Карбон қышқылдары және олардың туындылары жайлы

Пән: Химия
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

Карбон қышқылдары және олардың туындылары.

Жоспары

Кіріспе. Карбон қышқылдарының жалпы сипаттамасы.
Негізгі бөлім. Карбон қышқылдарының химиялық және физикалық қасиеттері. Карбон қышқылдарының алыну жолдары. Карбон қышқылдарының жеке өкілдері. Карбон қышқылдарының күрделі эфирлері. Карбон қышқылдарының тұздары.

3. Қорытынды.

4. Пайдаланған әдебиеттер.

Құрамында карбоксил СООН тобы бар органикалық қосылыстарды карбон қышқылдары дейді. Егер ондай қышқылдарда СООН тобы біреу болса бір негізді, ал екеу болса екі негізді т. с. с дейді. Осы трбтағы органикалық қосылыстар мен олардың туындылары табиғатта жиі таралған. Мысалы, майлардың бәрі дерлік карбон қышқылының глицеринді эфирлері. Оның қарапайым өкілдерінің бірі сірке қышқылының судағы ерітіндісі, адамзатқа өте ертеден -ақ таныс. Карбон қышқылдары да көмірсутектердің туындылары болып келеді. Оның құрамындағы бір не бірнеше сутек атомдарының орнын карбоксил топшасы СООН басқан. Карбоксил тобының санына қарай карбон қышқылдары бір негізді және көп негізді болып келеді. Көмірсутек тізбегінің қаныққан қанықпағандығына қарай да қаныққан және қанықпаған карбон қышқылдары болып бөлінеді. Карбоксил топшасы бензол сақиналарымен байланыста болса, олар ароматты барбон қышқылы өкілі болып саналады.

Қаныққан бірнегізді карбон қышылдарын құрамындағы сутектің бір атомының орнын карбоксил тобы басқан алкандардың туындылары ретінде қарауға болады Карбон қышқылдарының қасиеттері құрылысы брйынша анықталатын болғандықтанр, олардың молекулаларының құрылысын қарастырайық. Гидроксил тобында электрондық тығыздық сутектен электртерістігі басым оттекке қарай ығысады. Карбонил тобында көміртектен электрондық тығыздық электртерістілігі басым оттекке қарай (о) -байланысы бойынша ығысады. Сонымен қоса П -байланысы бойынша да электрон дық тығыздық ығысады. Осының нәтижесінде көміртек атомы жартылай оң зарядталады. Гидрооксо топтағы оттек атомында көміртек атомының оң зарядының орнын толтыратын электрон жұбы бар. Осының әсерінен О-Н байланысының полюстілігі одан әрі артады да сутек атомының реацияға түсетін белсенділігі артады.

2. Негізгі бөлім

Карбон қышқылдарының химиялық және физикалық қасиеттері.

Химиялық қасиеті . Спирт атомынан R-О гөрі қышқыл анионы R-СОО тұрақтылау болғандықтан, ---СООН тобындағы сутек атомының протоны, спирттегі ОН тобындағы сутек протонынан әлдеқайда активті қозғалғыш келеді. Оттек атомының зарияды ацил анионындағыдай, екі оттекке ортақ, яғни екеуіне тең дарыған да оның тұрақтылығын арттырады. Карбон қышқылының аниондарты тұрақты болғандықтан, олардың судағы ерітіндісі аз болса диссоциацияланған. Ең әлсіз деген қышқылдың қышқылдық константасы фенольдікінен жоғары. Егер фенолдың қышқылдық костантасы 10 ^-10 тең, болса, карбон қышқылынікі одан бес есе ондық дәрежеге артық . Мысалы сірке қышқылының қышқылыдық константасы 1, 75. 10 ^-5 , ал жоғары қатар үшін 1, 2-1, 3-10 ^-5 дейді. Карбонильді топпен байланысқан қалдықтың табиғаты, оның қышқылдық константасына едәуір әсерін тигізеді. Мәселен құмырсқа қышқылының қышқылдық константасы1, 77 . 10 ^-4 ке тең болса бензой қышқылынікі 6, 3. 10 ^-5 болады. Бұл олардың электрон -донорлығына сәйкес. Бензой қышқылының қышқылдық костантасы, ондағы бензол сақинасындағы теріс индуктивтігінің әсерінен сірке қышқылынікінен жоғары болады.

Карбонилді топпен аса күшті электрон- акцепторлы радикао жалғасса, ол электронды күштірек тартады да, қышқылдың қасиетін күшейтеді. Мысалы, үш хлорлы және үш фторлы сірке қышқылы, күш жағынан минералдық қышқылдарға жақындайды. Үш хлорды сірке қышқылынікі 2. 10 ^-1 , ал үш фторлы сірке қышқылынікі 5, 9. 10 ^-1 не тең болады.

Карбон қышқылдарының және олардың туындыларының тағы бір ерекшелігі альдигидтер мен кетондардағы дай а жағдайдағы сутек атомы активті келеді .

Карбон қышқылдарына сілті, карбонат, амиак, не аминдер әсер етсе тұз түзеді

CH ₃ COOH+NaOH CH ₃ COONa+H ₂ O

CH ₃ -COOH+NaHCO ₃ -CH ₃ COOHNa+ H ₂ O +CO ₂

CH ₃ -COOH+(C ₂ H ₅ ) ₃ N-N-CH ₃ COO-HN ( C ₂ H ₅ ) ₃

Карбон қышқыл тұздары түгелдей дерлік ( кальций мен барийдыкінен басқасы) суда жақсы ериді. Оларға күшті минералды қышқыл әсер етсе, қайтадан карбон қышқылы шығады.

Тұз аттары, қышқыл атына с әйкес келеді. Сірке қышқылының тұздарын ацетаттар, ал құмырсқа қышқылынікін -формиаттар деп те атайды.

Олардың ангидридтері мен гологенді туындылар оргоникалық синтезде жиі қолдданылады.

Гологенді андигидриттер өткір иісті, ауада сумен гидролизденріп, түтінденеді. Олар өздеріне сәйкес қышқылдардан гөрі төменгі температурада қайнайды.

Төменгі андигидридтері де өткір иісті, бірақ қышқылдан гөрі жоғарғы температурада қайдайды.

Қышқылға күшті су тартқыш H ₂ SO ₄ немесе P ₂ O ₅ әсер етсе, андигидрид шығады.

Сірке қышқылы кетон арасындағы реакция арқылы да оның андигидридін алады. Кейбір екі негізді қышқылдардың андигидриді жай қыздырғанда түзіледі. Карбон қышқылдарының өзіндік қасиеттері ең алдымен карбоксил тобында қозғалғыш сутек атомының болуымен байланысты. Сулы ерітінділерді карбон қышқылдары минералды қышқылдар сияқты сутек катионына және қышқыл қалдығының анионына диссоциацияланады.

R-COOH-H ⁺ +R ^- COO-

Көп жағдайда карон қышқылдары сулы ерітіндіде аз мөлшерде ғана диссоциацияланады және тұз, азот, күкірт қышқылдарына қарағанда едәуір әлсіз қышқылдар, Олардың ішінде тек құмырсқа қышқылы ған күші орташа электролит, қалғандары әлсіз электролиттерге жатады. Радикалдағы көміртек атомдарының саны өскен сайын қышқылдардың күші кеми береді.

Карбон қышқылдары минералды қышқылдарға тән барлық қасиеттерді көрсетеді. Электрохимиялық кернеу қатарында сутекке дейін орналасқан металдармен карбон қышқылдары тұз бен сутек түзе әрекеттеседі.

Барлық қышқылдар сияқты карбоксилді қосылыстар да негіздік оксидтермен және негіздермен әрекеттеседі.

Әлсіз қышқылдар өз тұздарынан күштілігі басым қышқылдармен ығыстырылып шығатын болғандықтан, құмырсқа немесе сірке қышқылы көмір қышқылын оның тұздарынан ығыстырылып шығады.

Карбон қышқылдарының өзіне тән қасиеті-олар спирттермен әрекеттесіп, күрделі эфирлер түзеді. Құмырсқа қышқылының ерекше қасиеті молекула құрылысының ерекшелігіне байланысты құмырсқа қышқылының басқа карбон қышқылдарының қасиеттерінен айрықша кейбір қасиеттері болады. Құмырсқа қышқылы жеңіл тотығатын қасиетіне байланысты техникада тотықсыздандырғыш ретінде қолданылады. Ол еріткіш ретінде де қолданылады. Тері илеу, металдарды бояу, сүрмелеу, спирт өндірісінде, медицинада қолданылады. Соңғы жылдары құмырсқа қышқылын аралардың ауруларына да қарсы қолданылады. Барлық карбон қышқылдарының ішінен ең көп қолданылатыны сірке қышқылы. Ол өте ерте кезден -ақ белгілі болған, өйткені шарапиар ашығанда жүзім сірке суы түзіледі. Сірке суы деген сөз грекше «оксиес» -қышқыл деген сөзденшыққан. Сірке қышқылы көп мөлшерде еріткіш және иісті заттар синтезінде, синтетикалық талшықтар, гибицидтер өндірісінде, тері мата өнеркәсібінде, бояғыш заттар өндірісінде қолданылады.

Физикалық қасиеті : Карбон қышқылының басым көпшілігі, суда ерімейтін кальций не барий тұздары күйінде оңай бөлінеді. Олардың көпшілігі 18 ғасырдың аяғы мен 19 ғасырдың басында ашылған. Олар көбіне табиғи қосылыстардан алынған да, солардың атына сәйкес аталып кеткен. Номенклатураның ережесіне орай, алифатты қышқылдарды оларға ұқсас көмірсутек атауларымен айта беруге болады. Сірке қышқылын алайық СН ₃ СООН. Ол

негізінде екі көміртек атомының тізбегінен құрылған. Оны этаннан алуға болады, яғни болмаса, оның негізі этан қышқылы. Демек, оны этанды қышқыл не жай ғана этан қышқылы деп атауға болады және солай атайды да. Қышқылдың рационалды номенклатура негізінде атауға болады. Оған орай кез- келген оргоникалық қышқышлды ондағы көміртек санын бірге азайтып немесе метанды негіз етіп алып, сол метанға қанша және қандай орынбасушы жалғанып тұрғанын белгілеп атауға болады. Олай болса, сірке қышқылы метан- карбонды қышқыл, ал СН ₃ -СН ₂ -СН ₂ -СООН май қышқылы не бутан қышқылы, 1-пропанкарбон қышқылы деп те аталады. Қышқыл атауларының соңғы түр і, алицикльді қатардағы қышқылдарды атауға қолайлы. Ароматты қышқылдардың ең қарапайым өкілдері -тривиалды атаумен аталады. Мысалы оның бірі бензой қышқылы. Егер осы қышқыл сақинасына метил жалғасса, оны толуил қышқылы, ал одан күрделі болса, мысалы, рационалды атау бойынша, олардың негізі ретінде бензой қышқылын алып, 2-хлор-4 метоксибензой қышқылы делінеді.

Алифатты қатардағы бір негізді қышқылдар қатарында, олардың балқу температурасы көміртек атомының санына орай белгілі бір заңдылықта өзгереді. Бұл ертеректе айтылғандай, олардың жұп не тақ болуымен кристалды торына сәйкес болса керек. Көміртек тізбегі ұзаған сайын, олардың меншікті салмағы кемиді, бұл олардың физикалық қасиетіне тигізер әсерін көрсетеді.

Өздеріне сәйкес спирттермен салыстырғанда сай қышқылдарының қайнау температурасы едәуір жоғары екенін көреміз. Бұл қышқылдағы сутекті байланыстың спирттегіден мықтылау екендігін дәлелдейді.

∕ O-H………O

R--- C C R

O…. H--- O

Жоғарыда өрнектелген қышқыл диаметрі тұрақты. Оның буын жоғары температурада, вакуумда қыздырса ғана диссоциацияланады. Мұның себебі әрбір димерге екі сутек байланысы бар, оның біреуі 7 ккал/ моль энергиямен байланысса, екеуі 14 ккал/моль энергиямен байланысады.

Изоструктуралы қышқылдардың қайнау температурасы оларға сәйкес тура тізбектіден төмен. Бұл заңдылық алкандар қатарында да байқалады.

Қышқылдардың алғашқылары құмырсқа және сірке қышқылдары суда шексіз ери береді де, ал май қышқылынан бастап нашар ери бастайды. Жоғары қышқылдар суда мүлдем ерімейді.

Қышқылдардағы СООН тобының сумен сутекті байланыс құра алатын қабілеті, олардың ерігіштігінің себебі. Демек, қышқылдағы көміртек тізбегі ұзарған сайын СООН тобы бір-бірінен алыстайды. Сутекті байланыс әлсірейді. Жоғапы қышқылдар көмірсутектер сияқты эфирде, бензолда, хлороформда т. б еріткіштерде жақсы ериді.

Ароматты қатардағы қышқылдар қатты зат қалпында салқан суда нашар ерісе, ал ыстық суда ерігіштігі артады. Бұл оларды оңай бөліп алуға мүмкіндік береді.

Екі негізді, яғни қос карбон қышқылдар қатты зат. Олардағы екі қышқыл қалдығы судағы ерігіштігін арттырады. Карбон қышықылдарының алғашқы үш өкілі өткір иісті, сумен жақсы араласатын сұйықтықтар.

Сірке қышқылы 16 ⁰ С-де сұйық күйден қатты күйге көшетін болғандықтан, оны кейде «мұз қышқылы» деп те атайды.

Бутан қышқылынан бастап нонон қышқылын қоса алғанда олардың суда ерігіштігі нашарлап, жағымсыз иісті болып келеді. Жоғары молекулалы карбон қышқылдары иісі жоқ қатты заттар, қыздырғында ыдырайды.

Карбон қышқылдарының судағы ерітінділері диссоциацияланады., яғни протон донорлары болып табылады. Осы орайда таутомерия құбылысын еске түсіріңіз.

Карбон қышқылдары минералдық қышқылдарға қарағанда әлсіздеу болғанымен, органикалық қышқылдар ішінде қышқылдығы басым қосылыстар болып саналады. Көміртек атомдарының саны С ₁ -С ₂ төмендегі карбон қышқылдары өзіндік иісі бар түссіз сұйықтықтар, олар сумен барлық қатынаста араласады. Құрамы С ₄ -С ₉ қышқылдар жағымсыз иісті майлы сұйықтықтар. Молекулалық массалары артқан сайын қышқылдардың суда ерігіштігі төмендейді. С ₁₀ қышқылынан бастап олар суда ерімейтін иіссіз қатты заттар. Карбон қышқылдарының гомологтық қатарында молекулалық массалары артқан сайын белгілі бір заңдылықпен қайнау температураларының өсуі және тығыздықтарының төмендеуі байқалады.

Карбон қышқылдарының қайнау температуралары кзміртек атомдарының саны сонша болатын спирттерге қарағанда едәуір жоғары. Мысалы: Сірке қышқылының қайнау температурасы 118, 1 ⁰ С, ал этил спиртінікі 78, 3 ⁰ С, проптон қышқылыныкі 141, 1 ⁰ С, ал пропин сптртінікі 98, 7 ⁰ С. Мұны қышқыл молекулаларының спирт молекулаларывна қарағанда күштірек байланыс процестеріне түсетіндігімен, түсіндіруге болады. Карбон қышқылдары молекулааралық сутектік байланыстарыды оның бір молекуласындағы крбонилдің оттегі мен екінші молекуладағы гидроксотоптың сутек атомы арқылы түзеді.

Карбон қышқылдарының алыну жолдары .

Карбон қышқылдарын, көмірсутектерді, спирттерді, карбонилді қосылыстарды толықтыру, сондай -ақ гологенді туындыларды гидролиздеу арқылы алады. Майларды гидролиздеу арқылы глицеринді және қышқылды бөліп алады. Бұл әдіс ертеректе таралған.

Ароматты қышқылдар алкилбензолдарды тотықтырып синтезделеді. Ароматты бензол сақинасына жасалған көмірсутекті радикал, оның ұзын қысқалығына қарамастан, ауадағы оттек пен не калий перманганатымен тотығады. Өндірістік жағдайда, бұл реакция кабольт тұздарының католизатор ретінде қалыптасуымен α-жағдайдағы көміртек атомы тотығады. Түзілген кетон ыдырағанда қышқыл шығады. Майлы ароматты кетондар тотыққанда ароматты қышқыл түзеді. Галоген алкилдерден алынған алкилнитрилдерді гидролиздегенде бір көміртек атомына ұзарған қышқыл шығады.

R--- CL+NaCN--- NaCL +R ---NC

Алкилнитрильді қышқылды сілтілік ортада қыздыруға болады. Ароматты нитрилдерді диазоқосылыстар негізінде алуға болады. Тізбек соңында, яғни ώ жағдайында хлор атомы бар жоғары карбон қышқылдарын алу үшін, төрт хлорлы көмірсутекпен этиленді теломерлеу арқылы алынған заттардбы гидролиздейді. Толемерлеу дегеніміз асқан тотық не бос радикалдар R ¹ арқылы ынталандырып, бос радикалды механизммен жүретін процесс.

CL ₃ C-CL+R-R-CL+CCL ₃

CCL ₃ +CH ₂ =CH ₂ -CCL ₃ ---CH ₂ --- CH ₂

Бұның салдарынан п молекулалы этиленнің теломерлі радикалы шығады. Сосын тізбек ауысады.

CCL ₃ ---( CH ₂ -CH ₂ ) _n +CCL ₄ -CCL ₃ ( CH ₂ CH ₂ ) _N CL+CCL ₃

Реакция нәтижесінде алынған хлорлы алканды бөліп алады да күкірт қышқылымен гидролиздеп, мынадай CL ( CH ₂ CH ₂ ) _N COOH жалпы формуламен өрнектелетін қышқыл алынады.

Магний не литий оргоникалық туындалары көміртек қос тотығымен оңай әрекеттеседі де карбон қышқылдарының тұздарын құрайды. Бұл әдіс лабараториялық жағдайда гологен туындыларының негізінде карбон қышқылын алу үшін керек.

Олефиндер қышқылды катализаторлардың қатысуымен, жоғары қысым мен температурада кміртек тотығымен әрекеттеседі Бұл реакциялард карбонилдеуші катализатор- фосфор қышқылы, ал көміртек тотығын - құмырсқа тотығынан алады.

Екі негізді карбон қышқылының моноэфирі болса, қышқылды синтездеу үшін, Кольбеннің анодты синтезін қолданруға болады. Осылайша өндірісте тізбектің құрамында екі еселенген СН ₂ тобы бар, қос негізді қышқылдың диэфирін өндіреді.

Малон қышқылының қос эфирінен моно және ди карбон қышқылдарын синтездеуге болады. Карбон қышқылдары табиғатта жеке және қосылыс түрінде жиі ұшырасады. Мысалы, қалақайдың денеге тигенде дуылдатып ашытуы, оның бойында құмырсқа қышқылының бғо ашытуы, оның бойында құмырсқа қышқылының болуынан. Алайда, карбон қышқылдарын көп жағдайда ситетикалық жолдармен алады. Жоғары молекулалы карбон қышықылдарын майларды гидролизге ұшшырату арқылы өндіреді. Алкандар 100 ⁰ С-де марганец тұздарының қатысында оттекпен тотығып, карбон қышқылдарының қоспасын түзеді. Жалпы, алкандарды тотықтыру барысында альдегид, кетон, спирттер қоспасы түзіледі. Мысалы бутанды тотықтыру барысында бірінші кезекте спирт альдигидтер қоспасы пайда болады.

Спирт, альдигидтер одан әрі тотығу барысында қышқылдарға айналады. Карбон қышқылдарын өндірісте алудың өзіндік ерекшеліктері бар. Мысалы Құмырсқа қышқылын төмендегіше өндіреді.

Натрий гидроксидінің балқымасымен көміртек оксидінің жоғары қысымда, 200 ⁰ С температурасында әрекеттестіріп, натрий формиатын алады.

NaOH+CO-HCOONa

Түзілген натрий формиатын сұйылтылған күкірт қышқылы қатысында гидролизге ұшыратады да, түзілген құмырсқа қышқылын буландырып, ұшырып бөлек жинайды. Бутанды ауада кобальт ацетаты қатысында тотықтыру арқылы сірке қышқылын алады. Қосымша өнім ретінде құмырсқа қышқылы түзіледі. Асханалық сірке қышқылын сыра не шарапты ауауда тотықтыру арқылы алады.

Карбон қышқылдарының жеке өкілдері.

Құмырсқа қышқылы. Ол 17 ғасырда қызыл құмырсқадан алынған. Оны күйдіргіш зат ретінде қолданған. Содай -ақ көптеген өсімдіктерде кездеседі. Лабараторияда хлороформды, не көгерткіш қышқылды гидролиздеу арқылы синтездейді. Өндірісте оның ангидриді іспеттес көмір тотығын сілтімен өңдеп өндіреді.

CO+NaOH-HOONa

Бұл тұзды күкірт қышқылымен өңдеп, таза құмырсқа қышқылын алады.

Құмырсқа қышқылы, өз қатарындағы қышқылдардан күшті және ол теріні күйдіреді. Ол аса күшт і тотықсыздандырғыш, өйткені ол тек күшті қышқыл ғана емес, альдегид те.

Н-С-ОН Н-С-Н

¶ ¶

О О

Қышқыл альдигид

Құмырмқа қышқылы мақта мата тоқыма, тері өңдеу өнеркәсібінде қолданылады. Ол өзге арзан болғандықтан, онымен ұрықтық астықты, сүрлемді мал азығын өңдейді. Мұндайда әлгі заттар көгермейді, бұзылмай ұзақ сақталады.

Сірке қышқылы жүзім шарабы, спирттің әлсіз ерітіндісі ащығанда және де и ағашты құрғақай айдағанда пайда болады. Жасанды сірке қышқылын ацетальдегидті тотықтыру арқылы өндіреді. Соңғы кезде оның төменгі алкандарды тотықтыру жолымен алу әдісі кең өрістеп келеді. Оны метанды карбонилдендіріп те алуға болады. 1975 жылы күллі әлемде сірке қышқылын 2 миллон тоннадай өндірген.

Сірке қышқылы негізізінен винилацетат мономерін сол сиятықты ацетилцеллюлоза өндіру үшін көптеп жұсалады. Сондай-ақ, ол этил және бутилацетат сияты күрделі эфирлерді синтездеуге, еріткіш ретінде кеңіне пайдаланылады. Оның әлсіз ерітіндісі тамақ өнеркәсібінде қолданылады.

Пропион қышқылы. Оны оксоситез және қалыпты пропил спиртін тотықтыру арқылы өндіреді. Ол хлорорганикалық гербицидтер, мономерлер мен күрделі эфирлер, еріткіштер алу үшін жұмсалады. Пропион қышқылымен өңделген дәнді-дақыл ұзақ сақталады. Оның калцияй тұзы нанның ұзақ сақталуына себепкер.

Май қышқылы. Май қышқылы және одан кейінгілер, әсіресе, тізбектегоі көміртек атомдары жұп болғанда табиғи майларда кездеседі. Құрамында 12-ден 18-ге дейін көміртек атомдары бар карбон қышқылдарының натрий, кальций алюмини тұздары жуғыш ұнтақты заттар ретінде пайдаланылады. Әсіресе полимитин мен стеарин қышқылдарының маңызы зор.

Акрил және метакрил қышқылдары.

Олардың екеуі де аса маңызды мономерлер қатарына орналасқан. Акрил қышқылын акрилонитилді гидролиздеп, сондай -ақ пропилен, не акролейнді тотықтырып алады. Ал, метакрил қышқылын ацетонның циангидриді негізінде өндіреді. Ол әдістердің күллісі дерлік ертерект е қаралаған.

Қанықпаған жоғары қышқылдар өсімдік майларының құрамына енеді. Олардың арасындағы маңызды өкілдері мыналар:

СН ₃ -(СН ₂ ) ₇ -СН -СР-(СН ₂ ) ₇ -СООН Олеин қышқылы.

СН ₃ -(СН ₂ ) ₄ - СН-СН-СН ₂ -СН-СН-(СН ₂ ) ₇ -СООН линоль қышқылы.

Бұлар және сол сияқты өзге де қанықпаған жоғары қышқылдар кендер, зығыр, күнбағыс, жаңғақ және т. б өсімдік майларында кездеседі, Ол сайлар тез кебеді, яғни олардың бояу немесе оларды ерітетін олифаны өндіреді. Бұл майларды сутектендіргенде қаныққын майлар алуға болады. Алынған майдың қасиеті мал майына ұқсас. Өндірісте маргариндбі өсімдік майларын сутектендіру арқылы өндіреді.

Бензой қышқылы.

Ол көптеген өсімдік шайырларында кездеседі. Техникада -толуолды тотықтыру әдісімен өндіреді. Бензой қышқылы мен оның тұздары медицинада дизенфекциялаушы ретінде, сондай -ақ тамақ өнеркәсібінде қолданылады. Оны сутектендіре отырып, копролактамды синтездейді.

Құрамында бензол сақинасы бар, қанықпаған қышқылдың бірінші өкілі -корич қышқылы деп алталады. Корич қышқылы транс цзомер түрінде түзіледі. Егер оны ульракүлгін сәулемен сәулелендірсе, ол цис изомерге түрленеді. Бұл қышқылды қыздырса СО ₂ оңай бөлініп, стиролға айналады. Егер корич қышқылын сутектендірсе, ол қалыпт в 2 - фенилпрпин қышқылана түрленеді. Екі негізді қышқылдың бірінші өкілі қымыздық қышқылы. Ол өсімдік құрамында кездеседі. Ол тотықсыздандырғыш, оған тотықтырғыш әсер етсе, өзінің екі сутегін беріп, көмірдің қос тотығына айналады.

Н-ОСО-СООН-2СО ₂ +Н ₂

Қыздырғанда құрырсқа қышқылы мен СО ₂ бөлініп шығады. Құмырсқа қышқылының натрий тұзын қыздырса, ол қымыздық қышқылының натийлі тұзына айналады.

2Н-ОСОNa H ₂ + Na-OCO-COONa

Қымыздық қышқылы у. Ол және оның тұздары аналитикалық химияда қолданылады. Оның темір тұздары сәулеге сезімтал, одан сәуле сезгіш қағаз даярлайды.

Бұл қатардың келесі өкілі -мелон қышқылы. ОЛ және оның тұздары сірке қышқылы мен СО ₂ бөледі.

Оның малон эфирі деп аталатын қос этил эфирінің органикадық синтездегі маңызы аса зор. Ол жайлы алда айтылады. Янтарь қышқылы табиғатта янтарь мен қоңыр көмірде кездеседі. Ол аз болса, тірі клеткада маңызды роль атқарып, организмде кездеседі.

Оның екі СН ₂ тобы артық -адипин қышқылы полимер синтезіндегі маңызды шикізаттың бірі.

Карбон қышқылдарының күрделі эфирлері.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.