«Өсімдік физиология»

1) Өсімдіктердің азотпен қоректену
2. Жапырақ . фотосинтез мүшесі
3. Өсімдіктердегі флавонойдты пигменттер

Өсімдіктердегі ақуызды заттардың синтезі кезіндегі азоттың өзгерістері.
Органоидтердің арасында азоттың өсімдіктердің өміріндегі маңызы зор. Азотсыз белоктардың сиетезі мүмкін емес. Ал белоксыз тірі клетканың протопласты тіршілік ете алмайды.
Азаттық өсімдіктердегі мөлшері көміртегі, сутегі және оттегімен салыстырғанда аз. Олар өсімдіктердің құрған затының 95% құрайды. Азаттық үлесі 1-3 % болып келеді. Бірақ оның топырақтағы мөлшері жеткілікті болмаса өсімдіктердің құрғақ оның тапырақтағы мөлшері жеткілікті болмаса өсімдіктердің қалыпты дамуы мүмкін емес.
Көптеген ауылшаруашылық дақыдарының өнімділігінің төмен болу көбінесе азаттық жетіспеуіне байланысты болады.
Атмосфера азот 60% молекулярлық күйде болады. Дәнді дақылдардың өнімділігін 20-30 ц 12 а жеткізу үшін 150-200 кг азот қажет. Ал топырақтағы мөлшері 5000-15000 кг/ға болуы керек. Азот қосылыстарының атмосферадағы қосылыстарына: аммиак буы, ол органикалық қалдықтардың шіруі нәтижесінде бөлініп шығады және найзағай кезінде бөлінетін және жауын-шашынмен бірге түсетін азот тотықтары жатады.
Топырақта азот органикалық және минералдық қосылыстар түрінде - аммионий тұздары және азот қышқылының тұздары түрінде болады.
ХІХ - ғасырдың ортасында француз ғылымы. Ж. Буссенго және т.б. ғылымдар бос молекуларлық азотты өсімдіктердің сіңіре алмайтынын дәлелдеді. Олар өсімдіктер өзіне қажетті барлық азотты топырақтан алатынын дәлелдейді.
Топырақтағы азоттың негізгі массасы органикалық азот, аммиакты және нитраттың азоттың болуы көктем, жаз және күз маусымына байланысты өзгеріп отырады.
Органикалық қосылыстар, көбінесе шураметтік дозаминделу процесі арқылы ыдырайды амин қышқылдары суды қосып алып, оксиқышқыл мен аммиак түзеді:

1. Ж. Жатқанбаев 1988 ж
2. Ережепов Э.Е., Бозшатаева Г.Т.
Оспанова Г.С., Нарибай Р.Ж. 2007 ж
3 Ж. Қалекенұлы 2004 ж

Пән: Биология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Ғылым және Білім Министрлігі

М. Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік университеті

Өсімдік физиология пәні бойынша
050113-биология мамандығынан
Бақылау жұмысы

Қабылдаған: Бозшатаева Г.
Орындаған: Сұңқарова З.
Тобы: ЗЕП-05-3к2.

Шымкент – 2008
Өсімдіктер физиологиясы
9-нұсқа

1) Өсімдіктердің азотпен қоректену. Өсімдіктердегі ақуызды заттардың
синтезі кезіндегі азоттың өзгерістері.
Органоидтердің арасында азоттың өсімдіктердің өміріндегі маңызы
зор. Азотсыз белоктардың сиетезі мүмкін емес. Ал белоксыз тірі
клетканың протопласты тіршілік ете алмайды.
Азаттық өсімдіктердегі мөлшері көміртегі, сутегі және оттегімен
салыстырғанда аз. Олар өсімдіктердің құрған затының 95% құрайды.
Азаттық үлесі 1-3 % болып келеді. Бірақ оның топырақтағы мөлшері
жеткілікті болмаса өсімдіктердің құрғақ оның тапырақтағы мөлшері
жеткілікті болмаса өсімдіктердің қалыпты дамуы мүмкін емес.
Көптеген ауылшаруашылық дақыдарының өнімділігінің төмен болу
көбінесе азаттық жетіспеуіне байланысты болады.
Атмосфера азот 60% молекулярлық күйде болады. Дәнді дақылдардың
өнімділігін 20-30 ц 12 а жеткізу үшін 150-200 кг азот қажет. Ал
топырақтағы мөлшері 5000-15000 кгға болуы керек. Азот қосылыстарының
атмосферадағы қосылыстарына: аммиак буы, ол органикалық қалдықтардың
шіруі нәтижесінде бөлініп шығады және найзағай кезінде бөлінетін
және жауын-шашынмен бірге түсетін азот тотықтары жатады.
Топырақта азот органикалық және минералдық қосылыстар түрінде -
аммионий тұздары және азот қышқылының тұздары түрінде болады.
ХІХ - ғасырдың ортасында француз ғылымы. Ж. Буссенго және т.б.
ғылымдар бос молекуларлық азотты өсімдіктердің сіңіре алмайтынын
дәлелдеді. Олар өсімдіктер өзіне қажетті барлық азотты топырақтан
алатынын дәлелдейді.
Топырақтағы азоттың негізгі массасы органикалық азот, аммиакты
және нитраттың азоттың болуы көктем, жаз және күз маусымына
байланысты өзгеріп отырады.
Органикалық қосылыстар, көбінесе шураметтік дозаминделу процесі
арқылы ыдырайды амин қышқылдары суды қосып алып, оксиқышқыл мен
аммиак түзеді:

Органикалық азоттың минерализациясын хемосинтездеуші аэробты
бактериялар Nitrosmonas ен Nitrobacter жүзеге асырады. Нитрикация 2
кезеңде өтеді.
Алғаш NO2 кейін онан NO3 - түзіледі. Аммоний тұздарын пайдалану
үшін өсімдіктер көмірсулар көп болу керек. Олар болмаса амидтердің
түзілуі баяу жереді де өсімдік үшін улы аммиак жиналады.
Өсімдіктердегі ауызды заттардың синтезі кезіндегі азоттық өзгерістері.
Теориялық және эксперименталық мәліметтер бойынша нитраттардың алшаққа
дейін тотықсыздану процесін катилиз дейтін ферменттерге флавопратеттер
жатады. Олар металдармен активтенеді. Бұлар процесс азот атомының
валенттілігінің өзгеруі арқылы жүреді.
Өсімдіктердегі нитраттардың тотықсыздануының схемасы:
нитратредуктоза нитратредуктоза
HNO3 HNO3 (HNO)2
гипонитрит

Нитрат N+5 MO Нитрат N+3 Cu,Fe, Mg Cu,Fe, Mg
редуктоза Гидроксиломинредуктоза
NH2OH - NH3
Гидросиломин N-1 Mn, Mg Аммиак N3
Амоний тұздары түрінде сіңірілген немесе нитраттардың тотықсыздану
нәтижесінде түзілген аммиак өсімдіктерде кетоқышқылдармен әрекеттесіп
амин қышқылдарын түзеді.
Мысалы, оланин амин қышқылы аммиактың, пирожүзім қышқылы мен
сутегінің қосылуы нәтиждесінде түзіледі.
NH3 + CH3 Co COOH +2H CH3 CH NH3 COOH +H2O
Пирожүзім, қымызсірке және А-кетогллотар қышқылдары ағзадағы көмірсулар
алмасуының маңызды өнімдері болып табылады.
Кетоқышқылдарның аммиакпен аминдену қышқылдар мен белоктардың
алмасуымен байланыстыратын маңызды процесс.
Аммиак қымыздың сірке қышқылы пен а-кетоглутар қышқылдарымен оңай
теседі:
1)HOOC*CO CH2 COOH+NH3 +2H
Қымыздық сірке қышқылы
HOO*CH2 CH NH2 * COOH + H2O
2) HOOC* CH2 * CH2 CO * COOH+NH3 +2H
а – кетаглютар қышқылы
HOOC* CH2 * CONH2 +СООH
H2O глютамин қышқылы
Амин тобы амин қышқылынан кето қышқылға тасмалданады, бұл
процесті аминотрансфералар жүзеге асырады.
HOOC CH2 CH2 CH NH3 + HOOC * COCH2 CH NH2 COOH
а-кетоглютар қыш. аспарагин қыш.
2. Жапырақ - фотосинтез мүшесі. Жапырақтың анатомиялық құрылысы.
Өсімдіктегі фотоцинтез процесі жүзеге асатын негізгі мүше жапырақ
болып есептеледі. Жоғарғы сатыдағы өсімдіктердің жапырақ тақтасы
анатомиялық құрылысы жағынан үшке бөлінеді.
1) оның үстіңгі және астыңғы бетін жамылғы ұлпа эпидермис қаптап
жатады;
2) негізгі ассимиляциялық ұлпа-мезафилл;
3) Түтін – талшық шақтары.
4) Жапырақ үстіңгі бетіндегі эпидермисклеткалары ірі және түзу төрт
бұрышты, сыртқы қабықтары қалындау болады. Жапырақ алақанының
астыңғы жағындағы эпидермис клеткалары ұсақтау және устьциалары
көбірек болады.
Жапырақтың негізгі жұмсақ бөлігі мезофилл астыңғы және үстіңгі
эпидермис қабаттарынығ ортасында орналасқан. Олш бағаналы және
борпылдақ деген екі түрлі ұлпадан тұрады.
Бағаналы (палисадтық) ұлпа үстіңгі эпидермис клеткаларына беттес
жатады. Оның клеткалары ұзын жұмырлау пішінді, бір-бірімен тығыз,
жапырақ бетінде перпендикуляр орналасады. Палисадтық паренхима
негізінен ассимиляциялық ұлпа болып есептеледі. Клеткаларының
хлорофилдері көп. Төменгі эпидермиске жақын және соған жанасып
борпылдақ ұлпа орналасады. Клеткалары түзу пішінді болмай, бірнеше
қырлы, араларында көптеген қуыстар қолдырып орналасады.
Полисадтық клеткалардың өзідік пішіндері және оналасу реттері
күн сәулесін сіңіруге және фотосинтез өнімдерін флоэмаға
мүмкіндігінше қысқа жолмен жеткізуге ынғайландығын байқатады.
Борпылдақ (кеуекті) ұлпа клеткаларының орналасуы, араларындағы
қуыстардың пайда болуы судың тасмалдануына және газ алмасу процесін
жеңілдетуге ыңғайлылығын көрсетеді. Жүгерінің жапырақ алақанының
ішкі құрылысын мамыр жапырағының анатомиясымен салыстырғанда,
олардың ұқсас белгілерін және ұқсас еместерін де байқауға болады.

Ұқсас белгілеріне – екеуінде де үш түрлі барлығы,
айырмашылықтарына - жүгерінің мезофилл бөлігіндегі ұлпалардың
клиткалары шомыр ұлпаларындағыдай клеткалары шомыр ұлпаларындағыдай
айқын жіктелмеуі, үстіңгі эпидермисінде будақ клеткалар деп аталатын
ірі-ірі клеткалар тобының болуы жатады.
Будақ клеткалар дара жарнақтылардың ішіндегі астық
тұқымдастарда жақсы жетілгне. Осы клеткалардың тургер қысымының
өзгеруіне байланысты бұл өсімдіктердің жапырақтары ауа райының
айнымалығына қарап пішіндерін өзгерткіш келеді. Ауа райы құрғақ
кезде жапырақтар сыртына қарай ширатылып, жұмырланып қалады (мысалы,
бетеген қау, сему және т.б.) ал жаңбыр жауып, топырақ және ауа
ылғалдығы көбейген кезде қайтадан жызылады да, өзінің бұрынғы
қалпына келеді.
Жапырақтың ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.