Жүйке жүйесінің патофизиологиясы
1 Нерв жүйесі бұзылыстарының этиологиясы
2 НЕРВ ЖҮЙЕСІ БҰЗЫЛЫСТАРЫНЫҢ ЖАЛПЫ
КӨРІНІСТЕРІ
3 ВЕГЕТАТИВТІК НЕРВ ЖҮЙЕСІНІҢ БҰЗЫЛЫСТАРЫ
4 АУЫРУ СЕЗІМІНІҢ ПАТОФИЗИОЛОГИЯСЫ
2 НЕРВ ЖҮЙЕСІ БҰЗЫЛЫСТАРЫНЫҢ ЖАЛПЫ
КӨРІНІСТЕРІ
3 ВЕГЕТАТИВТІК НЕРВ ЖҮЙЕСІНІҢ БҰЗЫЛЫСТАРЫ
4 АУЫРУ СЕЗІМІНІҢ ПАТОФИЗИОЛОГИЯСЫ
Нерв жүйесі организмнің барлық функциялық жүйелерін, ағзалар мен тіндерін біртұтас бірлікте байланыстыратын, біріктіретін жүйе. Ол ұдайы өзгеріп тұратын сыртқы ортаның ықпалдарына организмнің бейімделу мүмкіншіліктерін қамтамасыз етеді. Сол себептен нерв жүйесінің бұзылыстары организмнің осы бейімделу қабілетінің бұзылыстарына әкеледі. Осының нәтижесінде дамитын көптеген дерттердің негізінде нервтік реттелудің бұзылыстары жатады.
Нерв жүйесінің бұзылыстарына әкелетін себептік ықпалдар экзогендік және эндогендік болып екі үлкен топқа бөлінеді. Экзогендік себептік ықпалдарға:биологиялық (микробтар мен вирустар және олардың уыттары), химиялық (улы заттар, металдар, этил немесе метил спирттері, кейбір дәрі-дәрмектер, мәселен стрихнин, хлороформ, кураре ж. б., гипоксия), физикалық (барометрлік қысым, иондағыш сәулелер, ыстық немесе суық температуралар, электр ағыны, электромагниттік толқындар ж. б.) механикалық (жарақат, ми шайқалысы), психогендік (жан-күйзелістері, жағымсыз эмоциялар) ықпалдар жатады. Сонымен бірге нерв жүйесінің бұзылыстары адамның ішетін тағамында витаминдердің аздығынан, әсіресе жас балалардың тамағында нәруыздардың (протеиндердің) жетіспеуінен дамуы мүмкін. Бұл келтірілген себептік ықпалдармен бірге адам үшін сөздің маңызы өте үлкен. Бір ауыз сөзбен адамның жанын жаралауға немесе науқас адамға дем беріп, сауықтыруға болады.
Нерв жүйесінің бұзылыстарына әкелетін себептік ықпалдар экзогендік және эндогендік болып екі үлкен топқа бөлінеді. Экзогендік себептік ықпалдарға:биологиялық (микробтар мен вирустар және олардың уыттары), химиялық (улы заттар, металдар, этил немесе метил спирттері, кейбір дәрі-дәрмектер, мәселен стрихнин, хлороформ, кураре ж. б., гипоксия), физикалық (барометрлік қысым, иондағыш сәулелер, ыстық немесе суық температуралар, электр ағыны, электромагниттік толқындар ж. б.) механикалық (жарақат, ми шайқалысы), психогендік (жан-күйзелістері, жағымсыз эмоциялар) ықпалдар жатады. Сонымен бірге нерв жүйесінің бұзылыстары адамның ішетін тағамында витаминдердің аздығынан, әсіресе жас балалардың тамағында нәруыздардың (протеиндердің) жетіспеуінен дамуы мүмкін. Бұл келтірілген себептік ықпалдармен бірге адам үшін сөздің маңызы өте үлкен. Бір ауыз сөзбен адамның жанын жаралауға немесе науқас адамға дем беріп, сауықтыруға болады.
Жүйке жүйесінің патофизиологиясы.
Нерв жүйесі организмнің барлық функциялық жүйелерін, ағзалар мен
тіндерін біртұтас бірлікте байланыстыратын, біріктіретін жүйе. Ол ұдайы
өзгеріп тұратын сыртқы ортаның ықпалдарына организмнің бейімделу
мүмкіншіліктерін қамтамасыз етеді. Сол себептен нерв жүйесінің бұзылыстары
организмнің осы бейімделу қабілетінің бұзылыстарына әкеледі. Осының
нәтижесінде дамитын көптеген дерттердің негізінде нервтік реттелудің
бұзылыстары жатады.
Нерв жүйесі бұзылыстарының этиологиясы.
Нерв жүйесінің бұзылыстарына әкелетін себептік ықпалдар экзогендік және
эндогендік болып екі үлкен топқа бөлінеді. Экзогендік себептік
ықпалдарға:биологиялық (микробтар мен вирустар және олардың уыттары),
химиялық (улы заттар, металдар, этил немесе метил спирттері, кейбір дәрі-
дәрмектер, мәселен стрихнин, хлороформ, кураре ж. б., гипоксия),
физикалық (барометрлік қысым, иондағыш сәулелер, ыстық немесе суық
температуралар, электр ағыны, электромагниттік толқындар ж. б.) механикалық
(жарақат, ми шайқалысы), психогендік (жан-күйзелістері, жағымсыз эмоциялар)
ықпалдар жатады. Сонымен бірге нерв жүйесінің бұзылыстары адамның ішетін
тағамында витаминдердің аздығынан, әсіресе жас балалардың тамағында
нәруыздардың (протеиндердің) жетіспеуінен дамуы мүмкін. Бұл келтірілген
себептік ықпалдармен бірге адам үшін сөздің маңызы өте үлкен. Бір ауыз
сөзбен адамның жанын жаралауға немесе науқас адамға дем беріп, сауықтыруға
болады.
Эндогендік ықпалдар туа біткен немесе жүре пайда болған болып бөлінеді.
Туа біткен эндогендік себептік ықпалдарға тұқым қуалайтын нерв жүйесінің
аурулары (Даун ауруы, фенилкетонурия, шизофрения, эпилепсия, микроцефалия
т. с. с.) және нәресте басының туылу кезіндегі жарақаттанулары жатады. Жүре
пайда болған эндогендік ықпалдарға мида қан-айналымының бұзылыстары (ми
тамырларының спазмы, тромбозы немесе эмболиясы, қан құйылу), өспе өсуі,
эндокриндік дерттер (қантты диабет, туа біткен гипотиреоз, тиреотоксикоз ж.
б.), аутоиммундық үрдістер ж. б. жатады. Бұл көрсетілгендерден басқа нерв
жүйесі нервтік-рефлекстік (травмалық шок), шартты-рефлекстік жолдармен
бұзылулары мүмкін.
Жоғарыда көрсетілген себептік ықпалдардың әсерлері олардың
қарқынынан және әсер ету ұзақтығына байланысты. Кейде әлсіз әсерлер ұзақ
мерзімде әсер еткенде нерв жүйесінде көрнекті өзгерістер дамуы мүмкін. Бұл
кезде ұзаққа созылған әсерлердің жиынтық өлшемі (дозасы) сол ықпалдың бір
рет әсер еткен өлшемінен кем болады.
НЕРВ ЖҮЙЕСІ БҰЗЫЛЫСТАРЫНЫҢ ЖАЛПЫ
КӨРІНІСТЕРІ
Нерв жүйесінің бұзылыстары тежелудің тапшылығымен, денервациялық және
деафферентациялық синдромдармен, нервтердің нәрленістік (трофикалық)
қызметтерінің өзгерістерімен көрінеді.
1. Тежелудің тапшылығы. Нерв жүйесінің қызметтері екі қарама-қарсы қозу
және тежелу үрдістерімен қамтамасыз етіледі. Қалыпты жағдайда нерв
жүйесінің жоғарғы бөліктері төменгі бөліктеріне, нервтелетін ағзалар мен
тіндерге тежеуші әсер етіп тұрады.
Дерт туындататын әсерлерге тежелу механизмдері өте сезімтал келеді.
Сондықтан ОЖЖ-де ең алдымен тежелу үрдістері бұзылады, қалыпты тежелудің
тапшылығы дамиды. Осыдан күшейген дерттік қозу ошақтары пайда болады.
Мысалы, мидың сыртқы қыртысының қызметі бүлінуінде (инсульт) оның тежеуші
әсерінен жұлын орталықтары шығып кетуден қол бүгіліп, аяқ еттерінің жазылып
жиырылып қалуы (Вернике — Манн кейпі) пайда болады. Мидың жұлынға тежеуші
әсері болмауынан жұлында патологиялық рефлекстердің бақылаудан шығып кетуі
байқалады. Осыдан Бибинский рефлексі, емізік, қамту рефлекстері ересек
адамдарда пайда болады. Бұл рефлекстер әдетте жаңа туған балаларда болады,
ал артынан ОЖЖ жоғары бөліктерінің жетілуіне байланысты олардың реттеуші
әсерлерімен тежеліп, ересек адамдарда болмайды. Нейрондардың гендік
құралдары тежелуден шығып кетсе жасуша мембраналарында нейромедиаторларды
қабылдайтын көптеген артық рецепторлар пайда болады (шизофрения, Гентингтон
хореясы ж. б.). Осы рецепторлардың артық қоздырылуы бұл дерттердің
клиникалық көріністеріне (сандырақ, елес, бұлшық еттердің бірікпей
жиырылулары немесе кейбір ет топтарының сіресіп қалуы т. с. с.) әкеледі.
2. Денервациялық синдром. Постсинапстық нейрондарда, ағзалар мен
тіндерде нерв әсерлері болмауынан пайда болатын өзгерістердің жиынтығын
денервациялық синдром деп атайды. Бұл синдром бұлшық еттердің тұтасып
бірікпей жеке талшықтарының жиырылулары байқалады.
3. Деафферентация. Ми нейронына шеткі тіндерден немесе шеткі
нейрондардан түсетін серпіндер афференттік серпіндер деп аталады. Бұл
серпіндердің болмауы нейронның деафферентациясы делінеді. Деафферентация
нейронға серпіндердің өтуі тоқталуында (нерв жолдары үзілгенінде,
пресинапстық аяқшалармеп нейромедиаторлар шығуы бұзылғанында) немесе
постсинапстық нейронда нейромедиаторлардың әсерлерін қабылдайтын
рецепторлар тежелгенінде (уыттар, ... жалғасы
Нерв жүйесі организмнің барлық функциялық жүйелерін, ағзалар мен
тіндерін біртұтас бірлікте байланыстыратын, біріктіретін жүйе. Ол ұдайы
өзгеріп тұратын сыртқы ортаның ықпалдарына организмнің бейімделу
мүмкіншіліктерін қамтамасыз етеді. Сол себептен нерв жүйесінің бұзылыстары
организмнің осы бейімделу қабілетінің бұзылыстарына әкеледі. Осының
нәтижесінде дамитын көптеген дерттердің негізінде нервтік реттелудің
бұзылыстары жатады.
Нерв жүйесі бұзылыстарының этиологиясы.
Нерв жүйесінің бұзылыстарына әкелетін себептік ықпалдар экзогендік және
эндогендік болып екі үлкен топқа бөлінеді. Экзогендік себептік
ықпалдарға:биологиялық (микробтар мен вирустар және олардың уыттары),
химиялық (улы заттар, металдар, этил немесе метил спирттері, кейбір дәрі-
дәрмектер, мәселен стрихнин, хлороформ, кураре ж. б., гипоксия),
физикалық (барометрлік қысым, иондағыш сәулелер, ыстық немесе суық
температуралар, электр ағыны, электромагниттік толқындар ж. б.) механикалық
(жарақат, ми шайқалысы), психогендік (жан-күйзелістері, жағымсыз эмоциялар)
ықпалдар жатады. Сонымен бірге нерв жүйесінің бұзылыстары адамның ішетін
тағамында витаминдердің аздығынан, әсіресе жас балалардың тамағында
нәруыздардың (протеиндердің) жетіспеуінен дамуы мүмкін. Бұл келтірілген
себептік ықпалдармен бірге адам үшін сөздің маңызы өте үлкен. Бір ауыз
сөзбен адамның жанын жаралауға немесе науқас адамға дем беріп, сауықтыруға
болады.
Эндогендік ықпалдар туа біткен немесе жүре пайда болған болып бөлінеді.
Туа біткен эндогендік себептік ықпалдарға тұқым қуалайтын нерв жүйесінің
аурулары (Даун ауруы, фенилкетонурия, шизофрения, эпилепсия, микроцефалия
т. с. с.) және нәресте басының туылу кезіндегі жарақаттанулары жатады. Жүре
пайда болған эндогендік ықпалдарға мида қан-айналымының бұзылыстары (ми
тамырларының спазмы, тромбозы немесе эмболиясы, қан құйылу), өспе өсуі,
эндокриндік дерттер (қантты диабет, туа біткен гипотиреоз, тиреотоксикоз ж.
б.), аутоиммундық үрдістер ж. б. жатады. Бұл көрсетілгендерден басқа нерв
жүйесі нервтік-рефлекстік (травмалық шок), шартты-рефлекстік жолдармен
бұзылулары мүмкін.
Жоғарыда көрсетілген себептік ықпалдардың әсерлері олардың
қарқынынан және әсер ету ұзақтығына байланысты. Кейде әлсіз әсерлер ұзақ
мерзімде әсер еткенде нерв жүйесінде көрнекті өзгерістер дамуы мүмкін. Бұл
кезде ұзаққа созылған әсерлердің жиынтық өлшемі (дозасы) сол ықпалдың бір
рет әсер еткен өлшемінен кем болады.
НЕРВ ЖҮЙЕСІ БҰЗЫЛЫСТАРЫНЫҢ ЖАЛПЫ
КӨРІНІСТЕРІ
Нерв жүйесінің бұзылыстары тежелудің тапшылығымен, денервациялық және
деафферентациялық синдромдармен, нервтердің нәрленістік (трофикалық)
қызметтерінің өзгерістерімен көрінеді.
1. Тежелудің тапшылығы. Нерв жүйесінің қызметтері екі қарама-қарсы қозу
және тежелу үрдістерімен қамтамасыз етіледі. Қалыпты жағдайда нерв
жүйесінің жоғарғы бөліктері төменгі бөліктеріне, нервтелетін ағзалар мен
тіндерге тежеуші әсер етіп тұрады.
Дерт туындататын әсерлерге тежелу механизмдері өте сезімтал келеді.
Сондықтан ОЖЖ-де ең алдымен тежелу үрдістері бұзылады, қалыпты тежелудің
тапшылығы дамиды. Осыдан күшейген дерттік қозу ошақтары пайда болады.
Мысалы, мидың сыртқы қыртысының қызметі бүлінуінде (инсульт) оның тежеуші
әсерінен жұлын орталықтары шығып кетуден қол бүгіліп, аяқ еттерінің жазылып
жиырылып қалуы (Вернике — Манн кейпі) пайда болады. Мидың жұлынға тежеуші
әсері болмауынан жұлында патологиялық рефлекстердің бақылаудан шығып кетуі
байқалады. Осыдан Бибинский рефлексі, емізік, қамту рефлекстері ересек
адамдарда пайда болады. Бұл рефлекстер әдетте жаңа туған балаларда болады,
ал артынан ОЖЖ жоғары бөліктерінің жетілуіне байланысты олардың реттеуші
әсерлерімен тежеліп, ересек адамдарда болмайды. Нейрондардың гендік
құралдары тежелуден шығып кетсе жасуша мембраналарында нейромедиаторларды
қабылдайтын көптеген артық рецепторлар пайда болады (шизофрения, Гентингтон
хореясы ж. б.). Осы рецепторлардың артық қоздырылуы бұл дерттердің
клиникалық көріністеріне (сандырақ, елес, бұлшық еттердің бірікпей
жиырылулары немесе кейбір ет топтарының сіресіп қалуы т. с. с.) әкеледі.
2. Денервациялық синдром. Постсинапстық нейрондарда, ағзалар мен
тіндерде нерв әсерлері болмауынан пайда болатын өзгерістердің жиынтығын
денервациялық синдром деп атайды. Бұл синдром бұлшық еттердің тұтасып
бірікпей жеке талшықтарының жиырылулары байқалады.
3. Деафферентация. Ми нейронына шеткі тіндерден немесе шеткі
нейрондардан түсетін серпіндер афференттік серпіндер деп аталады. Бұл
серпіндердің болмауы нейронның деафферентациясы делінеді. Деафферентация
нейронға серпіндердің өтуі тоқталуында (нерв жолдары үзілгенінде,
пресинапстық аяқшалармеп нейромедиаторлар шығуы бұзылғанында) немесе
постсинапстық нейронда нейромедиаторлардың әсерлерін қабылдайтын
рецепторлар тежелгенінде (уыттар, ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz