Еңбек құқығының негізгі принциптері
Кіріспе
1. Еңбек құқығы
2. Еңбек құқығының негізгі принциптері
3. Еңбек құқығының қайнар көздері
4. Еңбек құқығының басшылыққа алатын қағидалары
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Еңбек құқығы
2. Еңбек құқығының негізгі принциптері
3. Еңбек құқығының қайнар көздері
4. Еңбек құқығының басшылыққа алатын қағидалары
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Біздің Ата заңымызда немесе Қазақстан Республикасының конституциясында 24-бапта, 1-тарауда былай деп айтылған: «Әркімнің еңбек ету бостандығын, қызмет пен кәсіп түрін еркін таңдауына құқығы бар. Еріксіз еңбекке соттың үкімі бойынша не төтенше жағдайда немесе соғыс жағдайында ғана жол беріледі»
Құқықтың әрбір саласы қоғамдық қатынастардың, өзінің мазмұны мен ерекшеліктерімен басқалардан өзгеше келетін белгілі бір тобын реттейді. Еңбек құқығының пәнін ашу ең алдымен құқықтың осы саласының нормаларымен реттелетін қоғамдық қатынастар шеңберін анықтау қажет.
Кейінгі кезеңде Республикамыздың қалыптасып келе жатқан еңбекті ұйымдастырудың нарықтық нысандарының дамуы мемелекет меншігінде болған кәсіпорын, мекеме, ұйымдары жекешелендіруді, жеке меншіктің дамуына әкеледі. Мұның барлығы еңбек қатынастарын реттеуде жаңаша көзқарасты талап етеді. Сондықтан, еңбек құқығы еңбек ету үрдісінің технологиясын реттемейді, еңбекті ұйымдастыру мен қолдану жөніндегі әлеуметтік байланыстарды реттейді, яғни еңбек құқығының пәні – еңбек емес, еңбектің әлеуметтік құрылымы, немесе адамдардың еңбек ету барысындағы қатынастары болып табылады. Басқаша айтқанда, еңбек құқығының пәні-еңбекке қаблеттілікті іске асыру, еңбекті ұйымдастыру мен басқару жөніндегі мемелекеттік және жеке ұйымдарды азаматтардың еңбегін қолдану жөнінде қалыптасқан жеке дара да, сондай-ақ ұжымдық та қоғамдық қатынастарды құрайды.
Жеке еңбек шарты еңбек құқығының негізгі институттарының қатарына жатады. Оның қоғамдық ролі, еңбек ету бостандығын, қызмет түрі мен мамандық таңдау бостандығын, еңбекті ұйымдастыру мен қолдануда негізге алынатын құқықтар мен бостандықтарды жариялайтын Қазақстан Республикасының Конституциясымен анықталады.
Еңбек шартының заңдық маңызы ол еңбек қатынастарының пайда болуына ғана емес оның өзгеруіне де, жойылуына да себепкер болуында.
Жеке еңбек шарты тақырыбының ішінде барлық құрама тақырыптары қарастырылған. Қолданылған барлық заңдар, Қазақстан Республикасының Заңы, Қазақстан Республикасындағы еңбек туралы (осы заң азаматтардың Қазақстан Республикасындағы еңбек бостандығына конституциялық құқығын іске асыру барысында туындайтын еңбек қатынастарын реттейді.) ресми басылымнан алынған. Бұл заңда жеке еңбек шарты туралы 2-тарауда, 9-31 баптарда қарастырылған.
Құқықтың әрбір саласы қоғамдық қатынастардың, өзінің мазмұны мен ерекшеліктерімен басқалардан өзгеше келетін белгілі бір тобын реттейді. Еңбек құқығының пәнін ашу ең алдымен құқықтың осы саласының нормаларымен реттелетін қоғамдық қатынастар шеңберін анықтау қажет.
Кейінгі кезеңде Республикамыздың қалыптасып келе жатқан еңбекті ұйымдастырудың нарықтық нысандарының дамуы мемелекет меншігінде болған кәсіпорын, мекеме, ұйымдары жекешелендіруді, жеке меншіктің дамуына әкеледі. Мұның барлығы еңбек қатынастарын реттеуде жаңаша көзқарасты талап етеді. Сондықтан, еңбек құқығы еңбек ету үрдісінің технологиясын реттемейді, еңбекті ұйымдастыру мен қолдану жөніндегі әлеуметтік байланыстарды реттейді, яғни еңбек құқығының пәні – еңбек емес, еңбектің әлеуметтік құрылымы, немесе адамдардың еңбек ету барысындағы қатынастары болып табылады. Басқаша айтқанда, еңбек құқығының пәні-еңбекке қаблеттілікті іске асыру, еңбекті ұйымдастыру мен басқару жөніндегі мемелекеттік және жеке ұйымдарды азаматтардың еңбегін қолдану жөнінде қалыптасқан жеке дара да, сондай-ақ ұжымдық та қоғамдық қатынастарды құрайды.
Жеке еңбек шарты еңбек құқығының негізгі институттарының қатарына жатады. Оның қоғамдық ролі, еңбек ету бостандығын, қызмет түрі мен мамандық таңдау бостандығын, еңбекті ұйымдастыру мен қолдануда негізге алынатын құқықтар мен бостандықтарды жариялайтын Қазақстан Республикасының Конституциясымен анықталады.
Еңбек шартының заңдық маңызы ол еңбек қатынастарының пайда болуына ғана емес оның өзгеруіне де, жойылуына да себепкер болуында.
Жеке еңбек шарты тақырыбының ішінде барлық құрама тақырыптары қарастырылған. Қолданылған барлық заңдар, Қазақстан Республикасының Заңы, Қазақстан Республикасындағы еңбек туралы (осы заң азаматтардың Қазақстан Республикасындағы еңбек бостандығына конституциялық құқығын іске асыру барысында туындайтын еңбек қатынастарын реттейді.) ресми басылымнан алынған. Бұл заңда жеке еңбек шарты туралы 2-тарауда, 9-31 баптарда қарастырылған.
1) Дулатбеков Н.Амандықова С.Турлаев А. Мемлекет және құқық негіздері.
2) С.А. Табанов Салыстырмалы құқықтану негіздері
3) З.О. Ашитов Б.З. Ашитов Қазақстан Республикасының құқық негіздері.
4) Оқулық Алматы 2003 Қазақстан Республикасының мемлекеті мен құқығының негіздері.
2) С.А. Табанов Салыстырмалы құқықтану негіздері
3) З.О. Ашитов Б.З. Ашитов Қазақстан Республикасының құқық негіздері.
4) Оқулық Алматы 2003 Қазақстан Республикасының мемлекеті мен құқығының негіздері.
Жоспар
Кіріспе
1. Еңбек құқығы
2. Еңбек құқығының негізгі принциптері
3. Еңбек құқығының қайнар көздері
4. Еңбек құқығының басшылыққа алатын қағидалары
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Біздің Ата заңымызда немесе Қазақстан Республикасының конституциясында
24-бапта, 1-тарауда былай деп айтылған: Әркімнің еңбек ету бостандығын,
қызмет пен кәсіп түрін еркін таңдауына құқығы бар. Еріксіз еңбекке соттың
үкімі бойынша не төтенше жағдайда немесе соғыс жағдайында ғана жол
беріледі
Құқықтың әрбір саласы қоғамдық қатынастардың, өзінің мазмұны мен
ерекшеліктерімен басқалардан өзгеше келетін белгілі бір тобын реттейді.
Еңбек құқығының пәнін ашу ең алдымен құқықтың осы саласының нормаларымен
реттелетін қоғамдық қатынастар шеңберін анықтау қажет.
Кейінгі кезеңде Республикамыздың қалыптасып келе жатқан еңбекті
ұйымдастырудың нарықтық нысандарының дамуы мемелекет меншігінде болған
кәсіпорын, мекеме, ұйымдары жекешелендіруді, жеке меншіктің дамуына
әкеледі. Мұның барлығы еңбек қатынастарын реттеуде жаңаша көзқарасты талап
етеді. Сондықтан, еңбек құқығы еңбек ету үрдісінің технологиясын
реттемейді, еңбекті ұйымдастыру мен қолдану жөніндегі әлеуметтік
байланыстарды реттейді, яғни еңбек құқығының пәні – еңбек емес, еңбектің
әлеуметтік құрылымы, немесе адамдардың еңбек ету барысындағы қатынастары
болып табылады. Басқаша айтқанда, еңбек құқығының пәні-еңбекке
қаблеттілікті іске асыру, еңбекті ұйымдастыру мен басқару жөніндегі
мемелекеттік және жеке ұйымдарды азаматтардың еңбегін қолдану жөнінде
қалыптасқан жеке дара да, сондай-ақ ұжымдық та қоғамдық қатынастарды
құрайды.
Жеке еңбек шарты еңбек құқығының негізгі институттарының қатарына
жатады. Оның қоғамдық ролі, еңбек ету бостандығын, қызмет түрі мен мамандық
таңдау бостандығын, еңбекті ұйымдастыру мен қолдануда негізге алынатын
құқықтар мен бостандықтарды жариялайтын Қазақстан Республикасының
Конституциясымен анықталады.
Еңбек шартының заңдық маңызы ол еңбек қатынастарының пайда болуына ғана
емес оның өзгеруіне де, жойылуына да себепкер болуында.
Жеке еңбек шарты тақырыбының ішінде барлық құрама тақырыптары
қарастырылған. Қолданылған барлық заңдар, Қазақстан Республикасының Заңы,
Қазақстан Республикасындағы еңбек туралы (осы заң азаматтардың Қазақстан
Республикасындағы еңбек бостандығына конституциялық құқығын іске асыру
барысында туындайтын еңбек қатынастарын реттейді.) ресми басылымнан
алынған. Бұл заңда жеке еңбек шарты туралы 2-тарауда, 9-31 баптарда
қарастырылған.
1. Еңбек құқығы
Еңбек құқығы – құқықтың азаматтардың еңбек бостандығына конституциялық
құқығын іске асыру барысында, жұмыс беруші мен қызметкердің арасында, жеке,
ұжымдық және басқа шарттар негізінде белгілі бір еңбек қызметін тараптардың
жүзеге асыруы кезінде туындайтын еңбек қатынастарын реттеуші саласы.
Еңбек құқығының негізгі бастауы 1999 жылы 10 желтоқсанда қабылданған
Қазақстан Республикасындағы еңбек құқығы Қазақстан Республикасының Заңы
болып табылады. Еңбек құқығы нормалары, сондай-ақ, басқа да нормативтік
актілерде мазмұндалаған: Ұжымның шарттар туралы, Еңбекті қорғау туралы,
Кәсіптік одақтар туралы Қазақстан Республикасының Заңдары. Олар Еңбек
құқығы Заңға қайшы келмеуі себепті қолданылады.
Қазақстан Республикасындағы еңбек құқығы Заң 109 баптан тұрады, олар
жалпы ережелерге, жеке еңбек шартына, ұжымдық шартқа, қызметкерлердің
жекелеген санаттарының еңбек қатынастарын реттеуге, жұмыс уақытына, демалыс
уақытына, жалақы және еңбекті нормалауға, қызметкерлерге кепілдіктер беру
мен өтемақы төлеуге, және еңбек шарты тараптарының материалдық
жауапкершілігіне, қызметкерлерді көтермелеу және жазалау шараларына, еңбек
дауларына және Қазақстан Республикасындағы еңбек құқығы Заңның сақталуына
бақылау жасауға арналған 12 бөлімге топтастырылған.
Әркімнің де өзінің еңбек құқықтарын іске асыруға тең мүмкіндіктері бар.
Жынысына, жасына, нәсіліне, ұлтына, тіліне, мүлік пен қызмет жағдайына,
тұрғылықты жеріне, дінге көзқарасына, сеніміне, азаматтыққа, қоғамдық
бірлестіктерді болуына, сондай-ақ қызметкердің іскерлік қабілеті мен оның
еңбегінің нәтижелеріне байланысты болмайтын басқа да мән-жайларға
қарамастан, ешкімнің де еңбек құқықтары шектелуге немесе оларды іске
асыруда қандай да бір артықшылықтар алуға тиіс емес.
Қазақстан Республикасындағы еңбек құқығы Заң еңбек қатынастарының ең
төменгі стандарттарын белгілейді, олар жеке еңбекпен немесе ұжымдық шартта
жақсы жаққа өзгеруі мүмкін және қажет. Басқа нормативтік құқықтық
актілермен реттелетін қызметкерлердің жекелеген санаттарының еңбек
жағдайлары Қазақстан Республикасындағы еңбек құқығы Заңда белгіленген
стандарттан төмен болуы тиіс емес.
Жеке еңбек, ұжымдық шарттардың мәмілелері, егер олар тзаңдылықтарға
қайшы келмейтін болса, тараптардың орындалуы үшін міндетті болып табылады.
Ұжымдық шарт – жазбаша шарт түрінде әзірленген, бір немесе бірнеше жұмыс
берушілер (олардың өкілдері) және бір немесе бірнеше кәсіптік одақтар не
кәсіптік одақтардың мүшесі болып табылмайтын, келіссөздер жүргізу үшін өз
ұйымын құрған қызметкерлер қол қойған құқықтық акт.
Жеке еңбек шарты – жазбаша түрде, кемінде екі дана етіп, жұмыс беруші
мен қызметкерлердің арасында жасалынған екі жақты келісім. Ол бойынша
қызметкер белгілі бір мамандық, біліктілік немесе қызметбойынша, жұмыс
берушінің актісін орындауға міндетенеді, ал жұмыс беруші қызметкерге дәл
уақытында және толық көлемде жалақысын және басқа, заңдылықтар мен және
тараптардың келісімімен қарастырылған ақшалай өтемдірді төлеуге, еңбек
құқығы заңдылықтармен және ұжымдық шартпен және жағдайын қамтамасыз етуге
міндетенеді. Жеке еңбек шарты: а) белгісіз мерзімге, ә) белгілі бір
мерзімге, б) белгілі бір жұмысты орындау уақытында жасалуы мүмкін. Егер
жеке еңбек шартында оның орындалу мерзімі жазылмаса, онда ол белгісіз
мерзімге жасалынған болып есептелінеді. Жеке еңбек шартын он алты жасқа
толған адамдармен жасауға жол беріледі. Ата-анасының бірінің (қорғаншының,
қамқоршының) келісімімен жеке еңбек шарты оқудан бос уақытында денсаулығына
зиян келтірмейтін және оқу процесін бұзбайтын жұмысты орындау үшін он төрт
жасқа толған оқушымен жасалуы мүмкін. Ата-аналардың (қорғаншының,
қамқоршының) келісімі жазбаша түрде беріледі, бұл жағдайда ата-аналар
(қорғаншылар, қамқоршылар) жеке еңбек шартына кәмелетке жасы толмаған
тұлғамен бірге қол қояды.
Қызметкерлердің еңбек функциясын орындай бастауы шартта белгіленген
жұмыстың басталу датасы болып есептелінеді, егер жұмыс беруші тарапынан
тиісті дәрежеде жеке шарт болмаған немесе әзірленбеген жағдайда, жеке еңбек
шартының жасалынғаннан кейін жұмыс беруші қызметкерді жұмысқа алу туралы
бұйрық жазуға міндетті, онымен қол қою арқылы танысады.
Қызметкер жұмыс уақытының толық емес ұзақтылығын қарастыратын бірнеше
орынмен жеке еңбек шарттарын жасасуға құқылы. Жеке еңбек шарттарын жасасу
үшін жұмыс беруші қызметкердің еңбек жолын дәлелдейтін құжаттарды, жеке
куәлігін (төлқұжат), әлеуметтік жеке код берілгені туралы, куәлікті,
зейнетақылы шартты, он алты жастан кіші тұлғалар үшін тууы туралы куәлігін,
білімі туралы немесе кәсіптік дайындығы туралы құжаттарды және
заңдылықтармен қарастырылған басқа да құжаттарды талап етуге құқылы.
Жеке еңбек шарты:
1) мерзімнің бітуі бойынша;
2) тараптардың еркіне байланысты емес мән-жайлар бойынша:
- қызметкерлерді әскери қызметке шақырған кезде;
- сот үкімінің заңды күшке енген кезінде;
- қызметкер қаза болған жағдайда;
- сот қызметкердіәрекетке қабілетсіз немесе шектеулі қабілетсіз деп
таныған жаңдайда тоқталуы мүмкін.
Жеке еңбек шарты:
1) тараптардың келісімі бойынша;
2) тараптардың бірінің бастамасы бойынша;
- заңды тұлғаның қызметін таратқан немесе тоқтатқан;
- қызметкерлердің саны немесе штаты қысқартылған;
жеке еңбек шартының қолданылу мерзім ішінде қызметкердің жеткілікті
біліктілігін болмауы не белгілі бір жұмысты жалғастыруға кедергі келтіретін
денсаулық жағдайы салдарынан атқаратын қызметіне немесе горындайтын
жұмысына сәйкессіздігі аңғарылған;
- уақытша еңбекке жарамсыздығы салдарынан, сондай-ақ заңдарда сол ауру
бойынша еңбекке жарамсыздықтың неғұрлым ұзақ мерзімді белгіленбесе, жұмысқа
екі айдан астам уақыт бойы келмеген жағдайда;
- қызметкер ұйыммен бірге басқа жерге ауысудан бас тартқан;
- еңбек ақысын сақтай отырып, неғұрлым жеңіл жұмысқа ауыстырудан
қызметкер бас тартқан;
- еңбек жағдайының өзгеруіне байланысты жұмысты жалғастырудан бас
тартқан;
- егер қызметкер тәртіптік жаза алған болса, ол дәлелді себептерсіз
еңбек міндетерін қайталап орындамаған;
- қызметкер өзінің еңбек міндеттерін бір рет өрескел бұзған;
- егер іс-әрекетті оған жұмыс беруші тароапынан сенімінің жоғалуына
негіз болса, ақшалай немесе тауарлық құндылықтармен тікелей қызмет ететін
қызметкер кінәлі іс-әрекет жасаған;
- білім беру саласында тәрбиешілік міндетті атқарушы қызметкер аталған
жұмысты жалғастыруға ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе
1. Еңбек құқығы
2. Еңбек құқығының негізгі принциптері
3. Еңбек құқығының қайнар көздері
4. Еңбек құқығының басшылыққа алатын қағидалары
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Біздің Ата заңымызда немесе Қазақстан Республикасының конституциясында
24-бапта, 1-тарауда былай деп айтылған: Әркімнің еңбек ету бостандығын,
қызмет пен кәсіп түрін еркін таңдауына құқығы бар. Еріксіз еңбекке соттың
үкімі бойынша не төтенше жағдайда немесе соғыс жағдайында ғана жол
беріледі
Құқықтың әрбір саласы қоғамдық қатынастардың, өзінің мазмұны мен
ерекшеліктерімен басқалардан өзгеше келетін белгілі бір тобын реттейді.
Еңбек құқығының пәнін ашу ең алдымен құқықтың осы саласының нормаларымен
реттелетін қоғамдық қатынастар шеңберін анықтау қажет.
Кейінгі кезеңде Республикамыздың қалыптасып келе жатқан еңбекті
ұйымдастырудың нарықтық нысандарының дамуы мемелекет меншігінде болған
кәсіпорын, мекеме, ұйымдары жекешелендіруді, жеке меншіктің дамуына
әкеледі. Мұның барлығы еңбек қатынастарын реттеуде жаңаша көзқарасты талап
етеді. Сондықтан, еңбек құқығы еңбек ету үрдісінің технологиясын
реттемейді, еңбекті ұйымдастыру мен қолдану жөніндегі әлеуметтік
байланыстарды реттейді, яғни еңбек құқығының пәні – еңбек емес, еңбектің
әлеуметтік құрылымы, немесе адамдардың еңбек ету барысындағы қатынастары
болып табылады. Басқаша айтқанда, еңбек құқығының пәні-еңбекке
қаблеттілікті іске асыру, еңбекті ұйымдастыру мен басқару жөніндегі
мемелекеттік және жеке ұйымдарды азаматтардың еңбегін қолдану жөнінде
қалыптасқан жеке дара да, сондай-ақ ұжымдық та қоғамдық қатынастарды
құрайды.
Жеке еңбек шарты еңбек құқығының негізгі институттарының қатарына
жатады. Оның қоғамдық ролі, еңбек ету бостандығын, қызмет түрі мен мамандық
таңдау бостандығын, еңбекті ұйымдастыру мен қолдануда негізге алынатын
құқықтар мен бостандықтарды жариялайтын Қазақстан Республикасының
Конституциясымен анықталады.
Еңбек шартының заңдық маңызы ол еңбек қатынастарының пайда болуына ғана
емес оның өзгеруіне де, жойылуына да себепкер болуында.
Жеке еңбек шарты тақырыбының ішінде барлық құрама тақырыптары
қарастырылған. Қолданылған барлық заңдар, Қазақстан Республикасының Заңы,
Қазақстан Республикасындағы еңбек туралы (осы заң азаматтардың Қазақстан
Республикасындағы еңбек бостандығына конституциялық құқығын іске асыру
барысында туындайтын еңбек қатынастарын реттейді.) ресми басылымнан
алынған. Бұл заңда жеке еңбек шарты туралы 2-тарауда, 9-31 баптарда
қарастырылған.
1. Еңбек құқығы
Еңбек құқығы – құқықтың азаматтардың еңбек бостандығына конституциялық
құқығын іске асыру барысында, жұмыс беруші мен қызметкердің арасында, жеке,
ұжымдық және басқа шарттар негізінде белгілі бір еңбек қызметін тараптардың
жүзеге асыруы кезінде туындайтын еңбек қатынастарын реттеуші саласы.
Еңбек құқығының негізгі бастауы 1999 жылы 10 желтоқсанда қабылданған
Қазақстан Республикасындағы еңбек құқығы Қазақстан Республикасының Заңы
болып табылады. Еңбек құқығы нормалары, сондай-ақ, басқа да нормативтік
актілерде мазмұндалаған: Ұжымның шарттар туралы, Еңбекті қорғау туралы,
Кәсіптік одақтар туралы Қазақстан Республикасының Заңдары. Олар Еңбек
құқығы Заңға қайшы келмеуі себепті қолданылады.
Қазақстан Республикасындағы еңбек құқығы Заң 109 баптан тұрады, олар
жалпы ережелерге, жеке еңбек шартына, ұжымдық шартқа, қызметкерлердің
жекелеген санаттарының еңбек қатынастарын реттеуге, жұмыс уақытына, демалыс
уақытына, жалақы және еңбекті нормалауға, қызметкерлерге кепілдіктер беру
мен өтемақы төлеуге, және еңбек шарты тараптарының материалдық
жауапкершілігіне, қызметкерлерді көтермелеу және жазалау шараларына, еңбек
дауларына және Қазақстан Республикасындағы еңбек құқығы Заңның сақталуына
бақылау жасауға арналған 12 бөлімге топтастырылған.
Әркімнің де өзінің еңбек құқықтарын іске асыруға тең мүмкіндіктері бар.
Жынысына, жасына, нәсіліне, ұлтына, тіліне, мүлік пен қызмет жағдайына,
тұрғылықты жеріне, дінге көзқарасына, сеніміне, азаматтыққа, қоғамдық
бірлестіктерді болуына, сондай-ақ қызметкердің іскерлік қабілеті мен оның
еңбегінің нәтижелеріне байланысты болмайтын басқа да мән-жайларға
қарамастан, ешкімнің де еңбек құқықтары шектелуге немесе оларды іске
асыруда қандай да бір артықшылықтар алуға тиіс емес.
Қазақстан Республикасындағы еңбек құқығы Заң еңбек қатынастарының ең
төменгі стандарттарын белгілейді, олар жеке еңбекпен немесе ұжымдық шартта
жақсы жаққа өзгеруі мүмкін және қажет. Басқа нормативтік құқықтық
актілермен реттелетін қызметкерлердің жекелеген санаттарының еңбек
жағдайлары Қазақстан Республикасындағы еңбек құқығы Заңда белгіленген
стандарттан төмен болуы тиіс емес.
Жеке еңбек, ұжымдық шарттардың мәмілелері, егер олар тзаңдылықтарға
қайшы келмейтін болса, тараптардың орындалуы үшін міндетті болып табылады.
Ұжымдық шарт – жазбаша шарт түрінде әзірленген, бір немесе бірнеше жұмыс
берушілер (олардың өкілдері) және бір немесе бірнеше кәсіптік одақтар не
кәсіптік одақтардың мүшесі болып табылмайтын, келіссөздер жүргізу үшін өз
ұйымын құрған қызметкерлер қол қойған құқықтық акт.
Жеке еңбек шарты – жазбаша түрде, кемінде екі дана етіп, жұмыс беруші
мен қызметкерлердің арасында жасалынған екі жақты келісім. Ол бойынша
қызметкер белгілі бір мамандық, біліктілік немесе қызметбойынша, жұмыс
берушінің актісін орындауға міндетенеді, ал жұмыс беруші қызметкерге дәл
уақытында және толық көлемде жалақысын және басқа, заңдылықтар мен және
тараптардың келісімімен қарастырылған ақшалай өтемдірді төлеуге, еңбек
құқығы заңдылықтармен және ұжымдық шартпен және жағдайын қамтамасыз етуге
міндетенеді. Жеке еңбек шарты: а) белгісіз мерзімге, ә) белгілі бір
мерзімге, б) белгілі бір жұмысты орындау уақытында жасалуы мүмкін. Егер
жеке еңбек шартында оның орындалу мерзімі жазылмаса, онда ол белгісіз
мерзімге жасалынған болып есептелінеді. Жеке еңбек шартын он алты жасқа
толған адамдармен жасауға жол беріледі. Ата-анасының бірінің (қорғаншының,
қамқоршының) келісімімен жеке еңбек шарты оқудан бос уақытында денсаулығына
зиян келтірмейтін және оқу процесін бұзбайтын жұмысты орындау үшін он төрт
жасқа толған оқушымен жасалуы мүмкін. Ата-аналардың (қорғаншының,
қамқоршының) келісімі жазбаша түрде беріледі, бұл жағдайда ата-аналар
(қорғаншылар, қамқоршылар) жеке еңбек шартына кәмелетке жасы толмаған
тұлғамен бірге қол қояды.
Қызметкерлердің еңбек функциясын орындай бастауы шартта белгіленген
жұмыстың басталу датасы болып есептелінеді, егер жұмыс беруші тарапынан
тиісті дәрежеде жеке шарт болмаған немесе әзірленбеген жағдайда, жеке еңбек
шартының жасалынғаннан кейін жұмыс беруші қызметкерді жұмысқа алу туралы
бұйрық жазуға міндетті, онымен қол қою арқылы танысады.
Қызметкер жұмыс уақытының толық емес ұзақтылығын қарастыратын бірнеше
орынмен жеке еңбек шарттарын жасасуға құқылы. Жеке еңбек шарттарын жасасу
үшін жұмыс беруші қызметкердің еңбек жолын дәлелдейтін құжаттарды, жеке
куәлігін (төлқұжат), әлеуметтік жеке код берілгені туралы, куәлікті,
зейнетақылы шартты, он алты жастан кіші тұлғалар үшін тууы туралы куәлігін,
білімі туралы немесе кәсіптік дайындығы туралы құжаттарды және
заңдылықтармен қарастырылған басқа да құжаттарды талап етуге құқылы.
Жеке еңбек шарты:
1) мерзімнің бітуі бойынша;
2) тараптардың еркіне байланысты емес мән-жайлар бойынша:
- қызметкерлерді әскери қызметке шақырған кезде;
- сот үкімінің заңды күшке енген кезінде;
- қызметкер қаза болған жағдайда;
- сот қызметкердіәрекетке қабілетсіз немесе шектеулі қабілетсіз деп
таныған жаңдайда тоқталуы мүмкін.
Жеке еңбек шарты:
1) тараптардың келісімі бойынша;
2) тараптардың бірінің бастамасы бойынша;
- заңды тұлғаның қызметін таратқан немесе тоқтатқан;
- қызметкерлердің саны немесе штаты қысқартылған;
жеке еңбек шартының қолданылу мерзім ішінде қызметкердің жеткілікті
біліктілігін болмауы не белгілі бір жұмысты жалғастыруға кедергі келтіретін
денсаулық жағдайы салдарынан атқаратын қызметіне немесе горындайтын
жұмысына сәйкессіздігі аңғарылған;
- уақытша еңбекке жарамсыздығы салдарынан, сондай-ақ заңдарда сол ауру
бойынша еңбекке жарамсыздықтың неғұрлым ұзақ мерзімді белгіленбесе, жұмысқа
екі айдан астам уақыт бойы келмеген жағдайда;
- қызметкер ұйыммен бірге басқа жерге ауысудан бас тартқан;
- еңбек ақысын сақтай отырып, неғұрлым жеңіл жұмысқа ауыстырудан
қызметкер бас тартқан;
- еңбек жағдайының өзгеруіне байланысты жұмысты жалғастырудан бас
тартқан;
- егер қызметкер тәртіптік жаза алған болса, ол дәлелді себептерсіз
еңбек міндетерін қайталап орындамаған;
- қызметкер өзінің еңбек міндеттерін бір рет өрескел бұзған;
- егер іс-әрекетті оған жұмыс беруші тароапынан сенімінің жоғалуына
негіз болса, ақшалай немесе тауарлық құндылықтармен тікелей қызмет ететін
қызметкер кінәлі іс-әрекет жасаған;
- білім беру саласында тәрбиешілік міндетті атқарушы қызметкер аталған
жұмысты жалғастыруға ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz