Атқарушы билік органдарының түсінігі
І. Кіріспе ... ... ... ... ... ...3
ІІ. Негізгі бөлім
1. Атқарушы билік органдарының түсінігі, түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
2. Атқарушы билік органдарының классификациясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
3. Атқарушы билік органдарының жүйесі ... ... ... .7
4. Жергілікті атқару органдары ... ... ... ... ... ... ..10
ІІІ. Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ..11
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... .12
ІІ. Негізгі бөлім
1. Атқарушы билік органдарының түсінігі, түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
2. Атқарушы билік органдарының классификациясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
3. Атқарушы билік органдарының жүйесі ... ... ... .7
4. Жергілікті атқару органдары ... ... ... ... ... ... ..10
ІІІ. Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ..11
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... .12
Атқару билігі өкіметтің қолында болады. Президенттік республикаларда өкімет саяси және ұйымдық тұрғыдан президент қамтитын атқарушы билік тармағына жатады. Парламенттің қатысуымен Президент басқарады әрі құрады, оның дербес құзыретті алқалы шешуші органы. Кабинет мүшелері бүкіл халық сайлаған Президент алдында дербес жауап береді. Үкіметтің нақты егеменділігі нақты мемлекет басшысының субъективтік пікіріне тікелей тәуелді. Қазақстан Республикасының үкіметі – атқарушы билікті жүзеге асыратын,атқарушы органдардың жүйесін басқаратын және олардың қызметіне басшылық ететін мемлекеттік орган. Оның заңдық ауқымытұрғысынан – Конституцияда және қолданылып жүрген заңдарда белгіленген.
«Қазақстан Республикасының Үкіметі туралы» Конституциялық Заңның 1-бабына сәйкес, Үкімет Қазақстан Республикасының атқарушы билігін жүзеге асырады, атқарушы органдардың жүйесін басқарады және олардың қызметіне басшылық жасайды.
Үкіметті Қазақстан Республикасының Премьер - Министрі, орынбасарлары, Республика Үкіметінің аппаратының басшысы, Республика министрлері, мемлекеттік комитеттердің төрағалары құрамында Республика Президенті құрады.
«Қазақстан Республикасының Үкіметі туралы» Конституциялық Заңның 4-бабына сәйкес, Республика Үкіметінің өкілеттік мерзімі төмендегідей: Республика Үкіметі Президенттің өкілеттік мерзімі біткенше іс-қимыл жасайды және жаңадан сайланған Республика Президенті алдында өзінің өкілеттіктерін доғарады. Республика Үкіметінің жаңа құрамы бекітілгенге дейін Республика үкіметі өз міндеттерін атқара береді
«Қазақстан Республикасының Үкіметі туралы» Конституциялық Заңның 1-бабына сәйкес, Үкімет Қазақстан Республикасының атқарушы билігін жүзеге асырады, атқарушы органдардың жүйесін басқарады және олардың қызметіне басшылық жасайды.
Үкіметті Қазақстан Республикасының Премьер - Министрі, орынбасарлары, Республика Үкіметінің аппаратының басшысы, Республика министрлері, мемлекеттік комитеттердің төрағалары құрамында Республика Президенті құрады.
«Қазақстан Республикасының Үкіметі туралы» Конституциялық Заңның 4-бабына сәйкес, Республика Үкіметінің өкілеттік мерзімі төмендегідей: Республика Үкіметі Президенттің өкілеттік мерзімі біткенше іс-қимыл жасайды және жаңадан сайланған Республика Президенті алдында өзінің өкілеттіктерін доғарады. Республика Үкіметінің жаңа құрамы бекітілгенге дейін Республика үкіметі өз міндеттерін атқара береді
1. Ағдарбеков Қ. Мемлекет және құқық теориясы. Қарағанды, 2001.
2. Байжанова Г.Т., Әділбекова Қ.Қ. Мемлекет және құқық теориясы пәні бойынша мемлекет бөліміне арналған дәрістер жинағы. Қарағанды, 2003.
3. Жоламан Қ.Д., Мұқтарова А.К., Тәуекелов А.Н. Мемлекет және құқық теориясы. Алматы, 1999.
4. Ибраева А.С., Сапарғалиев Ғ.С. Мемлекет және құқық теориясы. Алматы, 1998.
2. Байжанова Г.Т., Әділбекова Қ.Қ. Мемлекет және құқық теориясы пәні бойынша мемлекет бөліміне арналған дәрістер жинағы. Қарағанды, 2003.
3. Жоламан Қ.Д., Мұқтарова А.К., Тәуекелов А.Н. Мемлекет және құқық теориясы. Алматы, 1999.
4. Ибраева А.С., Сапарғалиев Ғ.С. Мемлекет және құқық теориясы. Алматы, 1998.
Мазмұны
І. Кіріспе
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
ІІ. Негізгі бөлім
1. Атқарушы билік органдарының түсінігі,
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
2. Атқарушы билік органдарының
классификациясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .6
3. Атқарушы билік органдарының
жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7
4. Жергілікті атқару
органдары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ..10
ІІІ. Қорытынды
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ...11
Пайдаланылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .12
Кіріспе
Атқару билігі өкіметтің қолында болады. Президенттік республикаларда
өкімет саяси және ұйымдық тұрғыдан президент қамтитын атқарушы билік
тармағына жатады. Парламенттің қатысуымен Президент басқарады әрі құрады,
оның дербес құзыретті алқалы шешуші органы. Кабинет мүшелері бүкіл халық
сайлаған Президент алдында дербес жауап береді. Үкіметтің нақты
егеменділігі нақты мемлекет басшысының субъективтік пікіріне тікелей
тәуелді. Қазақстан Республикасының үкіметі – атқарушы билікті жүзеге
асыратын,атқарушы органдардың жүйесін басқаратын және олардың қызметіне
басшылық ететін мемлекеттік орган. Оның заңдық ауқымытұрғысынан –
Конституцияда және қолданылып жүрген заңдарда белгіленген.
Қазақстан Республикасының Үкіметі туралы Конституциялық Заңның 1-
бабына сәйкес, Үкімет Қазақстан Республикасының атқарушы билігін жүзеге
асырады, атқарушы органдардың жүйесін басқарады және олардың қызметіне
басшылық жасайды.
Үкіметті Қазақстан Республикасының Премьер - Министрі, орынбасарлары,
Республика Үкіметінің аппаратының басшысы, Республика министрлері,
мемлекеттік комитеттердің төрағалары құрамында Республика Президенті
құрады.
Қазақстан Республикасының Үкіметі туралы Конституциялық Заңның 4-
бабына сәйкес, Республика Үкіметінің өкілеттік мерзімі төмендегідей:
Республика Үкіметі Президенттің өкілеттік мерзімі біткенше іс-қимыл
жасайды және жаңадан сайланған Республика Президенті алдында өзінің
өкілеттіктерін доғарады. Республика Үкіметінің жаңа құрамы бекітілгенге
дейін Республика үкіметі өз міндеттерін атқара береді
Мемлекеттік органдар жүйесі
Мемлекеттік басқарудың атқарушы билік органдарының ұғымы мен
әкімшілік-құқықтық мәртебесі
Жалпы, атқарушы билік мемлекеттік биліктің бір тармағы болып табылады.
Атқарушы билік – бұл заң күшіндегі реттеу өкілеттілігін, сыртқы саяси
өкілдіктердің өкілеттіліктерін, әртүрлі бақылау түлерін жүзеге асыру
бойынша өкілеттіліктерді қоса алғандағы мемлекеттік істерді басқару
бойынша өкілеттіліктердің жиынтығы.
Атқарушы биліктің мақсаттары:
1) азаматтардың, қоғамның, мемлекеттің қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
2) азаматтардың, қоғамның, мемлекеттің аман-есен өмір сүруіне септігін
тигізетін жағдайлар жасау;
3) азаматтардың немесе ұйымдардың өз құқықтары мен бостандықтарын
жүзеге асыру үшін, адамдардың саяси, экономикалық, әлеуметтік және рухани
өмірлерінің еркіндігіне жағдай жасау.
Атқарушы биліктің негізгі белгілері:
1) жан-жақтылығы –адамдар ұжымдары қызмет еткен жерлердің барлығында
болуы және үздіксіздігі;
2) мәжбүрлеушілігі – күшке сүйенеді, ықпал ету шараларын жеке дербес
жүзеге асыру мүмкіншілігі;
3) құралдылығы – құқықтық, ақпараттық, техникалық ұйымдық қорларының
болуы;
4) ұйымдастырушылық сипатта болуы.
Атқарушы билікті ұйымдастыру қағидалары:
1) халықтық билік қағидасы-бұл халық биліктің бірден-бір көзі болып
табылады және атқарушы билік органдары арқылы және тікелей нормативті
актілерді қабылдау арқылы жүзеге асырады. Атқарушы билік органдарының
қызметіне заң шығарушы, сот биліктері және халық бақылау жасайды. Осы
мақсатта тұрғындар алдында атқарушы билік органдарының лауазымды
тұлғалары есеп берушілік тәртібі белгіленген.
2) заңдылық қағидасы – бұл барлық мемлекеттік басқару органдары және
олардың лауазымды тұлғалары өз қызметінде ҚР Конституциясын және басқа
заңдарды қатаң сақтауы қажет дегенді білдіреді.
3) биліктің бөлінуі қағидасы – бұл биліктің үш тармағының (заң
шығарушы, атқарушы, сот билігі тармақтары) болатындығын және олардың жеке
дербестігін көрсетеді. Мемлекеттік биліктің әр тармағы белгіленген шекте өз
функцияларын жүзеге асырады.
4) жариялылық қағидасы – бұл ҚР Конституциясында нормативті-құқықтық
актілер ресми жарияланады деп белгіленген. Адамның құқықтары,
бостандықтары және міндеттеріне қатысты мемлекеттік басқару органдарының
НҚА халыққа жарияланбаған болса, онда олар қолданылмайды, яғни мемлекеттік
басқару органдарының қызметі жария түрде жүзеге асырылады.
5) Адам құқығы мен бостандығының мемлекет мүддесі алдында басымдылығы
қағидасы. Адам құқығы мен бостандығының мемлекет мүддесі алдында басым
болады, өйткені адам құқықтары мен бостандықтары, өмірі мен денсауығы
мемлекетіміздің жоғарғы құндылықтары болып табылады, сондықтан барлық
мемлекеттік органдар, соның ішінде атқарушы билік органдары азаматтар
алдында жауапты болады.
6) Орталықтандыру (централизация) және децентрализация қағидасы.
Централизация қағидасы – бұл мемлекеттік функциялардың көп бөлігі орталық
атқару органдарының қарамағына кіруі. Централизация атқарушы биліктің
бірыңғай жүйесінен туындайды. Децентрализация қағидасы – бұл бұл жоғары
органдардың қол сұқпауынсыз, мемлекеттік функцияларды жеке, дербес жүзеге
асыруды қандайда бір органның қарамағына беруді және өкілеттілікті бекітуді
білдіреді.
Децентрализацияның ерекше бір түрі – атқарушы билік органдарының өз
өкілеттіліктерінің бір бөлігін бағынышты органдардың өкілеттілігі. [1]
Атқарушы билік органдары - бұл қоғам мен мемлекеттің әкімшілік-саяси,
әлеуметтік -мәдени, шаруашылық және сала аралық аумақтық міндеттерді
жүзеге асыру үшін атқарушы-бұйырушы өкілеттілік берілген және құрылымы
болатын әлеуметтік құрылым немесе ұйым.
Атқарушы билік органдарының өз құрылымы, құзырығы бар мемлекеттік
аппараттың бір бөлігі болып табылатын ұйым және заңнамаға сәйкес құрылады.
Мемлекеттің тапсырмасы бойынша қызмет етуге қатысуға құқық берілген,
атқарушы-бұйырушы қызмет ету тәртібінде шаруашылық, әлеуметтік-мәдени,
әкімшілік-саяси сфераларға күнделікті жетекшілік етуге, сала аралық
басқарумен шұғылдануға арналған.
Атқарушы билік органдарының әкімшілік -құқықтық мәртебесі мына
белгілер бойынша анықталады:
1) оперативті дербестілік берілген;
2) жоғарғы органдар құрады;
3) төменгі атқарушы билік органдарының жоғарғы атқарушы билік
органдарына есеп беруі және бақылауда болуы;
4) атқарушы билік органдарының қызметі заң күшіндегі сипатта болады.
5) нормативті-құқықтық актілерді шығаруы, мысалы, қаулы, өкімдер.
Атқарушы билік органдарының негізгі белгілері:
1) атқарушы-бұйырушы қызметті жүзеге асыру;
2) мемлекеттік-биліктік өкілеттілікке ие;
3) белгіленген құзыреті бар;
4) ішкі ұйымдық құралымы, яғни тұрақты шаттары болады;
5) бюджетті орындау мәселелері бойынша белгіленген өкімді органдардың
бақылауында болуы.
Атқарушы билік органдарының классификациясы
Атқарушы билік органдары әртүрлі негіздер бойынша
классификацияланады.
1) Құзырлығының көлемі мен сипаты бойынша:
а) жалпы құзырлы органдар - көптеген сфералардың қызметтеріне басшылық
жасайтын органдар, мысалы, ҚР Үкіметі, жергілікті атқару органдары;
б) салалық құзырлықтағы органдар - басқарудың жеке сфераларын және
салаларына басшылық ететін органдар, мысалы, министрліктер;
в) ішкі салалық құзырлықтағы органдар - сала шегінде тапсырылған жұмыс
учаскелерінің шегінде басшлық ететін органдар, мысалы, министрліктердің
теорриториялық органдары
г) сала аралық құзырлықтағы органдар - бұл барлық немесе көптеген басқару
салалары мен сфералары үшін арнайы функцияларды атқаратын органдар.
2) ұйымдық-құқықтық нысандарына байланысты:
а) министрліктер; б) мемлекеттік комитеттер; бас басқармалар; агенттіктер;
департаменттер; бөлімдер;
3) ведомство қарамағындағы сұрақтарды шешу тәртібі бойынша:
а) алқалық-осы органның құзырлығындағы барлық сұрақтар бойынша шешім
қабылдау басымдылығы ұйымдастырылған және заңды түрде біріктірілген
тұлғалардың топтарына берілген органдар, мысалы, үкімет.
Алқалы органдарда шешім олардың мүшелерінің көпшілік дауысымен
қабылданады.
б) дара басшылық органдар - бұл осы органның құзырлығына берілген барлық
сұрақтар бойынша шешуші билік органды басқаратын жетекшіде болатын
органдар, мысалы агенттіктер.
4) қызметінің аумақтық масштабына байланысты:
а) орталық атқару органдары, мысалы, ҚР министрліктері;
б) жергілікті, мысалы, әкімшіліктер;
в) аумақаралық;
5) құрылу тәртібі бойынша:
а) ҚР Президенті құратын органдар, мысалы, агенттіктер;
б) жоғарғы атқарушы билік органдары құратын.
6) қаржыландырылуына байланысты:
а) мемлекеттік бюджеттік;
б) шаруашылық есебінен. [2]
Атқарушы билік органдарының жүйесі
ҚР атқарушы билік органдарының жүйесі мына схема бойынша құрылады:
Жоғарғы атқаушы билік органдары (ҚР Үкіметі) - Үкіметтің құрамына кіретін
орталық атқару органдары (ҚР министрліктері, ведомстволары) - Үкіметтің
құрамына кірмейтін орталық атқарушы билік органдары - жергілікті атқарушы
билік органдары (облыстық, қалалық, аудандық әкімшіліктер).
Үкімет - ҚР Конституциясына сәйкес Қазақстанда атқарушы билікті жүзеге
асырады, атқарушы билік оргадарының жүйесін басқарады және олардың
қызметтеріне басшылық етеді. ҚР Үкіметі өз қызметінде ҚР Президенті алдында
жауапты, ол ҚР Парламентіне есеп береді. Үкіметті ҚР Президенті құрады. ҚР
Үкіметінің құрамы мынадай мүшелерден тұрады: Премьер - министр (Кәрім
Мәсімов), оның орынбасарлары (Аслан Мусин),
министрлер және өзге де лауазымды тұлғалар. Премьер -министрді (2007 жылдан
бастап Даниал Ахметовтың орнына Кәрім Мәсімов тағайындалды) ҚР Президенті
Парламенттің келісімімен тағайындайды. Үкіметтің құрылымы және құрамы
туралы ұсынысты ҚР Премьер - министрі тағайындалғаннан кейін 10 күннің
ішінде ҚР Президентіне ұсынады. Үкіметтің қызмет ету тәртібі 1995 жылдың
18 желтоқсанында қабылданған "Үкімет туралы" ҚР конституциялық заңымен
анықталады. ҚР Үкіметі өз құзырылығындағы сұрақтар бойынша ҚР барлық
территориясында міндетті күші бар қаулылар шығарады. ҚР Үкіметінің
өкілеттіліктері:
1) әлеуметтік - экономикалық саясаттың, қауіпсіздіктің негізгі
бағыттарын әзірлеу;
2) қоғамдық тәртіті, қорғану қабілеттілігін қамтамасыз ету;
3) орталық және жергілікті атқарушы органдарды басқарады;
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
І. Кіріспе
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
ІІ. Негізгі бөлім
1. Атқарушы билік органдарының түсінігі,
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
2. Атқарушы билік органдарының
классификациясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .6
3. Атқарушы билік органдарының
жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7
4. Жергілікті атқару
органдары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ..10
ІІІ. Қорытынды
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ...11
Пайдаланылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .12
Кіріспе
Атқару билігі өкіметтің қолында болады. Президенттік республикаларда
өкімет саяси және ұйымдық тұрғыдан президент қамтитын атқарушы билік
тармағына жатады. Парламенттің қатысуымен Президент басқарады әрі құрады,
оның дербес құзыретті алқалы шешуші органы. Кабинет мүшелері бүкіл халық
сайлаған Президент алдында дербес жауап береді. Үкіметтің нақты
егеменділігі нақты мемлекет басшысының субъективтік пікіріне тікелей
тәуелді. Қазақстан Республикасының үкіметі – атқарушы билікті жүзеге
асыратын,атқарушы органдардың жүйесін басқаратын және олардың қызметіне
басшылық ететін мемлекеттік орган. Оның заңдық ауқымытұрғысынан –
Конституцияда және қолданылып жүрген заңдарда белгіленген.
Қазақстан Республикасының Үкіметі туралы Конституциялық Заңның 1-
бабына сәйкес, Үкімет Қазақстан Республикасының атқарушы билігін жүзеге
асырады, атқарушы органдардың жүйесін басқарады және олардың қызметіне
басшылық жасайды.
Үкіметті Қазақстан Республикасының Премьер - Министрі, орынбасарлары,
Республика Үкіметінің аппаратының басшысы, Республика министрлері,
мемлекеттік комитеттердің төрағалары құрамында Республика Президенті
құрады.
Қазақстан Республикасының Үкіметі туралы Конституциялық Заңның 4-
бабына сәйкес, Республика Үкіметінің өкілеттік мерзімі төмендегідей:
Республика Үкіметі Президенттің өкілеттік мерзімі біткенше іс-қимыл
жасайды және жаңадан сайланған Республика Президенті алдында өзінің
өкілеттіктерін доғарады. Республика Үкіметінің жаңа құрамы бекітілгенге
дейін Республика үкіметі өз міндеттерін атқара береді
Мемлекеттік органдар жүйесі
Мемлекеттік басқарудың атқарушы билік органдарының ұғымы мен
әкімшілік-құқықтық мәртебесі
Жалпы, атқарушы билік мемлекеттік биліктің бір тармағы болып табылады.
Атқарушы билік – бұл заң күшіндегі реттеу өкілеттілігін, сыртқы саяси
өкілдіктердің өкілеттіліктерін, әртүрлі бақылау түлерін жүзеге асыру
бойынша өкілеттіліктерді қоса алғандағы мемлекеттік істерді басқару
бойынша өкілеттіліктердің жиынтығы.
Атқарушы биліктің мақсаттары:
1) азаматтардың, қоғамның, мемлекеттің қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
2) азаматтардың, қоғамның, мемлекеттің аман-есен өмір сүруіне септігін
тигізетін жағдайлар жасау;
3) азаматтардың немесе ұйымдардың өз құқықтары мен бостандықтарын
жүзеге асыру үшін, адамдардың саяси, экономикалық, әлеуметтік және рухани
өмірлерінің еркіндігіне жағдай жасау.
Атқарушы биліктің негізгі белгілері:
1) жан-жақтылығы –адамдар ұжымдары қызмет еткен жерлердің барлығында
болуы және үздіксіздігі;
2) мәжбүрлеушілігі – күшке сүйенеді, ықпал ету шараларын жеке дербес
жүзеге асыру мүмкіншілігі;
3) құралдылығы – құқықтық, ақпараттық, техникалық ұйымдық қорларының
болуы;
4) ұйымдастырушылық сипатта болуы.
Атқарушы билікті ұйымдастыру қағидалары:
1) халықтық билік қағидасы-бұл халық биліктің бірден-бір көзі болып
табылады және атқарушы билік органдары арқылы және тікелей нормативті
актілерді қабылдау арқылы жүзеге асырады. Атқарушы билік органдарының
қызметіне заң шығарушы, сот биліктері және халық бақылау жасайды. Осы
мақсатта тұрғындар алдында атқарушы билік органдарының лауазымды
тұлғалары есеп берушілік тәртібі белгіленген.
2) заңдылық қағидасы – бұл барлық мемлекеттік басқару органдары және
олардың лауазымды тұлғалары өз қызметінде ҚР Конституциясын және басқа
заңдарды қатаң сақтауы қажет дегенді білдіреді.
3) биліктің бөлінуі қағидасы – бұл биліктің үш тармағының (заң
шығарушы, атқарушы, сот билігі тармақтары) болатындығын және олардың жеке
дербестігін көрсетеді. Мемлекеттік биліктің әр тармағы белгіленген шекте өз
функцияларын жүзеге асырады.
4) жариялылық қағидасы – бұл ҚР Конституциясында нормативті-құқықтық
актілер ресми жарияланады деп белгіленген. Адамның құқықтары,
бостандықтары және міндеттеріне қатысты мемлекеттік басқару органдарының
НҚА халыққа жарияланбаған болса, онда олар қолданылмайды, яғни мемлекеттік
басқару органдарының қызметі жария түрде жүзеге асырылады.
5) Адам құқығы мен бостандығының мемлекет мүддесі алдында басымдылығы
қағидасы. Адам құқығы мен бостандығының мемлекет мүддесі алдында басым
болады, өйткені адам құқықтары мен бостандықтары, өмірі мен денсауығы
мемлекетіміздің жоғарғы құндылықтары болып табылады, сондықтан барлық
мемлекеттік органдар, соның ішінде атқарушы билік органдары азаматтар
алдында жауапты болады.
6) Орталықтандыру (централизация) және децентрализация қағидасы.
Централизация қағидасы – бұл мемлекеттік функциялардың көп бөлігі орталық
атқару органдарының қарамағына кіруі. Централизация атқарушы биліктің
бірыңғай жүйесінен туындайды. Децентрализация қағидасы – бұл бұл жоғары
органдардың қол сұқпауынсыз, мемлекеттік функцияларды жеке, дербес жүзеге
асыруды қандайда бір органның қарамағына беруді және өкілеттілікті бекітуді
білдіреді.
Децентрализацияның ерекше бір түрі – атқарушы билік органдарының өз
өкілеттіліктерінің бір бөлігін бағынышты органдардың өкілеттілігі. [1]
Атқарушы билік органдары - бұл қоғам мен мемлекеттің әкімшілік-саяси,
әлеуметтік -мәдени, шаруашылық және сала аралық аумақтық міндеттерді
жүзеге асыру үшін атқарушы-бұйырушы өкілеттілік берілген және құрылымы
болатын әлеуметтік құрылым немесе ұйым.
Атқарушы билік органдарының өз құрылымы, құзырығы бар мемлекеттік
аппараттың бір бөлігі болып табылатын ұйым және заңнамаға сәйкес құрылады.
Мемлекеттің тапсырмасы бойынша қызмет етуге қатысуға құқық берілген,
атқарушы-бұйырушы қызмет ету тәртібінде шаруашылық, әлеуметтік-мәдени,
әкімшілік-саяси сфераларға күнделікті жетекшілік етуге, сала аралық
басқарумен шұғылдануға арналған.
Атқарушы билік органдарының әкімшілік -құқықтық мәртебесі мына
белгілер бойынша анықталады:
1) оперативті дербестілік берілген;
2) жоғарғы органдар құрады;
3) төменгі атқарушы билік органдарының жоғарғы атқарушы билік
органдарына есеп беруі және бақылауда болуы;
4) атқарушы билік органдарының қызметі заң күшіндегі сипатта болады.
5) нормативті-құқықтық актілерді шығаруы, мысалы, қаулы, өкімдер.
Атқарушы билік органдарының негізгі белгілері:
1) атқарушы-бұйырушы қызметті жүзеге асыру;
2) мемлекеттік-биліктік өкілеттілікке ие;
3) белгіленген құзыреті бар;
4) ішкі ұйымдық құралымы, яғни тұрақты шаттары болады;
5) бюджетті орындау мәселелері бойынша белгіленген өкімді органдардың
бақылауында болуы.
Атқарушы билік органдарының классификациясы
Атқарушы билік органдары әртүрлі негіздер бойынша
классификацияланады.
1) Құзырлығының көлемі мен сипаты бойынша:
а) жалпы құзырлы органдар - көптеген сфералардың қызметтеріне басшылық
жасайтын органдар, мысалы, ҚР Үкіметі, жергілікті атқару органдары;
б) салалық құзырлықтағы органдар - басқарудың жеке сфераларын және
салаларына басшылық ететін органдар, мысалы, министрліктер;
в) ішкі салалық құзырлықтағы органдар - сала шегінде тапсырылған жұмыс
учаскелерінің шегінде басшлық ететін органдар, мысалы, министрліктердің
теорриториялық органдары
г) сала аралық құзырлықтағы органдар - бұл барлық немесе көптеген басқару
салалары мен сфералары үшін арнайы функцияларды атқаратын органдар.
2) ұйымдық-құқықтық нысандарына байланысты:
а) министрліктер; б) мемлекеттік комитеттер; бас басқармалар; агенттіктер;
департаменттер; бөлімдер;
3) ведомство қарамағындағы сұрақтарды шешу тәртібі бойынша:
а) алқалық-осы органның құзырлығындағы барлық сұрақтар бойынша шешім
қабылдау басымдылығы ұйымдастырылған және заңды түрде біріктірілген
тұлғалардың топтарына берілген органдар, мысалы, үкімет.
Алқалы органдарда шешім олардың мүшелерінің көпшілік дауысымен
қабылданады.
б) дара басшылық органдар - бұл осы органның құзырлығына берілген барлық
сұрақтар бойынша шешуші билік органды басқаратын жетекшіде болатын
органдар, мысалы агенттіктер.
4) қызметінің аумақтық масштабына байланысты:
а) орталық атқару органдары, мысалы, ҚР министрліктері;
б) жергілікті, мысалы, әкімшіліктер;
в) аумақаралық;
5) құрылу тәртібі бойынша:
а) ҚР Президенті құратын органдар, мысалы, агенттіктер;
б) жоғарғы атқарушы билік органдары құратын.
6) қаржыландырылуына байланысты:
а) мемлекеттік бюджеттік;
б) шаруашылық есебінен. [2]
Атқарушы билік органдарының жүйесі
ҚР атқарушы билік органдарының жүйесі мына схема бойынша құрылады:
Жоғарғы атқаушы билік органдары (ҚР Үкіметі) - Үкіметтің құрамына кіретін
орталық атқару органдары (ҚР министрліктері, ведомстволары) - Үкіметтің
құрамына кірмейтін орталық атқарушы билік органдары - жергілікті атқарушы
билік органдары (облыстық, қалалық, аудандық әкімшіліктер).
Үкімет - ҚР Конституциясына сәйкес Қазақстанда атқарушы билікті жүзеге
асырады, атқарушы билік оргадарының жүйесін басқарады және олардың
қызметтеріне басшылық етеді. ҚР Үкіметі өз қызметінде ҚР Президенті алдында
жауапты, ол ҚР Парламентіне есеп береді. Үкіметті ҚР Президенті құрады. ҚР
Үкіметінің құрамы мынадай мүшелерден тұрады: Премьер - министр (Кәрім
Мәсімов), оның орынбасарлары (Аслан Мусин),
министрлер және өзге де лауазымды тұлғалар. Премьер -министрді (2007 жылдан
бастап Даниал Ахметовтың орнына Кәрім Мәсімов тағайындалды) ҚР Президенті
Парламенттің келісімімен тағайындайды. Үкіметтің құрылымы және құрамы
туралы ұсынысты ҚР Премьер - министрі тағайындалғаннан кейін 10 күннің
ішінде ҚР Президентіне ұсынады. Үкіметтің қызмет ету тәртібі 1995 жылдың
18 желтоқсанында қабылданған "Үкімет туралы" ҚР конституциялық заңымен
анықталады. ҚР Үкіметі өз құзырылығындағы сұрақтар бойынша ҚР барлық
территориясында міндетті күші бар қаулылар шығарады. ҚР Үкіметінің
өкілеттіліктері:
1) әлеуметтік - экономикалық саясаттың, қауіпсіздіктің негізгі
бағыттарын әзірлеу;
2) қоғамдық тәртіті, қорғану қабілеттілігін қамтамасыз ету;
3) орталық және жергілікті атқарушы органдарды басқарады;
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz