1937 жылғы қазақ КСР-нің конституциясы
Жоғарғы Кеңес – 1) бұрынғы Кеңестік Социалистік Республикалар Одағында (КСРО) болған жоғары мемлекеттік билік органы (1936 – 88);
2) бұрынғы КСРО Халық депутаттары съезінің тұрақты жұмыс істеген органы (1988 – 93);
3) КСРО құрамына кірген одақтас республикаларда, оның ішінде Қазақстанда да болған жоғары мемлекеттік билік органы (1937 – 93);
4) бұрынғы Ресей Кеңестік Федеративтік Социалистік Республикасында (РКФСР) Халық депутаттары съезінің тұрақты жұмыс істеген заң шығарушы, өкім жүргізуші және бақылаушы органы (1990 – 93);
5) қазіргі кезде Ресей Федерациясының құрамына енетін бірқатар республикалардағы заң шығарушы органның (парламенттің) атауы.
КСРО Жоғарғы Кеңесі ресми түрде КСРО-дағы мемлекеттік биліктің ең жоғары әрі бірден бір заң шығарушы органы болып саналды. Алайда, ол іс жүзінде Кеңес Одағы Коммунистік партиясының (КОКП) басшылығы қабылдаған шешімдерді құқықтық тұрғыдан қайталап, заңды құжатқа айналдырып отырды. КСРО Жоғарғы Кеңесі депутаттары жалпыға бірдей тең және төте сайлау негізінде, жасырын дауыс беру жолымен төрт жыл мерзімге сайланды. Одақтық заңдар, мемлекеттік, шаруашылық және әлеуметтік-мәдени құрылыстың аса маңызды мәселелері бойынша шешімдер осы Жоғарғы Кеңес қабылдаған ресми құжаттар түрінде күшіне енді.
КСРО Конституциясы бойынша Жоғарғы Кеңестің құзырына, сондай-ақ, КСРО құрамына жаңа республикалар қабылдау, одақтас республикалар арасындағы шекараларға жасалған өзгертулерді бекіту және одақтас республикалардың құрамындағы жаңа автономиялық республикалар мен автономиялық облыстардың құрылымдарын бекіту жатқызылды. КСРО Жоғарғы Кеңесі тең құқылы екі палатадан – Одақ Кеңесі мен Ұлттар Кеңесінен құралды. Одақ Кеңесі КСРО-ның барлық тұрғындарының жалпы мүдделерін, Ұлттар Кеңесі КСРО халықтарының ұлттық ерекшеліктеріне байланысты мүдделерін білдірді.
2) бұрынғы КСРО Халық депутаттары съезінің тұрақты жұмыс істеген органы (1988 – 93);
3) КСРО құрамына кірген одақтас республикаларда, оның ішінде Қазақстанда да болған жоғары мемлекеттік билік органы (1937 – 93);
4) бұрынғы Ресей Кеңестік Федеративтік Социалистік Республикасында (РКФСР) Халық депутаттары съезінің тұрақты жұмыс істеген заң шығарушы, өкім жүргізуші және бақылаушы органы (1990 – 93);
5) қазіргі кезде Ресей Федерациясының құрамына енетін бірқатар республикалардағы заң шығарушы органның (парламенттің) атауы.
КСРО Жоғарғы Кеңесі ресми түрде КСРО-дағы мемлекеттік биліктің ең жоғары әрі бірден бір заң шығарушы органы болып саналды. Алайда, ол іс жүзінде Кеңес Одағы Коммунистік партиясының (КОКП) басшылығы қабылдаған шешімдерді құқықтық тұрғыдан қайталап, заңды құжатқа айналдырып отырды. КСРО Жоғарғы Кеңесі депутаттары жалпыға бірдей тең және төте сайлау негізінде, жасырын дауыс беру жолымен төрт жыл мерзімге сайланды. Одақтық заңдар, мемлекеттік, шаруашылық және әлеуметтік-мәдени құрылыстың аса маңызды мәселелері бойынша шешімдер осы Жоғарғы Кеңес қабылдаған ресми құжаттар түрінде күшіне енді.
КСРО Конституциясы бойынша Жоғарғы Кеңестің құзырына, сондай-ақ, КСРО құрамына жаңа республикалар қабылдау, одақтас республикалар арасындағы шекараларға жасалған өзгертулерді бекіту және одақтас республикалардың құрамындағы жаңа автономиялық республикалар мен автономиялық облыстардың құрылымдарын бекіту жатқызылды. КСРО Жоғарғы Кеңесі тең құқылы екі палатадан – Одақ Кеңесі мен Ұлттар Кеңесінен құралды. Одақ Кеңесі КСРО-ның барлық тұрғындарының жалпы мүдделерін, Ұлттар Кеңесі КСРО халықтарының ұлттық ерекшеліктеріне байланысты мүдделерін білдірді.
1 Қазақ ұлттық энциклопедиясы
1937 жылғы қазақ КСР-нің конституциясы
Жоғарғы Кеңес – 1) бұрынғы Кеңестік Социалистік Республикалар Одағында
(КСРО) болған жоғары мемлекеттік билік органы (1936 – 88);
2) бұрынғы КСРО Халық депутаттары съезінің тұрақты жұмыс істеген
органы (1988 – 93);
3) КСРО құрамына кірген одақтас республикаларда, оның ішінде
Қазақстанда да болған жоғары мемлекеттік билік органы (1937 – 93);
4) бұрынғы Ресей Кеңестік Федеративтік Социалистік Республикасында
(РКФСР) Халық депутаттары съезінің тұрақты жұмыс істеген заң шығарушы, өкім
жүргізуші және бақылаушы органы (1990 – 93);
5) қазіргі кезде Ресей Федерациясының құрамына енетін бірқатар
республикалардағы заң шығарушы органның (парламенттің) атауы.
КСРО Жоғарғы Кеңесі ресми түрде КСРО-дағы мемлекеттік биліктің ең
жоғары әрі бірден бір заң шығарушы органы болып саналды. Алайда, ол іс
жүзінде Кеңес Одағы Коммунистік партиясының (КОКП) басшылығы қабылдаған
шешімдерді құқықтық тұрғыдан қайталап, заңды құжатқа айналдырып отырды.
КСРО Жоғарғы Кеңесі депутаттары жалпыға бірдей тең және төте сайлау
негізінде, жасырын дауыс беру жолымен төрт жыл мерзімге сайланды. Одақтық
заңдар, мемлекеттік, шаруашылық және әлеуметтік-мәдени құрылыстың аса
маңызды мәселелері бойынша шешімдер осы Жоғарғы Кеңес қабылдаған ресми
құжаттар түрінде күшіне енді.
КСРО Конституциясы бойынша Жоғарғы Кеңестің құзырына, сондай-ақ, КСРО
құрамына жаңа республикалар қабылдау, одақтас республикалар арасындағы
шекараларға жасалған өзгертулерді бекіту және одақтас республикалардың
құрамындағы жаңа автономиялық республикалар мен автономиялық облыстардың
құрылымдарын бекіту жатқызылды. КСРО Жоғарғы Кеңесі тең құқылы екі
палатадан – Одақ Кеңесі мен Ұлттар Кеңесінен құралды. Одақ Кеңесі КСРО-ның
барлық тұрғындарының жалпы мүдделерін, Ұлттар Кеңесі КСРО халықтарының
ұлттық ерекшеліктеріне байланысты мүдделерін білдірді.
КСРО Конституциясы бойынша, Одақ Кеңесіне 300 мың адамнан 1 депутат,
Ұлттар Кеңесіне әр одақтас республикадан 32, автономиялық республикадан 11,
автономиялық облыстан 5, ұлттық округтен 1 депутаттан сайланды. 23 жасқа
толған, сайлау құқығын жоғалтпаған КСРО-ның әрбір азаматы Жоғарғы Кеңеске
депутат болып сайлана алды. Екі палата тең құқықты болды: олар тең дәрежеде
заң шығарушылық бастама құқығына ие болды; палаталардың сессиялары бір
мезгілде басталып, бір мезгілде аяқталды. Палаталар арасында алауыздықтар
туған жағдайда мәселені палаталардың өздері теңбе-теңдік негізде құратын
келісім комиссиясы қарады. Ал комиссия келісімді шешімге келе алмағанда
немесе оның шешімі палаталардың бірін қанағаттандырмаған жағдайда мәселе
палаталарда екінші рет қаралатын болды, олар да келісімді шешім таппаған
ретте КСРО Жоғарғы Кеңесінің Төралқасы Жоғарғы Кеңесті таратып, жаңа сайлау
тағайындауға тиісті еді. КСРО Жоғарғы Кеңесін КСРО заңдарын шығару жөнінде
айрықша құқықты пайдаланды. Ол заң шығарушылық қызметті екі түрде: тікелей
заңдар қабылдау жолымен және сессиялар аралығында шығарылған заңнамаға
өзгертулер енгізген КСРО Жоғарғы Кеңесі Төралқасының жарлықтарын бекіту
жолымен жүзеге асырды. Заңдарға палаталар бойынша бөлек-бөлек дауыс
берілді. Әр палатада жай көпшілік дауыс берілген жағдайда заң қабылданды
деп есептелді. Конституцияға өзгертулер енгізу үшін әр палатада басым
көпшілік дауыс (кемінде 23 дауыс) берілуі талап етілді. Сондай-ақ
Конституция бойынша мке КСРО Жоғарғы Кеңесінің Төралқасын сайлау, КСРО
үкіметін – КСРО Министрлер Кеңесін құру, КСРО Жоғарғы сотын сайлау, КСРО
Бас прокурорын тағайындау жүктелді. Олар ресми түрде Жоғарғы Кеңес алдында
жауапты болды және оған есеп беріп тұрды. КСРО Жоғарғы Кеңесі сессияларында
депутаттар КСРО Жоғарғы Кеңесі Төралқасының сессиялар аралығында шығарылған
жарлықтары туралы баяндамаларын, КСРО Министрлер Кеңесінің баяндамаларын,
т.б. тыңдады. Сондай-ақ КСРО үкіметіне немесе оның жекелеген мүшелеріне
палаталардың тұрақты комиссиялары арқылы депутаттардың сұрау салуы жолымен
де бақылау жасалды. КСРО Жоғарғы Кеңесі қажет деп тапқан жағдайда кез
келген мәселе бойынша тергеу және тексеру комиссияларын тағайындай алатын
еді. Жоғарғы Кеңес сессиялары жылына кемінде 2 рет шақырылды. Жоғарғы Кеңес
Төралқасы өз қалауы немесе одақтас республикалардың бірінің талап етуі
бойынша кезектен тыс (төтенше) сессия шақыра алды. Жаңа сайланған Жоғарғы
Кеңестің 1-ші сессиясында депутаттардың қатарынан КСРО Жоғарғы Кеңесінің
Төралқасы сайланды, ал әр палата – палатаның отырыстарын басқару үшін
төрағалар және оның 4 орынбасарын сайлады, палаталардың бірлескен және
бөлек мәжілістерінің тәртіптемелерін бекітті. КСРО-дағы жоғары мемлекеттік
билік органдарының міндеттерін жүзеге асыруда палаталардың көмекші
органдары – КСРО Жоғарғы Кеңесінің тұрақты комиссиялары маңызды буын болды.
Әр палата 10 тұрақты комиссия құрды. Олар: мандат комиссиясы, заң
шығарушылық ұсыныстар комиссиясы, жоспар-бюджет комиссиясы, сыртқы істер
жөніндегі комиссия, сондай-ақ бірқатар салалық комиссиялар – мемлекеттік
басқару салалары немесе салалар топтары жөніндегі комиссиялар. Одақтас және
автономиялық республикаларда Жоғарғы Кеңес бір палаталы болды, олар тиісті
республика конституциясында белгіленген өкілдік нормалары шегінде сайланды.
Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасының Жоғарғы Кеңесі (1937 – 91)
Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасындағы (Қазақ КСР-і) мемлекеттік
биліктің бір палаталы ең жоғары органы болды. Қазақстан КСРО құрамындағы
одақтас республика болып құрылғанға дейінгі алғашқы кезеңде (1920 ж. қазан
– 1936 ж. желтоқсан) республикада мемлекеттік биліктің заң шығарушы, өкім
жүргізуші және бақылаушы органы міндетін Қазақ Автономиялық Социалистік
Республикасының (Қазақ АКСР-і) Орталық Атқару Комитеті (ОАК) (1925 ж. cәуір
айына дейін Қырғыз (Қазақ) АКСР ОАК-і) атқарды. Қазақ КСР Жоғарғы Кеңес
республиканың қарауына жатқызылған барлық мәселелерді шешуге құқылы болды,
әрі оған республика аумағында жоғары заң шығарушы орган ретінде заң
шығарудың бүкіл өкілдік билігі жүктелді. Оның құзырына Қазақ КСР
Конституциясын, шаруашылық құрылыстағы, экономикалық, әлеуметтік-мәдени
өмірдегі алуан түрлі мәселелер бойынша заң қабылдау және өзгерту, сондай-ақ
құқықтық-нормативтік сипаты бар заңи құжаттарды, үкімет ... жалғасы
Жоғарғы Кеңес – 1) бұрынғы Кеңестік Социалистік Республикалар Одағында
(КСРО) болған жоғары мемлекеттік билік органы (1936 – 88);
2) бұрынғы КСРО Халық депутаттары съезінің тұрақты жұмыс істеген
органы (1988 – 93);
3) КСРО құрамына кірген одақтас республикаларда, оның ішінде
Қазақстанда да болған жоғары мемлекеттік билік органы (1937 – 93);
4) бұрынғы Ресей Кеңестік Федеративтік Социалистік Республикасында
(РКФСР) Халық депутаттары съезінің тұрақты жұмыс істеген заң шығарушы, өкім
жүргізуші және бақылаушы органы (1990 – 93);
5) қазіргі кезде Ресей Федерациясының құрамына енетін бірқатар
республикалардағы заң шығарушы органның (парламенттің) атауы.
КСРО Жоғарғы Кеңесі ресми түрде КСРО-дағы мемлекеттік биліктің ең
жоғары әрі бірден бір заң шығарушы органы болып саналды. Алайда, ол іс
жүзінде Кеңес Одағы Коммунистік партиясының (КОКП) басшылығы қабылдаған
шешімдерді құқықтық тұрғыдан қайталап, заңды құжатқа айналдырып отырды.
КСРО Жоғарғы Кеңесі депутаттары жалпыға бірдей тең және төте сайлау
негізінде, жасырын дауыс беру жолымен төрт жыл мерзімге сайланды. Одақтық
заңдар, мемлекеттік, шаруашылық және әлеуметтік-мәдени құрылыстың аса
маңызды мәселелері бойынша шешімдер осы Жоғарғы Кеңес қабылдаған ресми
құжаттар түрінде күшіне енді.
КСРО Конституциясы бойынша Жоғарғы Кеңестің құзырына, сондай-ақ, КСРО
құрамына жаңа республикалар қабылдау, одақтас республикалар арасындағы
шекараларға жасалған өзгертулерді бекіту және одақтас республикалардың
құрамындағы жаңа автономиялық республикалар мен автономиялық облыстардың
құрылымдарын бекіту жатқызылды. КСРО Жоғарғы Кеңесі тең құқылы екі
палатадан – Одақ Кеңесі мен Ұлттар Кеңесінен құралды. Одақ Кеңесі КСРО-ның
барлық тұрғындарының жалпы мүдделерін, Ұлттар Кеңесі КСРО халықтарының
ұлттық ерекшеліктеріне байланысты мүдделерін білдірді.
КСРО Конституциясы бойынша, Одақ Кеңесіне 300 мың адамнан 1 депутат,
Ұлттар Кеңесіне әр одақтас республикадан 32, автономиялық республикадан 11,
автономиялық облыстан 5, ұлттық округтен 1 депутаттан сайланды. 23 жасқа
толған, сайлау құқығын жоғалтпаған КСРО-ның әрбір азаматы Жоғарғы Кеңеске
депутат болып сайлана алды. Екі палата тең құқықты болды: олар тең дәрежеде
заң шығарушылық бастама құқығына ие болды; палаталардың сессиялары бір
мезгілде басталып, бір мезгілде аяқталды. Палаталар арасында алауыздықтар
туған жағдайда мәселені палаталардың өздері теңбе-теңдік негізде құратын
келісім комиссиясы қарады. Ал комиссия келісімді шешімге келе алмағанда
немесе оның шешімі палаталардың бірін қанағаттандырмаған жағдайда мәселе
палаталарда екінші рет қаралатын болды, олар да келісімді шешім таппаған
ретте КСРО Жоғарғы Кеңесінің Төралқасы Жоғарғы Кеңесті таратып, жаңа сайлау
тағайындауға тиісті еді. КСРО Жоғарғы Кеңесін КСРО заңдарын шығару жөнінде
айрықша құқықты пайдаланды. Ол заң шығарушылық қызметті екі түрде: тікелей
заңдар қабылдау жолымен және сессиялар аралығында шығарылған заңнамаға
өзгертулер енгізген КСРО Жоғарғы Кеңесі Төралқасының жарлықтарын бекіту
жолымен жүзеге асырды. Заңдарға палаталар бойынша бөлек-бөлек дауыс
берілді. Әр палатада жай көпшілік дауыс берілген жағдайда заң қабылданды
деп есептелді. Конституцияға өзгертулер енгізу үшін әр палатада басым
көпшілік дауыс (кемінде 23 дауыс) берілуі талап етілді. Сондай-ақ
Конституция бойынша мке КСРО Жоғарғы Кеңесінің Төралқасын сайлау, КСРО
үкіметін – КСРО Министрлер Кеңесін құру, КСРО Жоғарғы сотын сайлау, КСРО
Бас прокурорын тағайындау жүктелді. Олар ресми түрде Жоғарғы Кеңес алдында
жауапты болды және оған есеп беріп тұрды. КСРО Жоғарғы Кеңесі сессияларында
депутаттар КСРО Жоғарғы Кеңесі Төралқасының сессиялар аралығында шығарылған
жарлықтары туралы баяндамаларын, КСРО Министрлер Кеңесінің баяндамаларын,
т.б. тыңдады. Сондай-ақ КСРО үкіметіне немесе оның жекелеген мүшелеріне
палаталардың тұрақты комиссиялары арқылы депутаттардың сұрау салуы жолымен
де бақылау жасалды. КСРО Жоғарғы Кеңесі қажет деп тапқан жағдайда кез
келген мәселе бойынша тергеу және тексеру комиссияларын тағайындай алатын
еді. Жоғарғы Кеңес сессиялары жылына кемінде 2 рет шақырылды. Жоғарғы Кеңес
Төралқасы өз қалауы немесе одақтас республикалардың бірінің талап етуі
бойынша кезектен тыс (төтенше) сессия шақыра алды. Жаңа сайланған Жоғарғы
Кеңестің 1-ші сессиясында депутаттардың қатарынан КСРО Жоғарғы Кеңесінің
Төралқасы сайланды, ал әр палата – палатаның отырыстарын басқару үшін
төрағалар және оның 4 орынбасарын сайлады, палаталардың бірлескен және
бөлек мәжілістерінің тәртіптемелерін бекітті. КСРО-дағы жоғары мемлекеттік
билік органдарының міндеттерін жүзеге асыруда палаталардың көмекші
органдары – КСРО Жоғарғы Кеңесінің тұрақты комиссиялары маңызды буын болды.
Әр палата 10 тұрақты комиссия құрды. Олар: мандат комиссиясы, заң
шығарушылық ұсыныстар комиссиясы, жоспар-бюджет комиссиясы, сыртқы істер
жөніндегі комиссия, сондай-ақ бірқатар салалық комиссиялар – мемлекеттік
басқару салалары немесе салалар топтары жөніндегі комиссиялар. Одақтас және
автономиялық республикаларда Жоғарғы Кеңес бір палаталы болды, олар тиісті
республика конституциясында белгіленген өкілдік нормалары шегінде сайланды.
Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасының Жоғарғы Кеңесі (1937 – 91)
Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасындағы (Қазақ КСР-і) мемлекеттік
биліктің бір палаталы ең жоғары органы болды. Қазақстан КСРО құрамындағы
одақтас республика болып құрылғанға дейінгі алғашқы кезеңде (1920 ж. қазан
– 1936 ж. желтоқсан) республикада мемлекеттік биліктің заң шығарушы, өкім
жүргізуші және бақылаушы органы міндетін Қазақ Автономиялық Социалистік
Республикасының (Қазақ АКСР-і) Орталық Атқару Комитеті (ОАК) (1925 ж. cәуір
айына дейін Қырғыз (Қазақ) АКСР ОАК-і) атқарды. Қазақ КСР Жоғарғы Кеңес
республиканың қарауына жатқызылған барлық мәселелерді шешуге құқылы болды,
әрі оған республика аумағында жоғары заң шығарушы орган ретінде заң
шығарудың бүкіл өкілдік билігі жүктелді. Оның құзырына Қазақ КСР
Конституциясын, шаруашылық құрылыстағы, экономикалық, әлеуметтік-мәдени
өмірдегі алуан түрлі мәселелер бойынша заң қабылдау және өзгерту, сондай-ақ
құқықтық-нормативтік сипаты бар заңи құжаттарды, үкімет ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz