Саяси жүйе ұғымы туралы



1 Ұлыбритания
2 Ұлыбританияның сыртқы саясаты
3 ЖАРТЫКЕШ КОНСЕРВАТИЗМ
"Жүйе" ұғымын XX ғасырдың 20 жылдары ғылыми айналымға алғаш енгізген неміс биологы Л. Фон Борталанфи (1901 -1972). Ол бұл терминді клетканың сырткы ортамен алмасу процесін көрсету үшін пайдаланды. Ғалым жүйеге өзара байланыста болатын элементтердің біртұтас жиынтығы ретінде карады. Жүйенің бір элементі өзгеріске ұшыраса, барлық тұтастымен өзгереді. Жүйе сыртқы дабылдарға және өзінің ішкі элементгерінің талаптарына жауап қайтару арқасында дамиды.
Конституциялық монархия. Мемлекет басшысы королева. Үкімет басшысы премьер-министр. Заң шығару органы Парламент. Ол екі палатадан Лордтар және Қауым.
Ұлыбритания БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің тұрақты мүшесі, "үлкен сегіздіктің" мүшесі, ядролық державалардың бірі бола отырып, КСРО тараған кезден бастап Кеңестік бұрынғы кеңістікті өзінің стратегиялық мүдделерінің аймағы ретінде қарай отырып, жаңа тәуелсіз мемлекеттер жөнінде белсенді көзқарас ұстанды. Атап айтқанда Британ сыртқы саясатының басым бағыттарының бірі Каспий аймағын елдің ұлттық мүдделерінің ауданы ретінде қарап, онда өзінің орнын нығайтуға күш салуы болып табылады. 1990 жылдардың басында елдің бұрынғы Премьер-Министрі, көрнекті британ саясаткері М.Тэтчердің Қазақстанға келуі осының дәлелі. Лондонның Орталық Азия мемлекеттері жөнінде маңызды міндеттеріне либералдық реформаларды қолдау, халықаралық құрылымдарда тиісті елдердің қызметін бақылау, діни радикализмнің таралуына жол бермеу жатады.
1. Жамбылов Д. Саясаттану. Алматы 2003ж.
2. Әлемдік саясаттану антологиясы.
3. Қазіргі Дүние жүзі тарихы. 2005ж.
4. Үлкен Әлемдік энциклопедия Кирилла и Мефодия 2008ж.

Пән: Саясаттану
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:   
Саяси жүйе ұғымы туралы

"Жүйе" ұғымын XX ғасырдың 20 жылдары ғылыми айналымға алғаш енгізген неміс
биологы Л. Фон Борталанфи (1901 -1972). Ол бұл терминді клетканың сырткы
ортамен алмасу процесін көрсету үшін пайдаланды. Ғалым жүйеге өзара
байланыста болатын элементтердің біртұтас жиынтығы ретінде карады. Жүйенің
бір элементі өзгеріске ұшыраса, барлық тұтастымен өзгереді. Жүйе сыртқы
дабылдарға және өзінің ішкі элементгерінің талаптарына жауап қайтару
арқасында дамиды.

Ұлыбритания

Конституциялық монархия. Мемлекет басшысы королева. Үкімет басшысы премьер-
министр. Заң шығару органы Парламент. Ол екі палатадан Лордтар және Қауым.
Ұлыбритания БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің тұрақты мүшесі, "үлкен сегіздіктің"
мүшесі, ядролық державалардың бірі бола отырып, КСРО тараған кезден бастап
Кеңестік бұрынғы кеңістікті өзінің стратегиялық мүдделерінің аймағы ретінде
қарай отырып, жаңа тәуелсіз мемлекеттер жөнінде белсенді көзқарас ұстанды.
Атап айтқанда Британ сыртқы саясатының басым бағыттарының бірі Каспий
аймағын елдің ұлттық мүдделерінің ауданы ретінде қарап, онда өзінің орнын
нығайтуға күш салуы болып табылады. 1990 жылдардың басында елдің бұрынғы
Премьер-Министрі, көрнекті британ саясаткері М.Тэтчердің Қазақстанға келуі
осының дәлелі. Лондонның Орталық Азия мемлекеттері жөнінде маңызды
міндеттеріне либералдық реформаларды қолдау, халықаралық құрылымдарда
тиісті елдердің қызметін бақылау, діни радикализмнің таралуына жол бермеу
жатады.
Қазақстанның Еуропадағы аса ірі сауда және инвестициялық серіктесі ретінде
Ұлыбританияның айрықша орны екі жақты қатынастарда саяси проблемалардың
жоқтығымен, бірінші кезекте мұнайға, газға және құбырға орай
геостратегиялық және экономикалық факторлармен байланысты.
Қазақстан Республикасы мен Ұлыбритания және Солтүстік Ирландия Біріккен
Королдігі арасында дипломатиялык, қаты-настар 1992 жылғы 19 қаңтарда
орнатылды.
Бұл орайда Қазақстан - Британ қатынастарының дамуына Президент
Н.Назарбаевтың Біріккен Королдікке 1991 жылғы қазанда жұмыс сапарының
барысында-ақ тыныс берілген еді. Сол кезде Еуропа қайта құру және даму
банкінің, қазір Қазақстанда белсене жұмыс істеп жатқан "Бриtиш Газ", "Бри-
тиш Петролеум" компанияларының және басқа да жетекші британ компанияларының
басшылығы байланыстар орнатылды.
Қазақстанға Король отбасымен мүшелері мұрагер ханзада Чарльз 1996жылғы
қарашада, ханшайым Анна 1993жылғы шілдеде және Королева II Елизаветаның
немере інісі Герцог Глостерский 2002 жылғы қыркүйекте келіп қайтты.

Екі жақты қатынастар экономика мен мәдениет саласында, сондай-ақ НАТО-ның
"Бейбітшілік жолындағы әріптестік" бағдарламасы шеңберіндегі әскери
ынтымақтастық серпінді дамуда.
Президент Н.Назарбаевтың 1994 жылғы наурызда Ұлыбританияға ресми сапары
өзара іс-қимылды тереңдетуде жаңа кезеңді ашты. Қазақстан - Британ
ынтымақтастығының шарттық-құқықтық негізін қалаған құжаттарға қол қойылды.
Бұлар: Достық және ынтымақтастық туралы бірлескен декларация; Білім, ғылым
және мәдениет саласындағы ынтымақтастық туралы; Әуе қатынасы туралы
келісімдер; Екі елдің сыртқы істер министрліктері арасындағы ынтымақтастық
туралы декларация; Қос салық салуды жою және табыс пен мүлік құнының
өсіміне салықтар төлеуден жалтаруды болдырмау туралы конвенция.
1995 жылдың соңы мен 1996 жылдың басында екі жақты экономикалық
қатынастарды реттейтін екі шешуші келісім: Қос салық салуды болдырмау
туралы конвенция және Инвестиция-ларды қолдау мен өзара қорғау туралы
келісім күшіне енді. Бұл Қазақстан мен Ұлыбритания арасында сауда-
экономикалық және инвестициялық қатынастардың дамуын айтарлықтай дәрежеде
жеңілдетті. Оның негізгі бағыттары энергетика, кен өндіру өнеркәсібі,
сауда, әлеуметтік инфрақурылым, денсаулық сақтау, көлік пен байланыс, қаржы
және жекешелендіру саласындағы консалтингтік қызметтер, пайдалы қазбаларды
барлау мен өндіру болып отыр.
Ұлыбритания Еуропа Одағы елдері арасынан бірінші болып 1996 жылғы
маусымда Қазақстан мен ЕО арасындағы серіктестік және ынтымақтастық туралы
келісімді бекітті.
Кейінгі уақытта Қазақстан - Британ қатынастарын серпінді дамыту үрдісі
айтарлықтай нығая түсті. Британ бағыты біздің саясатымыздың еуропалық
бағыттағы маңызды құрамдас бөлігіне айналды. 1997 жылғы маусымда Қазақстан
Президентінің Ұлыбританияға баруы елеулі оқиға деп саналады. Лондондағы
келіссөздерден кейін саяси және сауда-экономикалық байланыстарға, ірі
Британ компаниялармен ынтымақастықты кеңейтуге серпін берілді.
1999 жылғы сәуірде НАТО-ның мерекелік салтанатында Н.Назарбаевтың
Ұлыбританияның Премьер-Министрі Т.Блэр-мен кездесуі болды. Мемлекеттер
басшылары өзара тиімді ынтымақтастықты тереңдету жөнінде бұдан былайғы іс-
қимылды талқылап, белгіледі.
Қазақстан Президентінің 2000 жылғы қарашада Лондонға ресми сапары екі елдің
өзара қатынастарындағы ірі оқиға еді. Сапар барысында Королева II Елизавета
Н.Назарбаевты Қазақстанда саяси және экономикалык, тұрақтылықты қамтамасыз
етуге, заңдылық пен демократияны орнатуға, сондай-ақ жәһандық ауқымда
ядролық қаруды таратпау ісіне сіңірген еңбегі үшін Біріккен Корольдіктің
жоғары наградасы Қасиетті Михаил және Қасиетті Георгий орденімен
марапаттады. Сапар кезінде әскери саладағы ынтымақтастық туралы құжаттарға,
ҚР Өкіметі компаниясы арасындағы өзара түсіністік туралы меморандумға,
сондай-ақ ҚР Білім және ғылым министрлігі мен Британ кеңесі арасындағы
Қазақстан - Британ университетін құру туралы меморандумға қол қойылды.
Ұлыбритания Қазақстанмен сауда-саттықта жетекші орын алатын әлемнің бес
дамыған елдерінің қатарына жатады. 1998 және 1999 жылдары сауда айналымы
тиісінше 629 млн. және 422 млн. долларды құрады. 2000 жылы екі жақты сауда
айналымы 450 млн. долларды, оның ішінде экспорт 231 млн. долларды, импорт
219 млн. Долларды құрады. Және де 2000 жылы Қазақстанның сыртқы сауда
айналымының жалпы көлеміндегі Ұлыбританияның жеке үлесі 3,2 пайызды құрады.

Ұлыбритания

Екінші дүниежүзілік соғыстың салдары. Гитлерге қарсы одақтың мүшесі ретінде
Ұлыбритания соғыстан жеңімпаздар қатарында шықты. Оның адам шығындары
Бірінші дүниежүзілік соғыспен салыстырғанда аз болды, бірақ материалдық
шығындары бірнеше миллиард фунт стрелингкке теңелді. Оның үстіне
Ұлыбритания өзінің сыртқы қаржы активтерінің көбінене айырылып, АҚШ пен
өзінің доминиондарының борышкеріне айналды. Бұл екіжақтылық жағдайын
Ұлыбританияның соғыс жылдарындағы премьер-министр У.Черчиль Триумф және
қасірет деп атады.
Соғыс жылдарындағы консерваторлар басқарған аралас үкіметтің құрамына
лейбористік және либералдық партиялардың өкілдері де енді. Соғыс бітісімен
бұл аралас үкімет тарады да, 1945 жылы шілдеде өткен парламент сайлауында
екі басты қарсыластар:консерваторлық және лейбористік партиялар арасында
билік үшін күрес қайта басталды. Әдетте олардың екеуінің бірі жеңеді. Бұл
саяси маятник осы уақытқа дейін тербелуде. Соғыстан кейінгі алғашқы
сайлауда жеңіс лейбористер жағында болды.
Лейбористік үкімет.1945-1951жж.Лейбористер сайлаушыларға әлеуметтік салада
реформалардың кең бағдарламасын ұсынды.
Бұл бағдарламада Болашақ бетбұрыс деп аталады. Консервативтік партияның
айқын бағдарламасы болмады, олар тек Черчилльдің беделіне арқа тұтты. Олар
өмір сүру жағдайларын жақсартуды көксеген ағылшындардың көңіл-күйін
ескермеді, сөйтіп, қатты жеңіліс тапты. Лейбористерді жақтап 12млн. дауыс
берді, олар қауымдар палатасындағы орындардың үштен екісіне ие болды.
Лейбористік партия өз уәделерін негізінен орындады. Үкімет Ағылшын банкін,
көмір және газ өнеркәсібін, электростанцияларды, телеграф пен
радиобайланысын, заамттық авиацияны, су және теміржол транспортын, ішінара
қара металлургияны мемлекет қарамағына алды. Мемлекеттендіру сатып алу
жолымен іске асырылды. Шаруашылықтың бұл салаларында жалдамалы
жұмыскерлердің 20%-дейін жұмыс істейтін. 1946 жылы кәсіподақтарға қарсы
1927 жылы қабылданған жазалаушылық заң жойылды. 1945-1948 жж. жұмыс
қабілетін жоғалтуға, кәсіби науқастарға байланысты жәрдем ақыларды,
қарттыққа байланысты және жесір әйелдерге зейнетақы төлеуді қамтитын
әлеуметтік қамтамасыздандыру мен қауіпсіздендірудің жаңа кешенді жүйесі
іске асырылды. 10 миллионнан астам жұмысшылардың жалақысы көбейтілді.
Ақырында, 1948жылы ұлттық денсаулық сақтау қызметі құрылды және тегін
медициналық қызмет көрсету жүйесі еңгізіліп, дәрі-дәрмектер тегін
үлестірілетін болды. Лейбористік партия біртіндеп реформалау жолымен
Ұлыбритания демократиялық социализмге өтеді деп есептеді.

Консервативтік үкіметтер.1951-1964жж. 1951 жылы қазанда сайлауда жеңіп
шыққан У.Черчилль тағы да үкімет басқарды. Консерваторлар лейбористер
тұрған әлеуметтік құрылымды сол күйінше қалдырды. Тіпті олар 1945 жылы
сайлаудағы жеңілістен қорытынды жасап, әл-ауқаттылық мемелкеті идеясына
қолдау көрсетті. Консервативтік партия үкімет басында 13 жыл отырды. Ол
өзініңөзгерген жағдайларға бейімделуге және мемлекеттік басқару мен
әлеуметтік-экономикалық саясаттың жаңа әдістерін қолдануға қабілеттілігін
көрсетті. 1962 жылы теңдестірілген экономикалық даму бағдарламасын жасау
үшін экономикалық дамудың Ұлттық кеңесі құрылды. 1964 жылы болған кезекті
парламент сайлауы екі партияның ешқайсысына да айқын басымдылық берген жоқ.
Екеуі де 12 млн. даусы алды, бірақ лейбористердің бағы жанып, сәл ғана
басымдылыққа ие болды.
Г.Вильсонның үкіметі (1964-1970) консерваторлар бастап кеткен болашақ
экономикалық жоспарлауды жасау бағытын жалғасытырды. Г.Вильсон әсіресе
елдің ғылыми-техникалық мүмкіндіктерінің дамуына үміт артты. Осы мақсатпен
1965 жылы парламент тұңғыш ұлттық бесжылждық экономикалық жоспарды
қабылдады. Жосапрды орындау үшін Г.Вильсон үкіметтің, бизнестің және
кәсіподақтардың әрекет бірлігін қамтамасыз етуге тиіс болды. Үкіметтің
Ниеттре туралы декларация атты құжаты жалақының өсуі мен бағаның артуын
ақылға сиымды мөлшерге шектеу ерікті түрде іске асырылса, 1966 жылы кейін
үкімет оныкүгтеп қатыруға кірісті. 1970 жылы парламент сайлауында
консерваторлар жеңіске жетті.
Э.Хиттің экономикалық саясаты. (1970-1974) қалай болғанда да өндірісті
қатаң капиталистік жетілдіру және экономикалық дамуды тездету бағытын іске
асырды. Хиттың тұсында Ұлыбритания ЕЭБ-ге мүше облды. бағалар мен табыс
саясаты бұрынғыдан да нұсқада қабылданды, баға мен жалақыны әкімшілік
жолымен реттестеруші аппарт құрылды. Өнеркәсіпегі қатынастар туралы
кәсіподақтарға қарсы бағытталған заңның консервативтік нұсқаыс жарық көрді.
Ол кәсіподақ қозғалысы мен ереуілдерге қатаң шектеулер қоюды көздеген
болатын. Заң қабылданды, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Саясаттану ғылым және пән ретінде
САЯСАТТАНУ ПӘНІНІҢ ТИПТІК БАҒДАРЛАМАСЫ
Саяси ойдың даму кезеңдері
Қоғамдағы саяси жүйе
Әлеуметтану пәнінен дәрістер жинағы
Саясаттану пәнінен дәрістер
Саяси билік және саяси жүйе
Саясаттану пәнінен дәрістер кешені
Саяси жүйенің қызметтері
Қазақстан Республикасының мемлекет нысандарының жүйесі
Пәндер