Дидактика
1 Дидактика
2 Окыту үрдісінде оқушылардың ойлау белсенділігін арттырудың маңызы
2 Окыту үрдісінде оқушылардың ойлау белсенділігін арттырудың маңызы
Оқушылардың ойлау белсенділігін арттырудың дидактикалық мүмкіндіктері. Жаңа бағдарламаға сәйкес казіргі дидактиканың талабы — сабақты түрлендіріп жүргізу аркылы оқушы-лардың білімге қызығушылығын арттырып, оларды ой-ландыру, ізгілендіру аркылы өз беттерінше тиянакты білім алуға дағдыландыру болып табылады. Ал бүгінгі ұстаздар кауымының алдында тұрған маңызды істің бірі — оқушылардың оқуға деген ынта-жігерін күшейтіп, ақыл-ой әрекетіндегі белсенділіктерін арттыру болып отыр.
Оқыту екі жақты үрдіс болғандыктан, мұғалім өзінің ғана іс-әрекетін үйымдастырып, тек оның орындалуымен канағаттанбай, оқушылардың танымдык әрекеті мен белсенділігін дамытуға ерекше көңіл аударуы тиіс. Мұның өзі окыту мен бала дамуының зандылықтары туралы өте күрделі психологиялық және педагогикалық мәселе.
Үлы педагогтар мен ғалымдар: Я.А.Коменский, Ж.Ж.Руссо, А.Дистерверг, Д.Локк, т.б. окыту арқылы оқуышлардың ойлау кабілетін дамытуға баса назар ауда-рған. Танымдық әрекет пен танымдык белсенділіктің психологиялык негіздерін зерттеуге үлес қосқан ғалым-дар: Л.С.Выготский, Б.Г.Ананьев, А.Н.Леонтьев, Л.В.Занков, Ж.Аймауытов, М.Жұмабаев, М.Мұканов, т.б.
Республикамызда оқушылардың оқу әрекетін белсендіру, оны ұйымдастыру, әдіс-тәселдерін жетілдіру жайында зерттеу жұмыстары жүргізілуде. Жоғарыда аталған еңбектермен танысу барысында бастауыш сьшып оқушыларының ойлау белсенділігін калай арттыруға болады. Оны арттыруда кандай дидактикалық мүмкіндіктер ұйымдастыру қажет. Міне, осы сұрақ-тарға жауап іздеу біздің макаламыздын максаты болып отыр.
Оқыту екі жақты үрдіс болғандыктан, мұғалім өзінің ғана іс-әрекетін үйымдастырып, тек оның орындалуымен канағаттанбай, оқушылардың танымдык әрекеті мен белсенділігін дамытуға ерекше көңіл аударуы тиіс. Мұның өзі окыту мен бала дамуының зандылықтары туралы өте күрделі психологиялық және педагогикалық мәселе.
Үлы педагогтар мен ғалымдар: Я.А.Коменский, Ж.Ж.Руссо, А.Дистерверг, Д.Локк, т.б. окыту арқылы оқуышлардың ойлау кабілетін дамытуға баса назар ауда-рған. Танымдық әрекет пен танымдык белсенділіктің психологиялык негіздерін зерттеуге үлес қосқан ғалым-дар: Л.С.Выготский, Б.Г.Ананьев, А.Н.Леонтьев, Л.В.Занков, Ж.Аймауытов, М.Жұмабаев, М.Мұканов, т.б.
Республикамызда оқушылардың оқу әрекетін белсендіру, оны ұйымдастыру, әдіс-тәселдерін жетілдіру жайында зерттеу жұмыстары жүргізілуде. Жоғарыда аталған еңбектермен танысу барысында бастауыш сьшып оқушыларының ойлау белсенділігін калай арттыруға болады. Оны арттыруда кандай дидактикалық мүмкіндіктер ұйымдастыру қажет. Міне, осы сұрақ-тарға жауап іздеу біздің макаламыздын максаты болып отыр.
Дидактика
Оқушылардың ойлау белсенділігін арттырудың дидактикалық мүмкіндіктері.
Жаңа бағдарламаға сәйкес казіргі дидактиканың талабы — сабақты түрлендіріп
жүргізу аркылы оқушы-лардың білімге қызығушылығын арттырып, оларды ой-
ландыру, ізгілендіру аркылы өз беттерінше тиянакты білім алуға дағдыландыру
болып табылады. Ал бүгінгі ұстаздар кауымының алдында тұрған маңызды істің
бірі — оқушылардың оқуға деген ынта-жігерін күшейтіп, ақыл-ой әрекетіндегі
белсенділіктерін арттыру болып отыр.
Оқыту екі жақты үрдіс болғандыктан, мұғалім өзінің ғана іс-әрекетін
үйымдастырып, тек оның орындалуымен канағаттанбай, оқушылардың танымдык
әрекеті мен белсенділігін дамытуға ерекше көңіл аударуы тиіс. Мұның өзі
окыту мен бала дамуының зандылықтары туралы өте күрделі психологиялық және
педагогикалық мәселе.
Үлы педагогтар мен ғалымдар: Я.А.Коменский, Ж.Ж.Руссо, А.Дистерверг,
Д.Локк, т.б. окыту арқылы оқуышлардың ойлау кабілетін дамытуға баса назар
ауда-рған. Танымдық әрекет пен танымдык белсенділіктің психологиялык
негіздерін зерттеуге үлес қосқан ғалым-дар: Л.С.Выготский, Б.Г.Ананьев,
А.Н.Леонтьев, Л.В.Занков, Ж.Аймауытов, М.Жұмабаев, М.Мұканов, т.б.
Республикамызда оқушылардың оқу әрекетін белсендіру, оны ұйымдастыру, әдіс-
тәселдерін жетілдіру жайында зерттеу жұмыстары жүргізілуде. Жоғарыда
аталған еңбектермен танысу барысында бастауыш сьшып оқушыларының ойлау
белсенділігін калай арттыруға болады. Оны арттыруда кандай дидактикалық
мүмкіндіктер ұйымдастыру қажет. Міне, осы сұрақ-тарға жауап іздеу біздің
макаламыздын максаты болып отыр.
Окыту үрдісінде оқушылардың ойлау белсенділігін арттырудың маңызы зор.
Әсіресе, бастауыш сатыдағы кезең-оқушының оқу әрекетін қалыптастырудың өте
ыңгайлы кезеңі. Мұның нәтижесінде ғылыми ұйымдар мен түсініктерді меңгере
отырып, оқушының психика-лык касиеттері калыптасады. В.А.Сухомлинскийдің
пікірі бойынша, балдырған кездегі ой еңбегін ұйым-да-стырудағы шеберлік
баланың мұғалімді ыждағаттылык-пен тындай білуінде, үмытпауында және ойлана
білуінде. Бұл пікірден баланың ойлау қабілетін дамытуда бастауыш окытудың
ерекше екенін түсінуге болады.
Кѳптеген педагог, психологтардың зерттеу нәтижелеріне Караганда, бастауыш
сынып кезеңіндегі оқушының ой әрекетініңтөмен болуы, оның жоғарғы
сыныптарға барғанда үлгермеушілігіне, сабақтың төмендеуіне әкеліп соғатынын
дәлелдеген. Бұл мәселені шешу—бастауыш окытуда балалардың ойлау кабілетін
дамытуға, кызығушылығыныңтүракты болуына, ойлау әрекетіндегі түрлі
тапсырмаларды шығармашылыкпен орындауда өзіндік амал-тәсіл қолдана білуіне
мүмкіндіктер туғызу.
"Ойлау" ұғымына байланысты гылыми, психологиялык, педагогикалык, әлеуметтік
әдебиеттерге сүйенер болсак, әр түрлі көзқарастың бар екені белгілі болды.
Мысалы, философтар: Д.Кішікбеков, А.Қасабёк, Ү.Сы-дыков, Ғ.Есімов;
педагогтар: Г.Селевко, Н.Данилов, М.Скаткин, Н.Хмель, т.б. ойлау мәселесін
зерттей келе, оз анықтамалары мен түсініктемелерін ұсынады.
Ойлау — адам миы кызметінің нәтижесі. Ойлау дегеніміз — сыртқы сезім арқылы
деректердің кабылда-нып алынуы және оның адам миында ѳнделуі. Ойлау барлык
адамдарға тән. Кез келген дені дүрыс, ақыл-есі бүтін адам ойлауға
кабілетті. Сондыктан мұғалімнің міндеті ойлау түрлерінің
мәнінтереңтүсініп,оларды түтас педагогиКалық үрдісте дұрыс қолданып,
оқушылардың ойлау кдбілетін дамытуға эсер ететін әдіс-тәсілдерді колдана
білу.
Баланың ойлау кабілетін дамытуда окытудың маңы-зы орасан зор. Мұғалім
балаларға білім беру, оқушының ой-өрісін кеңейту, тілін жетілдіру арқылы
ойлау-ын да дамытады. Бастауыш сыныптан бастап-ак бала-ларды оқу материалын
түсініп және игеріп қана қой-май, кызықтыратын мәселелеріне өздеріне жауап
та-буға уйрету қажет. Бұны балалар алғаш мұғалімнің көмегімен, содан кейін
өз бетінше орындайтын болады. Мұғалім алғашкы күннен бастап шәкіртін ойлай
білуге үйретіп, сабақты түсіңціруге асыклай, оқушының өзінің ойлауына
мүмкіндік берген жөн.
Окыту үдісінде оқушының "ойлау" кабілетімен қатар "белсенділігін" дамыту
педагогикада басымды ба-ғыт болып есептеледі. Оқушылардың оқу үрдісіндегі
белсенділігі, өз бетінше білімді игеру дәрежелері педагогика зерттеулерінде
және мектеп тәжірибесівде үнемі басты проблеманың бірі болып кала береді.
Ѳйткені мұғалім әрекеті оқушыларға негізделеді. Білім беру үрдісі кай кезде
де әрбір адамның жалпы дамуын кең ауқымда камтамасыз ету шарт. Сабақты
мұғалім түсіндіріп, оқушылар тындап, сұрағына жауап беріп
жоспар бойынша оқу формасына калыптасып алғанбыз. Бұл түрдегі сабак,
баланың ойлануына, ой жүйесінің дамуына көп мүмкіндік бермейді.
Әлеуметтік тұрғыда адамның белсенділігі және дербестігі оның еңбегінің
жемістігін айқындайды және тапкырлығының мәнін кұрайды. Сондықтан оқушылар-
да осы касиеттің пайда болуын тудыру — әр ұстаздың негізгі міндеттерінің
бірі болып есептеледі.
Т.Шамова белсенділіктің негізгі ролін ескере оты-рып, оны жеке дидактикалық
категорияға беліп карас-тырады. Шын мәнінде саналылык пен белсенділік
принциптері аракатынасын алсак, онда мақсатты белсенділік жете түсінбеген
емес, толык үғынған жағ-дайда болады. Оқушылар белсенді болмаса оқу
үрдісіне толық қатыса алмайды. Ендеше, белсенділік білім мақ-саттарына
жетудің негізгі шарттарының бірі.
Баланың мектеп оқуына психологиялық дайындығын зерттеу
Қазіргі кезде балалар психологиясы ғылымында, мектеп оқуына дайындықтың
мазмүны тек баладағы біліммен, демек интеллектуалдык дайындығымен тұжы-
рымдалмай, оның психикасының сапалы ерекшелігімен, яғни белгілі психикалық
күрылымдардың калыптасуы-меннегізделеді.
Д.Б. Элькониннің айтуы бойынша — "әр жас кезеңінің озіне арналған,
психикалык дамуын тексеретін ерекше мағыналы жүйелі диагностикалық әдістеме
болуы" тиіс. Балалардың психофизиологиялык даму деңгейінің көрсеткіші — ол
баланың кеңістікті ~кабылдау дәрежесі, көру аппаратының дәржесі, қиял
процесінің дәрежесі, қол саусақтарынын икемділігі, соз дыбыстарын таза
шығарып, әр созді анык ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Оқушылардың ойлау белсенділігін арттырудың дидактикалық мүмкіндіктері.
Жаңа бағдарламаға сәйкес казіргі дидактиканың талабы — сабақты түрлендіріп
жүргізу аркылы оқушы-лардың білімге қызығушылығын арттырып, оларды ой-
ландыру, ізгілендіру аркылы өз беттерінше тиянакты білім алуға дағдыландыру
болып табылады. Ал бүгінгі ұстаздар кауымының алдында тұрған маңызды істің
бірі — оқушылардың оқуға деген ынта-жігерін күшейтіп, ақыл-ой әрекетіндегі
белсенділіктерін арттыру болып отыр.
Оқыту екі жақты үрдіс болғандыктан, мұғалім өзінің ғана іс-әрекетін
үйымдастырып, тек оның орындалуымен канағаттанбай, оқушылардың танымдык
әрекеті мен белсенділігін дамытуға ерекше көңіл аударуы тиіс. Мұның өзі
окыту мен бала дамуының зандылықтары туралы өте күрделі психологиялық және
педагогикалық мәселе.
Үлы педагогтар мен ғалымдар: Я.А.Коменский, Ж.Ж.Руссо, А.Дистерверг,
Д.Локк, т.б. окыту арқылы оқуышлардың ойлау кабілетін дамытуға баса назар
ауда-рған. Танымдық әрекет пен танымдык белсенділіктің психологиялык
негіздерін зерттеуге үлес қосқан ғалым-дар: Л.С.Выготский, Б.Г.Ананьев,
А.Н.Леонтьев, Л.В.Занков, Ж.Аймауытов, М.Жұмабаев, М.Мұканов, т.б.
Республикамызда оқушылардың оқу әрекетін белсендіру, оны ұйымдастыру, әдіс-
тәселдерін жетілдіру жайында зерттеу жұмыстары жүргізілуде. Жоғарыда
аталған еңбектермен танысу барысында бастауыш сьшып оқушыларының ойлау
белсенділігін калай арттыруға болады. Оны арттыруда кандай дидактикалық
мүмкіндіктер ұйымдастыру қажет. Міне, осы сұрақ-тарға жауап іздеу біздің
макаламыздын максаты болып отыр.
Окыту үрдісінде оқушылардың ойлау белсенділігін арттырудың маңызы зор.
Әсіресе, бастауыш сатыдағы кезең-оқушының оқу әрекетін қалыптастырудың өте
ыңгайлы кезеңі. Мұның нәтижесінде ғылыми ұйымдар мен түсініктерді меңгере
отырып, оқушының психика-лык касиеттері калыптасады. В.А.Сухомлинскийдің
пікірі бойынша, балдырған кездегі ой еңбегін ұйым-да-стырудағы шеберлік
баланың мұғалімді ыждағаттылык-пен тындай білуінде, үмытпауында және ойлана
білуінде. Бұл пікірден баланың ойлау қабілетін дамытуда бастауыш окытудың
ерекше екенін түсінуге болады.
Кѳптеген педагог, психологтардың зерттеу нәтижелеріне Караганда, бастауыш
сынып кезеңіндегі оқушының ой әрекетініңтөмен болуы, оның жоғарғы
сыныптарға барғанда үлгермеушілігіне, сабақтың төмендеуіне әкеліп соғатынын
дәлелдеген. Бұл мәселені шешу—бастауыш окытуда балалардың ойлау кабілетін
дамытуға, кызығушылығыныңтүракты болуына, ойлау әрекетіндегі түрлі
тапсырмаларды шығармашылыкпен орындауда өзіндік амал-тәсіл қолдана білуіне
мүмкіндіктер туғызу.
"Ойлау" ұғымына байланысты гылыми, психологиялык, педагогикалык, әлеуметтік
әдебиеттерге сүйенер болсак, әр түрлі көзқарастың бар екені белгілі болды.
Мысалы, философтар: Д.Кішікбеков, А.Қасабёк, Ү.Сы-дыков, Ғ.Есімов;
педагогтар: Г.Селевко, Н.Данилов, М.Скаткин, Н.Хмель, т.б. ойлау мәселесін
зерттей келе, оз анықтамалары мен түсініктемелерін ұсынады.
Ойлау — адам миы кызметінің нәтижесі. Ойлау дегеніміз — сыртқы сезім арқылы
деректердің кабылда-нып алынуы және оның адам миында ѳнделуі. Ойлау барлык
адамдарға тән. Кез келген дені дүрыс, ақыл-есі бүтін адам ойлауға
кабілетті. Сондыктан мұғалімнің міндеті ойлау түрлерінің
мәнінтереңтүсініп,оларды түтас педагогиКалық үрдісте дұрыс қолданып,
оқушылардың ойлау кдбілетін дамытуға эсер ететін әдіс-тәсілдерді колдана
білу.
Баланың ойлау кабілетін дамытуда окытудың маңы-зы орасан зор. Мұғалім
балаларға білім беру, оқушының ой-өрісін кеңейту, тілін жетілдіру арқылы
ойлау-ын да дамытады. Бастауыш сыныптан бастап-ак бала-ларды оқу материалын
түсініп және игеріп қана қой-май, кызықтыратын мәселелеріне өздеріне жауап
та-буға уйрету қажет. Бұны балалар алғаш мұғалімнің көмегімен, содан кейін
өз бетінше орындайтын болады. Мұғалім алғашкы күннен бастап шәкіртін ойлай
білуге үйретіп, сабақты түсіңціруге асыклай, оқушының өзінің ойлауына
мүмкіндік берген жөн.
Окыту үдісінде оқушының "ойлау" кабілетімен қатар "белсенділігін" дамыту
педагогикада басымды ба-ғыт болып есептеледі. Оқушылардың оқу үрдісіндегі
белсенділігі, өз бетінше білімді игеру дәрежелері педагогика зерттеулерінде
және мектеп тәжірибесівде үнемі басты проблеманың бірі болып кала береді.
Ѳйткені мұғалім әрекеті оқушыларға негізделеді. Білім беру үрдісі кай кезде
де әрбір адамның жалпы дамуын кең ауқымда камтамасыз ету шарт. Сабақты
мұғалім түсіндіріп, оқушылар тындап, сұрағына жауап беріп
жоспар бойынша оқу формасына калыптасып алғанбыз. Бұл түрдегі сабак,
баланың ойлануына, ой жүйесінің дамуына көп мүмкіндік бермейді.
Әлеуметтік тұрғыда адамның белсенділігі және дербестігі оның еңбегінің
жемістігін айқындайды және тапкырлығының мәнін кұрайды. Сондықтан оқушылар-
да осы касиеттің пайда болуын тудыру — әр ұстаздың негізгі міндеттерінің
бірі болып есептеледі.
Т.Шамова белсенділіктің негізгі ролін ескере оты-рып, оны жеке дидактикалық
категорияға беліп карас-тырады. Шын мәнінде саналылык пен белсенділік
принциптері аракатынасын алсак, онда мақсатты белсенділік жете түсінбеген
емес, толык үғынған жағ-дайда болады. Оқушылар белсенді болмаса оқу
үрдісіне толық қатыса алмайды. Ендеше, белсенділік білім мақ-саттарына
жетудің негізгі шарттарының бірі.
Баланың мектеп оқуына психологиялық дайындығын зерттеу
Қазіргі кезде балалар психологиясы ғылымында, мектеп оқуына дайындықтың
мазмүны тек баладағы біліммен, демек интеллектуалдык дайындығымен тұжы-
рымдалмай, оның психикасының сапалы ерекшелігімен, яғни белгілі психикалық
күрылымдардың калыптасуы-меннегізделеді.
Д.Б. Элькониннің айтуы бойынша — "әр жас кезеңінің озіне арналған,
психикалык дамуын тексеретін ерекше мағыналы жүйелі диагностикалық әдістеме
болуы" тиіс. Балалардың психофизиологиялык даму деңгейінің көрсеткіші — ол
баланың кеңістікті ~кабылдау дәрежесі, көру аппаратының дәржесі, қиял
процесінің дәрежесі, қол саусақтарынын икемділігі, соз дыбыстарын таза
шығарып, әр созді анык ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz