Ана мен баланы әлеуметтік тұрғыдан қорғау

1 Мемлекеттің әлеуметтік сипатын
2 Ең төменгі күнкөріс мөлшері
3 Мемлекет тарапынан бір жылғы жәрдемақы мөлшері

1. Н.Назарбаев. «Қазақстан 2030». Барлық Қазақстандықтардың өсіп-өркендеуі, қауіпсіздігі және әл-ауқатының артуы: Ел президентінің Қазақстан халқына жолдауы. – Алматы: Білім, 1998, 240 бет.
2. Қазақстан Республикасының Конституциясы. Алматы: «Юрист» баспасы, 2004 жыл, 36 бет.
3. «Әлеуметтік қамсыздандыру құқығы», Жұмағұлов Ғ.Б., Ахметова А., Ахметова Г., Алматы: «Заң әдебиеті», 2005-360 бет
4. Айтбаева Африза. Дүниеге келген 90 мың нәрестенің жартысы шетінейді. ҚАЗАҚСТАН ZAMAN. №5, 5 ақпан 2009жыл. //www.google.kz
5. Сансызбай Жолдасбаев, "Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қоры" АҚ Президенті. Төлем тәртібі қалай? //www.google.kz
6. Сапарбек Нұрпейісов. Бас прокуратура медициналық мекемелердің жұмысынан көптеген заң бұзушылықтарды анықтады. 15.07.2008. «Казахстан сегодня» //www.google.kz
7. Жақсылық Досқалиев, ҚР Денсаулық сақтау министрі. Ана мен бала денсаулығына ерекше назар аудару қажет. //www.google.kz
8. Жетімін шет ел асырып, жатқа жәутеңдеткен елміз. ҚАЗАҚСТАН ZAMAN. №51, 18 желтоқсан 2008жыл.
9. Динара Жайырова. Жетімдерімізді жатқа сатқанша, ауылға жіберейік. ҚАЗАҚСТАН ZAMAN. №47, 20қараша 2008жыл.
10. Кемтар балалардық құқықтарын қамтамасыз ету саясаты. //www.google.kz
11. Разиға Әшеева. Баспана бар қазақтың бас ауруы. ҚАЗАҚСТАН ZAMAN. №4, 29 қаңтар 2009жыл.
12. Харченко Лия Петровна. Демография. Москва: «Омега – Л», 2007 – 350с
13. 2008 жылғы қыркүйекте Қазақстан Республикасы бойынша орта есеппен халықтың жан басына шаққандағы күнкөрістің ең төменгі деңгейінің шамасы 13183 теңгені құрады //www.old.stat.kz/

Пән: Социология, Демография
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 21 бет
Таңдаулыға:

Елімізде әлеуметтік көмекті қажет ететін ең өзекті әрі көкейтесті
мәселелердің бірі ана мен баланы әлеуметтік тұрғыдан қорғау және
денсаулықтарын жақсарту. Сондай-ақ ана мен бала өмірі әлем дамуының ең
күрделі мәселесіне айналып отырғаны белгілі. Осы жағдайлардың алдын
алмаудың салдарынан аналар мен балалар өлімі артып, өмір сүру ұзақтығы
азайып, қатерлі инфекциялық түрлі ауруларға шалдығып, қоғамда жетім,
мүгедек балалардың етек алғаны белгілі.
Қазақстандағы әйелдерді кемсітудің кез-келген түрін жоюға бағытталған
конвенцияны қабылдады. Бұл елдегі гендерлік теңдіктің сақталу
заңдылықтарына мониторинг жүргізуге мүмкіндік береді. Тұрмысы төмен
әйелдерге көмек көрсету жұмысына жалпы ұлттық әйелдер кедейшілікке қарсы
акциясы ұйымдастырылыды, акция барысында көмекке аса зәру отбасыларға
әлеуметтік көмек көрсетілді. Әйелдер денсаулығын жақсарту мақсатында
облыстар мен қалаларда Біріккен Ұлттар Ұйымының халық саны қорының
репродуктивті денсаулықты сақтауға бағытталған жобасы жүзеге асырылды. Ана
мен бала өлім-жітімінің Қазақстандағы ең жоғары байқалғандығынан
Қазақстанда зәбір көрушілерге арналған дағдарыс орталықтары жүйесі жұмыс
істей бастады. Орталықтар Алматы, Шымкент, Орал, Өскеменде және тағы басқа
жерлерде ашылған. Ана мен бала жағдайын жақсарту проблемаларының ішінде бұл
жұмыстың жергілікті деңгейде, әсіресе әйелдердің өздерінің ұйымдастыруы
арқылы жүргізген жақсы нәтиже береді. Қазіргі кезде әйелдерге шағын несие
беру жүйесі жеткілікті дамымаған. Қолданып жатқан шараларға қарамастан
тұрмыстық жағдайда әйелдерге қатысты зорлық деңгейі әлі де болса жоғары
деңгейде болып отыр. Ана мен баланың жағдайын жақсарту үшін АЕК (айлық
есептік көрсеткіш) -ні әлі де көтеруі қажет. Көмекті қажет ететін
отбасыларға төменгі пайызбен несие беріп, оның тиімді жұмсалуына жағдай
жасау сияқты шаралардың мемлекет және бүкіл қоғам тарапынан қолға алынуы
шарт.
Үкімет тарапынан ана мен балаға жасалатын қамқорлық әлі де болса
мардымсыз. Тастанды балалар мен мүгедек балалардың алдағы уақытта азаюы да
нақ осыған байланысты болады.
Жастан берген тәрбие, жас қайыңды игендей - дейді дана халқымыз. Осы
тұрғыдан келгенде, бала тәрбиесі мәселесінде отбасының, алдымен әйел ананың
ерекше рөл атқаратынын ешкім жоққа шығара қоймас.
Елбасымыздың 2030-жылға дейін арналған стратегиясында халыққа
демографиялық қиыншылықтарымыздың ұлттық қауіпсіздікке қосып бірінші
басымдыққа ие етті.[1]. Бұл орайда ана мен баланы әлеуметтік қорғау
маңызды. Өйткені ана мен бала - мемлекет пен халықтың баға жетпес байлығы,
болашағы.
1995 жылдың 30-тамызда қабылданған Конституциямызда белгіленгендей
Қазақстан Республикасы демократиялык, зайырлы, құқықтық мемлекет болуымен
қатар әлеуметтік мемлекет. Оның ең қымбат қазынасы – адам және адам өмірі,
құқықтары мен бостандықтары. [ 2 ].
Әлеуметтік мемлекет жекелеген топтарға немесе ұлыстарға емес, тұтас
қоғам мен адамға қызмет етеді. Ол мемлекеттік көздер есебінен барлық
азаматтарға мүмкіндігінше бірдей мөлшерде игіліктер көрсетіп, қоғамдағы
ауыртпалықтарды да теңдей бөлу жолымен әлеуметтік теңдікті жеңілдетуге
құлшынады.
Мемлекеттің әлеуметтік сипатын Республика Конституциясында
көрсетілгендей, білім беру, денсаулық сақтау, ғылым, мәдениет, әлеуметтік
жұмыспен қамтамасыз етілу, еңбекті қорғау, әлеуметтік қамсыздандыру және
табыстары төмен тұрғындар тобына көмектесу сияқты шаралардан көруге
болады. Әлеуметтік мемлекет азаматтың ең төменгі күн көріс қажеттігі мен
өмір сүрудің лайықты жағдайларын жасауды талап ету құқығын мойындайды.
Бұған денсаулық пен адам өміріндегі қауіпсіздік мәселелері де кіреді.
Қазіргі кезде халықтың әлеуметтік тұрғыдан қорғаудың мәнін ашып,
қоғамға обьективті қажеттілігін ғылыми тұрғыдан тереңірек зерттеу керек.
Әлеуметтік қорғау жүйесі - алғашқы орында адамдардың Конституциялы
құқықтарын қорғауды білдіреді. Кеңейтілген мағынада халықты әлеуметтік
қорғау бұл мекен жайы, ұлты, жасы, жынысына тәуелсіз, адамның
конституциялық құқықтары мен кішігірім кепілдіктерін қамтамасыз ететін
мемлекеттік іс-шара.
Халықты әлеуметтік қорғаудың мәні - ол қоғамдағы әлеуметтік топтардың
арасындағы қатынастарды реттеу, қоғам мүшелерінің тұрмыс дәрежесін, әл-
ауқатын көтерудің жағдайларын қамтамасыз ету, қоғамдық өндіріске қатысу
үшін экономикалық ынталандырудың әлеуметтік кепілдіктерін жасау болып
табылады. Әлеуметтік қорғау жүйесі, практикада көрсеткендей нарық жүйесіне
қатысты және оның бөлінбейтін элементі [3 ].
Халықтың бұл категориялары өндіріс пен меншіктің негізгі факторы ақша
болып тұрғанда мемлекеттің әлеуметтік қорғауы мен қолдауынсыз өмір сүре
алмайды.
Мемлекет халықтың әлеуметтік жағдайы шиеленіскен бөлігін қолдаудың
обьективті қызығушылықтарының бірнеше себептері бар:
1. Өзін өркениетті ел деп танитын мемлекет гуманизм идеясымен
басқарылады да, адам құқықтарының жалпы Декларацияларында халықтың лайықты
өмір сүру деңгейін қамтамасыз етуге міндеттеледі .
2. Кез-келген мемлекет жұмысшы күшін көбейту ісін іске асыруға
күш жұмсайды.
3. Жағдайы төмендерді әлеуметтік-экономикалық қолдау халықтың әр
түрлі топтары мен бөліктерінің экономикалық жағдайын теңестіріп, сол
арқылы қоғамдағы тартыстарды төмендетеді.
Жоғарыда айтылғандардан көріп отырғанымыздай халықты әлеуметтік қорғау
жүйесінің мемлекеттегі саяси-экономикалық жағдайының құрамдас бөлімі.
Өйткені елдің дамуының бірден-бір көрсеткіші әлеуметтік қорғау жүйесіне
тәуелді.
Мемлекет халықтың әлеуметтік қорғауды қажет ететін бөлігіне өзінің
әлеуметтік міндеттемелерін толығымен сақтау үшін әр саланы қамтитын заңдар
қабылдады.
Алайда, әр елде халықтың әлеуметтік жағдайы шиеленіскен күйінде қалып
отырған еді.
Қазіргі кездегі күрт көбейген әлеуметтік – экономикалық проблемаларды
атап айтар болсақ:
- Инфляцияның болуы және халықтың кедейленуі;
- Туылу деңгейі төмендеп, өлім деңгейі өсуде;
- Халық денсаулығының физикалық-психологиялық төмендеуі;
- Адамдардың мәдени-рухани деградациясы;
- Қылмыстың өсуі, маскүнемдік, нашақорлық және жезөкшелік, өзін-өзі
өлтірушілер және қайыршылардың саны артуда;
- Жетім балалар мен қараусыз қарттардың саны артуда;
Осы аталған қоғамдық дерттерден құтылудың бірден-бір жолы халықты
әлеуметтік қорғаудың мемлекетке аса жоғары деңгейде дамыту қажеттілігін
көрсетіп отыр.
Сондықтан да бұл мәселеге жеңіл қарамай, мемлекеттік тұрғыдан
төмендегідей іс-шаралары жасалуы қажет:
- Халықты әлеуметтік қорғаудың барлық жүйесін қайта қараудың инновациялық
концепциясын қабылдау қажеттілігі туып отыр; Оның негізгі іс-әрекетіне
- орталық үкіметтің, жергілікті биліктің, қоғамның бірлікте болуы;
- Еңбекке жарамсыз халықтың бөлігіне төленетін жәрдемақы, зейнетақы және
степендияларды уақытында төлеуіне жағдай жасау, оған кедергі болатын
кедергілердің себептерін зерттеп мемлекет тарапынан барынша қатал бақылау
керек;
- Мүмкіндігінше жұмыссыздыққа тосқауыл қою. Адамдар қоғамда өз-өзін
қамтамасыз ететіндей жағдайға жеткізу үшін оларға бар еркінділік пен
мүмкіншілік жасалуы керек;
- Кедейлік пен күресті түбегейлі түрде жүргізу. Елдегі абсолютті кедейлер
санын азайтып, оларды салыстырмалы кедейлер қатарына қосуға жағдай
жасау;
- Төменгі топ өкілдерінің рухани мәдени жұтаңдауына жол бермеу. Әсіресе,
өтпелі кезеңдегі ондай адамдардың тығырыққа тірелу, шарасыздық сезімін
бәсеңдетуге арналған идеология немесе ғылыми негізде теория жасау қажет.
Осы жоғарыда аталған мәселелерді шешу бағыттары негізінен елдегі ішкі
саяси тұрақтылық пен қауіпсіздігімізді жақсартудың бірден-бір жолы болып
табылады.
Осы әлеуметтік қорғауды қажет ететін және қазіргі таңда көкей тесті
ең өзекті мәселелерінің бірі Ана мен бала, олардың денсаулығы. Сондықтан
елімізде ана мен балаға ерекше көңіл аударылуда. Аналар мен балаларға
арналған көптеген емдеу орындарын, демалыс орындарын, зерттеу орталықтарын
да тегін емделуге жағдайлар жасалуы қажет.
Ана мен нәрестелердің денсаулығын сақтау саласындағы жұмыстар негізінен
мына бағыттарда жүргізіліп келеді:
1.Ұрпақ өрбіту жасындағы әйелдердің денсаулығын сақтау ұлттық
саясат деңгейінде жоспарлы түрде жүзеге асыру;
2.Ана өмірінің қауіпсіздігін сақтауды, жобасын жоспарлауды, жаңа
туған нәрестені бір жастан асқанша ана сүтімен қоректендіру алдын-ала
жасалған бағдарламаға сәйкес жүзеге асыру.
Қазіргі таңда Орталықты толғандырып отырған көкей тесті мәселелердің
бірі – нәрестелердің перинатальды өлімі мен олардың аналарының туытының
салдарынан өлімге жиі ұшырау болып отыр. Орталықтың мәліметіне жүгінсек,
перинатальды өлім облыстық және республикалық көрсеткіштерге қарағанда
әлдеқайда жоғары. Оның негізгі себебі ең алдымен босанатын әйелдердің
денсаулығының нашарлығына, әр түрлі аурулар мен жиі ауыратындығына, жұқпалы
кеселдерді жиі жұқтырып алатын әлсіздіктеріне байланысты болса, содан
кейінгі себебі ауыл жұртының әлеуметтік тұрмыс жағдайының күрт нашарлап,
ішерге тамақ, киерге киім таппай кедейленіп кетуі, көпшілік отбасы
мүшелерінің жұмыссыз қалуы, бірсыпыра еркектер, тіпті әйелдердің де
ішімдікке салынуы, нашақорлыққа бас ұрулары да басты себеп. Сондай-ақ Арал
теңізінің суы тартылып кетуі салдарынан дамығын экологиялық зиянды
факторлардың да ана мен бала организміне тигізіп отырған зардабында шек
жоқ.
Яғни ана мен баланы әлуметтік тұрғыдан қорғауда олардың денсаулығына
айрықша көңіл бөлуіміз керек. Себебі дүниеге сау ұрпақ алып келу үшін
ананның денсаулығы мықты болуы шарт. Ананың бойындағы барлық дерттер тобы
ана құрсағындағы нәрестеге берілетіні белгілі. Сондықтан ана өз бойында
жүктілік кезеңінен бастап науқас белгілерін сезсе дәрігерге қаралуы
қажет. Бұл ана мен бала өмірі үшін аса қажет жағдай.
Бұл ретте мемлекет, үкімет тарапынан жасалып жатқан ізгі істер
баршылық. Өйткені ана мен бала - мемлекет пен халықтың баға жетпес байлығы,
болашағы. Үкімет бала туған аналарға әр түрлі жеңілдіктер бере бастады.
Бұрынғыдай емес, демалыс береді, туғаннан кейін көмек береді, бір жыл жұмыс
орны сақталады. Жасалып жатқан мұндай қамқорлықтар еліміздегі демография
мәселесінде жолға қоюға негіз болары анық. [4]
Елімізде ана мен бала мәселесі әлеуметтік тұрғыдан қорғауды қажет
ететін топ болып табылады. Бұл біріншіден, біздің демографиялық өсуімізге
әсерін тигізеді ал екіншіден, аналарды қорғау біздің ең басты міндетіміз
болып табылатыны белгілі.
Яғни ана мен баланы әлеуметтік тұрғыдан және жеке құқықтарын қорғай
отырып, біз өз болашағымызды, ертеңімізді қорғаймыз.
Елімізде он бес жылдың ішінде қарқынды қадамдар жасалып, елеулі
оқиғалар болып жатыр. Болашақта халқымыздың саны азаймай көбейсе
деген тілектемін. Қазақстанда да тууды көбейту үшін арнайы бағдарламалар
қабылдаса артық емес деп ойлаймын. Әйелдер ертең жұмыссыз қаламын, болмаса
бірнеше жыл баламен отырғандықтан, отбасындағы әлеуметтік ахуалы нашарлап
кетеді деп, қауіптенбей, дені сау ұрпақ әкелуге, сол ұрпақты саналы етіп
тәрбиелеуге бар күш-жігерін аямай жұмсауы үшін мемлекеттің кепілдігі болуы
қажет.
Парламент қабырғасында талқыланып жатқан еңбек кодексінің нормасына
байланысты айтарым, әйелдердің тууына байланысты бала дүниеге келгенге
дейінгі және келгеннен кейінгі аналарға берілетін ақылы демалысты жұмыс
берушіге міндеттемей, мемлекет өз кепілдігіне алуы тиіс деп ойлаймын. Солай
болған күнде жұмыс берушілер аяғы ауыр әйелдерден қашпас еді. Және бір
басты назарда болатын мәселе – әйелдердің жұмыс орнының сақталып қалуы деп
білемін. Қазақстан саясатының әлеуметтік аспектілерінің бірі ана мен
баланы қорғау өйткені, ұлт болашағы – ана мен балаға жасалған қамқорлыққа
тікелей байланысты.
Елбасымыз қашанда көбеймесек көсегеміз көгермейтіндігін көлденең
тартып, халқымыздың санын 20 миллионға жеткізу жайын айтып жүреді. Шынында
да, Қазақстан халқы көп емес, кейбір елдің бір ғана қаласының тұрғынындай
аз жұрт алып аумағы бар елде тұрып жатыр Қазақстанда балалардың өмірге
келуі батыс Еуропадағы елдердегідей немесе Ресейдегідей емес, сондықтанда
олар арнайы бағдарламалар қабылдап, әр бір екінші, одан кейінгі туған
балалар үшін қаражат бөлуде.
Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың 2030 жылға
дейінгі стратегиялық бағдарламада ана мен бала денсаулығын сақтау кеңінен
өріс алған.
Ана мен бала денсаулығын қорғау біздің мемлекетіміздің, денсаулық
сақтау органдарының, жұртшылықтың тікелей назарында болуға тиіс. Уақыт
өтіп, қазына кірісі өскенде мемлекет үшін де, отбасын қорғауға тиімді
демографиялық саясат үшін де қолайлы нысанда аналар мен балаларға
мемлекеттік қолдау көрсетуге қаражат табамыз. Біз бұрынғы уақыттан бері
және қиындықтарға қарамастан бүгінде осындай көмекті көрсетіп келеміз. Мен
балалы болғысы келмейтіндерге салық енгізу туралы ұсынысты көпшілік
талқысына саламын. Одан түскен қаржыны көп балалы отбасыларды қолдауға
жұмсар едік.
Бізге жергілікті деңгейде де отбасын, әйел жүкті кезін және балаларды
тәрбиелеуді қолдаудың жаңа жолдарын табу керек. Неке мен отбасы институтын
нығайтудың жолдарын мұқият талдау, жалғыз басты аналар проблемасын шешу
керек. Егер біз адамгершілігі жоғары қоғам болғымыз келсе, жұбайлардың бір
–бірінің алдындағы, ал ең бастысы балаларының алдындағы жауапкершілігін
күшейтуге тиіспіз. Ата – аналар балаларын, ал балалары өздерінің қартайған
ата –аналарына қамқор болғанда – еліміз үшін алаңдамауға болады. Бұл
ұсыныстар Қазақстан халқына қашанда тән болған, оларды жандандырып, жан-
жақты қорғау қажет. Жұртшылық мұнда дұрыс шешімді көрсетіп, ол отбасы
туралы заңда бейнеленуі тиіс.
Салауатты тұрмыс құрып, сол арқылы балаларына үлгі көрсетіп отырған ата-
аналарды айрықша атап көрсету қажет. Мен компаниялар мен жұмыс берушілерге
осы тұрғыдан көтермелеудің тиісті нысандарын іздестіруді ұсынар едім.
Ең төменгі күнкөріс мөлшерін есепке ала отырып, облыста мүгедектігі
бойынша және жасына байланысты мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы алатын
66000 - нан астам адамның жәрдемақысының 1000 теңгеге және асыраушысынан
айырылуы жағдайы бойынша жәрдемақы алатын 27,5 мың адамның жәрдемақысын
балалардың санына қарай 300 ден 1000 теңгеге дейін арттыру жоспарланып отыр
. (3 - қосымша)
Мемлекетіміздің халықтың материалдық жағдайы мен әр түрлі топтағы
адамдардың өмір сүру сапасын жақсартудағы алға қойған мақсаттарының бірі
әлеуметтік саясат.
Балалы отбасыларды әлеуметтік қорғау мемлекеттің әрдайым ерекше
назарында бала тууына байланысты берілетін біржолғы мемлекеттік жәрдемақы
екі есеге (16 380 теңгеден 35 040 теңгеге) көбейді. Бала бір жасқа толғанға
дейін оның күтімі жөніндегі ай сайынғы жәрдемақы айтарлықтай көбейді:
•        бірінші бала туғанда – 3276 теңгеден 5840 теңгеге дейін;
•        екінші бала туғанда – 3822 теңгеден 6424 теңгеге дейін;
•        үшінші бала туғанда – 4368 теңгеден 7008 теңгеге дейін;
•        төртінші және одан кейінгі бала туғанда – 4914 теңгеден 7592
теңгеге дейін.
Енгізілген жұмыс істейтін әйелдер үшін жүкті болуды, босануды және
ана болуды міндетті әлеуметтік сақтандыру жүктілігі мен босануы жөніндегі
демалысының барлық күндері үшін орташа жалақысы мөлшерінде жүкті болуы
және босануы жөніндегі (біржолғы) әлеуметтік төлем, сондай-ақ орташа
айлық табысының 40 % мөлшерінде бала бір жасқа толғанға дейін оның күтімі
жөнінде жәрдемақы төлеуге мүмкіндік береді. (1,2 қосымшалар), [5]
Осы арада айтпай кетпеуге болмайтын қоғамда орын алып отырған фактілер
бар. С.Нұрпейісовтың айтуынша, атап айтқанда, олар ана және бала өлiм-
жiтiмiнiң фактілерін жасырып қалуы, балалар мен балиғаттық жастағы
әйелдердi тексеруден өткiзуге немқұрайды қарау және аяғы ауыр әйелдерге
тегiн көрсетілуге тиіс дәрiгерлiк көмек үшін ақша алу сияқты заң
бұзушылықтар. Сонымен қатар, көрсетілген дәрiгерлiк қызметтiң
сапасыздығынан болған ана мен баланың өлiмі, қажеттi медициналық
қондырғылардың және мамандардың жоқтығы тағы бар. [6]
Жақсылық Досқалиев, ҚР Денсаулық сақтау министрінің айтуы бойынша, ана
өлімінің 67 пайызында жоғары технологияны қажет етпей, оларды өлімінен аман
алып қалуға болатын еді. Қаражат бар. Қатты айтқанда, немқұрайлылықтың
кесірі деп айтуға болады. Ал, бала өлімнің 70 пайызында тағы да
дәрігерлердің салғырттығы себеп болып отыр.
Еліміздегі әйелдердің тек 30 пайызының ғана денсаулығында кінарат жоқ.
Қалғаны дімкәс. Ал ауру анадан сау бала қайдан тусын. Ана мен бала өлімі
Маңғыстау, Қызылорда, Оңтүстік Қазақстан және Қостанай облыстарында көп
тіркелген. Соңғы бес жыл ішінде денсаулық саласына бөлінген қаржы үш есе
өсті. Дәрігерлердің жалақысы көбейді. Соған қарамастан ақ халатты жандар
халыққа сапалы қызмет көрсете алмай отыр. Өзге елдермен саласытырғанда
отандық денсаулық саласы бәсекеге қабілетсіз болып тұр. [7]
Бұл арада не ананың, не әкенің мейірімін сезінбей өсіп келе жатқан
балалар үйіндегі жетім балаларды айтпай кетпеуге болмас. Жұрттың құлағына
жауыр болған жетімдерді шетелге сату қазір біздің елімізде орын алап
отырған даулы мәселелердің бірі. Депутат Тито Сыздықов баспа сөзге берген
интерьюсінде 7317 баланы шетел асырап алыпты. Шетелдіктерге асырап алуға
бала беру мәселесімен айналысатын 40 – тан аса фирма бар. Бұл фирмалар ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.