Болжамдау мен жоспарлауды ақпаратпен қамтамасыз ету



1 Болжамдау мен жоспарлауды ақпаратпен қамтамасыз ету
2 Пайдаланған әдебиеттер
Қандай да бір істі болжамдау немесе жоспарлау үшін алда тұрған қызметтер мен оларды дамыту жағдайлары жөнінде ақпараттың мүмкіндігінше көп болуы қажет.
Ақпарат деп – жоспарлау мен болжау жүйесінде ең негізгі қызмет атқаратын құрал. Әлеуметтік тұрғыда ақпарат адамдар арасындағы коммерциялық байланыс болып табылады. Талаптар:
- ақпарат шынайы болу керек;
- ақпаратты бәрі пайдалана алуы керек;
- ақпараттың тезділігі;
- ақпараттың экономикалығы немесе үнемділігі;
- ақпараттың қысқалық мінезділігі немесе ақпараттың локалдылығы;
- ақпараттың факторлармен қамтамасыз етілуі керек.
Экономикалық аспектілеріне қарай үш түрге бөлінеді:
1. синтетикалық – ақпараттың қабылдау өз көзқарасының болуы;
2. сематикалық – ақпарат қабылдауда өз көзқарасының болуы;
3. прогматикалық – ақпараттың тиімділігін қабылдау.
Ақпараттың белсенділігіне қарай:
- аудиторлық;
- визуалды ақпарат.
Олар сандық, таңбалық, әріптік болып бөлінеді. Ақпараттың уақыттың таңдау классификациясы болады. Оның мүмкіндігі адамның қабылдау мүмкіндігіне сәйкес келеді. Ақпарат толық және қысқаша болып бөлінеді. Сонымен қатар ақпарат құжатталған, зерттелген, талданған болып бөлінеді.
Ақпаратты пайдалану әртүрлі болғандықтан олардың мақсаты бір-бірімен бәсекелес, кей жағдайда қарама-қайшы келеді. Ақпараттың ағымының сыйымдылығы мен салыстырмалылығы әр түрлі болуы мүмкін. Сонымен қатар олардың құрылымында үлкен мәнге ие болады.
Болжау мен жоспарлау бірінші және екінші ақпарат алу әдістерін пайдалана отырып жүзеге асырылады. Бірінші ретті мәліметтер, арнайы жасалған зерттеулер нәтежиесінде нақты мәселелерді шешеді. Екінші ретті мәліметтер, сыртқы және ішкі көздерден жиналған мәліметтер, мұны басқаша сөзбен кабинет деп те атайды.
Болжау мен жоспарлау үшін қажетті болатын ақпараттарды алуда, бірінші ретті ақпаратқа қарағанда екінші ретті ақпарат арзан және ынғайлы болады. Екінші ретті ақпараттың сыртқы қайнар көздері көп. Халықаралық валюталық қорлар, европалық ұйымдар, Біріккен Ұлттар Ұйымы сияқты халықаралық ұйымдардың мәліметтері сыртқы көздерге жатады. Сонымен қатар мемлекеттік органдардың қаулымдары, үкімдері, заңдары; мемлекет, саяси және қоғам қайраткерлерінің шығып сөйлеген сөзі, ресми статистика мәліметтері, мерзімді басылымдардың мәліметтері, ғылыми зерттеу нәтежиелері және т.б. жатқызуға болады. Көптеген халықаралық ұйымдар және Ресей ұйымдары болжау мен талдау кезінде экономикалық мәліметтерді баспаға шығарып отырады. Ақпараттың ішкі көздері болып: кәсіпорынның бухгалтерлік, қаржылық, статистикалық және де басқа да есептері,басшылармен және қызметкерлермен сұқбаттар, жиналыстағы, мәжілістегі басшылардың есептері, түрлі мәжілістердегі хаттамалар, шағымдардың шолуы, іскер хаттар т.б. жатады.
1. Сундетов Ж. Планирование и прогназиравание в условиях рыночной экономики; Учебное пособие – Алматы: Экономика, 2004
2. Стратегичечский план развития Республики Казахстан до 2010г
3 Назарбаев Н. А. «Казахстан-2030»-1997 жыл
4. Интернет жүйесі «Google.kz».

Пән: Экономика
Жұмыс түрі:  Реферат
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:   
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Қ.А.Ясауи атындағы Халықаралық Қазақ-Түрік Университеті

Тақырыбы: Болжамдау мен жоспарлауды ақпаратпен қамтамасыз ету

Қабылдаған: э.ғ.к.,проф.Байбосынова.Г
Орындаған: Серикбаева Ж.
Тобы: МЭК-911

Түркістан -2010
Болжамдау мен жоспарлауды ақпаратпен қамтамасыз ету
Қандай да бір істі болжамдау немесе жоспарлау үшін алда тұрған
қызметтер мен оларды дамыту жағдайлары жөнінде ақпараттың мүмкіндігінше көп
болуы қажет.
Ақпарат деп – жоспарлау мен болжау жүйесінде ең негізгі қызмет
атқаратын құрал. Әлеуметтік тұрғыда ақпарат адамдар арасындағы коммерциялық
байланыс болып табылады. Талаптар:
- ақпарат шынайы болу керек;
- ақпаратты бәрі пайдалана алуы керек;
- ақпараттың тезділігі;
- ақпараттың экономикалығы немесе үнемділігі;
- ақпараттың қысқалық мінезділігі немесе ақпараттың локалдылығы;
- ақпараттың факторлармен қамтамасыз етілуі керек.
Экономикалық аспектілеріне қарай үш түрге бөлінеді:
1. синтетикалық – ақпараттың қабылдау өз көзқарасының болуы;
2. сематикалық – ақпарат қабылдауда өз көзқарасының болуы;
3. прогматикалық – ақпараттың тиімділігін қабылдау.
Ақпараттың белсенділігіне қарай:
- аудиторлық;
- визуалды ақпарат.
Олар сандық, таңбалық, әріптік болып бөлінеді. Ақпараттың уақыттың
таңдау классификациясы болады. Оның мүмкіндігі адамның қабылдау
мүмкіндігіне сәйкес келеді. Ақпарат толық және қысқаша болып бөлінеді.
Сонымен қатар ақпарат құжатталған, зерттелген, талданған болып бөлінеді.
Ақпаратты пайдалану әртүрлі болғандықтан олардың мақсаты бір-бірімен
бәсекелес, кей жағдайда қарама-қайшы келеді. Ақпараттың ағымының
сыйымдылығы мен салыстырмалылығы әр түрлі болуы мүмкін. Сонымен қатар
олардың құрылымында үлкен мәнге ие болады.
Болжау мен жоспарлау бірінші және екінші ақпарат алу әдістерін
пайдалана отырып жүзеге асырылады. Бірінші ретті мәліметтер, арнайы
жасалған зерттеулер нәтежиесінде нақты мәселелерді шешеді. Екінші ретті
мәліметтер, сыртқы және ішкі көздерден жиналған мәліметтер, мұны басқаша
сөзбен кабинет деп те атайды.
Болжау мен жоспарлау үшін қажетті болатын ақпараттарды алуда, бірінші
ретті ақпаратқа қарағанда екінші ретті ақпарат арзан және ынғайлы болады.
Екінші ретті ақпараттың сыртқы қайнар көздері көп. Халықаралық валюталық
қорлар, европалық ұйымдар, Біріккен Ұлттар Ұйымы сияқты халықаралық
ұйымдардың мәліметтері сыртқы көздерге жатады. Сонымен қатар мемлекеттік
органдардың қаулымдары, үкімдері, заңдары; мемлекет, саяси және қоғам
қайраткерлерінің шығып сөйлеген сөзі, ресми статистика мәліметтері,
мерзімді басылымдардың мәліметтері, ғылыми зерттеу нәтежиелері және т.б.
жатқызуға болады. Көптеген халықаралық ұйымдар және Ресей ұйымдары болжау
мен талдау кезінде экономикалық мәліметтерді баспаға шығарып отырады.
Ақпараттың ішкі көздері болып: кәсіпорынның бухгалтерлік, қаржылық,
статистикалық және де басқа да есептері,басшылармен және қызметкерлермен
сұқбаттар, жиналыстағы, мәжілістегі басшылардың есептері, түрлі
мәжілістердегі хаттамалар, шағымдардың шолуы, іскер хаттар т.б. жатады.
Статистикалық көрсеткіштер, халық санағының мәліметтері,
кәсіпорындардың жылдық қаржы есептері, каталогтар, сайыстар қорытындысы,
банктер мен биржалардың ақпараттары, акциялар курсының кестелері, сот
шешімдерін пайдалануға да болады.
Екінші ретті мәліметтерді көптеген экономикалық және арнайы
басылымдардан, яғни газеттерден, журналдардан, ақпараттық-аналитикалық
бюллетендерден алуға болады.
Сыртқы ақпарат арқылы кәсіпорынның қазіргі жағдайы туралы шынайы
түсінікке ие бола отырып (мемлекеттік статистика, заңнамалық әрекеттер,
саяси орта, нарық мүмкіндіктері өндіріс үрдістері, бәсекелес әрекеттері,
үкіметтің қаржы саясаты), сондай-ақ ішкі фирмалық ақпарат арқылы
(кәсіпорынның жағдайы, адам және басқа да ресурстардың болуы, бәсекелес
жағдай, кәсіпорынның болашақтағы кейпі). Кәсіпорынныңңперспективалық
міндеттеріне экономикалық, заңнамалық, технологиялық және басқа да
факторлардың қалай әсер ететінін анықтау қажет.
Сыртқы екінші ретті ақпараттардың қайнар көздеріне сонымен бірге
жәрменкелер, көрмелер, кеңестер, конференциялар, презентациялар, базалар
және мәліметтер қоржыны жатады.
Екінші ретті мәліметтерді пайдаланудың негізгі артықшылықтары –
ақпаратты тез және арзан алу, пайдаланудың қолайлығы, сонымен қатар бірінші
ретті мәліметтер жынтығын жинаутиімділігін жоғарылату. Ал кемшіліктеріне
келетін болсақ - өлшем бірлігінің ықтималды келіспеушілігі, түрлі
анықтамалар мен жіктелу жүйесін пайдаланады, жаңартудың түрлі дәрежесі,
дұрыстықты бағалау қиындығы.
Екінші ретті ақпараттардың қайнар көздерін анықтау үшін келесі
процедуралар жасау қажет. Қандай ақпарат қолда бар және қандай ақпарат
қажет екендігін белгілеу. Екінші ретті ақпараттар қайнар көздерінің
мазмұнын анықтайтын бастапқы терминдер мен атаулар тізімін жасау.
Басылымдар каталогынан және компьютер желісінен бастап ақпараттардың екінші
ретті қайнар көздерін іздестіру. Табылған ақпараттарды бағалау.
Синдикативтік ақпараттар. Сыртқы ақпараттарды екіге бөлуге болады:
Біріншісі, ресми жарияланған басылымдар, яғни барлық қауымға ынғайлы
болатын болса, екіншісі синдикативті ақпараттар. Бұл бірінші ретті
ақпараттар, яғни бұл ақпаратты арнаулы ақпаратты кеңес беруші ұйымдар жинап
өңдейді, сосын оларды өзінің жазылушыларына сатады.
Синдикативті мәліметтердің артықшылығы болып олардың арзан бағасы
болып табылады, себебі олар жазылушылардың арасында бөлістіріледі.
Синдикативті мәліметтер ақпараттар жинау жүйесіне негізделген, сондықтан
олардың сапасы жоғары бағаланады.
Синдикативті мәліметердің кемшіліктері: біріншіден жазылушылар ақпарат
жинауға әсер ете алмайды. Сондықтан сол басылымға жазылу үшін сол
ақпараттардың жарамдығын және керектігін бағалау қажет; екіншіден:
синдикативті мәліметерді тасымалдаушылар әдетте ұзақ мерзімге келісім шарт
жасауға тырысады, үшіншіден, стандартталған дикативті мәліметтер көптеген
пайдаланушыларға, сонымен бірге бәсекелестерге де қолайлы. Синдикативті
мәліметтер әдетте бірнеше бағыттарда жиналады, ол алдымен:
1. тұтынушылар мен қоғамдық пікір қатынастарын бағалау. Мысалы,
қоғамдық құндылықтар жүйесі қалай өзгередің және
тұтынушылардың таңдауына қалай әсер етеді;
2. нарықтық сегменттерді анықтау. Тұтыну тауарлар нарығының,
өндірістік-техникалық өнімдер нарығының құрылымын анықтайтын
тұтынушылар туралы ақпарат алады;
3. нарық тенденцияларын қадағалау, бөлшек сауда үшін және жеке үй
шаруашылығы үшін нарық үлесінің және сату көлемінің
көрсеткіштер қарқынына қадағалау жүргізіледі.
Құжаттарды талдау әдістері. Қажетті ақпарат алу үшін зерттелген
мәліметтерді талдау әдістерін пайдалану қажет. Бұл мәліметтер жиынтығын
құжаттар деп атайды.
Талдаудың екі түрі бар: дәстүрлі немесе классикалық. Бұл екі әдіс
бірін-бірі өзара толықтырып отырады және де кемшіліктерін өтеуге
көмектеседі. Құжатарды талдау ең алдымен екінші ретті мәліметтермен жұмыс
істегенде қолданылады.
Дәстүрлі талдау – талданатын материалдық мәнін анықтауға бағытталған
логикалық құрылым тізбегі. Дәстүрлі талдау негізгі ойлар мен идеяларды
сезінеді, құжат мазмұнының жасырын жақтарын бағалауға, құжаттаң түбіне
ашуға, оның мазмұнын толықтыруға мүмкіндік туғызады. Дәстүрлі талдау
жасаған кезде келесі сұрақтарға жауап беру қажет: Бұл не құжат? Құжат
текстінің мағана жағынан бөлігі қандай? Оның авторы кім? Құжатты құру
мақсаты қандай? Құжаттың фактіге негізделген мазмұны неде? Құжаттың бағалау
мазмұны қандай? Құжатта көрсетілген фактілер туралы қандай қорытынды
жасауға болады?
Дәстүрлі талдау ішкі және сыртқы болып бөлінеді:
Сыртқы талдау – құжат текстінің мағана жағынан тиянақты бөлігін талдау
және да оның пайда болуына әсер еткен жағдайларды талдау. Сыртқы талдаудың
мақсаты – құжат түрін, оның формасын, уақытын және пайда болу жерін
белгілеу. Құжат құру инициаторы мен авторы оны құру мақсаттары, оның тест
мазмұны бөлігінің мәні дұрыстығы анықталады.
Ішкі талдау – құжаттың мазмұнын зерттеу болып табылады. Барлық жұмыс
құжаттың ішкі талдауын жасауға бағыталған, оның ішінде берілген фактілер
мен сандардың дұрыстылық деңгейін анықтау, құжат авторының компетенция
деңгейін анықтау, құжатта көрсетілген фактілерге оның өзіндік қатынасын
анықтау жатады.
Кейбір құжаттар арнайы талдау әдістерін қажет етеді. Психологиялық
талдау - әдетте автордың кейбір саяси, экономикалық немесе әлеуметтік
құбыластарға қатынасын бағалау кезінде пайдаланады. Осындай зерттеулер
негізінде қоғамдық пікір, қоғамдық қондырғылар қалыптасу туралы түсініктер
алуға болады.
Заңдылық талдау – заңды құжаттардың барлық түрлеріне пайдаланады.
Юрисприденцияда спецификалық терминдер сөздігі, пайдаланылады, бұл
терминдерді ауыстыруға мүмкін емес. Заңды құжаттарды талдау кезінде заң
сөздігін білместігі көптеген қателіктерге әкелуі мүмкін.
Құжаттарды формальды талдау. Сандық әдістерді пайдалу есебінен
субьетивтіктен құтылуға көмектеседі. Бұл әдістің мәні есептеу белгілерін,
ерекшеліктерін, құжаттың қасиеттерін табу болып табылады, мысалы мына
белгі; мазмұнның маңызды жақтарын көрсететін белгілі бір терминдерді жиі
пайдаланып айтылуы. Сапалы мазмұн өлшемді және есептеу операцияларға
қолайлы болып табылады.
Контент талдау – текст мінездемесін зерттеуге сәйкес міндеттерін
обьективті және жүйелі айқындау арқасында өндірілетін қорытынды шығару
техникасы болып табылады.
Тәжірибеде ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Ұйымды басқару функциялары
Бюджеттік жоспарлау мен болжау
Бюджеттік жоспарлау, қаржылық жоспарлаудың басым бөлігі
Бюджеттік болжау мен жоспарлау
Cтратегиялық жоспарлау
Бюджет және бюджетті жоспарлау
Кәсіпорындағы қаржылық жоспарлау
Жобаны жоспарлау
Қаржылық жоспарлау– шаруашылықты жургізу
Мемлекеттік қаржы аясындағы қаржылық жоспарлауды жетілдірудің негізгі бағыттары
Пәндер