«Алдын алу және эпидемияға қарсы шаралар қағидалары»

1. «Эпидемияға қарсы шаралар жүйесі» түсінігіне анықтама.
2. Шараларды әсерінің бағытталуы бойынша топтастыру. Топтастырудың басқа да критерилері.
3. Эпидемияға қарсы шаралардың тиімділігі.
4. Эпидемияға қарсы шаралар және эпидемиялық процесті басқару.

Әдетте тәжірибе барыснда бір шараларды профилактикалық немесе ЭҚШ деп атайды. Профилактикалық шаралар деген ұғым - ол жұқпалы аурулардың алдын алу дегенді білдіреді, ал ЭҚШ - дегеніміз тікелей эпид. ошшақта жүргізіледі, сол ошақтың таралып кетпеуіне және ошақты тез арада жою негізіне бағытталған.
Сонымен эпидемияға қарсы шаралар (ЭҚШ) - бұл ғылымның даму сатысында дәлелденген, жұқпалы аурулардың алдын алу және солармен күресу шшараларының жиынтығы.
ЭҚШ топтастырудың (жіктеудің) үлкен маңызы бар. Көбінесе кең таралған және теория бойынша дәлелденген ЭҚШ-дың үш тобын алуға болады, олар ЭП (эпид процестің) 3 звеносына бағытталған шаралар:

• жұқпалы аурулар көзіне
• беріліс механизміне
• қабылдағыш организмге (кесте бойынша).

Антропоноздарда, зооноздарда әрбір осы бағытталған шаралардың
2 топ шараларды бөліп алуға болады.

1. Антропоноз негізінде ЖАК (жұқпалы аурулар көзіне): емдеу диагностикалық (ерте дер кезінде жұқпалы ауруларды анықтау - активті, пассивті, туберкулез ауруында рентгенге түсіру, лабораториялық зерттеулер, эпид. анамнез жинау), режимді-шек қою (үйде оңашалау, жұқпалы аурулар ауруханасында клиникалық және эпидемиологгиялық көрсеткіштеріне байланысты). Зооноздарда санитарлық - ветеринарлық (ауру жануарларды анықтау, оңашалау, емдеу, ерекше көңіл бөлу режимді немесе сою). Дератизациялық шаралар.
2. Қоздырғыштың беріліс механизмін үзу: санитарлық-гигиеналық, ЭҚШ:
- дезинфекциялық
- дезинсекциялық
3. Қабылдағыштыққа қарсы жүргізілетін шаралар:
- егу профилактикасы
- жедел профилактикасы
4. Жалпы шаралар тобы:
- лабораториялық зерттеу
- санитарлық-ағарту жұмыстары
Эпидемияға қарсы шаралар схемасын және жеке нозологиялық формалардың эпидемиологиясын біле отырып, белгіллі бір жағдайда нақты шараларды таңдап, жұүргізе білу қажет.
ЭҚШ жіктеу принцптерімен қатар, басқа да критериялар және оларды топтастыру анықталған.
1. Шараларды жүргізу үшін қолданылатын арнайы препараттарды эпидемияға қарсы қолданылатын құралдар деп атайды.

1. Амиреев С.А. Эпидемиология Учебное пособие – Алматы. – 2002. - 2 том. – 693с.
2. Покровский В.И., Пак С.Г., Брико Н.И. и др. Инфекционные болезни и эпидемиология. Учебник для медицинских вузов. 2-е издание. – М.- ГЭОТАР – МЕД, 2003. – 816с.
3. Черкасский Б.Л. Руководство по общей эпидемиологии. – М.: Медицина. – 2001. - 435с.
4. Беляков В.Д., Яфаев Р.Х. Эпидемиология. М., 1989г., 416с.
5. Белозеров Е.С., Иоанниди Е.А. Курс эпидемиологии: Учеб. Пос. Для леч. и пед. фак. медвузов // Элиста: Джангар, 2005. – 136с.
6. Эпидемиология; Учебное пособие /Н.Д. Ющук, М.А. Жогова, В.В. Бушуева и др. – М.:Медицина, 1993.- 336с.
7. Беляков В.Д., Семененко Т.А., Шрага М.Х. Введение в эпидемиологию инфекционных и неинфекционных заболеваний человека. – М.: Медицина, 2001. – 263 с.