Д.Бабатайұлының өмірі

Жоспар
Кіріспе

І Кіріспе: Д.Бабатайұлының өмірі
ІІ негізгі бөлім: Д.Бабатайұлының шығармашылығы
ІІІ Қорытынды: «Еспембет» дастаны.

Дулат Бабатайұлы – туған елінің тарихи бір кезеңін жырлап өткен қайталанбас ақын. Ол Патшалық Росияның қазақ өлкесін күшпен отарлау кезеңін, одан туған зобалаңдарды өз көзімен көріп, соған барша назарлық білдірген ел басы адамдардың бірі. Ашықтан-ашық күш жұмсап, қару-жарағы кем, биеқам да бейбіт жатқан байтақ өлкені қарулы күшпен меңгеру, ешбір себепсіз басып алу саясатына түбегейлі қарсылық білдірген азамат. Отарлау саясатының қазақ елін талан-таражға салу, халықтың егемендігін бір жола жойып, тәуелді жұртқа айналдыру әрекеттеріне қарсы халықты үгіттеу міндеттерін алдына мақсат қылған нағыз ел қамқоры, сыншыл да сыршыл ақын.
Дулат Балқаш пен Аякөз маңын жайлаған Найман-Сыбан елінен шыққан. Бізге жеткен өлеңдерінде кездесетін кейбір деректерге қарағанда, Дулат ескіше оқыған, сауатты ақын болған. Ол өз өлеңдерін кейініректе қолжазба кітап ретінде тізіп жүрген.
«Өсиет наманы» шығарушы Дулаттың қолжазбасынан өзі көшіріп алған ғана баспаға ұсынып отырғанын ескертеді.
Дулатты өз көзімен көріп, оның өлеңдерін жазып алып, сақтап келген Шыңғыстау ақындары, сөзуар азаматтарының, әсіресе, Ғаббас Бәйділдәұлы мен Шәкір Әбенұлының еңбегі еркше.
Бұл азаматтар Дулаттың өзін көрмесе де оны көрген Байділдә ақсақалдың қол – жазбасын сақтап, ғылыми жұртшылыққа табыс еткен. Қазақ ССр Ғылым академиясының әдебиет пен өнер институты жазба қорындағы Дулат өлеңдерінің біразы (1500 жолдай) соның сақтауы арқылы жеткен.

Пән: Электротехника
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

І Кіріспе: Д.Бабатайұлының өмірі

ІІ негізгі бөлім: Д.Бабатайұлының шығармашылығы

ІІІ Қорытынды: Еспембет дастаны.

Дулат Бабатайұлы – туған елінің тарихи бір кезеңін жырлап өткен
қайталанбас ақын. Ол Патшалық Росияның қазақ өлкесін күшпен отарлау
кезеңін, одан туған зобалаңдарды өз көзімен көріп, соған барша назарлық
білдірген ел басы адамдардың бірі. Ашықтан-ашық күш жұмсап, қару-жарағы
кем, биеқам да бейбіт жатқан байтақ өлкені қарулы күшпен меңгеру, ешбір
себепсіз басып алу саясатына түбегейлі қарсылық білдірген азамат. Отарлау
саясатының қазақ елін талан-таражға салу, халықтың егемендігін бір жола
жойып, тәуелді жұртқа айналдыру әрекеттеріне қарсы халықты үгіттеу
міндеттерін алдына мақсат қылған нағыз ел қамқоры, сыншыл да сыршыл ақын.

Дулат Балқаш пен Аякөз маңын жайлаған Найман-Сыбан елінен шыққан. Бізге
жеткен өлеңдерінде кездесетін кейбір деректерге қарағанда, Дулат ескіше
оқыған, сауатты ақын болған. Ол өз өлеңдерін кейініректе қолжазба кітап
ретінде тізіп жүрген.

Өсиет наманы шығарушы Дулаттың қолжазбасынан өзі көшіріп алған ғана
баспаға ұсынып отырғанын ескертеді.

Дулатты өз көзімен көріп, оның өлеңдерін жазып алып, сақтап келген
Шыңғыстау ақындары, сөзуар азаматтарының, әсіресе, Ғаббас Бәйділдәұлы мен
Шәкір Әбенұлының еңбегі еркше.

Бұл азаматтар Дулаттың өзін көрмесе де оны көрген Байділдә ақсақалдың
қол – жазбасын сақтап, ғылыми жұртшылыққа табыс еткен. Қазақ ССр Ғылым
академиясының әдебиет пен өнер институты жазба қорындағы Дулат өлеңдерінің
біразы (1500 жолдай) соның сақтауы арқылы жеткен.

Дулат – қазақтың көп жеріне танымал ақын. Ол өзі туған өлкеде тұрып
қоймай, Шығыс, Оңтүстік Қазақстан жерлерін және Арқаны түгел аралаған.
әуелі ақын айтыс, әзіл – оспақ ретіндегі өлеңдер шығарып айтып жүрген.
Бірақ кейін ол ел арасы, ауыл іші, жергілікті тақырыпты жырлаудан гөрі
саяси әлеуметтік, қоғамдық мәселелерді жырлауға ойысқан.

Кітапқа ақынның біраз өсиеттері мен толғаулары енген. Жалпы көлемі 800
жолдай. Дулаттың өмірі туралы деректер және оның өлеңдері Совет дәуірінде
жиналып, зерттеле бастады. Мәселен, ақынның кейбір өлеңдері мен өмірбаяны
туралы деректі біз ең алғаш орта мектептің сегізінші сыныбына арнаған.
С.Мұқанов пен Қ.Бекхожиннің 1939 жылғы хрестоматиясынан ұшыратамыз. Онан
кейін профессор Қ.Жұмашев өзінің 1940-1941 жылдары мектеп оқушыларына арнап
жазған қазақ әдебиеті оқулығында Дулаттың өмірі мен кейбір шығармаларын
талдап, ақын туралы өз қорытындысын жасады.

Ел тәуелсіздігі үшін күресте қазақ халқының алауыз болмай, бірлігі
шығым болуы шарт екенін де атап айтады. Бұл мәселеде ол құмырсқаның
тірлігін үлгі етеді.

Сендер түгіл құмырсқа Бір орыннан табылып,

Ісін қойып дұрысқа. Біріне –бірі
бағынып,

Илеуін сап жабылып, Береке бірлік
шақырды.

Жемін толып сабылып,

Жәндіктің ең кішкенесі құмырсқа да бірлесе илеуін салады, тірлік үшін
күресіп, дамыл таппайды. Біз сол құмырсқа құрлы бірлік-тірлік жасауға
тиіспіз деп, халық намысына тиеді. Дулаттың осы бір пікірін кейін ұлы
ағартушымыз Ыбырай Алтынсаринде қайталап, оқушыларын еңбекке, бірлікке
тәрбиелеген еді.

Сондай-ақ өмірден безбей, тырмысып, қатардан қалмау керек екенін де
ақын шебер бейнелейді. Ол, - өмір сүру оңай емес, әрбір ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.