Жеке адамға қарсы қылмыс ұғымы және олардың түрлері

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 59 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 3

І. ЖЕКЕ АДАМҒА ҚАРСЫ ҚЫЛМЫС ҰҒЫМЫ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ТҮРЛЕРІ … . . . 6

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 57

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 60

КІРІСПЕ

құқықтық ілімдер нақты айтқанда арнаулы білімді талап етеді. Арнаулы білім дегеніміз - адамның кәсіби оқуының немесе белгілі бір мамандық нәтижесінде қылмыстық істі жүргізу міндеттерін шешу үшін пайдаланатын, қылмыстық істі жүргізудегі жалпы жұртқа белгілі емес білім.

Менің Диломдық жұмысымның мақсаты жеке адамға қарсы бағытталған қылмыстардың ұғымын ашып көрсете отырып олардың түрлеріне тоқталып өту, сөйте отырып бастапқы негіздерді біршама ұғыну болып табылады.

Адам құқықтары саласында қолданыстағы қылмыстық заңнамаға енгізілген негізгі өзгерістерге егжей-тегжейлі тоқтау қажеттігі туындап отыр.

Құқықтық реформаның негізгі мәселелерінің бірі өлім жазасын қолдануға мораторийді кезең-кезеңімен енгізу болып табылады. Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаев 2003 жылғы 10 қыркүйекте өткен Қазақстан Республикасы Құқық қорғау органдарының кеңесінде өлім жазасын қолдануға мораторий енгізу қажеттігі және өмір бойына бас бостандығынан айыруға сотталғандарды ұстау үшін арнайы мекеменің құрылысы туралы атап өтті.

Осы проблемаға бірқатар халықаралық сипаттағы оқиғалар елеулі әсер етті. Құқықтық ілімдер нақты айтқанда арнаулы білімді талап етеді.

Арнаулы білім дегеніміз - адамның кәсіби оқуының немесе белгілі бір

мамандық нәтижесінде қылмыстық істі жүргізу міндеттерін шешу үшін

пайдаланатын, қылмыстық істі жүргізудегі жалпы жұртқа белгілі емес білім.

Қазіргі уақытта елімізде қылмыстың әлеуметтік алдын алудың нақты жүйесі әлі қалыптасқан жоқ, ал оның құрамдық бөлшегі болуы тиіс элементтер жеке және тиімсіз жұмыс істейді. Әсіресе құқық бұзушылықтардың алдын алудағы жалпы және жеке тәсілдердің жүйесі әлсірей түскен. Әрбір екінші кісі өлтіру, әр үшінші қарақшылық шабуыл алкогольдік немесе есірткіден масаю күйінде жасалады, отбасылық-тұрмыстық қарым-қатынас аясындағы қылмыстардың өсу үрдісі байқалады. Осы қылмыстардың көпшілігін алдын алу жұмысының тиімділігін арттыру, оның нысандары мен әдістерін жетілдіру арқылы болдырмауға болар еді.

Адам өмірі мен денсаулығына қолайлы қоршаған ортаны сақтау туралы Конституцияның қағидасын неғұрлым толық жүзеге асыру мақсатында экологиялық құкықтық нормалар да одан әрі жетілдіруді қажет етеді.

Қылмыспен күреске бағытталған заңнамаларды алғаш рет шағын немесе орта ауыртпалықтағы қылмыс жасаған тұлғаларға, сондай-ақ халықтың әлеуметтік әлсіз топтарына - әйелдерге, жасөспірімдерге қолдану неғұрлым ізгілендірілген бағытта жүргізіледі. Сонымен бірге оны ауыр және өте ауыр қылмыс жасағандар мен рецидивистер және қылмыстық жазадан тығылып жүргендер үшін күшейту міндеті де тұр.

Осылайша, қинауды, зорлауды, қорқытуды, алдауды, сонымен бірге заңсыз іс-әрекеттерді, сондай-ақ қазіргі заманғы ғылыми білімдерге қайшы келетін дәлелдеудің әдістерін дәлелдемелер ретінде қолдану нақты мәліметтерге жол бермеудің шарты болып қарастырылады.

Адам трафигімен күрес туралы мәселе де көкейкесті болып табылады. Осылайша, 2003 жылғы 3 шілдедегі «Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексіне толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңымен Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 128-бабына сексуалды немесе өзге де пайдалану үшін адамдарды азғырып-көндіру үшін жауапкершілікті көздейтін толықтырулар енгізілді.

Халықаралық қауымдастықтың қазіргі кездегі басымдықтарын және Трансұлттық ұйымдасқан қылмысқа қарсы БҰҰ конвенциясы кағидаларын ескере отырып есірткі бизнесінің, тер-роризмнің, діни экстремизмнің, адамдарды саудалаудың, компьютерлік қылмыстың, қару-жарақтың, оның бөлшектері мен тиісті оқ-дәріні заңсыз жасаудың алдын алуға бағытталған нормалардың дер кезінде кабылдануына ерекше назар аударылатын болады.

Сонымен, біздің алдымызда құқықтық реформаны тереңдетіп, толассыз жүргізу үшін Қазақстан заңдарының басқа да салаларын, бүтіндей алғанда бүкіл құқықтық жүйені жетілдіру міндеті тұр.

Атап айтқанда, кішігірім ауыртпалықтағы жекелеген қылмыстардың тұлғаға қарсы қылмыс деп танылмауы; бас бостандығынан айырумен байланысты емес жазалауды қолдануды кеңейту;

Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне ауыр санатына жататын жекелеген қылмыстарды әлдеқайда ауыр емес санатқа көшірумен байланысты жеке тұлғаға қол сұғушылық үшін жауапкершілікті көздейтін тараумен толықтырыу ұсынылып отыр.

Мысалы, Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінде «Соз ауруын жұқтыру» деген 115-бап жаңа редакцияда жазылған, «Азаматқа ақпарат беруден бас тарту» деген 154-бап алынып тасталды.

Қылмыстық атқару кодексінің 116-бабына толықтыру енгізілді, оған сәйкес куә ретiнде алдын ала жауап алу барысында сезiктi, айыпталушы берген айғақтар дәлелдер ретiнде танылмайды және айыптау негiзiне алынбайды.

Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзшылық туралы кодексі «Жеке адамға қол сұғатын әкiмшiлiк құқық бұзушылықтар» деген және т. б. жаңа 9-1 бөліммен толықтырылды.

Кәмелетке толмағандарға тағайындалған жазалау түрі ретінде қамауды алып тастау жөніндегі ұсынысқа байланысты ҚК 46-бабының 3-тармағы бойынша қамауға үкiм шығару кезiнде он сегіз жасқа толмаған адамдарға оның қолданылмайтындығы көрсетілген.

Дипломдық жұмыстың құрылымы кіріспеден, жеті тараудан, бірнеше бөлімдерден және қортындыдан, сонымен қатар пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

Менің Дипломдық жұмысымның мақсаты жеке адамға қарсы бағытталған қылмыстардың ұғымын ашып көрсете отырып олардың түрлеріне, мазмұнын ашуға тоқталып өту. Яғни, мазмұнын ашу дегеніміз-қылмыс құрамына заңдылық талдау жасау болып табылады. Кез келген қылмыс құрамын дұрыс анықтаған жағдайда ғана жүзеге асырылады.

Қазақстан Республикасының ең қымбат қазынасы ол - адам, адамның өмірі, құқықтары мен бостандықтары деп ата заңымызда нақты көрсетілген.

Адам өлтіру - бұл ең ауыр қылмыс болып табылады. Біздің ҚК-те “Жеке адамға қарсы қылмыстар” тарауында заң шығарушылар жеке адамға қарсықылмыстар үшін жауаптылық көзделген.

Сондықтан қоғамға қауіпті іс-әрекеттерге заңдылық баға беріп, істелген

қылмыс үшін заңда белгіленген жазаны әділ қолдану болып табылады. Сөйте

отырып бастапқы негіздерді біршама ұғыну болып табылады.

Мен жұмысымда осыларды саралауға арнап біршама тоқтала кетейін.

Диломдық жұмыстың құрылымы кіріспеден, жеті тараудан, бірнеше бөлімдерден және қортындыдан, сонымен қатар пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

І. ЖЕКЕ АДАМҒА ҚАРСЫ ҚЫЛМЫС ҰҒЫМЫ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ТҮРЛЕРІ

Қазақстан Республикасы Конституциясының 1 бабы - адам, оның өмірі, құқықтары мен бостандығы ең жоғары құндылықтар деп жариялайды. ҚР Қылмыстық кодексінің Ерекше бөлімі «Жеке адамға қарсы қылмыстардан» басталады.

Адамның өміріне және денсаулығына, жыныстық тазалығына, бостандығына, ар-намысы мен қадір-қасиетіне қастандық жасауға бағытталған қауіпті іс-әрекеттер жеке адамға қарсы қылмыстар деп танылады. Мұндай қылмыстар жасалғанда адамға елеулі зиян келеді не оның өміріне, денсаулығына, заңды құқықтары мен бостандығына қауіп төнеді. Мұндай қылмыстардың тектік (түрлік) объектісі - жеке адам болса, ал тікелей объектісі оның өмірі, денсаулығы, ар-намысы, қадір-қасиеті болып табылады. Мұндай қылмыстарды ҚК-те үлкен алты топқа бөлуге болады. Оларға мыналар жатады:1

1. Өмірге қарсы қылмыстар (ҚК-тің 96-102 баптары) ;

2. Денсаулыққа қарсы қылмыстар (ҚК-тің 103-111, 114-116 баптары) ;

3. Өмірге және денсаулыққа қауіп төндіретін қылмыстар (ҚК-тің 112, 113, 117-119 баптары) ;

4. Адамның жыныстық тазалығына және жыныстық бостандығына қарсы қылмыстар (ҚК-тің 120-124 баптары) ;

5. Адамның және азаматтың жеке басының бостандығына қарсы қылмыстар (ҚК-тің 125-128 баптары) ;

6. Адамның және азаматтың ар-намысы мен қадір-қасиетіне қарсы қылмыстар (ҚК-тің 129, 130 баптары) .

Біздің ҚК-де «Жеке адамға қарсы қылмыстар» тарауына заң шығарушылар жеке адамға қарсы қылмыстар үшін жауаптылық көзделген жаңа құрамдар енгізген. оларда қоғамға қауіпті мұндай іс-әрекеттердің қылмыстық-құқықтық нышандары нақтыланған, сот практикасына сүйене отырып нақты қылмыстық іс-әрекет үшін қылмыстық жаза түрі қарастырылған.

Енді мен жұмысымда осыларды саралауға арнап біршама тоқтала кетейін.

ІІ. ӨМІРГЕ ҚАРСЫ ҚЫЛМЫСТАР

Қазақстан Республикасының қазіргі қолданылып жүрген ҚК-і бойынша өмірге қарсы қылмыстарға мыналар жатады: адам өлтіру (ҚК-тің 96 бабы) ; жаңа туған сәбиді анасының өлтіруі (ҚК-тің 97 бабы) ; жан күйзелісі жағдайында болған адам өлтіру (ҚК-тің 98 бабы) ; қажетті қорғаныс шегінен шығу кезінде жасалған кісі өлтіру (ҚК-тің 99 бабы) ; қылмыс жасаған адамды ұстау үшін қажетті шаралардың шегінен шығу кезінде жасалған кісі өлтіру (ҚК-тің 100 бабы) ; абайсызда кісі өлтіру (ҚК-тің, 101 бабы) ; өзін-өзі өлтіруге дейін жеткізу (ҚК-тің 102 бабы) . Өмірге қарсы бағытталған осы қылмыстар, соңғы екеуінен басқасы, адам өлтірумен байланысты.

1. Кісі өлтіру, яғни басқа адамға құқыққа қарсы қасақана қаза келтіру - алты жылдан он бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

2. Кісі өлтіру:

а) екі немесе көп адамдарды;

б) осы адамның қызметтік іс-әрекетін жүзеге асыруына не кәсіби немесе қоғамдық борышын орындауына байланысты адамды немесе оның жақындарын;

в) дәрменсіз жағдайда екендігі айыпкерге белгілі адамды, сол сияқты адамды ұрлаумен не адамды кепілге алумен ұштасқан;

г) жүкті екендігі айыпкерге белгілі әйелді;

д) аса қатыгездікпен жасалған;

е) көптеген адамдардың өміріне қауіпті тәсілмен жасалған;

ж) адамдар тобы, алдын ала сөз байласу арқылы адамдар тобы немесе ұйымдасқан топ жүзеге асырған;

з) пайда табу мақсатымен, сол сияқты жалданып не қарақшылықпен, қорқытып алушылықпен не бандитизммен ұштасқан;

и) бұзақылық ниетпен;

к) басқа қылмыстарды жасыру немесе оны жасыруды жеңілдету мақсатымен жасалған, сол сияқты зорлауға немесе жыныстық қатынас сипатындағы күш қолдану әрекетімен ұштасқан;

л) әлеуметтік, ұлттық, нәсілдік, діни өшпенділік немесе араздық не қанды кек себебі бойынша;

м) жәбірленушінің мүшелерін немесе тінін пайдалану мақсатымен жасалған;

н) осы Кодекстің 97-100-баптарында көзделген әрекеттерді қоспағанда, бұрын адам өлтірген адам жасаған адам өлтіру-

мүлкін тәркілеу арқылы немесе онсыз он жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға не мүлкін тәркілеу арқылы немесе онсыз өлім жазасына не мүлкін тәркілеу арқылы немесе онсыз өмір бойы бас бостандығынан айыруға жазаланады.

96-бап жаңа редакцияда - ҚК 2000. 05. 05. № 47-II Заңымен.

Адам өлтіру

Қазақстан Республикасының 1997 жылғы жаңа Қылмыстық кодексінде адам өлтірудің заңдылық түсінігі берілген. «Кісі өлтіру, яғни басқа адамға құқыққа қарсы қаза келтіру» деп ҚК-тің 96-бабында тікелей жазылған. Өмірге қарсы қылмыстың, соның ішінде адам өлтірудің де объектісі адамның өмірі болып табылады. Адам өлтіру жеке адамға қарсы қылмыстардың ең ауыры екені белгілі. Адамның өмірі табиғат берген маңызды әлеуметтік құндылық, ол оны туғаннан иемденеді.

Адам өлтіру объектісі - адамның өмірі, ол адамның азаматтығына, ұлтына және нәсіліне, шыққан тегіне және жасына, әлеуметтік жағдайына, немен айналысатынына, денсаулық ахуалына, біліміне, т. б. байланысты емес. Қылмыстық заң жәбірленушінің еркіне қарсы адамға қаза келтіруді де, оның келісімімен қаза келтіруді де бірдей дәрежеде адам өлтіруге жатқызады. Жәбірленушінің кім екендігін білмей қалу қасақана адам өлтіргендік үшін жауаптылыққа әсер етпейді.

Өмірге қастандық жасау объектісінің бар-жоғы туралы мәселені шешу үшін оның бастапқы және ақырғы кезеңдерін анықтау қажет.

Қылмыстық-құқықтық тұрғыдан алғанда, адамның туғанынан өлгеніне дейінгі аралықта өмір бар деп саналады. Әлі тумаған немесе өліп қалған адамның өміріне қастандық жасау мүмкін емес. Медицина ана құрсағында адам пайда болған кезден бастап өмір басталды деп есептейді.

Қылмыстық заңда адамның өлген кезі деп биологиялық өлімді, яғни ми қабы клеткаларының біржола ыдырауы нәтижесінде ми қызметінің толық тоқтаған кезін алады. Биологиялық өлімнен басқа «клиникалық өлім» деген түсінік бар, бұл жағдайда адамның жүрегі тоқтап қалады.

Адамға клиникалық өлім келтірсе, бірақ ол адамның жүрегі кейін соғып қалпына келсе, мұндай іс-әрекет өлтіруге оқталғандық болып сараланады. Сонымен қатар, клиникалық өлім жағдайындағы адамға қастандық жасауды өлтіру деп санауға болады.

Өлтіру, ол - басқа адамның өмірін жою. Өзін-өзі өлтіру немесе өзін-өзі өлтіруге оқталу қылмыс болып табылмайды.

Жәбірленуші өлген кезден бастап адам өлтіру аяқталған қылмыс деп танылады, ал өлімнің бірден болғандығы немесе бірқатар уақыт өткен соң болғандығы маңызды емес.

Адам өлтіру әрекетпен де, әрекетсіздікпен де жасалуы мүмкін. Адамды өмірінен күш қолданып та (жарақаттау, тұншықтыру, уландыру, т. б. ), психикалық, ықпал жасап та (қорқытып, үрейлендіріп, жалған лақап таратып, т. б. ) айыруға болады.

Әрекетсіздік жолымен адам өлтіру дегеніміз өлімге араша тұратын адамның өз міндетін орындамауы нәтижесінде жәбірленушінің қайтыс болуы.

Өлтіру тәсілдері әрқилы болып келетінін біз естіп біліп жүрміз. Адам өлтірудің барлық түрлері жәбірленушінің өмірін жоюға келіп тіреледі. Адам қаза таппаса бұл қылмыс аяқталды деп саналмайды.

Адам өлтіру - заңсыз жолмен басқа адамға өлім келтіру. Егер адам заңды жолмен өлтірілсе, ондай әрекет адам өлтіру ретінде қарастырылмайды. Ондай әрекеттерге - өлім жазасына кесілген адамды өлтіру, қажетті қорғану шегінен асып кетпей қол сұғушыны өлтіру тірізді әрекеттер жатады.

Қылмыстың субъективтік жағы кінәнің қасақана жасалуымен сипатталады. Айыпты өзінің басқа адамның өліміне алып келетін іс-әрекет жасап отырғанын, ондай зардаптың болуы мүмкін екенін немесе қалайда болмай қалмайтынын біледі, соны тілейді - яғни тікелей ниет танытады, егер ол өлімнің болуына саналы түрде жол берсе не ондай зардаптың болуына немқұрайды қараса - жанама ниет танытады. Республиканың жаңа ҚК-і бойынша абайсызда адам өліміне алып келген іс-әрекет адам өлтіруге жатпайды, адам өміріне қарсы жасалған басқа қылмыстарға жатады.

Адам өлтірудің субъективтік жағын сипаттау үшін себептің де, мақсаттың да үлкен маңызы бар. Адамды өлтіргенде айыпкер әрекеттеріндегі себеп пен мақсат әртүрлі болуы мүмкін, олар қылмысты саралауға ықпал жасайды немесе жаза тағайындағанда ескеріледі.

Адам өлтірудің субъектісі (ҚК-тің 96 бабы) - жасы 14-ке толған, есі дұрыс адам. Адам өміріне қарсы бағытталған басқа қылмыстар үшін жауаптылық 16 жастан басталады (ҚК-тің 15 бабының 2 бөлігі) .

ҚК-тің 96 бабының 1 бөлігінде көзделген адам өлтіру - адам өлтірудің қарапайым деп аталатын түріне жатады. Бұл түрге жазаның жеңілдетілген мән-жайлары да жоқ (ҚК-тің 97, 100 баптары), сондай-ақ саралаушы нышандары да жоқ (96 баптың 2 бөлігі) адам өлтіру жатады. Сот практикасы адам өлтірудің бұл түріне төбелестің, жанжалдың, өш алу, қызғану сезімдерінің нәтижесінде, сондай-ақ жәбірленушінің өтініші бойынша оған жаны ашып жасаған іс-әрекетті жатқызады. 2

Адам өлтірудің 50%-тен астамы ҚК-тің 96 бабының 1 бөлігі бойынша сараланады, сондықтан оның неғұрлым жиі кездесетін түрлеріне тоқталып кетейік.

96-бап. 2-бөлігінің «а» тармағы

Екі немесе оданда көп адамды өлтіру (ҚК 96-бабының 2-бөлігінің «а» тармағы) . 1996 жылғы 20желтоқсандағы №11 қаулысымен өзгертулер енгізілген Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сот Пленумының 1994 жылғы 23 желтоқсандағы «Азаматтардың өмірі мен денсаулығына жасалған қастандық үшін жауаптылықты реттейтін заңдарды соттардың қолдануы туралы» №7 қаулыда былай көрсетілген: «ҚК 88-бабы 1-бөлігінің «з» тармақшасы бойынша (екі немесе одан көп адамды қасақана өлтіру) екі немесе одан көп адамды қасақана өлтірген жағдайда саралануға тиіс, егер қылмыс бір немесе бірнеше әрекет арқылы қысқа уақыт аралығында орындалса және де айыптының бірнеше адам өлтіруге тікелей немесе жанама ниетінің болғандығы анықталса. Айыптының ниеті бірнеше адамды өлтіруге бағытталып, бірақ ол бір адамды өлтіріп, екінші адамға қастандық жасаса, бұл аяқталған қылмыс ретінде- екі немесе одан көп адамды өлтіргендік деп қарастырмайды, себебі - қылмыс субъектісінің еркіне байланысты емес мән-жайлар бойынша оның бірнеше адамды өлтіру ойы жүзеге аспай қалды»

Бұл жағдайда айыптының әрекетін ҚК 24-бабы және 96-бабы 2-бөлігінің «а» тармағы бойынша және басқа сараланатын нышандардың болуына қарай ҚК 96-бабының 2-бөлігінің тиісті тармақтары бойынша саралау керек. Ал қылмыскердің бір адамды өлтіру және екінші адамға қастандық жасау әрекетінің қандай кезекпен орындалғандығы қылмысты саралауға әсер етпейді.

Егер қылмысты бірнеше адам орындайтын болып, олар бірнеше адам алдын ала жобалап және озара атқаратын міндетін бөлісіп, әрқайсысыбасқа адамды қатыстырмай бір адамнан ғана өлтірсе, олардың әрқайсысының әрекеті ҚК 96-бабы 2-бөлігінің «а» тармағы бойынша саралануға жатады.

Егер, екі немесе одан көп адамды өлтіру әр уақытта болып, бұл әрекеттер айыпкердің бір жолғы ойымен жүзеге асырылмаса, онда бұл қылмыстар ҚК 96-бабы 2-бөлігінің «н» тармағы бойынша бірнеше рет адам өлтіру ретінде сараланады.

Бір уақытта бір адамды өлтірген және екінші адамды абайламай өлтірген айыптының әрекетінде бұл қарастырылып отырған қылмыстың құрамы жоқ, ол екі қылмыстың жиынтығы: адам өлтіру немесе абайсызда кісі өлтіру қылмыстары ретінде сараланады.

Егер екі немесе одан көп адамды өлтіру көптеген адамдардың өміріне қауіпті тәсілмен жасалса, бұл іс-әрекетті ҚК 96-бабы 2-бөлігінің «а» және «е» тармақтары бойынша саралау керек.

ҚК 96-бабы 2-бөлігінің «а» тарсағы қолданыла алмайды, егер екі адам өлтірудің біреуі жеңілдетілген мән-жайларда жасалса (ҚК 97-100-баптары) .

Қызметтік іс-әрекетін жүзеге асыруына не кәсіби немесе қоғамдық борышын орындауына байланысты адамды немесе оның жақындарын өлтіру ( ҚК 96-бабының 2-бөлігінің «б» тармағы) . Қылмыстың бұл түрінің жәбірленушілері қызметтік міндетін атқарушы (лауазымды немесе басқа адамдар), сондай-ақ кәсіби және қоғамдық борышты орындаушы азаматтар, не олардың жақындары болуы мүмкін. Бұл қылмысты жасағанда айыпты жәбірленушінің өз қызметтік міндетін немесе қоғамдық не кәсіби борышын заңды түрде атқаруына қарсы тұрады немесе сол үшін өш алады. Мысалы, браконьердің өзін ұстаған адамды өлтіру, тергеуде немесе сотта куәген ретінде жауап берген адамды өлтіру.

ҚК 96-бабының 2-бөлігінің осы тармағы бойынша жауаптылыққа тартқанда адам өліміне себеп болған әрекеттердің қашан жасалғандығына мән берілмейді. Жәбірленушінің өз қызметтікміндетін немесе кәсіби не қоғамдық ьорышын атқару кезінде ғана өлтірілуі мүмкін емес.

Айыптының әрекетін осы көрсетілген тармақ бойынша саралау үшін, адам өлтіру сол жәбірленушінің қызметтік міндетті немесе қоғамдық, не кәсіби борышын өзінің ( туыстарының немесе жақындарының емес) атқаруымен байланысты жүзеге асыруға тиіс.

Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сот Пленумының 1994 жылғы 23 желтоқсандағы «Азаматтардың өмірі мен денсаулығына жасалған қастандық үшін жауаптылықты реттейтін заңдарды соттардың қолдануы туралы» қаулысында көрсетілгендей, жәбірленушінің қызметтік міндетті немесе қоғамдық не кәсіби борышты атқаруына байланысты жасалған қылмысты сараланғанда ауыпталушы өзінің қызметтік міндетін немесе қоғамдық не кәсіби борышын атқарушы адамға қарсы әрекет жасап отырғанын және соған байланысты қылмысқа баратындығын өзінің түйсінетіндігін және жәбірленушінің қызметтік немесе қоғамдық борышты атқарудағы қандай заңды әрекеттерді айыптыны қылмыс жасауға итермелегенін анықтау қажет.

Қызметтік борышын жүзеге асыру дегеніміз- адамның мемлекеттік немесе басқа кәсіпорында, мекемеде жұмыс істейтіндігіне қарамастан өз міндетіне жататын әрекеттерді жасауы.

Қоғамдық борышты атқару дегеніміз - кез келген азаматтың өзіне жүктелген әлеуметтік міндетті, сондай-ақ қоғам немесе жеке адамдар мүддесін көздейтін кез келген басқа әрекеттерді орындау ( қылмыстың алдын алу, қылмыскерді ұстау, т. б. ) . 3

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.