Ахмет Йасауи тарихы

Жоспар
Кіріспе

1 Ахмет Йасауи өмірі
2 Ахмет Йасауидың тұңғыш ұстазы

Пән: Тарихи тұлғалар
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Ахмет Йасауи XI ғасырдың аяғында туып, XII ғасырдың соңында дүниеден
қайтты (шамамен 1094— 1166), Туған жері - бір кездері ұлы Түркістанның бір
бөлігі болған, бүгінгі Қазақстанның Шымкент облысына қарасты Сайрам қаласы.
Жеті жасында әкесінен айрылып, әпкесімен бірге сол кездегі ең маңызды
орталықтардың бірі Йасы қаласына кетті. Йасы - Оғыздардың маңызды
қалаларының бірі болған. Кейіннен қазақ хандығының астанасы болды.
"Йасыдан шыққан Ахмет" деген мағынада Ахмет Йасауи атымен белгілі болған
ұлы сопы, Түркістанның пірі, Түркістанның Әзіреті деп аталыпты. Осыдан
барып Йасы қаласының аты да "Түркістан пірінің қаласы", сосын қысқаша
Түркістан болып өзгеріпті. Осылайша халық Ахмет Йасауидың атын осы қалаға
беріпті.
Йасыда Арыстан бабамен кездесіп, одан Хз. Пайғамбардың аманатын -
Аллаға ұласу, рухани биіктеу жолын білдіретін "құрманы" алады. Арыстан баб
Ахмет Йасауидың тұңғыш ұстазы жол көрсетушісі. Хикметтерінде айтылғандай,
оның жолшылығына маңызды ықпалы болған адам. Арыстан баб дүниеден өткен
соң, Ахмет Йасауи Бүхараға келеді. Ол кездерде Йасы түрік жері де, ал
Бұхара болса парсы тілінің, мәдениетінің үстем болған, кең жайылған өлкесі
еді.
Ахмет Йасауи сопылықтың тәрбиелік әдіс-тәсілдерін Бұхарадағы Жүсіп
Хамадани дерғаһынан алды. Бұл жерде ерекше әдістермен жүргізілген
білімдерді үйренді.
Селжүқ топырағының әр түкпірінде муриттері бар, үлкен ғұлама, рухани
күш иесі саналған - Жүсіп Хамадани ханафи ағымынан болғанымен
"алауия жолындағы" "жеһри зікір" негізіне сүйенген бір тариқаттың мүршиді
болатын. Тегі ираңдық, түрік тілін білмейтін, арапша, парсыша сөйлейтін
еді.
Ахмет Йасауи, Жүсіп Хамаданидың атақты төрт шәкіртінің бірі болды.
Тариқат дәстүрінде "орынбасар" "сайри сулукты4" яғни, рухани жолшылықты
бітірген, "толық адам" дәрежесіне жеткен, өз бетінше жол көрсетіп, шәкірт
тәрбиелейтін жағдайға ұласқан адам.
Ахмет Йасауи өзінен бұрынғы орынбасарлар - Хасан Андақи, Абдулла
Бәркиден соң Жүсіп Хамаданидың орнына отырған. Біраз уақыт өткен соң орнын
Абдулхалық Гуждуаниге тапсырып, Йасы қаласына қайта келеді де, мұнда өз
дергаһын құрады. Түрікше уағыз айту мақсатымен түрік әдет ғүрпына сай
келетін өз жолының іргетасын қалады.
Түріктердің белгілі назым-өлең түрінде жазған хикметтерімен жалпы
халыққа өз шақыруын жеткізе бастады.. Ахмет Йасауиден бұрын да түрік
сопыларының болғаны шүбәсіз. Бірақ, түрік мінезін, табиғатын сақтаған
сопылық жолдың алғаш негізін қалаушы Ахмет Йасауи болатын. Осылайша түрік
ислам сопылығы құрылды.
Қысқа уақыттың ішінде Йасы ұлы Түркістанның рухани орталығына
айналды. Ахмет Йасауи дергаһында жетілген мыңдаған ерендер
түрік әлемінің түкпір түкпіріне тарады. Оның көзқарастары ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.