Әлемнiң ұлы физиктерi

Пән: Тарихи тұлғалар
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 21 бет
Таңдаулыға:

ӘЛЕМНIҢ

ҰЛЫ

ФИЗИКТЕРI

Максвелл Джеймс Клерк1831 - 1879

Ағылшын физигi Эдинбург және Лондон хандық қоғамының мүшесi Дж. Максвелл 1831 ж. Эдинбургте дүниеге келген. Эдинбург және Кембридж университеттерiнде оқыған. 1856-1860 ж. ж. Абердин университетiнiң профессоры, 1860-1865 ж. ж. Лондон хандық колледжiнiң профессоры, ал 1871 ж. бастап Кембриджтегi эксперименталды физиканың бiрiншi профессоры болып қызмет етедi. Максвелдiң басқаруымен Кембриджтегi әйгiлi Кавендиш лабораториясы құрылады, ол өзiнiң өмiрiнiң соңына дейiн сонда жұмыс iстейдi.

Максвелдiң жұмыстары электродинамикаға, молекулалық физикаға, жалпы статистикаға, оптикаға, механикаға, серпiмдiлiк теориясына арналған.

1859 ж. газ молекулаларының жылдамдық бойынша таралуын сипаттайтын статистикалық заңды орнатты.

1866 ж. тура және керi соқтығысуға негiзделген молекулалардың жылдамдық бойынша таралу функциясының жаңа қорытындысын шығарды, тасымалдау теориясын диффузия, жылуөткiзгiштiк және iшкi үйкелiс процестерiне қолданып жалпы түрде дамытты.

1867 ж. термодинамиканың екiншi бастамасының статистикалық табиғатын бiрiншi болып көрсетiп,

1878 ж. “статистикалық механика" терминiн енгiздi.

Максвелдiң ең үлкен ғылыми жетiстiгi болып 1860-1865 ж. ж. құрылған электромагниттiк өрiс теориясы табылады.

1873 ж. жарық қысымын теориялық түрде есептедi. Сонымен қатар серпiмдiлiк теориясының теоремасын берiп, жылулық физиканың негiзгi параметрлерiнiң арасындағы қатынасты орнатты.

Ньютон Исаак1643 - 1727

Исаак Ньютон - классикалық физиканы құрған әйгiлi ағылшын ғалымы, 1643 ж. Вулсторпада дүниеге келген. 1665 ж. Кембридж университетiн бiтiрiп, сонда 1669-1701 ж. ж. кафедраны басқарған.

Ньютон зерттеулерi механикаға, оптикаға, астрономияға, математикаға арналған. Классикалық механиканың негiзгi заңдылықтарын есептеген, бүкiләлемдiк тартылу заңын, жарық дисперсиясын ашқан, жарықтың корпускулалық теориясын дамытқан, Лейбництен тәуелсiз дифференциалдық және интегралдық есептеулердi шығарған. Ол бүкiләлемдiк тартылыс заңынан Кеплердiң 3 заңының шығатынын көрсеттi, айдың қозғалыс ерекшелiгiн түсiндiрдi, жердiң фигурасының теориясын дамытты, жердiң жасанды серiктерiнiң құрылу проблемасын қарастырды және т. б.

Ньютонның оптикаға әкелген еңбегi мол. 1666 ж. үш жақты шыны призма көмегiмен ақ түстi жетi түске орналастырып, оның күрделiлiгiн дәлелдедi. 1668ж. және 1671 ж. телескоп-рефлекторды ойлап тапты. Жұқа пластиналардың түстерiн зерттеп, жарықтың дифракциясы мен интерференциясын анықтады. Өзiнiң оптикалық зерттеулерiн «Оптика» еңбегiнде жариялады.

Ньютонның атымен Халықаралық бiрлiк жүйесiнде күштiң өлшем бiрлiгi - ньютон аталған.

Ом, Георг Симон1787-1854

Ом, Георг Симон, немiс физигi 1787 ж. 16 наурызда Эрлангемде туылды. 1805-1806 жылдары Эрланген университетiнде оқыды. Әр түрлi гимназияларда математика мен физикадан сабақ бердi Эрланген университетiнде докторлық диссертациясын қорғады. Бамбергте, Кельнде, Берлинде сабақ берумен айналысты. Нюрнбергтегi Политехникалық мектептiң, Мюнхен университетiнiң профессоры болды. 1826 ж. эксперименттер арқылы ток күшiн, кернеу және кедергiнiң бiр-бiрiмен байланысын өрнектейтiн электр тiзбегiнiң негiзгi заңын ашты. Математикалық түрде Ом заңы U=I*R қарапайым формуламен өрнектеледi. Мұндағы U - тармақталмаған тұрақты ток тiзбегiнiң бөлiгiндегi өткiзгiш ұштарындағы потенциал айырымы, I - ток күшi, R - өткiзгiш кедергiсi. Ом кедергiнiң өткiзгiш материалына тәуелдiлiгiн, оның ұзындығына тура пропорционал және көлденең қиманың ауданына керi пропорционал екенiн көрсеттi. 1827 ж. электр мен жылудың таралуының сәйкестiгiне сүйенiп теория негiздерiнен заңдылықты табуға әрекет жасады. Ол электр ток заңын Фурье тұжырымдаған жылу ағынының заңымен салыстырды. Температуралар айырымына ұқсастығы арқылы “электр кернеулерiнiң түсуi" деген ұғым енгiздi. “Электр қозғаушы күш"(ЭҚК), “өткiзгiштiк" деген ұғымдарды да ол енгiзген. 1830 ж. Ом алғаш рет ток көзiнiң электр қозғаушы күшiн өлшедi.

Омның кейiнгi еңбектерi акустикаға, соның iшiнде дыбыстың күрделi құрамын (обертондардың бар болуын) зерттеуге арналған. 1841 ж. ғалым Копли медалiмен марапатталды, 1842 ж. Королдық қоғамының мүшесi болды.

Ом 1854 ж. 7 шiлдесiнде Мюнхенде қайтыс болды.

Эйнштейн Альберт1879 - 1955

А. Эйнштейн 1879 ж. Ульмада туылған (қазiргi ФРГ) . 14 жасында Швейцарияға көшiп№ 1900 ж. Цюрих политехникумын бiтiредi. 1902-1908 ж. ж. Бернде патент бюросында эксперт болоады, 1909-1913 ж. ж. Цюрих политехникумының профессоры, 1914-1933 ж. ж. Берлин университетiнiң профессоры және физика институтының директоры болады. Фашистер үкiметi құрылғаннан кейiн Германиядан кетуге мәжбүр болады.

1933 ж. АҚШ-қа көшедi, өзiнiң өмiрiнiң соңына дейiн Принстон институтының перспективтi зерттеуiнде қызмет етедi.

Эйнштейн кеңiстiк, уақыт және материя туралы түсiнiктi түбегейлi түрде өзгертiп салыстырмалылықтың арнайы және жалпы теориясын құрды. Өзiнiң теориясына 2 постулатты енгiздi: Галилейдiң салыстырмалы механикалық принципiнiң жалпыламасы болатын салыстырмалылықтың арнайы принципi және вакуумдегi жарық жылдамдығының тұрақтылық принципi.

Сол теориясының негiзiнде 1905 ж. масса мен энергияның байланыс заңын ашты.

Эйнштейн кванттық теорияны құруға да маңызды роль атқарды. Егер 1900 ж. Макс Планк материалды осциллятордың энергиясын ғана кванттаса, ал Эйнштейн 1905 ж. жарықтық сәуле шығаруды, жарық квантының немесе фотондардың ағыны деп қарастырып, кванттық, дискреттiк құрылымын зерттедi. Жарықтың кванттық теориясының негiзiнде фотоэффект құбылысын түсiндiрдi.

Попов Александр Степанович1859 - 1905

Попов Александр Степанович - 1859 жылы туған, 1877 жылы Санкт-Петербургтегi университетке оқуға түстi; 1882 жылы физика-математикалық факультетiнiң математикалық бөлiмiн бiтiргеннен кейiн физика кафедрасында профессор атағын алу үшiн университетте қардылырған. Крондштадтағы теңiз техникалық училищеде офицерлiк класста физика мен электротехника пәндерiнен лекция оқыған. 1893 жылдан бастап Императорлық техникалық қоғамдастықтың IV бөлiмiнiң төрағасы. Негiзiнен электротехникамен айналысқан; 9 жыл бойы жаздық кезеңдерде Нижегородтық жәрмеңкенiң электр станциясының меңгерушiсi болды. Баспа жұмыстарынан келесi мақалаларды атап көрсетуге болады: "Орыс физика-химиялық серiктестiктiң журналында" жарық көрген “ Жылулық энергияның механикалық энергияға айналуы“ (1894), “Электр тербелiстердi табу мен регистрациялау құралы" (1896) ; осы құрал кейiннен өткiзгiшсiз электромагниттiк толқындардың көмегiмен телеграфтауда қолданылды. Кейiннен осы мақсаттта Англияда Маркони жасаған құрал Поповтың құралының аналогы болып шықты. Сонымен қатар “Электричество" журналында Попов әртүрлi кезде электротехника саласынан бiрнеше мақала жариялады. 1905 жылы 31 желтоқсан күнi қайтыс болды. Попов Герцтiң керемет тәжiрибелерiн жасаудаң нәтижесiнде өткiзгiшсiз телеграфтауды ашты. Алғаш рет өзiнiң құралдары мен тәжiрибелерiн1895 жылы Орыс физика-химиялық серiктестiктiң отырысында көрсетiлдi және үлкен қызығұшылық тұғызды. Өзiнiң ашулары үшiн 1898 жылы Императорлық техникалық ұйымның премиясын алды, 1900 жылы құрметтi инженер-электрик атағын алды, ал 1901 жылы Императорлық техникалық қауымдастықтың құрметi мүшесi болды. Попов өзiнiң ашқан құралдардың қолдануына броненосец “Генерал-адмирал апраксин" -дi құтқарғанда қатысты. 1901 жылы электротехникалық институттың физика профессоры болып, ал 1905 жылы қыркүйекте осы институттың директоры болып сайланды.

Александр Степанович Поповтың атымен физика мен электротехника салаларында жасалған еңбектер үшiн берiлетiн премия аталды.

Мария Склодовская1867 - 1934

Мария Склодовская 1867 ж. 7 қарашада Варшавада дүниеге келедi. Мария ғылыммен айналысу құрметтелетiн жанұясында тәрбиеленедi. Ол мектептi үздiк бiтiредi.

1891 ж. Польшадан кетiп, Мария Париж университетiне (Сорбонна) жаратылыс ғылымының факультетiне түседi. 1893 ж. Мария Сорбоннаның физика саласында лиценциат дәрежесiн алады (магистр дәрежесiне эквивалент) . Сол 1894 ж. Мария Пьер Кюридi кездестiредi. Физикаға деген қызығушылықтарының нәтижесiнде жақындасып, бiр жылдан кейiн үйленедi.

1897 ж. М. Кюри өзiнiң магнитизмге байланысты зерттеулерiн бiтiредi.

1896 ж. Анри Беккерель уран қоспалары терең енетiн сәулелену шығаратындығын тапты. М. Кюри урандық қоспада тағыда бiр ашылмаған радиоактивтi элемент бар деген пiкiрiн айтты. Ыдырау және трансмутация терминдерiн енгiзген Марияның өзi болды.

1898 ж. маусым және желтоқсан айларында Мария және Пьер Кюри полоний мен радий деп өздерi атаған жаңа элементтердiң тауып ашқандығын айтады.

1902 ж. қыркүйек айында Кюрилер бiрнеше тонн уран қоспаларынан оннан бiр грамм мольшерiнде радий хлоридын бөлiп алғандығы жайлы хабарлайды. Марияның «Радиоактивтi заттардың зерттеулерi» тақырыбына жазылған докторлық диссертациясы Сорбоннада 1903 ж. маусымында ұсынылды. 1903 ж. желтоқсанында Швед Корольдiк ғылым академиясы физика саласы бойынша Беккерель мен Кюри жұбайларына Нобель сыйлығын бередi.

Кюри жұбайлары, радий iсiк ауруларын емдеу мақсатында қолданылуы мүмкiндiгiн айтып кеткен. 1910 ж. ол радий химиялық элемент екендiгiн дәлелдеп бередi.

Бiрнеше айдан кейiн Швед Корольдiгiнiң ғылым академиясы химия саласы бойына Мрия Кюриге Нобель сыйлығын бередi. Сөйтiп Мария Кюри алғаш Нобель сыйлығын екi рет иеленген ең бiрiншi лауреаты болып танылды. Жиналған тәжирибейелерiн ол 1920 ж. «Радиология және соғыс» атты монографиясында жалпылайды.

Мария Кюри 1934 ж. 4 маусымында лейкемия ауруынан қайтыс болады.

Пьер Кюри1859 - 1906

Пьер Кюри (1859 - 1906) ж. Парижде дәрiгерлер жан ұясында туылды. Он алты жасында Сорбоннаның бакалавр дәрежесiн, ал екi жыл өткеннен кейiн физика ғылымының лиценциат дәрежесiн алады. 1880 ж. Кюри(ағасы Жакпен бiрге) пьезоэлектрлiк эффекттi ашты. 1883 - 1895 жылдар аралығында Пьер Кюри кристалл физикасының саласында үлкен сериялы еңбектерi жарық көрдi, негiзiнде, сонымен қатар, кристалл қырларының беттiк энергиясы терминiн енгiздi, кристаллдардың өсуiнiң жалпы принципiн тұжырымдады, қандайда бiр әсердiң ықпалында тұрған кристаллдың симметриясын анықтайтын принциптi ұсынды (Кюри принципi) .

1890 жылдан 1895 жылға дейiн Кюри әр түрлi температура кезiндегi заттардың магниттiк қасиеттерiн зерттеген, бұл зерттеулерiнiң арқасында Кюри заңы ашылған, сонымен қатар темiрдiң температурасы белгiлi бiр мәнiнен асқаннан кейiн темiрдiң ферромагниттiк қасиетi жоғалатындығын және меншiктi электр өткiзгiштiк және жылу өткiзгiштiк қасиеттер секiрмелi түрде өзгередi. (Кюри нүктесi)

Пьер Кюри және Мария Кюри 1988 ж. полоний және радий деп өздерi атаған жаңа радиоактивтi құбылысты, 1901 - радиоактивтi сәулеленудiң биологиялық әсерiн ашты да, радий препараттары iсiк ауруларын емдеуге пайдасы болуы мүмкiн деп тұжырымдайды, 1903 ж. радиоактивтiлiктiң деңгейiнiң төмендеуiнiң мөлшерлiк заңын және радиоактивтi элементтердiң жартылай ыдырау периодының түсiнiгiн енгiздi, радиоактивтi ыдырау теориясын ұсынды.

1903 ж. Швед Корольдiгiнiң ғылым академиясы Кюри жұбайларына Нобель сыйлығын бердi.

1904 ж. қазан айында Пьер Кюри Сорбоннада физика профессоры болып тағайындалды. 1906 ж. 19 сәуiрде Пьер Кюри қайғылы оқиғада қайтыс болды.

Ампер-Андре Мари1775 - 1836

Андре-Мари Ампер - электромагнетизм саласында бiрнеше жаңалық ашқан, Француз ғалымы. Ампер 1775 жылы 20 қаңтарда Лион маңындағы Полимьеде дүниеге келген. Оның әкесi ауқатты адам болғандықтан, баласына жан-жақты бiлiм алуға жағдай жасайтындай мүмкiндiгi болды.

1802 жылы оны Бурго қаласындағы Орталық мектепке физика және химиядан профессорлыққа шақырды. Бұнда ол өзiнiң алғашқы “Математикалық теория ойыны" атты iрi еңбегiн жазып, жарыққа шығарды. 1809 жылы Ампер Политехникалық мектепте математика профессоры болды. Ампер өзiнiң дифференциалдық теңдеулер бойынша жеке туындылар еңбегi үшiн 1814 жылы Ұлттық ғылым академиясына сайланды. Физика саласында Ампер жарық дифракциясымен шұғылданып, бұл тақырыпта бiрнеше еңбектерiн жарыққа шығарды. 1820 жылы қыркүйектiң аяғында ол екi параллель ток өткiзгiшi арасындағы тартылу күшi бар екендiгiн паш еттi. Бұл еңбектерiн жалғастыра отырып, катушка (тогымен) тұрақты магниттiк әсер туғызатынын тапты (кейiннен бұл саланы жалғастырып, Майкл Фарадей электромагниттiк индукция құбылысын ашты) . Ампер iлiнген инеден тұратын құрылғыны ойлап тапты, ол ине катушка арқылы берiлген токтың әсерiнен ауытқиды, ток күшi көп болған сайын ауытқуда жоғары болады. Бұл құрылғы жетiлдiрiлiп, гальванометр - атты өлшеуiш құрылғы пайда болды.

Ампердiң электр және магнетизм саласы бойынша өте маңызды мақалаласы 1827 жылы жарық көрген “Электродинамика құбылыстарының математикалық теориясы туралы мемуар" - болып табылады. Былайша айтқанда, онда өткiзгiштегi ток күшi мен магниттiк индукцияны байланыстыратын Ампер заңының формуласы жазылған. Ампер бұл iргелi еңбегiнде келтiрiлген идеяларымен ол электромагнетизм сияқты ғылымның кең саласына есiк ашты.

Ампер 1826 жылдан Сорбонна университетiнiң физика кафедрасының меңгерушiсi болып бекiтiлдi, бұл қызметте өмiрiнiң аяғына дейiн iстедi. Ол 1827 жылы ағылшын Корольдiгiнiң мүшесi болып сайланды (бұндай құрмет шетел ғалымдарына өте сирек берiлетiн) . Оның беделi европа физиктерiнiң арасында зор болатын. Ампер әрi керемет экспериментатор да, теоретик те болатын. Ампер-Андре Мари есiмi өшпестей болып Айдағы таулардың бiрiне берiлген және ток күшiнiң өлшем бiрлiгi аталады.

Нильс Бор

1885-1962

Данияның ұлы физигi Нильс Бор атомның бiрiншi кванттық теориясын жасап, соңынан кванттық механиканың негiзiн қалауға көп еңбек сiңiрген. Нильс Бор 1908 ж. Копенгаген университетiн бiтiрген соң Кембриджте Дж. Томсонның қолында жұмыс iстедi, ал 1912-1913 ж. ж. Манчестерде Э. Резерфордтың жетекшiлiгiнде болды. 1916 ж. бастап Копенгаген университетiнiң профессоры болып, ал 1920 ж. бастап өзi құрған теориялық физика институтының директоры болып қызмет еттi.

1913 ж. Планктың квант энергиясы туралы идеясы бойынша Резерфордтың атомдық моделiнiң негiзiнде өзiнiң классикалық заңдарға қарама-қайшы келетiн 2 постулатқа негiзделген сутегi атомының теориясын құрды. Бұл атомның бiрiншi кванттық моделi болды. Бор теориясы атом құрылымындағы күрделi сұрақтарды түсiнуге мүмкiндiк бердi. Атомның кванттық теориясын ашқаны үшiн 1922 ж. Нобель сыйлығына ие болды. Бор ядролық физиканың дамуына да көптеген ықпалын тигiздi. Ол 1936 ж. құрама ядро теориясын ашты, ядроның тамшы моделiн және атом ядросының бөлiну теориясын құраушылардың бiрi.

Бор Копенгагенде физиктердiң үлкен интернационалдық мектебiн құрды.

Рентген Вильгельм Конрад1845 - 1923

Немiс физигi Рентген 1845 ж. Леннепеде туылған. 1868 ж. Цюрих политехникумын бiтiредi. 1871-1873 ж. ж. Вюрцбург университетiнде, 1874-1879 ж. ж. Старсбург университетiнде iстейдi. 1879-1888 ж. ж. Гиссендегi университетте профессор және физика институтының директоры болады. 1900-1920 ж. ж. Мюнхен университетiнiң профессоры және Физика институтының директоры болады.

Рентгеннiң ғылыми зерттеулерi электромагенитзмге, кристаллдар физикасына, оптикаға, молекулалық физикаға арналады. 1895 ж. ультракүлгiн сәулелерiнен әлдеқайда үлкен рентген сәулелерi деп аталатын сәуле шығаруды ашты және олардың қасиеттерiн зерттедi: шағылу, жұтылу, ауаны иондау қабiлеттерi және т. б.

1885 ж. электр өрiсiнде қозғалатын диэлектриктiң магнит өрiсiн ашады.

Рентгеннiң көптеген жұмыстары сұйықтардың, газдардың кристалдардың қасиеттерiн, электромагниттiк құбылыстарын зерттеуге арналған. Ол кристаллдардағы электрлiк және оптикалық құбылыстардың өзара байланысын ашты. 1901 ж. Рентгенге өзiнiң атымен аталатын сәуленi ашуы үшiн физиктердiң арасында бiрiншi болып Нобель сыйлығы берiлдi.

Ленц Эмилий Христианович1804 - 1865

Орыс физигi Э. Х. Ленц Дерпт (Тарту) қаласында дүниеге келген. Дерпт университетiнде бiлiм алған. 1836 ж. Петербург университетiнiң физика және географиялық физика кафедрасын басқарған, 1840 ж. бастап физика-математика факультетiнiң деканы, 1863 ж. бастап Петербург университетiнiң ректоры болып қызмет атқарған.

Ленцтiң негiзгi еңбектерi электромагнетизмге қатысты болды. 1833 ж. ол индукцияның ЭҚК-iнiң бағытын анықтау ережесiн (Ленц ережесi) ұсынды, ал 1842 ж. ол өз бетiнше (Джоульден тәуелсiз) токтың жылулық әсерi заңын ашты, кейiнiрек бұл заң Джоуль-Ленц заңы деп аталды.

Б. С. Якобимен бiрге алғаш рет электр моторларындағы электромагниттердi есептеу әдiстерiн ойлап тапты. Метал кедергiлерiнiң температураға байланысын зерттедi.

Бальмер Иоганн Якоб1825 - 1898

Швейцариялық физик және математик И. Бальмер 1825 ж. Лозаннада туылған. Ол Базельде, Карлсруэде, Берлинде оқыған. 1849 ж. Базель университетiнде доктор дәрежесiн алады. 1859 ж. бастап орта мектепте сабақ бередi және 1865-1890 ж. ж. Базель университетiнде жұмыс iстейдi.

Бальмердiң физикалық жұмыстары спектроскопия саласында болған. Сутегi атомының спектрлiк сызықтарындағы заңдылықты бақылап, 1885 ж. сутегi атомының спектрiнiң көрiнетiн бөлiгiнiң толқын сызықтарының ұзындықтары бiр-бiрiмен сутегiнiң барлық сызықтырының толқын ұзындығын анықтайтын мүмкiндiктi беретiн қарапайым байланыспен байланысатынын көрсеттi (Балмер формуласы) .

Гук Роберт1635 - 1703

Гук Роберт - әйгiлi ағылшын жаратылыстанушы, ағылшын Уайт аралында Фремуотер деген жерде жергiлiктi шiркеудiң аға попы жанұясында дүниеге келдi. Орта мектептi бiтiргеннен кейiн Оксфорд Университетiне түседi. Университеттегi мұғалiмдердiң бiрi Р. Бойльге эксперименталды зерттеулерiне ассистент (көмекшi) ретiнде Г. Роберттi ұсынады. Бойль мен Гук ынтымақтастығы нәтижелi болды.

1662 ж. Бойльдың көмегiмен Гук Лондонның Корольдiк қоғамына көрсетушi қызметiне орналасады. Бiрақта Гуктың басты мақсаты ғылыми зерттеулер едi. Гук алғашқы жеке өзi жазған каппилярлық құбылысқа арналған еңбегiн 1661 жылы жариялады. Кеиiн ол астрономиялық құрал-саймандарды ойлап табу және оларды жетiлдiрумен айналысты, биологиялық, географиялық, геологиялық зертеулер жүргiздi. Әрбiр осы салаларға ол өзiнiң үлкен үлесiн тигiздi.

Гук өзiнiң 1665 ж. жарық көрген «Микрография» атты еңбегiнен кейiн әйгiлi болды. Бұл кiтапта Гук өзі жетiлдiрiлген микроскоппен көп зерттеулерін жүйелеп баяндайды. Тағы да бұл кiтабында Гук жарықтың табиғаты жайында ойларын жазып кетедi, бұл ойлары үшiн ол жарықтың толқындық теориясын қалаған ғалымның бiрi болып саналады.

1666 жылдан бастап көп жылдар бойы Лондонның Корольдік қоғамына, әртүрлi жаратылыстану мәселелерiне арналған лекцияларын оқиды. Бұл лекцияларда Гук өзiнiң зерттеулерiнiң нәтижелерiн және басқа ғалымдардың еңбектерiне анализдерiн баяндайды. Лекцияларының бiрi серпiмдiлiк мәселерiне арналды. Серпiмдiлiктiң түсiнiктемесiнiң кең түрде түсiнiк беруi (Гук терминi боиынша «қайтарушы күш») оны жалпы заңды орнатуға алып келдi, бұл заң Гук атымен аталады. Гуктың теориялық қорытындысы эксперименттермен дәлелденiлiп келетiндiктен оның серпiмдiлiк заңы еш қашан күдiк тудырмады.

Әйтсе де Гуктың жанжақты ғылыми қызығушылығының терiс нәтижелерi де болды. Ол өзiнiң зерттеулерiн жиi аяғына дейiн жеткiзбейтiн, мысалға, Ньютонның бүкiл әлемдiк тартылыс заңына негiз салған болатын, Гук 1674 ж. Ньютонның көз қарасына сәйкес көз қарастары жарияланған.

Бiрақта ғылымға деген шынайы берiлгендігi арқасында, өзiнiң қиын мiнезiне қарамастан Гукты Англияда ғана емес, Европада да құрметтейтiн.

Чарльз Таунс1915 ж. туылған

Американ физигi Ч. Таунс 1915 ж. Гринвиллде дүниеге келдi. Ол - кванттық электрониканың негiзiн құраушылардың бiрi. 1935 ж. Фурман университетiн, ал 1939 ж. Калифорния технологиялық институтын бiтiрдi. 1939-1947 ж. ж. Белл-Телефон лабораторияларында, 1948-1961 ж. ж. Колумбия университетiнде профессор болып, 1961-1966 ж. ж. Массачусетск технологиялық университетiнiң профессоры және президентi болып қызмет еттi. 1967 ж. бастап Калифорния университетiнiң профессоры болып жұмыс iстедi.

Таунстың жұмыстары микротолқынды спектроскопияға, кванттық электроникаға, лазерлердi құрауға, сызықсыз оптикаға, радио және инфрақызыл астрономиясына арналған.

Н. Г. Басов пен А. М. Прохоровқа тәуелсiз кванттық құрылғылардағы электромагниттiк сәуле шығару генерациясын және күшею принципiн құрды, 1954 ж. алғаш кванттық генератор - аммияктағы молекулалық генераторды ойлап тапты. 1958 ж. А. Шавловпен бiрге лазердiң жұмыс iстеу принципiн ұсынды.

Менделеев Дмитрий Иванович1834 - 1907

Орыс ғалымы, Петербург ҒА-ның мүше-корреспондентi (1876 жылдан) Менделеев Д. И. Тобольскiде туылып (1834ж. ), Петербургтегi Бас педагогикалық институтты (1855ж. ) тәмамдады. 1855 - 1856 жылдары Одессадағы Ришельевский лицейi жанындағы гимназия мұғалiмi. 1857 - 1890 жылдары Петербург университетiнде (1865 жылдан профессор) дәрiс оқыды, сонымен бiр мезгiлде 1863 - 1872 жылдары Петербург технология институтының проессоры. 1859 - 1861 жылдары Гейдельбергте ғылыми iс-сапарда болды. 1890 жылы оқу-ағарту министрiмен келiспеушiлiктен кейiн университеттен шығып кеттi. Ғылыми жұмыстары негiзнен химия саласына және одан басқа физика, химиялық технология, экономика, ауылшаруашылығы, метрология, география, метеорология салаларына қатысты. Изоморфизм құбылысын (1854-1856 жылдары) және элементтер қасиетiнiң олардың атомдық көлемiнен тәуелдiлiгiн зерттедi. 1860 жылы “сұйықтың абсолюттiк қайнау температурасын" (немесе дағдарыстық) ашты.

“Органикалық химия" - атты бiрiншi орыс оқулығының авторы (1861ж. ) . “Химия негiздерi" еңбегiмен жұмыс кезiнде (1869ж. февраль) химиялық элементтердiң периодтық заңын ашты. Ол ашқан периодтық заңы кейiнгi химиктер мен физиктерге атом құрылысын зерттеуге, периодтық себептерiн талқылауға және заңның физикалық мағынасын зерттеуге жол ашты.

1859 ж. сұйық тығыздығын анықтайтын құралды - пикнометрдi құрастырды. 1865 - 1887 жылдары қопалардың гидраттық теориясын жасады.

Газдарды зерттей келе (1874ж. ) 1834ж. физик Клапейронның алған (Клапейрон-Менделеев теңдеуi), газ күйiнiң температурадан тәуелдiлiгiнiң жеке жағдайы болатын, идеал газ күйiнiң жалпы теңдеуiн тапты.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.