуге кедергі болып отырған бірқатар проблемаларды белгілеуге болады:

1) аймақта жастар саясатын жүзеге асыру үшін тиісті ақпараттық, ұйымдастырушылық, қаржылық ресурстардың жеткіліксіздігі (жеке ғимараттың, көліктің және т. б ресурстардың болмауы) ;

2) жастардың әлеуметтік проблемаларының шешілмеуі. Мұнда жастарға қатысты жүргізілетін мемлекеттік саясат еңбек ету, денсаулық, білім беру және тәрбие сияқты өмірдің аса маңызды салаларына өзінің назарын аударту қажет. Бұл ретте, жас ұрпақтың құндылықтарын айқындап, олардың құштарлықтарын арттырып, өз-өздерін көрсетудің әртүрлі әдістерін, бастамаларын, әлеуметтік белсенділігін, өмір сүру салтын назарға алу қажет;

3) бүгінгі күні жастар - жұмыспен толық қамтылмаған әлеуметтік топ ретінде болып отыр, яғни, қандай да бір қоғамдық іс-әрекетке тартылмай қалған еңбек ресурстары болып табылады. Дәл осы мәселенің астарында жастардың белсенділік деңгейінің төмендігі жатыр. Осыған орай, өз еліне және де өз болашағына қатысты жастардың жауапкершілігі мен әлеуметтік және азаматтық белсенділігін арттыру мақсатында барлық мүмкіндіктерді кардиналды түрде кеңейту үшін қажетті шарттарды қалыптастыру керек.

2005 жылдың қыркүйек айында «Облыстық жастарды қолдау орталығы» МКҚК жүргізген әлеуметтік зерттеудің нәтижесі жастар арасындағы басты проблемалардың қатарына: жұмыссыздық (32, 6 пайыз), өмір сүру деңгейінің төмендеуі (9, 4 пайыз), ұстанымдарының (моральдің) төмендеуі (6, 7 пайыз) және экологиялық қолайсыздық (6, 3 пайыз) жататындығын көрсетті.

Бұдан басқа, жастар үшін өмірлік маңызды мәселе - тұрғын үймен қамтамасыз ету (сұралғандардың 4, 5 пайызы) проблемасы болып табылады. Жастар бұл проблеманы шешу жолында өз тұрғын үйін сатып алуға жеткілікті жалақы табу мүмкіндігін беруді (49, 1 пайыз) ұсынса, сұралған респонденттердің 37, 9 пайызы үшін аталмыш мәселе - льготтық ипотекалық несиелендіру жүйесін дамыту арқылы шешуге болады деп есептейді.

Қоғамның трансформациялануы кезінде ұстанымы мен қалыпты нормалар туралы түсінігі байқарлықтай өзгерістерге ұшыраған сәтте қоғамның инструментальдық құндылықтар немесе өмірде жетістіктерге жету әдістері туралы ойларын білу маңызды. 24, 6 пайыз жастардың көзқарасы бойынша сапалы білімнің болуы өмірде жетістікке жетудің қажетті алғы шарттары болып табылады. Екінші басты жетістікке жетудің құралы ретінде 13, 8 пайыз респонденттер қабілеттілікті, талантты атайды. Қажетті байланыстар және тума-туыстар жақсы өмір сүру деңгейіне көтерілуге пайдалы түрде әсер етеді. Бұл жетістікке жету әдістерінің рейтингісінде үшінші орында тұр (13, 4 пайыз), 12, 5 пайыз - ақша қаражатының болуын, 9, 4 пайызы үшін басты құрал болып тәуекелділікке баруды, 7, 1 пайыз үшін «қажымай еңбек ету» екенін алға тартады. Сонымен қатар, жастардың үштен бірінен астамы белсенді өмірлік ұстанымда (35, 3 пайыз), өмірде өз орнын табудың қолайлы жағдайлары мен мүмкіндіктері пайда бола бастады (31, 3 пайыз), жастардың қоғамда өз мүдделерін сақтап қалу мүмкіндіктері өсуде (37, 9 пайыз) . Облыс көлемінде жастарды әлемдік өркениеттің мәдениеті мен құндылықтарына тарту бойынша мүмкіндіктері артып келеді (34, 8 пайыз) . Сұралған жастардың көп бөлігі (40, 2 пайыз) қазіргі таңда жастар үшін білім қолжетімді болып отыр деген тоқтамға келді.

Жастар үшін жаңа және қосымша жұмыс орындарын ашу, еңбек рыногын кеңейту - тығырықтан шығудың нақты жолдарының бірі. Сондай-ақ, кәсіпкерлікпен айналысу да пайдалы. Жастар арасында 36, 2 пайыз сұралған жастар кәсіпкерлікті дамытуда проблеманың бар екендігін көрсетсе, 20, 1 пайыз проблеманың туу мүмкіндігін айқындайды.

Қызылорда облысының жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар департаментінің мәліметтері бойынша 2005 жылы жұмысқа орналасуға ықпал ету үшін 2069 жас адам өтініш білдірген, оның ішінде 743 адам жұмысқа орналастырылған. Ал 2000 жылы еңбекпен қамту орталығында 14 пен 29 жас аралығында 20043 адам тіркеліп, оның бір де біреуі жұмысқа орналастырылмаған. 2000 жылмен салыстырғанда үстіміздегі жылы жұмыссыз жастардың саны 10 есе азайды. Бұл жастардың экономикалық дамуы үшін жағдай жасалып, оларды жұмыспен қамтуда мақсатты бағытталған жұмыс жүргізіліп жатқандығын көрсетеді. Бұл бағыттағы жұмыста жастарды кәсіпкерлік негізде оқыту бойынша қызметтер кешенін көрсетумен қамтамасыз етеді. Жалпы алғанда ұсынылған бағдарламаға сәйкес бұл бағыттағы жұмыстар жастардың ұсынысына байланысты болған бизнес-жобаларға сараптау және баға беруді, сонымен бірге, кәсіпкерліктің негіздерін үйрету бойынша кешенді қызмет көрсетуді қамтамассыз ететін - жастар әлеуметтік қызмет көрсету орындарының қызметтерін ұйымдастыруына екпінді аударуы қажет.

Жас адамдардың көпшілігі (38, 8 пайыз), егер мемлекет тарапынан кәсіпкерлігі үшін жеңілдіктер мен қолдау көрсетілген жағдайда, өз жеке бизнесін ұйымдастыруға тілек білдірді. Осы ретте, қазіргі жағдайда қызмет ететін барлық бизнесті ұйымдастырушы жастардың сұралғандары ішінде 30, 8 пайыз дайындығын білдірсе, тек 19, 6 пайызы «жоқ» деген жауап қайтарды. Жұмыспен қамту орталықтары жанында мекемелер мен кәсіпорындарда бос жұмыс орындары туралы мәліметтер базасы жасалып, үнемі жаңартылып отырады. Еңбек рыногында сұранысқа ие мамандық және кәсіптер бойынша жас кадрлардың біліктілігін арттыру мен даярлау, қайта даярлау жұмыстары жүзеге асырылады.

Әлеуметтік зерттеудің қорытындылары бойынша 34, 4 пайыз ғана жағдайында кәсіптік білім алуға қол жеткізудің басты себебі таңдалған мамандық бойынша ақылы білім алу үшін қаржының жетімсіздігі болып отыр. Бұған қоса, 23, 7 пайыз жастар үшін кәсіптік білімге қол жеткізудің басты кедергілердің бірі - жоғары оқу орындарына түсушілер үшін конкурс талабының жоғарылығы болып табылады.

Студенттер әрқашан да қоғамның ең ойлы, энергиялы, жаңашыл бөлігі болып табылады. Әрине, бұл мемлекеттік-саяси, қоғамдық және бизнес орталарында кең қызығушылық туғызады.

Сонымен қатар, студент жастар қоғамның әлеуметтік сезімтал бөлігі болып табылады.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс