3 жасқа аяқ басқан балалар қимылының даму ерекшеліктері

1.Дене мәдениетінің міндеттері
2.Таңертеңгі гимнастиканы ұйымдастыру
3.Сабақтарды ұйымдастыру
4.Сапқа тұру
а) жүру
б) жүгіру
в) секіру
г) еңбектеу және өрмелеу
д) лақтыру және қағып алу
5.Денені тепе.тең ұстауға арналған жатығулар
а) жалпы шынығатын жаттығулар
б) сабақты өткізу

Үш жасқа аяқ басқан баланың алғашқы екі жылында өсімтал қарқынына қарағанда дене күшінің жетілуі біраз баяулайды, бірақ бүкіл организімі қатайып, өседі; нерв системасы дамиды, маторикасы өсіп, жетіледі.
Бала бұл жаста төтенше белсенділік көрсетеді, өз бетімен әрекет жасауға тырысады. Заттармен әрекеттер жасауға тырысушылық сақталады. Маторикасының дамуы үшін сюжетті ойынның маңызы зор.
Баланың жеке еркін қимылдар жасауы әлі де қалыптаспаған, олардың алған бағыттары мақсатсыз, үнемі кездейсоқ болып келеді.Дегенмен бұл жаста қимыл үлгісімен кейбір ұқсастығы анықтауға болады.
Жыл аяғында қиимылдар қалыпты, ырғақты сипатқа ие болып, мейілінше еркінде жеңіл орындалады. Бұл – қозғалыс әрекетіне дұрыс эмоциялық көзқарастың болуын құптайды. Балада бұрын орындалған қимылды өз бетімен қайта жаңғыртуға мүмкіндік беретін қимыл есі дамиды.
Балалардың денсаулығын нығайту және қорғау жөніндегі қамқордық жасауды, әрбір баланың денесінің жан-жақты дамуы, оның дұрыс эмоциялық көңіл-күйінің белсенді мінез-құлқының дамуы үшін қолайлы жағдайлар жасауды жалғастыра беру қажет.
Сәбилік шақтағы негізгі қимылдарды (жүру, жүгіру, өрмелеу мен еңбектеу, лақтыру, тепе-теңдікті сақтау шектелген кедергілермен қозғалуды) белгілі бір мөлшерде бұрыннан балалар меңгерген сондықтан 3 жасқа қараған кездегі алға қойылатын міндет – осы қимылдарды ойындарда, жаттығуларда және балалардың өзіндік әрекетінде дамыту болып табылады. Қимыл үйлесімділіктерінің жақсаруына, олардың тиімдіігі мен ы рғақтылығына көңіл қойылады.
Барлық осы арнайы міндеттер жалпы тәрбиелік міндеттермен: баллар арсында өзара достықтың қалыптасуымен, танымдық қызығушылықтырының жетілуімен, кішкене баланың ой өрісінің кеңеюімен, оның мінезіндегі еріктік бастамен және басқа да белгілермен тығыз ұштасып жатады.

2.Таңертеңгі гимнастиканы ұйымдастыру
Алғашқы таңертеңгі гимнастика сәбилердің кішкене тобынан күн режиміне енеді. Олжыл басында күн сайын топтағы барлық тәрбиеленушілермен бір мезгілде жүргізіледі. Оның ұзақтығы 4-5 минут.
Бұл жастағы таңертеңгі гимнастика, негізгі міндеттерден басқа балалар бақшасында күннің ұйымдасқан түрдегі басталуын қамтамасыз етеді.
Үш жасқа аяқ басқан балакөптеген тәрбиешілердің ұйымдастырған іс-әрекетіне бірден кірісіп кете алмайтынын ескерсек, олар берілген тапсырманы тиісті уақытында орындацй алмайды,мұндай жағдайда тәрбиеші әр балаға жеке, өте нәзік қатынас жасағаны жөн, әрбір баланың таңертеңгі гимнастикаға қалайда қатысуға көндіруге тырыспауы керек.
Егер балалардың ішінен біреуі бірден жаттығулады орындап кете алмаса, оның сөкеттігі жоқ.
Гимнастика жылдың жылы мезгілдерінде алаңда, ал суық кездерде залда өткізіледі.
Тәулік бойы болатын топтарда таңертеңгі гимнастика балалар ұйқыдан тұрысымен бірден өткізіледі.
Ұйқыдан бірте-бірте оянған балалар трусиларымен, майкаларын, тапочкаларын киеді, әжетханаға барады, содан кейін аз уақытқа жалғас бөлмеге немесе корридорға шығады. Күтуші стол жасап, ыдыс-аяқтарды, қасық-вилкаларды әзірлеп, нанды үлестіріп қойғанша, таңертеңгі гимнастиканы 5 – 10 минут аралығында бітірген жөн.
Гимнастика біткеннен кейін, балалар жуынады да ойнайды.
Гимнастика мазмұны жалпы дамытатын 3-4 жаттығулан, жүруден, жүгіруден және секіруден тұрады. Гимнастика 20-30 секунд бойына жайлап жүруге ауысатын аздап, жүруден және топтың сапқа тұруынан басталады.
Кіріспе және жүріс топтың белгілі бір бағытқа жүруімен және қол ұстасып екі-екіден не бірінің артынан бірібытырай жүрумен аяқталады. Балалар қимылының үйлесімділігін дамытуға музыканың қостауы немесе қоңырау, барабан соғу, сылдырмақтың сылдырлаған дауысы, өлең немесе тәрбиешінің сөзі көп көмек болады.
Таңертеңгі гимнастикада отыру (орындықта, скамейкада, еденде). Шалқадан және етпетінен жату қалыптары кең пайдаланылады. Әрьір жаттығуды 4-5 рет қайталауға болады. Ол қимылдар сипатына, олардың күрделігіне және балалардың дайындығына байланысты.
Әдетте әрбір жаңа комплекс әуелі біраз шабанырақ орындалады, өйткені балалар бірден жаттығуларды естерінде сақтай алмайды. Тәрбиешіге оларды түсіндіру мен көрсетуге уақыт жіберуге тура келеді. Сондықтан кейбір жаттығуларды алдымен 3-4 рет жайырақ қарқынмен қайталауға болады. Тек балалар барлық жаттығуларды жете меңгергеннен кейін ғана, оларды жақсы да жігерлі қарқында өткізген жөн.

1.Аванесова В.Н. Воспитание и обучение детей в разновозрастной группе. – М.: Просвещение, 1979.
2.Васильева А.И., Бахтурина Л.А., Кобитина И.И. Старший воспитатель детского сада. М., 1990.
3.Воспитание детей в старшей группе детского сада. – М.: Просвещение, 1984.
4.Велтиченко В.К. Физкультура для ослабленных детей. – М.: Терра-Спорт, 2000. – 168с.
5.Готовцев П.И. Долголетие и физическая культура. – М.: Физкультура и спорт, 1985.
6.Каджаспиров Ю.Г. Физкульт – ура! Ура! Ура! М.: Педагогическое общ-во России, 2002. – 202с.
7.КурбатоваР.А. Воспитание детей в дошкольных учреждениях села. М., 1989.
8.Кузнецов В.С. Гигиена в физкультуре и спорте. Юнита 3 М.: СГУ, 2000.
9.Минскин Е.М. Игры и развлечения в группе продленного дня. М., 1980.
10.Михайленко Н.Я., Короткова Н.А. Игра с правилами в дошкольном возрасте. – Екатеринбург: Деловая книга, 1999. – 176с.
11.Педагогическая практика студентов по курсу «Теория и методика физического воспитания детей дошкольного возраста»/ Под ред. А.В.Кенеман, Т.И.Осокиной. М.,1984.
12.Практикум по легкой атлетике/ Под ред. И.В.Лазарев, В.С.Кузнецов, Г.А.Орлов. – М.: Академия, 1999. – 160с.
13.Студеникин М.Я. Книга и здоровье детей. – М.: Медецина, 1988.
14. Наука: Образовательные программы Образование.- http:logs.wallest.ru
15. Педагогика – наука неточных понятий.- http:// archive. 1september.ru