Қазақстан Республикасындағы сот реформаларын талдау

КІРІСПЕ ... ... ... ... ..3

1 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ СОТ БИЛІГІ: ТАРИХЫ, ЖАЙ.КҮЙІ ЖӘНЕ БОЛАШАҒЫ

1.1 Қазақстандағы түсінігі, белгілері және функциялары ... ... ... ... ... ... ... ..6
1.2 Сот төрелігі ұғымы және оның құқықтық мемлекеттің талаптарына сәйкес принциптері ... ... ... ... ... ... ... ... ..15
1.3 Шет мемлекеттерде сот билігін ұйымдастырудың жалпы сипаттамасы ... ... ... ... .26

2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ СОТ БИЛІГІНІҢ ЖҮЙЕСІ

2.1 Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...30

2.2 Қазақстан Республикасының Жоғарға Сот Кеңесі мен Әділет біліктілік алқасы қызметінің конституциялық.құқықтық негіздері ... ...35
2.3 Қазақстан Республикасындағы судьяның құқықтық мәртебесі ... ... ... ..38
2.4 Сот билігінің алдағы даму тенденциясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 41

3 СОТ БИЛІГІ ЖҮЙЕСІН ЖЕТІЛДІРУДІҢ КЕЙБІР МӘСЕЛЕЛЕРІ

3.1 Қазіргі Қазақстанның сот жүйесін демократияландырудың өзекті мәселелері ... ... ... ... ... ..48
3.2 Қазақстан Республикасының сот жүйесіне алқа заседательдері институтын енгізу мәселесі ... ... ... ... ... ... .53
3.3 Жалпы юрисдикциялық соттар ... ... .56

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ..60

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... 64

ҚОСЫМША МАТЕРИАЛДАР ... ... ... ... ... ..67

Қазақстан Республикасы өз егемендігін алғаннан кейін өзін демократиялық және құқықтық мемлекет құру барысында деп көрсетті. Осыдан кейін алғашқы 1993 жылғы 28 қаңтардағы Конституциясында сот билігінің ең алғашқы негізгі құрылымы Конституциялық соттан, Жоғарғы соттан, Жоғарғы Төрелік соттан және заң бойынша құрылған төмеңгі соттардан тұрғандығы дәлелді.
Сот құқықтық реформасының кезеңдері республикадағы 1993 жылғы 28 қаңтардағы Қазақстан Республикасы Конституциясының қабылдануы сот билігінің қалыптасуына шынайы жол ашты. Республикадағы сот билігі Конституциялық сотқа Төрелік сотқа және Жоғарғы сотқа бөлініп заңмен ресми түрде бекітілді. Сол себепті, сот билігінің қалыптасуының бірінші кезеңі 1993-1994 жылдар аралығын қамтиды. Бұл аралық шынайы, тәуелсіз дербес сот билігін республикада қалыптасуының алғашқы іргетасының қалануымен ерекшеленеді.
1995 жылдың 30 тамызында Республикалық Референдумда қабылданған Ата Заңымыздың 1-бабына сәйкес Қазақстан Республикасы өзін демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде орнықтырып, өзінің ең қымбат қазынасы – адам және адамның өмірі, құқықтары мен бостандықтары деп жариялады.
Конституциямыздың 3-бабының 4-тармағына сәйкес, Республикадағы мемлекеттік билік біртұтас және ол Конституция мен заңдар негізінде заң шығарушы, атқарушы және сот тармақтарына бөліну, олардың тежемелік әрі тепе-теңдік жүйесін пайдалану арқылы, өзара іс-қимыл жасау принципіне сәйкес жүзеге асырылуы тиіс деп белгіленді.
Сот билігінің заң шығару және атқару билігімен бір деңгейде тұру демократиялық мемлекеттің белгісі. Сот билігін басқа мемлекеттік биліктік құрылымдардан бөлу, мемлекеттің құқықтық жоғарлығы принципін, соның ішінде бостандық пен әділдік идеясын жүзеге асыруға нақты түрде жылжуын көрсетеді. [1].

1. Нормативтік құқықтық актілер:

1. Қазақстан Республикасының Конституциясы – Конституция Республики Казахстан. Алматы: “Қазақстан”, 1998[1]
2. “Қазақстан Республикасындағы сот жүйесі мен судьялардың мәртебесі туралы” 2000 жылғы 25 желтоқсандағы №132-II Қазақстан Республикасының Конституциялық заңы // Құқық қорғау органдары. Заң актілерінің жиынтығы. – Алматы: ЮРИСТ, 2002. [2]
3. “Жоғарғы Сот Кеңесі туралы” 2001 жылғы 28 мамырдағы № 203-II ҚР Заңы.[20]
4. «Әділет біліктілік алқасы туралы» 2001 жылғы 11 шілдедегі № 234 ҚР Заңы.[23;22]

2. Арнайы әдебиет:

1. Мақұлбеков Б.Д. Қазақстан Республикасының сот билігі: оқу құралы – Алматы: Айдана, 2003.[3;]
2. Жұманбаева Н.А. ҚР-дағы судья мәртебесінің өзекті мәселелері.[9;10]
3. Қаржаубаев Е.Қ. ҚР сот билігінің құқықтық мәртебесі мәтін[11]
4. Нәрікбаев М. Ұлы билерден Жоғарғы Сотқа дейін. Алматы, 1999 ж.[5]
5. жаңа заң жолдама заң газеті №4 [21]
6. Қаржаубаев Е. Сот билігінің демократияландыру заң газеті[23;24]
7. Халиков К.Х. Проблемы судебной власти в РК. Алматы, 1998 г.[8]
8. Алиев Мирбашир Мирахмед Оғлы. «Қазақстан Республикасының Сот жүйесі мен құқық қорғау органдары». Астана, 2004 [25;26]
9. Мақұлбеков Б.Д. Қазақстан Республикасының сот билігі: оқу құралы – Алматы: Айдана, 2003. [4]
10. Нарикбаев. М.С. Казахстан: Судебно-правовая реформа и дальнейшие
пути ее совершенствования // Жинақта: Проблемы реализации судебно-
правовой реформы в постсоветских государствах: опыт и суждения.
Астана, 1998, [27]
11 Нәрікбаев М. Ұлы билерден Жоғарғы Сотқа дейін. Алматы, 1999 ж.[14]
12. Сапаргалиев М. Организация Советского суда в Казахстане, Алма-Ата,
1954 г. [24]
13. Халиков К.Х. Проблемы судебной власти в РК. Алматы, 1998 г. [19]
14. Сулейменова Г.Ж. Суд и судебная власть в РК. – Алматы, 1994. [18]
15. Мами К.А. Становление и развитие судебной власти в РК. – Астана:
Елорда,2001 [6;7]
16. Кальсин И. Свобода слова и правосудие. Жинақта: Журналист
судебного барьера. – Алматы, 2001. [28]
17. Ибрагимов Х.Ю. Правоохранительные органы РК
Алматы:Дәнекер,2000. [25]
18. Токвил А. Де. Демократия в Америке. – Прогресс, 1992[15].
19. Қазақстан Республикасының сот жүйесін дамыту тұжырымдамасы (жоба)
Юридическая газета. – 2001.- 8 тамыз[26]
20. www.gazeta.kz/print.asp?aid=52665[12;13]
21. www.google.com [22]