Әлеуметтік экология ғылымының зерттеу обьектілері

Жоспар
Кіріспе

1.Әлеуметтік экология пәні
2.Әлеуметтік экология ғылымының зерттеу обьектілері
3.Әлеуметтік экология ғылымының міндеттері

Тақырыптың қысқаша мазмұны: Адамдарда экологиялық білім мен ойлардың пайда болуы мен дамуы терең ескі заманға тамырын жібереді. Қоршаған орта туралы және онымен қарым-қатынас сипаты туралы білім адамзат пайда болғаннан бастау алады. Адамның өмір сүру жағдайы өздері аулайтын жануарлар туралы, жемістерді жинау арқылы пайдалы және пайдасыз екендігі туралы ақпараттар жинады. Жарты млн жыл бұрын адамзат өздері жинап жеген тамақтары туралы мәліметтерді біоген. Сол кездерде табиғи көздерді жағу арқылы термикалық процессетрді қолданғанда тамақтың физикалық сапасы өзгеретіндігін білген. Біртіндеп адамда әр түрлі табиғи материалдар туралы және оларды қолдану ерекшеліктері туралы мәліметтер жинақтала бастады. Шамамен 150 мың жыл бұрын адамдар өздері отты жағуды, баспана тұрғызуды, ауа-райының нашарлауы мен жауларынан қорғануды игере бастаған.
Бэд 8 мыңжылдықта Азияда жерді әр түрлі әдістермен игеріп, ауылшаруашылық мәдени өсімдіктерді өсіруге қол жеткен.
6-2 мыңжылдықта болған. Қоршаған орта туралы ғылыми ойлардың прогрессі антика эпохасына келеді (бэд 7-5ғ). Көне Греция мен Рим ойшылдары Жердегі өмірдің пайда болуы туралы қызуғышылықтары ерекше болды.
Анаксагор көнегректік философ, математик, астроном (бэд500-428 ж)-тіршіліктің пайда болуын сансыз,шексіз заттар ұрықтар элементімен байланыстырады. Олар ретсіз орналасып хаос түзеді, бірақ әлемдік сана оларды қозғалысқа енгізіп, белгілі бір ретпен орналастырады, нәтижесінде біртектес элементтер жабысып, ал әр тектес элементтері бөлінеді де, жер мен заттарды құраған деген теорияны шығарған.
Эмпедокл көнегректік философ және дәрігер (бэд 487-424 ж) оның ойынша алдымен жерден өсімдіктер соңынан жануарлар пайда болған деген теорияны ұстанады. Нәтижесінде бір – бірімен қосылып, күрделі ағзаларды түзген, олардан өміршеңдері тірі қалып, ұрпақ берген. Оның пікірінше осы жолмен адам пайда болған деседі.
Аристотель ұлы философ, энциклопедист (бэд 384-322 ж) алғашқы жануарлардың жіктелуін берген.
Әлеуметтік экология терминінің пайда болуы Чикаго мектебі әлеуметтік психологтарының- Р.Парк пен Е.Берджеске тәуелді. Авторлар 1921ж адам экологиясы түсінігі ретінде қолданған. Әлееуметтік экология терминіне 1927ж Р.Мак-Кензил оны адамдарды территориалдық және уақыттық қатынаста сипаттаушы және селективті, таратушы, аккомодациялық күштері әсер ететін ғылым ретінде сипаттады.
Әлеуметтік экология – бұл қоғам мен табиғаттың, адам мен оның өмір сүру ортасы арасындағы мамандандырылған байланысты эмпирикалық зерттеуші және теориялық жинақтаушы ғылыми пән.
Экологиялық пәндер қаншалықты әр алуан болғанымен, осы күнгі экологияның барлық бағыттарының негізінде ағзалардың қоршаған ортамен қарым-қатынасы туралы іргелі идеялар жатыр. Экология іргелі биологиялық пән ретінде барлық тірі ағзалардың өзара және табиғи ортамен әсерлесуін зерттейтін болса, әлеуметтік экология тіршілік иелерінің бір ғана түрінің саналы адамның – оның қоғамдық және шаруашылықтық дамуының әр түрлі кезеңдеріндегі табиғатпен жүйелі байланыстарын зерттейді деп аталатын ауқымды тармағының бір бөлігі болып табылады.

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 19 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:.
1.Әлеуметтік экология пәні
2.Әлеуметтік экология ғылымының зерттеу обьектілері
3.Әлеуметтік экология ғылымының міндеттері
Тақырыптың қысқаша мазмұны: Адамдарда экологиялық білім мен ойлардың пайда
болуы мен дамуы терең ескі заманға тамырын жібереді. Қоршаған орта туралы
және онымен қарым-қатынас сипаты туралы білім адамзат пайда болғаннан
бастау алады. Адамның өмір сүру жағдайы өздері аулайтын жануарлар туралы,
жемістерді жинау арқылы пайдалы және пайдасыз екендігі туралы ақпараттар
жинады. Жарты млн жыл бұрын адамзат өздері жинап жеген тамақтары туралы
мәліметтерді біоген. Сол кездерде табиғи көздерді жағу арқылы термикалық
процессетрді қолданғанда тамақтың физикалық сапасы өзгеретіндігін білген.
Біртіндеп адамда әр түрлі табиғи материалдар туралы және оларды қолдану
ерекшеліктері туралы мәліметтер жинақтала бастады. Шамамен 150 мың жыл
бұрын адамдар өздері отты жағуды, баспана тұрғызуды, ауа-райының нашарлауы
мен жауларынан қорғануды игере бастаған.
Бэд 8 мыңжылдықта Азияда жерді әр түрлі әдістермен игеріп, ауылшаруашылық
мәдени өсімдіктерді өсіруге қол жеткен.
Орталық Европа елдерінде осындай түрлі аграрлы революция бэд

6-2 мыңжылдықта болған.
Қоршаған орта туралы ғылыми ойлардың прогрессі антика эпохасына келеді
(бэд 7-5ғ). Көне Греция мен Рим ойшылдары Жердегі өмірдің пайда болуы
туралы қызуғышылықтары ерекше болды.
Анаксагор көнегректік философ, математик, астроном (бэд500-428 ж)-
тіршіліктің пайда болуын сансыз,шексіз заттар ұрықтар элементімен
байланыстырады. Олар ретсіз орналасып хаос түзеді, бірақ әлемдік сана
оларды қозғалысқа енгізіп, белгілі бір ретпен орналастырады, нәтижесінде
біртектес элементтер жабысып, ал әр тектес элементтері бөлінеді де, жер
мен заттарды құраған деген теорияны шығарған.
Эмпедокл көнегректік философ және дәрігер (бэд 487-424 ж) оның ойынша
алдымен жерден өсімдіктер соңынан жануарлар пайда болған деген теорияны
ұстанады. Нәтижесінде бір – бірімен қосылып, күрделі ағзаларды түзген,
олардан өміршеңдері тірі қалып, ұрпақ берген. Оның пікірінше осы жолмен
адам пайда болған деседі.
Аристотель ұлы философ, энциклопедист (бэд 384-322 ж) алғашқы жануарлардың
жіктелуін берген.
Әлеуметтік экология терминінің пайда болуы Чикаго мектебі әлеуметтік
психологтарының- Р.Парк пен Е.Берджеске тәуелді. Авторлар 1921ж адам
экологиясы түсінігі ретінде қолданған. Әлееуметтік экология терминіне
1927ж Р.Мак-Кензил оны адамдарды территориалдық және уақыттық қатынаста
сипаттаушы және селективті, таратушы, аккомодациялық күштері әсер ететін
ғылым ретінде сипаттады.
Әлеуметтік экология – бұл қоғам мен табиғаттың, адам мен оның өмір сүру
ортасы арасындағы мамандандырылған байланысты эмпирикалық зерттеуші және
теориялық жинақтаушы ғылыми пән.
Экологиялық пәндер қаншалықты әр алуан болғанымен, осы күнгі экологияның
барлық бағыттарының негізінде ағзалардың қоршаған ортамен қарым-қатынасы
туралы іргелі идеялар жатыр. Экология іргелі биологиялық пән ретінде
барлық тірі ағзалардың өзара және табиғи ортамен әсерлесуін зерттейтін
болса, әлеуметтік экология тіршілік иелерінің бір ғана түрінің саналы
адамның – оның қоғамдық және шаруашылықтық дамуының әр түрлі
кезеңдеріндегі табиғатпен жүйелі байланыстарын зерттейді деп аталатын
ауқымды тармағының бір бөлігі болып табылады.
Бастапқыда ортаның селективтік,дистрибьютивтік (реттеушілік) және
аккомодациялық (бейімдеушілік) күштері әсер ететін, адамдардың
террториалдық және уақыттық қарым-қатынастары жөніндегі ғылым ретінде
дүниеге келген әлеуметтік экология, қалыптасу мен өзін таныстырудың ұзақ
жолын жүріп өтті. Өткен ғасырдың аяғына таман әлеуметтік экологияның екі
түрлі анықтамасы қалыптасты: тар мағынада оны адамзат қоғамының қоршаған
табиғи ортамен әсерлесуі жайындағы ғылым, ал кең мағынада- жеке адамның
және адамзат қоғамының табиғи, әлеуметтік және мәдени ортамен әсерлесуі
жайындағы ғылым деп түсінеді. Бұл анықтамалардың екеуінің де түйіні –
адамның қоршаған ортамен қарым-қатынасын зерттеу. Кез келген экожүйенің ,
соның ішінде әлеуметтік экожүйенің де, оңтайлы күйі гомеостаз, яғни сыртқы
ұйытқыларға қарсыласуы және динамикалық тепе-теңдікті сақтауға
қабілеттілігі болып табылады.Экожүйелердегі адамның өзіндік рольінің
ерекшелігі- бір мезгілде осындай тепе-теңдіктік обьекті және тепетеңдікті
субьекті болып табылады. Әлеуметтік экология жаратылысы ерекше обьекттердің
– екінші табиғаттың қызмет атқару тенднецияларын зерттейді. Көпшілік
жағдайларда осы екінші табиғаттың болуы, әлеуметтік – экологиялық зерттеу
обьектілері болып табылатын экологиялық проблемаларды туындатады.

Ғаламшар халқының күрт өсуі, табиғи ресурстардың сарқылуы, адамның тіршілік
ету ортасының өнеркәсіп және ауыл шаруашылығы өндірісінің қалдықтармен
ластануы, табиғи ландшафттардың бұзылуы, түр әралуандығының кемуі сияқты
мәселелердің асқынып кетуі қоғамның экологиялық сипаттағы шынайы мәліметтер
алуға және адамзат қоғамының жуық арадағы және келешектегі даму жолдары
жайлы мағұлмат алуға ұмтылуына себепкер болады.
Әлеуметтік экологияның қазіргі заманғы парадигмасы- орнықты даму
концепциясымен үндеседі. Бұл концепция дамуды адамзаттың қазіргі заманғы
мұқтаждықтарын өтей отырып, келешек ұрпақтардың сыбағасына нұқсан
келтірмеу, олардың өзінің өмірлік қажеттіктерін өтеу мүмкіншіліктеріне
қауіп төндірмеу деп түсінеді.
Әлеуметтік экологияның басты мақсаты- адам мен қоршаған ортаның жүйелі
байланысының болуын оптималдандыру. Адам осы сферада адамның ірі
контингенттерін жасайтын социум ретінде енеді.
Курстың міндеттері:
- әлеуметтік экологияның экологиялық пәндер арасындағы орныны анықтау;
- адамзатты өркениетінің дамуының қазіргі кезеңіндегі әлеуметтік
экологияның сұранысқа ие болу себептерін ашып көрссету;
- адамның өзінің тіршілік ету ортасымен әсерлесуінің жалпы заңдылықтарын
ашып көрсету;
- білім алушыларды биосфераның және адамзаттың өркениетінің дасмуының
оптимистік және пессимистік модельдерімен таныстыру;
- әр түрлі деңгейдегі биологиялық және геоэкологиялық жүйелердің
орнықты қызмет атқаруының заңдылықтары жөнінде білім беру;
- халықаралық және мемлекеттік институттардың жер биосферасы мен оның
жекелеген бөліктерінің орнықтылығын қамтамасыз етуге бағытталған
қызметін көрсету
Өзін тексеруге арналған тапсырмалар:
1.Дағдарыс туралы ұғым
2.Тіршіліктің пайда болуы туралы теориялар
Әдебиеттер: 1,2,3,11

2-тақырып. Әлеуметтік экологияның даму кезеңдері.
Мақсаты: Әлеуметтік экологияның функцияларын қарастыру
Жоспар:
1.Әлеуметтік экологияның даму кезеңдері.
2.Эмпирикалық кезең.
3.Модельдік кезең ұғымдары.
4.Әлеуметтік экологияның функциялары
Тақырыптың қысқаша мазмұны: Әлеуметтік экология терминінің пайда болуы
Чикаго мектебі әлеуметтік психологтарының- Р.Парк пен Е.Берджеске тәуелді.
Авторлар 1921ж адам экологиясы түсінігі ретінде қолданған. Әлеуметтік
экология түсінігі биологиялық, әлеуметтік көзқарастар мен сипаттар деп
қарастырылған. Әлееуметтік экология терминіне 1927ж Р.Мак-Кензил оны
адамдарды территориалдық және уақыттық қатынаста сипаттаушы және
селективті, таратушы, аккомодациялық күштері әсер ететін ғылым ретінде
сипаттады. Басында батыстың ғылымында адам экологиясы түсінігіне енгенімен
әлеуметтік экология терминінің өзі тұратын қоршаған орта мен адамның
қарым-қатынасы бағытында дамитындығы дұрыс көзқарас. Адам экологиясы деп
қарастырылу әлеуметтік экологияның пән ретінде дербес, гуманитарлы
бағытталуына қиыншылықтар келтірген. Бірақ та әэ қала экологиясы деп
қатысты жеке қарастырылды. Д.Ж.Марковичтің айтуынша әэ біртіндеп өзінің
әдістемелік аппаратын қалыптастырып, уақыттық-кеңістіктік аралықта
әлеуметтік география мен дистрибуцияның экономикалық теориясын қамтыды.
Әлеуметтік экологияның биоэкологиядан бөлініп дамуының прогрессті кезеңі
60 жылдар болды. Бұған тіреу болған 1966ж Әлемдік әлеуметтанушылардың
конгресі болды. Ал 1970ж Варне қаласындағы әлеуметтанушыларды біріктірген
әлеуметтік экология мәселелерін қарастыратын зерттеуші комитет құру болған.
Әлеуметтік экология ғылымының Ресейде дамуына Э.Гирусов, А.Кочергин,
Ю.Марков, Н.Реймерс, С.Соломина т.б. еңбек еткен. Қазіргі замандағы
этапында әлеуметтік экологияның тұрақтануына байланысты зерттеушілердің
алдындағы оның пән ретінде қалыптасуы. Мектеп оқушыларына арналған
А.Ошмарина мен В.Ошмаринаның Экология сөздігінде әлеуметтік экологияның
2 нұсқасы берілген: тар мағынада оны адамзат қоғамының қоршаған табиғи
ортамен қарым-қатынасы туралы ғылым делінсе, кең мағынада жеке адам мен
адамзаттық қоғамның табиғи, әлеуметтік, мәдени ортамен байланысы туралы
ғылым делінген. Осы жүктемемен В. Бухвалов, Л.Богданова келіссе,
Н.Агаджанян, В.Казначеев, Н.Реймерс келіспеді, олардың айтуынша, бұл ғылым
антропожүйенің биосферамен , сондай-ақ адамзат қоғамының ішкі биосоцалдық
ұйымдарымен қатынастарының сұрақтарын қамтиды.

Д.Ж.Марковичтің ойынша, қазіргі заманғы әлеуметтік экологияның зерттеу
обьектісі-жеке әлеуметтану мен адам мен қоршаған ортасының арасындағы
мамандандырылған байланысы. Тапсырмалары: тіршілік ету ортасының ,яғни
табиғи және жалпы факторлардың адамға әсері, адамның қоршаған ортаға
әсері, назар аударуы.
Әлеуметтік экологияның функцияларын атайды: табиғат қорғаушы,
прагматикалық, болжамдық, дүниетанымдық, әдістемелік.
Табиғат қорғаушы функциясы:
1. Адамның табиғи және әлеуметтік ортамен қарым-қатынасы
2. Экологиялық демографияның, миграциялық процесстердің, денсаулықты
сақтау, қоршаған ортаның факторларының адамға әсері
3. Адамдарды табиғи апаттрадан қорғау
4. Табиғатты адамның варварлық қатынасынан қорғау
Теориялық функция- қоғамның , адамның және табиғаттың әр түрлі
экологиялық кезеңдеріндегі экологиялық дамуының негізгі концептуалды
парадигмаларын (мысалдар) қарастырады. Мысалға ҚР экологиялық
қауіпсіздік концепциясын айтады. Экологиялық қауіптіліктің негізі
экономика дамуының, технологияның артта қалуының, антропогенді
апаттардың салдарынан адамның тіршілік ортасының бұзылуы. ӘЭ
прагматикалық функциясы эколог кадрлардың мамандандыруды арттыруды
қолдайды. Басқа кезеңдердей емес, қазіргі кезде эколог-
профессионалдарды дайындау, әлеуметтік орта мен табиғи орта бағытында
экологиялық-құқтық мәдениетті дамыту қажеттілігі зор. Осы салада
мемлекетаралық қатынастарды күшейту, квалификациялы сараптамаларды,
бақылау жүргізе білу, бірлестіктік модель құру қажеттілігі.
Адам- қоғам- табиғат қатынасында басты рольді болжамдық функция
атқарады. Ол ғаламшардағы адамның болуының болашақтық және жеке
жетістіктерін болжамды анықтайды, адамдардың табиғи апаттарды
болдырмауын қадағалайды.
Өзін тексеруге арналған тапсырмалар:
Әлеуметтік экологияның функцияларын атайды:
1.табиғат қорғаушы;
2.прагматикалық;
3.болжамдық;
4.дүниетанымдық;
5.әдістемелік.
Әдебиеттер: 1,4,5,6,8,14

3-тақырып. Қоғам мен табиғаттың өркениет тарихындағы қатынасы: тарихи
аспект.
Мақсаты: Қоғам мен табиғаттың қатынасын тарихи салада зерттеуді ұйымдастыру
Жоспар:
1.Аулаулық-жинаулық мәдениет;
2.Аграрлы мәдениет;
3.Индустриалды қоғам;
4.Постиндустриалды қоғам (ноосфера)
Тақырыптың қысқаша мазмұны: 1.Қоғамның, адамның және табиғаттың қарым-
қатынасының қазіргі заманғы мәселелерін тереңірек түсіну үшін өткенге көз
жүгіртіп, қоғамның дамуының әр бір кезеңінде осы қатынастар қалай
дамығандығын мақсатты түрде зерттеу керек. Алғашқы кезеңде осы бағытта
ғылыми зерттеулер антикалық кезеңнің – Анаксимандр, Эмпедокл, Лукреций
тұсына сәйкес келеді. Осы зеррттеудің нақты жарылысы- ХІХ –ХХ ғ басында
адамның пайда болуын зерттеуші археологиялық ашылулармен толықты
Шаафгаузен, Ларте, Дюбуа, Дарт т.б., ал эмпирикалық материалдардың
жинақталуы эволюциалық Гексли, дарвин, Геккель, және тарихи-мәдени
Морган, Тайлор, Леви-Брюль антропологияларының негіздерін қалаған.
Шаруашылықтық- мәдениеттік факторға негізделе отырып, оғам мен табиғаттың
қатынасының 4 эпохасын бөледі:
1. Аулау мен жинау мәдениеті
3.Аграрлық мәдениет
4.Индустриалдық қоғамның дамуының кезеңі
5.Постиндустриалды кезең
2. Антропологтардың жаңа зерттеулері алғашқы, көне қабілетті адам –
homo habilis 2 млн жыл бұрын пайда болған деседі. Ал шамамен 200 мың жыл
бұрын homo sapines пайда болған. Шамамен 10-15 мың жыл бұрын адамзат барлық
ареалдарда таралды. Мезолиттің 10мың жыл бұрын басталуында адамзат саны
3-5 млнға жеткен. Осы периодта халықтың орташа тығыздығы- 0,05 адамкм
квадратына. Адамзат қоғамының пайда болу негізінде палеолиттің барлығында
адам ірі жануарларға аң аулауға бейімделген.

Алексеевтің пікірінше, палеолиттің аулаулы шаруашылығының 2 формасы
болған: ұрлау- қажеттілігіне қарай тағамның түсуін реттеуші мен қуу - аулау
мен табу пайдаланудан жоғары болды. Палеолитті адам бастапқыда ұрлап аң
аулауға мұқтаж болды. Шамамен 10-12 жыл бұрын мұздықтардың қайтуына
байланысты адамға тағам болатын көптеген аңдар тіршілігін өзгертіп,
немесе өліп қалған. Плейстоценнің соңына қарай палеолиттің археологиялық
периодтануы адамзат ерекше байқалатын суықтықпен соқтықты, нәтижесінде
аңдардың жаппай қырылуы болған. Алекссеев осы жағдайдың дамуын экологиялық
кризистің басталуы деп байланыстырады.
4-2,5 млн жыл бұрын адам тегі- австролопитектер қауіпті жануарлар үшін
қару- жарақ жасаған. 200-300 мың жыл бұрын неандерталдық адам тас пышақтар,
егеулер, тас балталар жасаған. 1,9 млн жыл бұрын адамдар баспана салуды
меңгерген. Адам мен басқа жануарлардың экологиялық ерекшелігі отты ойлап
табуы- 300 жыл бұрын шамамен адам отты, найзағайдан, торфтың жануынан ала
бастады, ал 150 мың жыл бұрын отты өздері жағуды меңгерген.
3. Аграрлық период мал асырау мен жерді өңдеуден басталады. Алғашқы жерді
пайдалану 10-11 мың жыл бұрын пайда болды. Осымен қатар иттерді қолдану,
асырау жүрген, Алғашқы жерді өңдеу мен мал асырау Орталық Азия мен Солт
Африкада пайда болған. Осыдан бастап ол Европаға таралған. Аграрлық
мәдениетке өту- неолиттік революция деп аталды. Шамамен 7-8 мың жыл бұрын
астық тұқымдастар- күріш, бұршақ, фасоль, лен игерілген. Тағам үшін
қолданылатын аңдар 12-10 жыл бұрын қолға үйретілді.
4. Индустриалды кезең 18 ғасырда баталған. Бұл кезең тігін мен машина
жасаудан және ауыл шаруашылығының машиналарын жасаумен байланысты. Бұл
маиналардың болуы ауылшаруашылығының жедел дамуын қамтамасыз етеді. 19 ғ
пайдалы қазбалар игеріле бастаған, темір рудалары мен көмір. Көмір чугунды
алуда қолданылған. П.Кусси бойынша, экономикалық даму осы кезеңді қамтиды.
Осы периодта адамзат үшін аурулардың вакциналары қолданыла бастады.
Алғашқы вакциналық егулерді Пастер, Беринг, Китасато, П.Ру, Кальтмет,
Боррель, Дженнер ойлап тапқан. 18 ғ 2 жартысы мен19 ғ толықтай
жаратылыстану ғылымдарының дамуымен сипатталады. Геккель экология терминін
енгізді.

5. Ф.Бэкон өзі қоғам мен табиғаттың қатынасының дамының ғылыми білімдеріне
ерекше көңіл бөлген. Оның пікірінше аданың кұші табиғаттың заңдарына
бағынбайды. В.Вернадский қазіргі адам ірі күшті геологиялық күш болып
қалыптасып келеді деп жазған.Оның әсер ету мөлшері ғаламдық болып, табиғи
процесстерді өзгерту арқылы экологиялық ауыр жағдайға ұшыратты. Бірақ
В.Вернадский адамның санасының күшіне сенген. Ол ноосфера деп, адамның
әрекеттері саналы болатын биосфераның жаңа сапалы жағдайын сипаттайды.
В.И.Вернадский оқыған лекцияларға таңдана, француз ғалымы математик Э.Леруа
1927 ж ноосфера түсінігін енгізді. Леруаның ойынша, ноосфера дегеніміз
биосфераның жаңаланған геологиялық сатысын айтамыз. Ол осы ойларын жолдасы
геолог- палентолог П.Тейяр де Шарденмен бірге ойлап енгізгенін айтады.
П.Тейяр де Шарден ноосфера туралы өзінің ойларын Адам феномені деген
философиялық кітабында көрсетеді. Бұл кітабында ол ноосфераны жаңа жамылғы,
саналы пласт деп анықтама берген.
В.Вернадскийдің оқытуында, ноосфераны адамзаттың пайда болуы мен
табиғат заңдылықтарын біле отырып, техникаларын дамыту арқылы биосфераға
белгілі әсерлерін тигізетін биосфераның жоғарғы сатысы. Ол тірі материя –
сананы ұстаушы – салмағы бойынша биосфераның аз бөлігін алады деп
белгіліген. Жер бетінде адамның пайда болуы биосфераның жаңа жағдайын-
сана қабатына ноосфераға көшу болып табылады. Адамның санасымен ғылыми
ойларын ескере отырып В.Вернадский келесі түйіндер жасаған:
* ғылыми шығармашылықтың жүргізілуі адамның өзі өмір сүретін
биосфераны өзгертетін күші болды
* ғылыми ойларға сәйкес биосфераның өзгеруі құтылуға келмейтін жағдай
* биосфераның өзгеруі адамның ерігінен тыс табиғи процесс ретінде
жүруде
* өмір сүру ортасы ұйымдасқан қабаты биосфера болса, оған жаңа
фактор адамның ғылыми әрекеттерінің енуі – биосфераның ноосфераға көшуінің
табиғи процессі болып табылады.
.Қазіргі рацинализм деген кітабында академик Н.Н. Моисеев биосфера ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.