Қазақстан Республикасы жалпы білім беретін мектептерінің қызметін ұйымдастыру тәртібі туралы Ережелер
1.Жалпы ережелер
2.Жалпы білім беретін мектептердің қызметін ұйымдастыру
3.Білім беру процесі
4.Білім беру процесіне қатысушылар
5.Жалпы білім беретін мектептерді басқару
6.Жалпы білім беретін мектептің қызметін қаржы. шаруашылық және құқықтық жағынан қамтамасыз ету
2.Жалпы білім беретін мектептердің қызметін ұйымдастыру
3.Білім беру процесі
4.Білім беру процесіне қатысушылар
5.Жалпы білім беретін мектептерді басқару
6.Жалпы білім беретін мектептің қызметін қаржы. шаруашылық және құқықтық жағынан қамтамасыз ету
1. Осы Ережелер меншік нысандары мен салалық бағыныстылығына қарамастан, барлық түрдегі жалпы білім беретін мектептері қызметінің тәртібін анықтайды.
2. Жалпы білім беретін мектеп мектепалды даярлық, жалпы бастауыш, жалпы негізгі, жалпы орта білімнің жалпы білім беру бағдарламаларын жүзеге асырады. Жалпы білім беретін мектеп үздіксіз білім беру жүйесінің негізгі буыны болып табылады және Қазақстан Республикасының барлық азаматтарының білім берудің мемлекеттік жалпы міндетті стандарты шегінде орта білімді тегін алу құқығы мен мүмкіндігіне мемлекеттік кепілдік береді.
3. Жалпы білім беретін мектептердің қызметі білім берудің мемлекеттік жалпы міндетті стандарт аясында: тегін білім беру, білім беру процесінде: үздіксіз, меншік түрлеріне қарай: мекемелердің әр түрлілігі және қызмет бағытына қарай: демократиялық, ғылымилық және зиялылық принциптері негізінде жүзеге асырылады.
4. Жалпы білім беретін мектеп өз жұмысында Қазақстан Республикасының Конституциясын, Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңын, Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлықтарын, Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулылары мен қарарларын, Қазақстан Республикасындағы білім беру саласындағы орталық атқарушы орган мен білім беруді басқару органдарының шешімдерін және осы Ережелерді басшылыққа алады.
5. Жалпы білім беретін мектептің мақсаты- жалпы білім бағдарламаларындағы білім мазмұнының міндетті деңгейін игерту негізінде оқушылардың жалпы ғылыми, жалпы мәдени дайындығын қалыптастыру, оқушыларды қоғамдық өмірге әлеуметтік жағынан бейімдеу, кәсіпті еңбек түрін саналы түрде таңдауға, меңгеруге негіз қалау, азаматтыққа, елжандылыққа, Отанын сүюге тәрбиелеу.
6. Жалпы білім беретін мектептер оқыту мен тәрбиелеуді жеке тұлғаның, қоғамның, мемлекеттің мүддесін көздей отырып жүргізеді, жеке тұлғаның жан-жақты дамуына қолайлы жағдайлары, оқушылардың өздігінен қосымша білім алуына қажетті мүмкіндіктерді жасайды.
7. Мемлекеттік жалпы білім беретін мектеп қосымша білім беру қызметтерінің түрлері мен нысандарын, оның ішінде ақылыларын Қазақстан Республикасы Үкіметі анықтаған тәртіпке сай жүргізеді.
2. Жалпы білім беретін мектеп мектепалды даярлық, жалпы бастауыш, жалпы негізгі, жалпы орта білімнің жалпы білім беру бағдарламаларын жүзеге асырады. Жалпы білім беретін мектеп үздіксіз білім беру жүйесінің негізгі буыны болып табылады және Қазақстан Республикасының барлық азаматтарының білім берудің мемлекеттік жалпы міндетті стандарты шегінде орта білімді тегін алу құқығы мен мүмкіндігіне мемлекеттік кепілдік береді.
3. Жалпы білім беретін мектептердің қызметі білім берудің мемлекеттік жалпы міндетті стандарт аясында: тегін білім беру, білім беру процесінде: үздіксіз, меншік түрлеріне қарай: мекемелердің әр түрлілігі және қызмет бағытына қарай: демократиялық, ғылымилық және зиялылық принциптері негізінде жүзеге асырылады.
4. Жалпы білім беретін мектеп өз жұмысында Қазақстан Республикасының Конституциясын, Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңын, Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлықтарын, Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулылары мен қарарларын, Қазақстан Республикасындағы білім беру саласындағы орталық атқарушы орган мен білім беруді басқару органдарының шешімдерін және осы Ережелерді басшылыққа алады.
5. Жалпы білім беретін мектептің мақсаты- жалпы білім бағдарламаларындағы білім мазмұнының міндетті деңгейін игерту негізінде оқушылардың жалпы ғылыми, жалпы мәдени дайындығын қалыптастыру, оқушыларды қоғамдық өмірге әлеуметтік жағынан бейімдеу, кәсіпті еңбек түрін саналы түрде таңдауға, меңгеруге негіз қалау, азаматтыққа, елжандылыққа, Отанын сүюге тәрбиелеу.
6. Жалпы білім беретін мектептер оқыту мен тәрбиелеуді жеке тұлғаның, қоғамның, мемлекеттің мүддесін көздей отырып жүргізеді, жеке тұлғаның жан-жақты дамуына қолайлы жағдайлары, оқушылардың өздігінен қосымша білім алуына қажетті мүмкіндіктерді жасайды.
7. Мемлекеттік жалпы білім беретін мектеп қосымша білім беру қызметтерінің түрлері мен нысандарын, оның ішінде ақылыларын Қазақстан Республикасы Үкіметі анықтаған тәртіпке сай жүргізеді.
Қазақстан Республикасы жалпы білім беретін мектептерінің қызметін
ұйымдастыру тәртібі туралы Ережелер
1.Жалпы ережелер
1. Осы Ережелер меншік нысандары мен салалық бағыныстылығына қарамастан,
барлық түрдегі жалпы білім беретін мектептері қызметінің тәртібін
анықтайды.
2. Жалпы білім беретін мектеп мектепалды даярлық, жалпы бастауыш, жалпы
негізгі, жалпы орта білімнің жалпы білім беру бағдарламаларын жүзеге
асырады. Жалпы білім беретін мектеп үздіксіз білім беру жүйесінің негізгі
буыны болып табылады және Қазақстан Республикасының барлық азаматтарының
білім берудің мемлекеттік жалпы міндетті стандарты шегінде орта білімді
тегін алу құқығы мен мүмкіндігіне мемлекеттік кепілдік береді.
3. Жалпы білім беретін мектептердің қызметі білім берудің мемлекеттік жалпы
міндетті стандарт аясында: тегін білім беру, білім беру процесінде:
үздіксіз, меншік түрлеріне қарай: мекемелердің әр түрлілігі және қызмет
бағытына қарай: демократиялық, ғылымилық және зиялылық принциптері
негізінде жүзеге асырылады.
4. Жалпы білім беретін мектеп өз жұмысында Қазақстан Республикасының
Конституциясын, Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңын,
Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлықтарын, Қазақстан
Республикасы Үкіметінің қаулылары мен қарарларын, Қазақстан
Республикасындағы білім беру саласындағы орталық атқарушы орган мен білім
беруді басқару органдарының шешімдерін және осы Ережелерді басшылыққа
алады.
5. Жалпы білім беретін мектептің мақсаты- жалпы білім бағдарламаларындағы
білім мазмұнының міндетті деңгейін игерту негізінде оқушылардың жалпы
ғылыми, жалпы мәдени дайындығын қалыптастыру, оқушыларды қоғамдық өмірге
әлеуметтік жағынан бейімдеу, кәсіпті еңбек түрін саналы түрде таңдауға,
меңгеруге негіз қалау, азаматтыққа, елжандылыққа, Отанын сүюге тәрбиелеу.
6. Жалпы білім беретін мектептер оқыту мен тәрбиелеуді жеке тұлғаның,
қоғамның, мемлекеттің мүддесін көздей отырып жүргізеді, жеке тұлғаның жан-
жақты дамуына қолайлы жағдайлары, оқушылардың өздігінен қосымша білім
алуына қажетті мүмкіндіктерді жасайды.
7. Мемлекеттік жалпы білім беретін мектеп қосымша білім беру
қызметтерінің түрлері мен нысандарын, оның ішінде ақылыларын Қазақстан
Республикасы Үкіметі анықтаған тәртіпке сай жүргізеді.
8. Жалпы білім беретін мектептерде саяси партиялардың, қоғамдық-саяси және
діни қозғалыстардың ұйымдық құрылымдарын ашуға жол берілмейді.
9. Жалпы білім беретін мектептер мектепалды даярлығының, жалпы білімнің
сапасына, оның білім берудің мемлекеттік жалпы міндетті стандартымен
сәйкестігіне, білім беру процесіндегі ұйымдастыру түрлерінің, әдістері
мен құралдарының оқушылардың жас және психологиялық-физиологиялық
ерекшеліктеріне, бейімдеріне, қабілеттеріне, мүдделеріне, олардың өмірі
мен денсаулығын қорғау талаптарына сәйкес болуына заңды түрде жауап
береді.
10. Жалпы орта білімнің түсініктілігі мен көпнұсқалылығын қамтамасыз ету
және азаматтарды бейіміне, қабілетіне, қызығушылығына, денсаулық
жағдайына қарай оқытуға, тәрбиелеуге және дамытуға қолайлы жағдайлар
туғызу мақсаттарында Қазақстан Республикасы заңында белгіленген тәртіпте
бекітілген нормативтік-құқықтық актілерге сәйкес жұмыс істейтін әр түрлі
білім беру мектептері құрылуы мүмкін.
11. Жалпы білім беретін мектептің түрлері нақты міндеттердің, білім
мазмұнына қойылатын талаптардың, білім беру процесіндегі, қызмет ету
тәртібі ерекшеліктері мен қаржыландыру жағдайларына қарай құрылады.
12. Жеке тұлғаның қажеттіліктері мен мүмкіндіктерін ескере отырып жалпы
білім беру бағдарламаларын жүзеге асыру төмендегідей нысандарда
жүргізіледі: күндізгі, күндізгі-сырттай (кешкі), отбасында білім алу,
өздігінен білім алу, экстернатта. Жалпы білім беретін мектепте білім
алудың әр түрлі нысандарын ұштастыруға жол беріледі.
13. Нақты негізгі жалпы білім беру бағдарламалары шегінде барлық түрде
білім алу үшін білім берудің мемлекеттік жалпы міндетті стандарты іске
асырылады. Отбасында білім алу нысанында 18 жасқа дейінгі денсаулығының
жағдайына байланысты мектепте сабаққа қатыса алмайтын 1-11 сыныптарындағы
науқас балаларды жеке оқытуды жүзеге асырады.
14. Оқыту жағдайларына қарай шағын комплектілі, интернат типтес, ерекше
тәрбие беретін арнаулы мектептер, ақыл-ойы мен дене бітімі дамуында түрлі
ауытқулары бар балаларға арналған түзету ұйымдары, аурухана жанындағы
мектептер, мектеп- балалар бақшасы құрылады.
15. Жалпы білім беретін мектептер торабын қалыптастыру халықтың білім алу
қажеттіліктерін барынша қанағаттандыру мақсатында осы қызметті реттеп
отыратын білім беру басқармалары мен жергілікті органдар нормативтік
құжаттарға сәйкес жүзеге асырылады.
2.Жалпы білім беретін мектептердің қызметін ұйымдастыру
1. Жергілікті орынға бағынышты мемлекеттік жалпы білім беретін мектептерді
тиісті облыс, Астана, Алматы қалаларының әкімдері құрады. Республикаға
бағынышты мемлекеттік жалпы білім беретін мектептерді Қазақстан
Республикасының білім беру саласындағы орталық атқарушы органы, салалық
министрліктер мен ведомстволардың ұсынысы бойынша Қазақстан
Республикасының Үкіметі құрады.
2. Ведомстволарға бағынышты мемлекеттік жалпы білім беретін
мектептерді жергілікті әкімшіліктер мен білім беру органдарының
келісімімен кәсіпорындар мен ұйымдар құрады.
3. Мемлекеттік емес жалпы білім беретін мектептерді олардың құрылтайшылары
құрады, қайта құрады және өз Жарғысына сәйкес таратады.
4. Жалпы білім беретін мектептердің білім беру процесін дайындауға
бағытталған қаржы-шаруашылық қызметінде заңды құқыққа ие болуы облыстық,
Астана, Алматы қаласы әкімдерінің тиісті шешім қабылдауы мен оның
тіркелген сәтінен басталады.
5. Жалпы білім беретін мектептің білім беру қызметіне құқы оған лицензия
берілген сәттен басталады.
6. Жалпы білім беретін мектеп Қазақстан Республикасының білім беру
саласындағы Қазақстан Республикасы Үкіметі белгілеген тәртіпке және
тиісті Ережелерге сәйкес аттестациядан өтеді.
7. Мемлекеттік жалпы білім беретін мектеп Қазақстан Республикасының
заңдарында белгіленген тәртіппен қайта құрылады немесе таратылады.
8. Жалпы білім беретін мектептер жоғары оқу орындарымен келісімдер жасап,
олармен оқу-тәрбие кешендеріне бірігуге және басқа да ғылыми, өндірістік
мекемелермен, ұйымдармен, кәсіпорындармен оқу ғылыми-өндірістік
бірлестіктер (ассоциация) құруға құқылы. Оқушыларға медициналық қызмет
көрсету штаттағы немесе жалпы білім беретін мектепке денсаулық сақтау
органдары арнайы бекіткен медицина қызметкеріне жүктеледі. Ол
әкімшілікпен және педагогикалық қызметкерлермен бірге оқушылардың
денсаулығына, өсіп дамуына, емдеу-профилактикалық шараларының
өткізілуіне, санитарлық-гигиеналық нормалардың, күн тәртібінің
сақталуына, оқушылардың тамақтануының сапасына жауап береді.
9. Жалпы білім беретін мектептерде тамақандыруды ұйымдастыру жергілікті
өкіметке жүктеледі. Жалпы білім беретін мектепте тамақтану орны болуы
тиіс.
10. Сыныптағы немесе топтағы оқушылар саны бастауыш мектепте 25 адамнан, ал
негізгі және орта мектепте 30 адамнан, компенсациялық оқыту сыныптарында
– 20 адамнан аспауы керек. Тиісті жағдайлар мен қаражат бар болса,
ұзартылған күн тобындағы балалар саны жергілікті басқару органдарының
шешімімен одан да азаюы мүмкін.
11. Оқу орыс тілі немесе басқа да ұлт тілдерінде жүретін 1-11 сыныптарында
қазақ тілін, оқу қазақ тілі және басқа да ұлт тілдерінде жүретін жалпы
білім беретін мектептердің 2-11 сыныптарында, орыс тілін ,жалпы білім
беретін мектептердің барлық типтеріндегі шет тілдерін 2-11 сыныптарында,
еңбекке баулу пәнін 5-11 сыныптарда, дене шынықтыруды 10-11 сыныптарда,
информатика мен есептеу техникасы пәндерін 7-11 сыныптарда оқыту
балаларды екі топқа бөлу қарастырылады: жалпы білім беретін қалалық
мектепте бала саны-25, ал ауылдық жерде 20-дан асқан жағдайда бөлінеді.
Аз контингентті неміс, поляк, корей және басқа ұлт өкілдері оқушыларының
ана тілінде оқуына мүмкіндік беру үшін 1-9 сыныптарда 10 адамнан кем емес
топтар құруға болады.
12. Ата-аналардың ( олардың орнындағы адамдардың) тілегін ескере отырып
жергілікті білім беруді басқару органдарының келісімімен жалпы білім
беретін мектептерде теңгеру сыныптарын (теңгеру сыныптары- балалардың
жалпы білім беретін бағдарламаларды игеруде кездесетін қиындықтарды
жоюға, олардың ерекшеліктеріне барабар, білім беру мекемесі жағдайында
бейімделуден тыс қалмауын ескеретін, тәрбиелеуге және оқытуға тиісті
жағдай жасау болып табылады), сондай-ақ дамуында ауытқуы бар балаларға
арналған арнаулы түзету (коррекциялық) сыныптары ашылады. Балалар бұл
сыныптарға ата-аналарының және өзге де заңды өкілдердің келісімімен ғана
психологиялық-медициналық-педагогик алық консультациялар берген қорытынды
негізінде жіберіледі.
3.Білім беру процесі
1. Жалпы білім беретін мектептер оқыту процесін білім берудің үш
сатылы деңгейлі жалпы білім беру бағдарламаларымен жүзеге асырады: 1
саты - жалпы бастауыш білім (игерудің кесімді мерзімі – 4 жыл); 2 саты -
жалпы негізгі білім (игерудің кесімді мерзімі- 5 жыл); 3 саты - жалпы
орта (толық) білім ( игерудің кесімді мерзімі 2-3 жыл).
2. Емдік-әлеуметтік олқылықты толықтыратын, білім мен кәсіптік дайындықты
қамтамасыз ететін мектептердің оқушылары үшін жалпы білім бағдарламаларын
игерудің кесімді мерзімі ұзартылуы мүмкін.
3. Жалпы білім беретін мектептерде біржылдық мектепалды даярлығы сыныптары
ашылуы мүмкін. Бес (алты) жастағы балалардың мектепалды даярлығы
сыныптарының негізгі міндеттері мыналар: балаларды мектепке даярлау;
балалардың дене және психикалық саулығын қорғау және нығайту; балалардың
интелектуалды және тұлғалық дамуын қамтамасыз ету, олардың көңіл күйінің
жайлы болуына қамқорлық жасау; балалардың дамуындағы кемістігін түзету,
мұқтаждарына жәрдем көрсету; балалардың толыққанды дамуын қамтамасыз ету
үшін отбасыларымен қарым-қатынас орнату.
4. Жалпы бастауыш білім (1 саты) оқушының оқу, жазу, есептеу, оқу
әрекетінің негізгі іскерліктері мен дағдыларын, теориялық ойлау
элементтерін, оқу әрекетінде өзін-өзі бақылаудың, сөйлеу мен жүріс-тұрыс
мәдениетінің қарапайым дағдыларын, жеке бас гигиенасы мен салауатты өмір
салтының алғашқы негіздерін игертуді қамтамасыз етеді.
5. Жалпы негізгі білім (2 саты) арнаулы пәндік білім негіздерін қалайды,
оқушының жеке тұлға ретінде қалыптасуына, оның қызығушылығын, қабілетін
әлеуметтік бейімделуіне қарай дамытуға, базалық білім алуына жағдай
жасайды.
6. Білім беру ұйымдарында өндірістен қол үзіп оқу, жалпы негізгі білімді
алу мерзімі 18 жаспен шектеледі. Жалпы негізгі білім беру жалпы орта
(толық), кәсіптік бастауыш және орта білім алудың базасы болып саналады.
7. Жалпы орта (толық) білім ғылым негіздері бойынша жалпы білім
дайындығының қорытындылаушы кезеңі болып саналады, оқушылардың тұрақты
танымдық қызығушылықтарын, шығармашылық қабілеттерін дамытуды, саралап
оқыту негізінде өз бетінше оқу әрекеттері дағдыларын қалыптастыруды
қамтамасыз етеді.
8. Жалпы білім берудің бұл сатысында оқушының қызығушылығы мен қабілетін
дамытуға, кәсіптік бағдарын айқындауға бағытталған, оқушының өз таңдауы
бойынша бағдарлы оқыту жүзеге асырылады.
9. Жалпы бастауыш және жалпы негізгі білім сатыларындағы әрбір оқу
жылындағы үш не одан да көп пәндер бойынша білім беру бағдарламасын игере
алмаған 1 сынып оқушыларынан басқа оқушылар сыныпта қайта оқуға
қалдырылады, не ата-аналарының қалауына қарай теңгеру сыныптарына
ауыстырылады немесе оқуын отбасында білім алу түрінде жалғастырады. 1-2
пән бойынша оқу жылы қорытындысында академиялық қарызы бар бастауыш
сатыдағы оқушылар келесі сыныпқа жазғы тапсырмаларды орындап, емтихан
тапсырған жағдайда ғана көшіріледі.
10. Жалпы негізгі, жалпы орта (толық) білімнің бағдарламаларын игеру
Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы орталық атқарушы орган
анықтайтын тәртіппен өткізілетін міндетті қорытынды аттестациямен
аяқталады.
11. Жалпы білім беретін мектептер оқытудың түрлерін, құралдары мен
әдістерін Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңы мен өзінің
Жарғысына сәйкес өзі таңдайды.
12. Жалпы білім беретін мектептерде оқыту процесін ұйымдастыру мен оқу-
тәрбие процесінің жоспары оқу жоспары негізінде құрылып, жылдық
күнтізбелік оқу кестесі мен сабақ кестелері арқылы реттеледі.
13. Нақты жалпы білім беретін мектептегі білім мазмұны білім берудің
мемлекеттік жалпы міндетті стандарты ескеріліп жасалған бағдарламалар мен
оқу жоспарлары негізінде анықталады.
14. Мемлекеттік базистік оқу жоспарындағы пәндер бойынша бағдарлама,
оқулық, оқу-әдістемелік құралдар жасауды Қазақстан Республикасының білім
беру саласындағы орталық атқарушы орган қамтамасыз етеді.
15. Базистік оқу жоспарының вариативтік бөлігі құрамына кіретін, нақты
жалпы білім беретін мектептің ерекшеліктерін айқындайтын оқу пәндері
бойынша бағдарламаларды сол мектептің өзі жасауына құқығы бар.
16. Мемлекеттік жалпы білім беретін мектептерде оқу жылы 1 қыркүйекте
басталып, 25 мамырда аяқталады. Оқу жылының ұзақтығы: мектепалды даярлығы
сыныпта – 32 оқу аптасы, бірінші сыныпта 33 оқу аптасы, 2-11 сыныптарда
34 оқу аптасы. Оқу жылы бойында 1-11 сыныптарда күзгі демалыс – 8 күн (5-
12 қараша), қысқы демалыс – 10 күн (30 желтоқсаннан 8 қаңтарды қоса),
көктемгі демалыс – 12 күн (21 наурыздан 1 сәуірді қоса) болып бөлінеді.
Мектепалды сыныптарда күзгі демалыс – 8 күн, (5-12 қараша), қысқы демалыс
– 14 күн (28- желтоқсаннан –10 қаңта), көктемгі демалысы – 15 күн, (21
наурыздан- 4 сәуірді қоса) болып белгіленеді. Бірінші сыныпқа 3-ші
тоқсанның ортасында қосымша демалыс аптасы беріледі, оның басталуы мен
аяқталу мерзімін жергілікті білім басқармалары анықтайды.
17. Тиісті білім басқармаларының шешімімен лицей, гимназия т.с.с. нақты
мектептерде оқу жылы ішіндегі демалыс мерзімдері жарты жылдық циклмен
оқытуға немесе басқа да себептерге байланысты өзгертілуі мүмкін.
18. Оқу жылының басталуы мен аяқталу мерзімдерін тек Қазақстан
Республикасының білім беру саласындағы орталық атқарушы орган
белгілейді.
19. Мемлекеттік емес жалпы білім беретін мектептердегі жылдық күнтізбелік
кестесі сол ұйымның, не сол оқу орнының Жарғысымен анықталады. Жалпы
білім беретін мектептердегі сабақ кестесін сол мектептің өзі жасап,
бекітеді. Сабақ кестесінде оқу сабақтарының күнделікті саны, ұзақтығы
және реті көрсетіледі.
20. Мектептерде сабақтың ұзақтығы 45 минут (компенсациялық оқыту
сыныптарында 40- минуттан артық емес). 1 сынып оқушыларының мектеп
талабына бейімделу процесін жеңілдету мақсатында оқу жүктемесін біртіндеп
өсіру арқылы оқу сабақтарында “сатылы” режимді қолдану қажет: қыркүйекте
3 сабақ, әрқайсысының ұзақтығы 45 минуттан, екінші тоқсаннан – 4 сабақ,
әрқайсысының ұзақтығы 35 минуттан.
21. Сабақтардың арасындағы үзілістің ұзақтығы оқушылардың белсенді
демалысының ұйымдастырылуы мен ыстық тамақтың берілуі ескеріле отырып
белгіленеді, бірақ ол 10 минуттен кем болмауы керек.
22. Мектептерде оқу сабақтары сағат 8.00-ден ерте басталмауы қажет.
Бірнеше ауысымда жұмыс істейтін жалпы білім беретін ұйымдарда бастауыш
мектептің 1 сынып оқушылары, бітіруші және компенсациялық оқыту
сыныптары бірінші кезеңде оқуы қажет. Оқу апталығының ұзақтығы (5-6 күн)
тиісті білім басқармасы органдарының келісімімен мектептің педагогикалық
кеңесінде белгіленеді және Жарғыда бекітіледі.
23. Жалпы білім беретін мектептердің мектепалды дайындық сыныптарындағы
сабақтар бес (алты) жастағы балаларға тән әрекеттер ерекшеліктерін ескере
жүргізіледі: ойындар, құрастыру, бейнелеу, музыка, театрландыру, тағы
басқа, сонымен қатар әрбір баламен жеке жұмыс жүргізу, балалардың жасы
мен психологиялық ерекшеліктері ескерілген әр түрлі топтармен
жүргізілетін жұмыстарды жүзеге асыру мүмкіндіктерін қарастырады.
24. Мемлекеттік Жалпы білім беретін мектептердегі оқыту тілін ( тілдерін)
білім беру жүйесі көрсеткен мүмкіндіктер шеңберінде, халықтың сұранысы
мен оқытуды ана тілінде немесе басқа тілдерде жүргізілуін таңдау құқығына
сай құрылған мектеп топтары бойынша білім беруді басқару органдарының
ұсыныстары негізінде жергілікті әкімшіліктер анықтайды.
25. Жалпы білім беретін мектептер қай тілде оқытуды таңдаса да мемлекеттік
тілді үйренуді міндетті түрде қамтамасыз етуі тиіс.
26. Жалпы білім беретін мектептер келісім-шарт негізінде кәсіпорындармен,
мекемелер мен ұйымдармен бірлесіп немесе өз бетінше, қосалқы білім беру
қызметі ретінде, оның ішінде ақылы түрде кәсіптік дайындықтарды өз
бетінше жүргізе алады.
27. Жалпы білім беретін мектептер өзінің жарғылық мақсаттары мен
міндеттеріне сәйкес негізгі жалпы білімдік бағдарламаларынан тыс, оның
мәртебесінің шеңберінен де асатын қосымша білім қызметін көрсете алады.
28. Ақылы білім беру қызметтері бюджеттен қаржыландырылатын негізгі білім
беру қызметінің орнына, не оның аясына енгізілмейді. Қалай болғанда да
қосымша ақылы қызметтер балалардың денсаулығы мен психикалық жағдайына
ешқандай кері әсерін тигізбеуі тиіс.
4.Білім беру процесіне қатысушылар
1. Білім беру процесіне қатысушыларға : оқушылар, мектептің педагогикалық
қызметкерлері, оқушылардың ата-аналары (олардың орнындағы адамдар )
жатады.
2. Мемлекеттік жалпы білім беретін мекемелерге азаматтарды қабылдау
тәртібіндегі осы ережеде немесе осы үлгідегі мектептің ережесінде
реттеліп көрсетілмеген жағдайларды Қазақстан Республикасы Білім
туралы Заңына сәйкес білім беру органдары анықтайды және оны ұйым
Жарғысында бекітеді.
3. Азаматтарды жекелеген пәндерді тереңдетіп оқытатын мектептерде, лицейде,
гимназияда жалпы орта білім алуға қабылдау олардың өз өтініші бойынша
конкурстық негізде жүргізіледі.
4. Азаматтардың жалпы орта білім алу құқығының сақталуына жергілікті білім
басқармалары мен мектеп басшысы жауапты болады.
5. Жалпы білім беретін мектептердің басшылары азаматтарды қабылдау кезінде
оны және оның ата-анасын немесе өзге де заңды өкілдерін ұйымның
Жарғысымен, оқу-тәрбие процесін ұйыдастыруды реттейтін басқа да
құжаттармен таныстыруға міндетті.
6. Жалпы білім беретін мектептің мектепалды сыныбына ағымдағы жылдың 1
қыркүйегіне дейін бесалтыға толған балалар қабылданады, бірінші сыныпқа
ағымдағы жылдың 1 қыркүйегіне дейін – алты (жеті) жасқа толған балалар
қабылданады.
7. Баланың мектепке (жалпы білім беретін, немесе мемлекеттік емес
мекемелерге) оқуға даярлығын анықтау кезінде, оның әріптерді тани білуі,
жаза білуі талап етілмейді. Өйткені баланы оқуға, жазуға үйрету мектепте
бастауыш сынып мұғалімдерінің тікелей міндеті болып есептеледі.
8. Қабылдау ата-ананың немесе өзге де заңды өкілдердің жазбаша өтініші,
медициналық анықтама, тууы туралы куәліктің көшірмесі негізінде
жүргізіледі.
9. Жалпы білім беретін мектептерге өтініштерді қабылдау 1-сәуірден
басталады, оқушыларды қабылдау 31 тамызға дейін мектеп бұйрығымен
бекітіледі, әр бала кез келген жалпы білім беретін мектептерге оқуға
түсіп, оқу жылы ішінде басқа мектептерге ауысуға құқылы.
10. Оқушылардың ата-аналардың құқықтары мен міндеттері мектептің
Жарғысымен, сонда қаралған нақты актілермен белгіленеді.
11. Жалпы білім беретін мектеп оқушылары құқылы:
- білім берудің мемлекеттік жалпы міндетті стандарттарына сай тегін жалпы (
бастауыш, негізгі, толық орта) білім алуға;
- жарғылық талаптары мен білім деңгейіне сәйкес болған жағдайларды таңдаған
жалпы білім беретін ұйымға оқуға түсуге және басқасына ауысуға;
- медициналық қызметті пайдалануға, таксиден басқа қоғамдық көліктерде
жеңілдікпен жүруге;
- білім алу түрін таңдауға ( оқушылар жалпы білім бағдарламаларын жалпы
білім беретін мектепте, сонымен қатар отбасында, өз бетімен білім алуға,
экстернаттарды игеруге);
- білім берудің мемлекеттік жалпы міндетті стандарты шеңберінде жеке оқу
жоспары бойынша оқуға; жедел курспен оқуға; жеке оқу жоспары бойынша оқу
шарттары сол ұйым қабылдаған Жарғымен не басқа да актілермен реттеледі;
- басқа да қосымша (оның ішінде ақылы) білім алуға;
- мектеп Жарғысына сай жалпы білім беретін мектептерді басқару ісіне
қатысуға;
- адамдық абыройын сыйлату, ақпарат алу еркіндігін өз көзқарастары мен
сенімін білдіру еркіндігіне.
12. Жалпы білім беретін мектептерде оқушыларды олардың келісімінсіз, оқу
бағдарламалары, жоспары мен Жарғыларында көрсетілмеген жұмыстарға
қатыстыруға , қоғамдық, қоғамдық-саяси, діни ұйымдарға, партия мен
қозғалыстарға зорлықпен кіргізуге және осы ұйымдардың қызметіне қатысуға
итермелеуге, үгіт-насихат компаниялары мен саяси акцияларға тартуға
рұқсат етілмейді.
13. Жалпы білім беретін мектеп қауымдық білім беру мен діни білім берудегі
арақашықтық принципін сақтауға міндетті. Жалпы білім беретін мектепте
діни тәрбиенің ешқандай түрін қолдануға болмайды.
14. Қорытынды аттестациядан сәтті өткен жалпы білім беретін мектепті
бітірушілерге мемлекеттік үлгідегі құжат беріледі, ол құжатқа бітірушінің
тиісті білім дәрежесі көрсетіліп, мектептің мөрі басылады. Жалпы негізгі
және жалпы орта (толық) білім бағдарламасын игеруде ерекше жетістіктер
көрсеткен бітірушілерге ерекше үлгідегі құжаттар беріледі.
15. Мемлекеттік емес жалпы білім беретін мектептерде оқығандар, отбасында
білім алушылар және өздігінен білім алғандардың мемлекеттік
аттестациядан өтуге құқықтары бар.
16. Оқушылар жалпы білім беретін мектептің Жарғысын орындауға құқылы;
оқуға, мекеме мүлкіне адал қарауға, басқа оқушылар мен қызмекткерлердің
намысы мен абыройын сақтауға, ұйым қызметкерлерінің ішкі тәртіп ережелері
мен Жарғыда қойылған талаптарын орындауға міндетті.
17. Жалпы білім беретін мектептің кеңесінің шешімімен Заңға қайшы келетін
әрекеттері үшін, Ережені бірнеше рет өрескел бұзғаны үшін педагогикалық
ықпал етудің соңғы шарасы ретінде он алтыға толған оқушы мектептен
шығарылады. Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар
қорғанышы және қамқоршы органдардың келісімімен шығарылады. Жалпы білім
беретін мектеп оқушының шығарылғандығы туралы үш күннің ішінде жергілікті
білім мекемелеріне хабарлауы тиіс. Олар бір ай мерзімінде оқушыны жұмысқа
орналастыру мәселесін шешеді.
18. Ата-аналардың немесе олардың заңды өкілдерінің құқықтары:
- білім беру жүйесі ұсынған мүмкіндіктер шегіндегі оқыту түрін таңдау;
- балаларының заңды құқығы мен мүддесін қорғау;
- жалпы білім беретін мектептің Жарғысында белгіленген түрде мектепті
басқару ісіне қатысу;
19. Ата-аналар немесе олардың заңды өкілдерінің балаға мектепалды даярлығы,
жалпы бастауыш, жалпы негізгі, жалпы орта (толық) және отбасындағы
білімді беруге құқығы бар.
20. Ата-аналар немесе олардың заңды өкілдері жалпы білім беретін мектептің
Жарғысын орындауға, өз балаларының оқуы мен тәрбиесіне, балаларының
оқуға қатысуына жауап береді.
21. Ата- аналардың немесе олардың заңды өкілдерінің басқа да құқықтары мен
міндеттері мектептің Жарғысына сай олардың ұйыммен жасасқан келісім-
шарттарында бекітіледі.
22. Жалпы білім беретін мектепте жұмыс істейтін адамдарды іріктеп жинақтау
тәртібі сол мектептің Жарғысына және білім беруді басқару органдарының
құжаттарына сәйкес реттеледі.
23. Педагогикалық жұмысқа қажетті кәсіптік-педагогикалық мамандығы бар ,
білімі туралы құжаттармен расталған сол мамандыққа қойылатын талаптарға
сай білікті адамдар қабылданады. Арнайы педагогикалық білімі жоқ
адамдарға жалпы білім беретін мектептерде жұмыс істеуге Кеңес шешімі
бойынша тек қажет мамандар болмаған жағдайда рұқсат етіледі.
24. Соттың үкімі немесе медициналық көрсеткіштер бойынша педагогикалық
қызметпен айналысуға тыйым салынған адамдарға жалпы білім беретін
мектепте жұмыс істеуге тыйым салынады.
25. Жалпы білім беретін мектептердегі қызметкерлердің құқықтары: -мектепті
басқару ісіне қатысу; кәсіби қадір-қасиетін және абыройын қорғау.
26. Жалпы білім беретін мектептердің педагогикалық қызметкерлерінің құқығы:
- 1)кәсіби қызметін атқаруға қажетті жағдайды талап ету;
- 2)педагогикалық қызметті ұйымдастырудың нысандары мен әдістерін таңдау
еркіндігі;
- 3)бекітілген тәртіп бойынша біліктілігін көтеру, аттестациядан ойдағыдай
өткен жағдайда өзіне тиесілі санатты алу;
- 4)жыл сайынғы ұзартылған еңбек демалысын алу, 56 күннен кем емес.
- 5)Жеке педагогикалық қызмет жасау;
- 6)Қазақстан Республикасы заңдарына сәйкес тұрғын үй алуға;
- 7)білім беру ұйымдары мен олардың қызметкерлерінің білім беру және
экономикалық қызметінің көзі болып табылатын материалдық
(ғылыми,әдістемелік еңбектер, патенттер, бағдарламалық қамтамасыз ету,
білім беру және ақпараттық технологиялары және басқалары) нысанындағы
интеллектуалдық меншігін меншіктің басқа түрлері мен бірдей қорғау.
- 8)педагогикалық қызметтегі табыстары үшін материалдық және моральдық
жағынан көтермелеуге, ордендермен, құрметті атақтармен, белгілермен және
грамоталармен марапатталуға қүқықты.
- 9)Ауылдық жерлерде тұрып, жұмыс істейтіндер жергілікті өкілді органдардың
шешімі бойынша жергілікті бюджеттердің қаражат есебінен жергілікті
өкілді органдар белгілейтін мөлшерде коммуналдық қызмет көрсету мен отын
шығындары бойынша жеңілдіктер ( ақшалай өтемдер) алу.
- 10)Ауылдық жерлерде жұмыс істейтіндер осы қызмет түрімен қала жағдайында
айналысатын мамандардың ставкаларымен салыстырғанда айлықақылар мен
тарифтік ставкалардың кемінде 25 пайызы артық алуға.
27. Білім берудің екі және үшінші сатысындағы мұғалімдердің нормативтік оқу
жүктемесі аптасына 18 сағаттан, 1 сатыдағылар үшін 20 сағаттан, мектеп
алды даярлық сыныптарының тәрбиешілері үшін 24 сағаттан аспайды.
28. Жылға бекітілген оқу жүктемесін жылдың соңына дейін әкімшілік тарапынан
ешқандай азайтуға жол берілмейді. Оқу жоспарымен бағдарламаларындағы
сағат санын азайған топтағы, сағат саны қысқарған жағдайлардан басқа
кезде жүктемені 1 ставкаға дейін азайтуға болады.
29. Жүктемесінің кемитіні туралы педагогикалық қызметкер 2 ай бұрын
хабардар болуы керек.
30. Мұғалімнің жалпы білім беретін мектептегі жұмыс уақыты сабақ кестесіне
және сол мектептегі өткізілетін іс-шаралар жоспарларына сай анықталады.
Сабақтан және мектеп жоспары бойынша өткізілетін іс-шаралардан (
педагогикалық кеңес, ата-аналар жиналысы т.б.) тыс уақытын мұғалім өз
қалауынша пайдалануға құқылы.
31. Қызметкерлер жалпы білім беретін мектептің Жарғысын және кәсіптік
сипатқа тән талаптарды орындауға міндетті.
5.Жалпы білім беретін мектептерді басқару
1. Жалпы білім беретін мектепті басқару Қазақстан Республикасы Білім
туралы Заңына және мектептің Жарғысына сәйкес, демократиялық,
жариялылық, жалпы адамзаттық құндылықтар мен адамдардың өмірі мен
денсаулығын құрметтеу, жеке тұлғаның еркін дамуы принциптерін ұстана
отырып жүргізіледі.
2. Жалпы білім беретін мектепті жалпы сайланбалы өкілетті орган-мектеп
Кеңесі жүргізеді. Кеңесті сайлау тәртібі мен оның құзіреттілігі жөніндегі
мәселелер білім беретін мектеп Жарғысында анықталады.
3. Жалпы білім беретін мектепті тікелей басқару ісін білім басқару органы
тағайындаған мектеп директоры жүргізеді.
4. Жалпы білім беретін мектептің диркеторы Қазақстан Республикасы
5. Білім туралы заңында және басқа да нормативтік актілерде белгіленген
міндеттеріне сәйкес келетін қызметті атқаруға жауапты болады.
6. Мектеп Кеңесі мен директордың арасындағы өкілеттіліктердің шекарасы
мектептің Жарғысында айқындалып белгіленеді.
7. Жалпы білім беретін мектептің директоры Өкілетті басқару органдарымен
келісе отырып, өзінің орынбасарларын сайлап, жұмыстан босата алады.
Оларды сайлау мен жұмыстан босатудың тәртібі білім беру ұйымының
Жарғысында анықталады.
6.Жалпы білім беретін мектептің қызметін қаржы- шаруашылық және құқықтық
жағынан қамтамасыз ету
1. Жалпы білім беретін мектеп тіркелген сәтінен бастап заңды ұйым болып
саналады, өзінің Жарғысы , атауы, жазылған мөрі, банкіде бюджеттік және
басқа да есепшоттар болады.
2. Мемлекеттік жалпы білім беретін мектептер Қазақстан Республикасының
қаржыландыру заңдылықтарына сәйкес жүзеге асырылады.
3. Мемлекеттік емес жалпы білім беретін ұйымдарды қаржыландыру Қазақстан
Республикасы заңдары тыйым салмаған білім беру қызметін көрсетуден,
құрылтайшылардан және басқа да түскен қаржылардың есебінен жүргізіледі.
4. Жалпы білім беретін мектеп қызметкерлерінің еңбек ақысы ( қызмет
жалақысы) аттестациялау комиссиясының ұсыныстарын ескере отырып, бірыңғай
кесте негізіндегі тарифтік-біліктілік талаптарына сай, еңбек ақы
төлеміндегі бөлінген бюджеттік қаржы шеңберінде белгіленеді.
5. Мемлекеттік емес білім беретін ұйымдарын қолдау мақсатында оларға
мемлекеттік ұйымдардың босатылған үйлері материалдық базасы заңдарда
белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасын білім беру саласындағы
орталық атқарушы органдарымен келісе отырып, жекешелендіру жолымен
берілуі мүмкін.
6. Білім беру ұйымдарының мүлікті өз жарлығында белгіленген тәртіппен
иеленуе және пайдалануға құқығы бар.
7. Мемлекеттік емес жалпы білім беретін мектептерге қолдау көрсету
мақсатында мемлекеттік білім беру ұйымдарының босаған ғимараттарымен
қажетті материалдық базалары, Қазақстан Республикасы білім саласындағы
орталық атқарушы органдармен келісе отырып, бекітілген заңды тәртіппен
жекешелендіріліп беріліп отырады.
8. Білім беру ұйымдары өздерінің Жарғысына сәйкес білім беру мен өзге де
ақылы қызмет көрсету есебінен кіріс келтіретін қызметпен айналыса алады.
9. Жалпы білім беретін мектептер, әдеттегідей оқу жылының соңына қарай
таратылған немесе жойылған жағдайда оқушыларды олардың ата-аналарының
немесе заңды өкілдерінің келісімімен басқа мектептерге ауыстырып
орналастыруды құрылтайшы өз мойнына алады.
10. Білім ұйымдары өз жұмысының ерекшеліктеріне байланысты шетелдік білім
ұйымдарымен, халықаралық үкіметтік емес ұйымдармен (ассоциациялар) және
қорлар мен ынтымақтастық жөнінде екі жақты және көп жақты келісім-шарттар
құрады.
Лауазымдық нұсқаулар
Жалпы бiлiм беру мекемелелерiнiң директоры (мектеп, мектеп – интернаты,
гимназия, лицей, т.б.)
Қызметтiк мiндеттерi: Бiлiм мекемесiнiң жарғысы мен басқа да
нормативтi құқықтық актiлерге сәйкес, мекеменiң барлық қызмет түрлерiн
басқару. Оқу мекемесiнiң кеңесiмен, қоғамдық ұйымдармен бiрiге отырып, оқу
жоспарлары мен бағдарламаларын, оқу үрдiсiнiң күнтiзбелiк графигiн, iшкi
тәртiп ережелерi мен басқа да нормативтiк актiлердi жасайды және
бекiтедi.Сонымен қатар бiлiм мекемесi қызметкерлерiнiң қызметтiк
нұсқауларын, басқару құрылымын, штаттық кестесiн бекiтедi.Бiлiм берi
саласын жүргiзу құқығының лицензиясына сәйкес оқушылар мен
тәрбиеленушiлердiң жағдайын қалыптастырады және оларды әлеуметтiк
қамқорлыққа алады.Бекiтiлген әкiмшiлiк ауданындағы балаларды жалпыға
бiрдей мiндеттi олқумен қамтамассыз етедi. Әдiстемелiк бiрлестiктер мен
мұғалiмдер ұйымының қызметтерiне басшылық жасай отырып, олардың балалар
мен жасөспiрiмдер ұйымдарын заңдылықтарға сәйкес бағыттап отыруын
қамтамасыз етедi. Оқу мекемесiн қоғамдық тамақ және медициналық
жабдықтармен қамтамасыз етедi, оқушылардың, тәрбиеленушiлердiң және
қызметкерлердiң денсаулықтарын қорғау және нығайту мақсатындағы жұмыстарды
бақылайды. Оқу тәрбие үрдiсiн әдiстемелiк қамтамасыз етудi ұйымдастырады.
Мекеменiң құралдары мен құрылғыларын бөледi, құрылтайшыларға мекеменiң
ақшалай және заттай кiрiсi – шығысының жылдық есебiн бередi.
Жетiм балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалардың заңды
құқықтарын қорғайды, туысқандық байланыс жағдайларын жасау шараларын
жасайды. Оқушылар мен тәрбиеленушiлердiң тұрмыстық жағдайының белгiленген
нормадан төмен болмауын қамтамасыз етедi.
Оқу-материалдық базасының нормативтiк талапқа сай толықтырылуы мен
сақталуын қамтамасыз етедi, iшкi еңбек тәртiбiнiң, санитарлық-гигеналық
талаптың, еңбектi қорғау және техника қауiпсiздiгiнiң сақталуына жауап
бередi.
Педагог кадрлар мен қосалқы қызметкерлердi таңдау және орналастыруды
жүзеге асырады және олардың еңбек заңына сәйкес кәсiби шеберлiктерiн
арттыруға жағдай жасайды. Педагогикалық кеңестi басқарады. Бiлiм беру
ұйымының ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
ұйымдастыру тәртібі туралы Ережелер
1.Жалпы ережелер
1. Осы Ережелер меншік нысандары мен салалық бағыныстылығына қарамастан,
барлық түрдегі жалпы білім беретін мектептері қызметінің тәртібін
анықтайды.
2. Жалпы білім беретін мектеп мектепалды даярлық, жалпы бастауыш, жалпы
негізгі, жалпы орта білімнің жалпы білім беру бағдарламаларын жүзеге
асырады. Жалпы білім беретін мектеп үздіксіз білім беру жүйесінің негізгі
буыны болып табылады және Қазақстан Республикасының барлық азаматтарының
білім берудің мемлекеттік жалпы міндетті стандарты шегінде орта білімді
тегін алу құқығы мен мүмкіндігіне мемлекеттік кепілдік береді.
3. Жалпы білім беретін мектептердің қызметі білім берудің мемлекеттік жалпы
міндетті стандарт аясында: тегін білім беру, білім беру процесінде:
үздіксіз, меншік түрлеріне қарай: мекемелердің әр түрлілігі және қызмет
бағытына қарай: демократиялық, ғылымилық және зиялылық принциптері
негізінде жүзеге асырылады.
4. Жалпы білім беретін мектеп өз жұмысында Қазақстан Республикасының
Конституциясын, Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңын,
Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлықтарын, Қазақстан
Республикасы Үкіметінің қаулылары мен қарарларын, Қазақстан
Республикасындағы білім беру саласындағы орталық атқарушы орган мен білім
беруді басқару органдарының шешімдерін және осы Ережелерді басшылыққа
алады.
5. Жалпы білім беретін мектептің мақсаты- жалпы білім бағдарламаларындағы
білім мазмұнының міндетті деңгейін игерту негізінде оқушылардың жалпы
ғылыми, жалпы мәдени дайындығын қалыптастыру, оқушыларды қоғамдық өмірге
әлеуметтік жағынан бейімдеу, кәсіпті еңбек түрін саналы түрде таңдауға,
меңгеруге негіз қалау, азаматтыққа, елжандылыққа, Отанын сүюге тәрбиелеу.
6. Жалпы білім беретін мектептер оқыту мен тәрбиелеуді жеке тұлғаның,
қоғамның, мемлекеттің мүддесін көздей отырып жүргізеді, жеке тұлғаның жан-
жақты дамуына қолайлы жағдайлары, оқушылардың өздігінен қосымша білім
алуына қажетті мүмкіндіктерді жасайды.
7. Мемлекеттік жалпы білім беретін мектеп қосымша білім беру
қызметтерінің түрлері мен нысандарын, оның ішінде ақылыларын Қазақстан
Республикасы Үкіметі анықтаған тәртіпке сай жүргізеді.
8. Жалпы білім беретін мектептерде саяси партиялардың, қоғамдық-саяси және
діни қозғалыстардың ұйымдық құрылымдарын ашуға жол берілмейді.
9. Жалпы білім беретін мектептер мектепалды даярлығының, жалпы білімнің
сапасына, оның білім берудің мемлекеттік жалпы міндетті стандартымен
сәйкестігіне, білім беру процесіндегі ұйымдастыру түрлерінің, әдістері
мен құралдарының оқушылардың жас және психологиялық-физиологиялық
ерекшеліктеріне, бейімдеріне, қабілеттеріне, мүдделеріне, олардың өмірі
мен денсаулығын қорғау талаптарына сәйкес болуына заңды түрде жауап
береді.
10. Жалпы орта білімнің түсініктілігі мен көпнұсқалылығын қамтамасыз ету
және азаматтарды бейіміне, қабілетіне, қызығушылығына, денсаулық
жағдайына қарай оқытуға, тәрбиелеуге және дамытуға қолайлы жағдайлар
туғызу мақсаттарында Қазақстан Республикасы заңында белгіленген тәртіпте
бекітілген нормативтік-құқықтық актілерге сәйкес жұмыс істейтін әр түрлі
білім беру мектептері құрылуы мүмкін.
11. Жалпы білім беретін мектептің түрлері нақты міндеттердің, білім
мазмұнына қойылатын талаптардың, білім беру процесіндегі, қызмет ету
тәртібі ерекшеліктері мен қаржыландыру жағдайларына қарай құрылады.
12. Жеке тұлғаның қажеттіліктері мен мүмкіндіктерін ескере отырып жалпы
білім беру бағдарламаларын жүзеге асыру төмендегідей нысандарда
жүргізіледі: күндізгі, күндізгі-сырттай (кешкі), отбасында білім алу,
өздігінен білім алу, экстернатта. Жалпы білім беретін мектепте білім
алудың әр түрлі нысандарын ұштастыруға жол беріледі.
13. Нақты негізгі жалпы білім беру бағдарламалары шегінде барлық түрде
білім алу үшін білім берудің мемлекеттік жалпы міндетті стандарты іске
асырылады. Отбасында білім алу нысанында 18 жасқа дейінгі денсаулығының
жағдайына байланысты мектепте сабаққа қатыса алмайтын 1-11 сыныптарындағы
науқас балаларды жеке оқытуды жүзеге асырады.
14. Оқыту жағдайларына қарай шағын комплектілі, интернат типтес, ерекше
тәрбие беретін арнаулы мектептер, ақыл-ойы мен дене бітімі дамуында түрлі
ауытқулары бар балаларға арналған түзету ұйымдары, аурухана жанындағы
мектептер, мектеп- балалар бақшасы құрылады.
15. Жалпы білім беретін мектептер торабын қалыптастыру халықтың білім алу
қажеттіліктерін барынша қанағаттандыру мақсатында осы қызметті реттеп
отыратын білім беру басқармалары мен жергілікті органдар нормативтік
құжаттарға сәйкес жүзеге асырылады.
2.Жалпы білім беретін мектептердің қызметін ұйымдастыру
1. Жергілікті орынға бағынышты мемлекеттік жалпы білім беретін мектептерді
тиісті облыс, Астана, Алматы қалаларының әкімдері құрады. Республикаға
бағынышты мемлекеттік жалпы білім беретін мектептерді Қазақстан
Республикасының білім беру саласындағы орталық атқарушы органы, салалық
министрліктер мен ведомстволардың ұсынысы бойынша Қазақстан
Республикасының Үкіметі құрады.
2. Ведомстволарға бағынышты мемлекеттік жалпы білім беретін
мектептерді жергілікті әкімшіліктер мен білім беру органдарының
келісімімен кәсіпорындар мен ұйымдар құрады.
3. Мемлекеттік емес жалпы білім беретін мектептерді олардың құрылтайшылары
құрады, қайта құрады және өз Жарғысына сәйкес таратады.
4. Жалпы білім беретін мектептердің білім беру процесін дайындауға
бағытталған қаржы-шаруашылық қызметінде заңды құқыққа ие болуы облыстық,
Астана, Алматы қаласы әкімдерінің тиісті шешім қабылдауы мен оның
тіркелген сәтінен басталады.
5. Жалпы білім беретін мектептің білім беру қызметіне құқы оған лицензия
берілген сәттен басталады.
6. Жалпы білім беретін мектеп Қазақстан Республикасының білім беру
саласындағы Қазақстан Республикасы Үкіметі белгілеген тәртіпке және
тиісті Ережелерге сәйкес аттестациядан өтеді.
7. Мемлекеттік жалпы білім беретін мектеп Қазақстан Республикасының
заңдарында белгіленген тәртіппен қайта құрылады немесе таратылады.
8. Жалпы білім беретін мектептер жоғары оқу орындарымен келісімдер жасап,
олармен оқу-тәрбие кешендеріне бірігуге және басқа да ғылыми, өндірістік
мекемелермен, ұйымдармен, кәсіпорындармен оқу ғылыми-өндірістік
бірлестіктер (ассоциация) құруға құқылы. Оқушыларға медициналық қызмет
көрсету штаттағы немесе жалпы білім беретін мектепке денсаулық сақтау
органдары арнайы бекіткен медицина қызметкеріне жүктеледі. Ол
әкімшілікпен және педагогикалық қызметкерлермен бірге оқушылардың
денсаулығына, өсіп дамуына, емдеу-профилактикалық шараларының
өткізілуіне, санитарлық-гигиеналық нормалардың, күн тәртібінің
сақталуына, оқушылардың тамақтануының сапасына жауап береді.
9. Жалпы білім беретін мектептерде тамақандыруды ұйымдастыру жергілікті
өкіметке жүктеледі. Жалпы білім беретін мектепте тамақтану орны болуы
тиіс.
10. Сыныптағы немесе топтағы оқушылар саны бастауыш мектепте 25 адамнан, ал
негізгі және орта мектепте 30 адамнан, компенсациялық оқыту сыныптарында
– 20 адамнан аспауы керек. Тиісті жағдайлар мен қаражат бар болса,
ұзартылған күн тобындағы балалар саны жергілікті басқару органдарының
шешімімен одан да азаюы мүмкін.
11. Оқу орыс тілі немесе басқа да ұлт тілдерінде жүретін 1-11 сыныптарында
қазақ тілін, оқу қазақ тілі және басқа да ұлт тілдерінде жүретін жалпы
білім беретін мектептердің 2-11 сыныптарында, орыс тілін ,жалпы білім
беретін мектептердің барлық типтеріндегі шет тілдерін 2-11 сыныптарында,
еңбекке баулу пәнін 5-11 сыныптарда, дене шынықтыруды 10-11 сыныптарда,
информатика мен есептеу техникасы пәндерін 7-11 сыныптарда оқыту
балаларды екі топқа бөлу қарастырылады: жалпы білім беретін қалалық
мектепте бала саны-25, ал ауылдық жерде 20-дан асқан жағдайда бөлінеді.
Аз контингентті неміс, поляк, корей және басқа ұлт өкілдері оқушыларының
ана тілінде оқуына мүмкіндік беру үшін 1-9 сыныптарда 10 адамнан кем емес
топтар құруға болады.
12. Ата-аналардың ( олардың орнындағы адамдардың) тілегін ескере отырып
жергілікті білім беруді басқару органдарының келісімімен жалпы білім
беретін мектептерде теңгеру сыныптарын (теңгеру сыныптары- балалардың
жалпы білім беретін бағдарламаларды игеруде кездесетін қиындықтарды
жоюға, олардың ерекшеліктеріне барабар, білім беру мекемесі жағдайында
бейімделуден тыс қалмауын ескеретін, тәрбиелеуге және оқытуға тиісті
жағдай жасау болып табылады), сондай-ақ дамуында ауытқуы бар балаларға
арналған арнаулы түзету (коррекциялық) сыныптары ашылады. Балалар бұл
сыныптарға ата-аналарының және өзге де заңды өкілдердің келісімімен ғана
психологиялық-медициналық-педагогик алық консультациялар берген қорытынды
негізінде жіберіледі.
3.Білім беру процесі
1. Жалпы білім беретін мектептер оқыту процесін білім берудің үш
сатылы деңгейлі жалпы білім беру бағдарламаларымен жүзеге асырады: 1
саты - жалпы бастауыш білім (игерудің кесімді мерзімі – 4 жыл); 2 саты -
жалпы негізгі білім (игерудің кесімді мерзімі- 5 жыл); 3 саты - жалпы
орта (толық) білім ( игерудің кесімді мерзімі 2-3 жыл).
2. Емдік-әлеуметтік олқылықты толықтыратын, білім мен кәсіптік дайындықты
қамтамасыз ететін мектептердің оқушылары үшін жалпы білім бағдарламаларын
игерудің кесімді мерзімі ұзартылуы мүмкін.
3. Жалпы білім беретін мектептерде біржылдық мектепалды даярлығы сыныптары
ашылуы мүмкін. Бес (алты) жастағы балалардың мектепалды даярлығы
сыныптарының негізгі міндеттері мыналар: балаларды мектепке даярлау;
балалардың дене және психикалық саулығын қорғау және нығайту; балалардың
интелектуалды және тұлғалық дамуын қамтамасыз ету, олардың көңіл күйінің
жайлы болуына қамқорлық жасау; балалардың дамуындағы кемістігін түзету,
мұқтаждарына жәрдем көрсету; балалардың толыққанды дамуын қамтамасыз ету
үшін отбасыларымен қарым-қатынас орнату.
4. Жалпы бастауыш білім (1 саты) оқушының оқу, жазу, есептеу, оқу
әрекетінің негізгі іскерліктері мен дағдыларын, теориялық ойлау
элементтерін, оқу әрекетінде өзін-өзі бақылаудың, сөйлеу мен жүріс-тұрыс
мәдениетінің қарапайым дағдыларын, жеке бас гигиенасы мен салауатты өмір
салтының алғашқы негіздерін игертуді қамтамасыз етеді.
5. Жалпы негізгі білім (2 саты) арнаулы пәндік білім негіздерін қалайды,
оқушының жеке тұлға ретінде қалыптасуына, оның қызығушылығын, қабілетін
әлеуметтік бейімделуіне қарай дамытуға, базалық білім алуына жағдай
жасайды.
6. Білім беру ұйымдарында өндірістен қол үзіп оқу, жалпы негізгі білімді
алу мерзімі 18 жаспен шектеледі. Жалпы негізгі білім беру жалпы орта
(толық), кәсіптік бастауыш және орта білім алудың базасы болып саналады.
7. Жалпы орта (толық) білім ғылым негіздері бойынша жалпы білім
дайындығының қорытындылаушы кезеңі болып саналады, оқушылардың тұрақты
танымдық қызығушылықтарын, шығармашылық қабілеттерін дамытуды, саралап
оқыту негізінде өз бетінше оқу әрекеттері дағдыларын қалыптастыруды
қамтамасыз етеді.
8. Жалпы білім берудің бұл сатысында оқушының қызығушылығы мен қабілетін
дамытуға, кәсіптік бағдарын айқындауға бағытталған, оқушының өз таңдауы
бойынша бағдарлы оқыту жүзеге асырылады.
9. Жалпы бастауыш және жалпы негізгі білім сатыларындағы әрбір оқу
жылындағы үш не одан да көп пәндер бойынша білім беру бағдарламасын игере
алмаған 1 сынып оқушыларынан басқа оқушылар сыныпта қайта оқуға
қалдырылады, не ата-аналарының қалауына қарай теңгеру сыныптарына
ауыстырылады немесе оқуын отбасында білім алу түрінде жалғастырады. 1-2
пән бойынша оқу жылы қорытындысында академиялық қарызы бар бастауыш
сатыдағы оқушылар келесі сыныпқа жазғы тапсырмаларды орындап, емтихан
тапсырған жағдайда ғана көшіріледі.
10. Жалпы негізгі, жалпы орта (толық) білімнің бағдарламаларын игеру
Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы орталық атқарушы орган
анықтайтын тәртіппен өткізілетін міндетті қорытынды аттестациямен
аяқталады.
11. Жалпы білім беретін мектептер оқытудың түрлерін, құралдары мен
әдістерін Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңы мен өзінің
Жарғысына сәйкес өзі таңдайды.
12. Жалпы білім беретін мектептерде оқыту процесін ұйымдастыру мен оқу-
тәрбие процесінің жоспары оқу жоспары негізінде құрылып, жылдық
күнтізбелік оқу кестесі мен сабақ кестелері арқылы реттеледі.
13. Нақты жалпы білім беретін мектептегі білім мазмұны білім берудің
мемлекеттік жалпы міндетті стандарты ескеріліп жасалған бағдарламалар мен
оқу жоспарлары негізінде анықталады.
14. Мемлекеттік базистік оқу жоспарындағы пәндер бойынша бағдарлама,
оқулық, оқу-әдістемелік құралдар жасауды Қазақстан Республикасының білім
беру саласындағы орталық атқарушы орган қамтамасыз етеді.
15. Базистік оқу жоспарының вариативтік бөлігі құрамына кіретін, нақты
жалпы білім беретін мектептің ерекшеліктерін айқындайтын оқу пәндері
бойынша бағдарламаларды сол мектептің өзі жасауына құқығы бар.
16. Мемлекеттік жалпы білім беретін мектептерде оқу жылы 1 қыркүйекте
басталып, 25 мамырда аяқталады. Оқу жылының ұзақтығы: мектепалды даярлығы
сыныпта – 32 оқу аптасы, бірінші сыныпта 33 оқу аптасы, 2-11 сыныптарда
34 оқу аптасы. Оқу жылы бойында 1-11 сыныптарда күзгі демалыс – 8 күн (5-
12 қараша), қысқы демалыс – 10 күн (30 желтоқсаннан 8 қаңтарды қоса),
көктемгі демалыс – 12 күн (21 наурыздан 1 сәуірді қоса) болып бөлінеді.
Мектепалды сыныптарда күзгі демалыс – 8 күн, (5-12 қараша), қысқы демалыс
– 14 күн (28- желтоқсаннан –10 қаңта), көктемгі демалысы – 15 күн, (21
наурыздан- 4 сәуірді қоса) болып белгіленеді. Бірінші сыныпқа 3-ші
тоқсанның ортасында қосымша демалыс аптасы беріледі, оның басталуы мен
аяқталу мерзімін жергілікті білім басқармалары анықтайды.
17. Тиісті білім басқармаларының шешімімен лицей, гимназия т.с.с. нақты
мектептерде оқу жылы ішіндегі демалыс мерзімдері жарты жылдық циклмен
оқытуға немесе басқа да себептерге байланысты өзгертілуі мүмкін.
18. Оқу жылының басталуы мен аяқталу мерзімдерін тек Қазақстан
Республикасының білім беру саласындағы орталық атқарушы орган
белгілейді.
19. Мемлекеттік емес жалпы білім беретін мектептердегі жылдық күнтізбелік
кестесі сол ұйымның, не сол оқу орнының Жарғысымен анықталады. Жалпы
білім беретін мектептердегі сабақ кестесін сол мектептің өзі жасап,
бекітеді. Сабақ кестесінде оқу сабақтарының күнделікті саны, ұзақтығы
және реті көрсетіледі.
20. Мектептерде сабақтың ұзақтығы 45 минут (компенсациялық оқыту
сыныптарында 40- минуттан артық емес). 1 сынып оқушыларының мектеп
талабына бейімделу процесін жеңілдету мақсатында оқу жүктемесін біртіндеп
өсіру арқылы оқу сабақтарында “сатылы” режимді қолдану қажет: қыркүйекте
3 сабақ, әрқайсысының ұзақтығы 45 минуттан, екінші тоқсаннан – 4 сабақ,
әрқайсысының ұзақтығы 35 минуттан.
21. Сабақтардың арасындағы үзілістің ұзақтығы оқушылардың белсенді
демалысының ұйымдастырылуы мен ыстық тамақтың берілуі ескеріле отырып
белгіленеді, бірақ ол 10 минуттен кем болмауы керек.
22. Мектептерде оқу сабақтары сағат 8.00-ден ерте басталмауы қажет.
Бірнеше ауысымда жұмыс істейтін жалпы білім беретін ұйымдарда бастауыш
мектептің 1 сынып оқушылары, бітіруші және компенсациялық оқыту
сыныптары бірінші кезеңде оқуы қажет. Оқу апталығының ұзақтығы (5-6 күн)
тиісті білім басқармасы органдарының келісімімен мектептің педагогикалық
кеңесінде белгіленеді және Жарғыда бекітіледі.
23. Жалпы білім беретін мектептердің мектепалды дайындық сыныптарындағы
сабақтар бес (алты) жастағы балаларға тән әрекеттер ерекшеліктерін ескере
жүргізіледі: ойындар, құрастыру, бейнелеу, музыка, театрландыру, тағы
басқа, сонымен қатар әрбір баламен жеке жұмыс жүргізу, балалардың жасы
мен психологиялық ерекшеліктері ескерілген әр түрлі топтармен
жүргізілетін жұмыстарды жүзеге асыру мүмкіндіктерін қарастырады.
24. Мемлекеттік Жалпы білім беретін мектептердегі оқыту тілін ( тілдерін)
білім беру жүйесі көрсеткен мүмкіндіктер шеңберінде, халықтың сұранысы
мен оқытуды ана тілінде немесе басқа тілдерде жүргізілуін таңдау құқығына
сай құрылған мектеп топтары бойынша білім беруді басқару органдарының
ұсыныстары негізінде жергілікті әкімшіліктер анықтайды.
25. Жалпы білім беретін мектептер қай тілде оқытуды таңдаса да мемлекеттік
тілді үйренуді міндетті түрде қамтамасыз етуі тиіс.
26. Жалпы білім беретін мектептер келісім-шарт негізінде кәсіпорындармен,
мекемелер мен ұйымдармен бірлесіп немесе өз бетінше, қосалқы білім беру
қызметі ретінде, оның ішінде ақылы түрде кәсіптік дайындықтарды өз
бетінше жүргізе алады.
27. Жалпы білім беретін мектептер өзінің жарғылық мақсаттары мен
міндеттеріне сәйкес негізгі жалпы білімдік бағдарламаларынан тыс, оның
мәртебесінің шеңберінен де асатын қосымша білім қызметін көрсете алады.
28. Ақылы білім беру қызметтері бюджеттен қаржыландырылатын негізгі білім
беру қызметінің орнына, не оның аясына енгізілмейді. Қалай болғанда да
қосымша ақылы қызметтер балалардың денсаулығы мен психикалық жағдайына
ешқандай кері әсерін тигізбеуі тиіс.
4.Білім беру процесіне қатысушылар
1. Білім беру процесіне қатысушыларға : оқушылар, мектептің педагогикалық
қызметкерлері, оқушылардың ата-аналары (олардың орнындағы адамдар )
жатады.
2. Мемлекеттік жалпы білім беретін мекемелерге азаматтарды қабылдау
тәртібіндегі осы ережеде немесе осы үлгідегі мектептің ережесінде
реттеліп көрсетілмеген жағдайларды Қазақстан Республикасы Білім
туралы Заңына сәйкес білім беру органдары анықтайды және оны ұйым
Жарғысында бекітеді.
3. Азаматтарды жекелеген пәндерді тереңдетіп оқытатын мектептерде, лицейде,
гимназияда жалпы орта білім алуға қабылдау олардың өз өтініші бойынша
конкурстық негізде жүргізіледі.
4. Азаматтардың жалпы орта білім алу құқығының сақталуына жергілікті білім
басқармалары мен мектеп басшысы жауапты болады.
5. Жалпы білім беретін мектептердің басшылары азаматтарды қабылдау кезінде
оны және оның ата-анасын немесе өзге де заңды өкілдерін ұйымның
Жарғысымен, оқу-тәрбие процесін ұйыдастыруды реттейтін басқа да
құжаттармен таныстыруға міндетті.
6. Жалпы білім беретін мектептің мектепалды сыныбына ағымдағы жылдың 1
қыркүйегіне дейін бесалтыға толған балалар қабылданады, бірінші сыныпқа
ағымдағы жылдың 1 қыркүйегіне дейін – алты (жеті) жасқа толған балалар
қабылданады.
7. Баланың мектепке (жалпы білім беретін, немесе мемлекеттік емес
мекемелерге) оқуға даярлығын анықтау кезінде, оның әріптерді тани білуі,
жаза білуі талап етілмейді. Өйткені баланы оқуға, жазуға үйрету мектепте
бастауыш сынып мұғалімдерінің тікелей міндеті болып есептеледі.
8. Қабылдау ата-ананың немесе өзге де заңды өкілдердің жазбаша өтініші,
медициналық анықтама, тууы туралы куәліктің көшірмесі негізінде
жүргізіледі.
9. Жалпы білім беретін мектептерге өтініштерді қабылдау 1-сәуірден
басталады, оқушыларды қабылдау 31 тамызға дейін мектеп бұйрығымен
бекітіледі, әр бала кез келген жалпы білім беретін мектептерге оқуға
түсіп, оқу жылы ішінде басқа мектептерге ауысуға құқылы.
10. Оқушылардың ата-аналардың құқықтары мен міндеттері мектептің
Жарғысымен, сонда қаралған нақты актілермен белгіленеді.
11. Жалпы білім беретін мектеп оқушылары құқылы:
- білім берудің мемлекеттік жалпы міндетті стандарттарына сай тегін жалпы (
бастауыш, негізгі, толық орта) білім алуға;
- жарғылық талаптары мен білім деңгейіне сәйкес болған жағдайларды таңдаған
жалпы білім беретін ұйымға оқуға түсуге және басқасына ауысуға;
- медициналық қызметті пайдалануға, таксиден басқа қоғамдық көліктерде
жеңілдікпен жүруге;
- білім алу түрін таңдауға ( оқушылар жалпы білім бағдарламаларын жалпы
білім беретін мектепте, сонымен қатар отбасында, өз бетімен білім алуға,
экстернаттарды игеруге);
- білім берудің мемлекеттік жалпы міндетті стандарты шеңберінде жеке оқу
жоспары бойынша оқуға; жедел курспен оқуға; жеке оқу жоспары бойынша оқу
шарттары сол ұйым қабылдаған Жарғымен не басқа да актілермен реттеледі;
- басқа да қосымша (оның ішінде ақылы) білім алуға;
- мектеп Жарғысына сай жалпы білім беретін мектептерді басқару ісіне
қатысуға;
- адамдық абыройын сыйлату, ақпарат алу еркіндігін өз көзқарастары мен
сенімін білдіру еркіндігіне.
12. Жалпы білім беретін мектептерде оқушыларды олардың келісімінсіз, оқу
бағдарламалары, жоспары мен Жарғыларында көрсетілмеген жұмыстарға
қатыстыруға , қоғамдық, қоғамдық-саяси, діни ұйымдарға, партия мен
қозғалыстарға зорлықпен кіргізуге және осы ұйымдардың қызметіне қатысуға
итермелеуге, үгіт-насихат компаниялары мен саяси акцияларға тартуға
рұқсат етілмейді.
13. Жалпы білім беретін мектеп қауымдық білім беру мен діни білім берудегі
арақашықтық принципін сақтауға міндетті. Жалпы білім беретін мектепте
діни тәрбиенің ешқандай түрін қолдануға болмайды.
14. Қорытынды аттестациядан сәтті өткен жалпы білім беретін мектепті
бітірушілерге мемлекеттік үлгідегі құжат беріледі, ол құжатқа бітірушінің
тиісті білім дәрежесі көрсетіліп, мектептің мөрі басылады. Жалпы негізгі
және жалпы орта (толық) білім бағдарламасын игеруде ерекше жетістіктер
көрсеткен бітірушілерге ерекше үлгідегі құжаттар беріледі.
15. Мемлекеттік емес жалпы білім беретін мектептерде оқығандар, отбасында
білім алушылар және өздігінен білім алғандардың мемлекеттік
аттестациядан өтуге құқықтары бар.
16. Оқушылар жалпы білім беретін мектептің Жарғысын орындауға құқылы;
оқуға, мекеме мүлкіне адал қарауға, басқа оқушылар мен қызмекткерлердің
намысы мен абыройын сақтауға, ұйым қызметкерлерінің ішкі тәртіп ережелері
мен Жарғыда қойылған талаптарын орындауға міндетті.
17. Жалпы білім беретін мектептің кеңесінің шешімімен Заңға қайшы келетін
әрекеттері үшін, Ережені бірнеше рет өрескел бұзғаны үшін педагогикалық
ықпал етудің соңғы шарасы ретінде он алтыға толған оқушы мектептен
шығарылады. Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар
қорғанышы және қамқоршы органдардың келісімімен шығарылады. Жалпы білім
беретін мектеп оқушының шығарылғандығы туралы үш күннің ішінде жергілікті
білім мекемелеріне хабарлауы тиіс. Олар бір ай мерзімінде оқушыны жұмысқа
орналастыру мәселесін шешеді.
18. Ата-аналардың немесе олардың заңды өкілдерінің құқықтары:
- білім беру жүйесі ұсынған мүмкіндіктер шегіндегі оқыту түрін таңдау;
- балаларының заңды құқығы мен мүддесін қорғау;
- жалпы білім беретін мектептің Жарғысында белгіленген түрде мектепті
басқару ісіне қатысу;
19. Ата-аналар немесе олардың заңды өкілдерінің балаға мектепалды даярлығы,
жалпы бастауыш, жалпы негізгі, жалпы орта (толық) және отбасындағы
білімді беруге құқығы бар.
20. Ата-аналар немесе олардың заңды өкілдері жалпы білім беретін мектептің
Жарғысын орындауға, өз балаларының оқуы мен тәрбиесіне, балаларының
оқуға қатысуына жауап береді.
21. Ата- аналардың немесе олардың заңды өкілдерінің басқа да құқықтары мен
міндеттері мектептің Жарғысына сай олардың ұйыммен жасасқан келісім-
шарттарында бекітіледі.
22. Жалпы білім беретін мектепте жұмыс істейтін адамдарды іріктеп жинақтау
тәртібі сол мектептің Жарғысына және білім беруді басқару органдарының
құжаттарына сәйкес реттеледі.
23. Педагогикалық жұмысқа қажетті кәсіптік-педагогикалық мамандығы бар ,
білімі туралы құжаттармен расталған сол мамандыққа қойылатын талаптарға
сай білікті адамдар қабылданады. Арнайы педагогикалық білімі жоқ
адамдарға жалпы білім беретін мектептерде жұмыс істеуге Кеңес шешімі
бойынша тек қажет мамандар болмаған жағдайда рұқсат етіледі.
24. Соттың үкімі немесе медициналық көрсеткіштер бойынша педагогикалық
қызметпен айналысуға тыйым салынған адамдарға жалпы білім беретін
мектепте жұмыс істеуге тыйым салынады.
25. Жалпы білім беретін мектептердегі қызметкерлердің құқықтары: -мектепті
басқару ісіне қатысу; кәсіби қадір-қасиетін және абыройын қорғау.
26. Жалпы білім беретін мектептердің педагогикалық қызметкерлерінің құқығы:
- 1)кәсіби қызметін атқаруға қажетті жағдайды талап ету;
- 2)педагогикалық қызметті ұйымдастырудың нысандары мен әдістерін таңдау
еркіндігі;
- 3)бекітілген тәртіп бойынша біліктілігін көтеру, аттестациядан ойдағыдай
өткен жағдайда өзіне тиесілі санатты алу;
- 4)жыл сайынғы ұзартылған еңбек демалысын алу, 56 күннен кем емес.
- 5)Жеке педагогикалық қызмет жасау;
- 6)Қазақстан Республикасы заңдарына сәйкес тұрғын үй алуға;
- 7)білім беру ұйымдары мен олардың қызметкерлерінің білім беру және
экономикалық қызметінің көзі болып табылатын материалдық
(ғылыми,әдістемелік еңбектер, патенттер, бағдарламалық қамтамасыз ету,
білім беру және ақпараттық технологиялары және басқалары) нысанындағы
интеллектуалдық меншігін меншіктің басқа түрлері мен бірдей қорғау.
- 8)педагогикалық қызметтегі табыстары үшін материалдық және моральдық
жағынан көтермелеуге, ордендермен, құрметті атақтармен, белгілермен және
грамоталармен марапатталуға қүқықты.
- 9)Ауылдық жерлерде тұрып, жұмыс істейтіндер жергілікті өкілді органдардың
шешімі бойынша жергілікті бюджеттердің қаражат есебінен жергілікті
өкілді органдар белгілейтін мөлшерде коммуналдық қызмет көрсету мен отын
шығындары бойынша жеңілдіктер ( ақшалай өтемдер) алу.
- 10)Ауылдық жерлерде жұмыс істейтіндер осы қызмет түрімен қала жағдайында
айналысатын мамандардың ставкаларымен салыстырғанда айлықақылар мен
тарифтік ставкалардың кемінде 25 пайызы артық алуға.
27. Білім берудің екі және үшінші сатысындағы мұғалімдердің нормативтік оқу
жүктемесі аптасына 18 сағаттан, 1 сатыдағылар үшін 20 сағаттан, мектеп
алды даярлық сыныптарының тәрбиешілері үшін 24 сағаттан аспайды.
28. Жылға бекітілген оқу жүктемесін жылдың соңына дейін әкімшілік тарапынан
ешқандай азайтуға жол берілмейді. Оқу жоспарымен бағдарламаларындағы
сағат санын азайған топтағы, сағат саны қысқарған жағдайлардан басқа
кезде жүктемені 1 ставкаға дейін азайтуға болады.
29. Жүктемесінің кемитіні туралы педагогикалық қызметкер 2 ай бұрын
хабардар болуы керек.
30. Мұғалімнің жалпы білім беретін мектептегі жұмыс уақыты сабақ кестесіне
және сол мектептегі өткізілетін іс-шаралар жоспарларына сай анықталады.
Сабақтан және мектеп жоспары бойынша өткізілетін іс-шаралардан (
педагогикалық кеңес, ата-аналар жиналысы т.б.) тыс уақытын мұғалім өз
қалауынша пайдалануға құқылы.
31. Қызметкерлер жалпы білім беретін мектептің Жарғысын және кәсіптік
сипатқа тән талаптарды орындауға міндетті.
5.Жалпы білім беретін мектептерді басқару
1. Жалпы білім беретін мектепті басқару Қазақстан Республикасы Білім
туралы Заңына және мектептің Жарғысына сәйкес, демократиялық,
жариялылық, жалпы адамзаттық құндылықтар мен адамдардың өмірі мен
денсаулығын құрметтеу, жеке тұлғаның еркін дамуы принциптерін ұстана
отырып жүргізіледі.
2. Жалпы білім беретін мектепті жалпы сайланбалы өкілетті орган-мектеп
Кеңесі жүргізеді. Кеңесті сайлау тәртібі мен оның құзіреттілігі жөніндегі
мәселелер білім беретін мектеп Жарғысында анықталады.
3. Жалпы білім беретін мектепті тікелей басқару ісін білім басқару органы
тағайындаған мектеп директоры жүргізеді.
4. Жалпы білім беретін мектептің диркеторы Қазақстан Республикасы
5. Білім туралы заңында және басқа да нормативтік актілерде белгіленген
міндеттеріне сәйкес келетін қызметті атқаруға жауапты болады.
6. Мектеп Кеңесі мен директордың арасындағы өкілеттіліктердің шекарасы
мектептің Жарғысында айқындалып белгіленеді.
7. Жалпы білім беретін мектептің директоры Өкілетті басқару органдарымен
келісе отырып, өзінің орынбасарларын сайлап, жұмыстан босата алады.
Оларды сайлау мен жұмыстан босатудың тәртібі білім беру ұйымының
Жарғысында анықталады.
6.Жалпы білім беретін мектептің қызметін қаржы- шаруашылық және құқықтық
жағынан қамтамасыз ету
1. Жалпы білім беретін мектеп тіркелген сәтінен бастап заңды ұйым болып
саналады, өзінің Жарғысы , атауы, жазылған мөрі, банкіде бюджеттік және
басқа да есепшоттар болады.
2. Мемлекеттік жалпы білім беретін мектептер Қазақстан Республикасының
қаржыландыру заңдылықтарына сәйкес жүзеге асырылады.
3. Мемлекеттік емес жалпы білім беретін ұйымдарды қаржыландыру Қазақстан
Республикасы заңдары тыйым салмаған білім беру қызметін көрсетуден,
құрылтайшылардан және басқа да түскен қаржылардың есебінен жүргізіледі.
4. Жалпы білім беретін мектеп қызметкерлерінің еңбек ақысы ( қызмет
жалақысы) аттестациялау комиссиясының ұсыныстарын ескере отырып, бірыңғай
кесте негізіндегі тарифтік-біліктілік талаптарына сай, еңбек ақы
төлеміндегі бөлінген бюджеттік қаржы шеңберінде белгіленеді.
5. Мемлекеттік емес білім беретін ұйымдарын қолдау мақсатында оларға
мемлекеттік ұйымдардың босатылған үйлері материалдық базасы заңдарда
белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасын білім беру саласындағы
орталық атқарушы органдарымен келісе отырып, жекешелендіру жолымен
берілуі мүмкін.
6. Білім беру ұйымдарының мүлікті өз жарлығында белгіленген тәртіппен
иеленуе және пайдалануға құқығы бар.
7. Мемлекеттік емес жалпы білім беретін мектептерге қолдау көрсету
мақсатында мемлекеттік білім беру ұйымдарының босаған ғимараттарымен
қажетті материалдық базалары, Қазақстан Республикасы білім саласындағы
орталық атқарушы органдармен келісе отырып, бекітілген заңды тәртіппен
жекешелендіріліп беріліп отырады.
8. Білім беру ұйымдары өздерінің Жарғысына сәйкес білім беру мен өзге де
ақылы қызмет көрсету есебінен кіріс келтіретін қызметпен айналыса алады.
9. Жалпы білім беретін мектептер, әдеттегідей оқу жылының соңына қарай
таратылған немесе жойылған жағдайда оқушыларды олардың ата-аналарының
немесе заңды өкілдерінің келісімімен басқа мектептерге ауыстырып
орналастыруды құрылтайшы өз мойнына алады.
10. Білім ұйымдары өз жұмысының ерекшеліктеріне байланысты шетелдік білім
ұйымдарымен, халықаралық үкіметтік емес ұйымдармен (ассоциациялар) және
қорлар мен ынтымақтастық жөнінде екі жақты және көп жақты келісім-шарттар
құрады.
Лауазымдық нұсқаулар
Жалпы бiлiм беру мекемелелерiнiң директоры (мектеп, мектеп – интернаты,
гимназия, лицей, т.б.)
Қызметтiк мiндеттерi: Бiлiм мекемесiнiң жарғысы мен басқа да
нормативтi құқықтық актiлерге сәйкес, мекеменiң барлық қызмет түрлерiн
басқару. Оқу мекемесiнiң кеңесiмен, қоғамдық ұйымдармен бiрiге отырып, оқу
жоспарлары мен бағдарламаларын, оқу үрдiсiнiң күнтiзбелiк графигiн, iшкi
тәртiп ережелерi мен басқа да нормативтiк актiлердi жасайды және
бекiтедi.Сонымен қатар бiлiм мекемесi қызметкерлерiнiң қызметтiк
нұсқауларын, басқару құрылымын, штаттық кестесiн бекiтедi.Бiлiм берi
саласын жүргiзу құқығының лицензиясына сәйкес оқушылар мен
тәрбиеленушiлердiң жағдайын қалыптастырады және оларды әлеуметтiк
қамқорлыққа алады.Бекiтiлген әкiмшiлiк ауданындағы балаларды жалпыға
бiрдей мiндеттi олқумен қамтамассыз етедi. Әдiстемелiк бiрлестiктер мен
мұғалiмдер ұйымының қызметтерiне басшылық жасай отырып, олардың балалар
мен жасөспiрiмдер ұйымдарын заңдылықтарға сәйкес бағыттап отыруын
қамтамасыз етедi. Оқу мекемесiн қоғамдық тамақ және медициналық
жабдықтармен қамтамасыз етедi, оқушылардың, тәрбиеленушiлердiң және
қызметкерлердiң денсаулықтарын қорғау және нығайту мақсатындағы жұмыстарды
бақылайды. Оқу тәрбие үрдiсiн әдiстемелiк қамтамасыз етудi ұйымдастырады.
Мекеменiң құралдары мен құрылғыларын бөледi, құрылтайшыларға мекеменiң
ақшалай және заттай кiрiсi – шығысының жылдық есебiн бередi.
Жетiм балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалардың заңды
құқықтарын қорғайды, туысқандық байланыс жағдайларын жасау шараларын
жасайды. Оқушылар мен тәрбиеленушiлердiң тұрмыстық жағдайының белгiленген
нормадан төмен болмауын қамтамасыз етедi.
Оқу-материалдық базасының нормативтiк талапқа сай толықтырылуы мен
сақталуын қамтамасыз етедi, iшкi еңбек тәртiбiнiң, санитарлық-гигеналық
талаптың, еңбектi қорғау және техника қауiпсiздiгiнiң сақталуына жауап
бередi.
Педагог кадрлар мен қосалқы қызметкерлердi таңдау және орналастыруды
жүзеге асырады және олардың еңбек заңына сәйкес кәсiби шеберлiктерiн
арттыруға жағдай жасайды. Педагогикалық кеңестi басқарады. Бiлiм беру
ұйымының ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz