Дивидендтік саясат шешу жолдары

Кіріспе 3
1. Дивидендтік саясат 5
1.1 Дивидендтік саясатты қалыптастыру теориясы 5
1.2 Дивиденд саясатты анықтаушы фактор 9
1.3 Дивидендтік төлем түрлері және олардың көздері 15
2. Табысты үйлестіру 18
2.1 Табысты үйлестіру принципі және мәні 18
2.2 Табысты үйлестіруге әсер ететін фактор 23
Қорытынды ... ... ... ... ... 29
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ..30

«Дивидендтік саясат» атауы акционерлік қоғамда пайданы үлестірумен байланысты. Дивидендтік саясат, капитал структурасын басқару, кәспорынның акция бағасына әсер етеді. Дивиденд акционерлердің ақшалай табыстарын көрсетеді және кәсіпорынның акциясына салған ақша қаражаттарын ойдағыдай жұмыс істеп жатқанын көрсетеді. Бірақта пайданы үлестіру принциптері мен әдістері тек қана акционерлік қоғамда ғана қолданылмайды, сонымен қатар кез- келген басқа да ұйымдастырылған – құқықты түрде әрекет етуші кәсіпорындарда қолданылады. Акционерлік қоғамда пайданы бөлу өте күрделі болып келеді, сондықтанда механизмнің барлық аспектілері қаралады.
Кеңінен айтылып жүрген «Дивидендтік саясат» термині қағидасын меншік иесіне төленетін пайданың бөлігін қалыптастыру механизмі деп түсінуге болады.
Дивидендтік саясатты жасаудың негізгі мақсаты меншік иелерінің жасаудың ағымдағы пайданы пайдалану және оның болашақта өсуі мен кәсіпорынның нарықтық құнының барынша өсуі және оның стратегиялық дамуын қамтамасыз ету үшін қажетті үйлесімді орнату.
Осы мақсатқа қарай дивидендтік саясат түсінігі төмендегінше тұжырымдалады: дивидендтік саясат- пайданы басқару саясатының құрамды бөлігі мен капиталданатын бөлігінің арасын оптималдау арқылы кәсіпорынның нарықтық құнын молайту.

1. Акционерлік қоғам туралы заң
2. Ковалев « Введение в финансовый менеджмент» 1999 г
3. Бланк И. А., «Управление прибылью», М: Ника-Центр, 1999г.
4. Бланк И. А., «Финансовый менеджмент: Учебный курс», М: Ника-Центр, 1999г.
5. Амирқанов Р.Р «Қаржы менеджментін басқару» оқу құралы
6. Д.Ж. Ванхорн «Финансовый менеджмент» 2005г
7. Быкова Е. В., «Финансовый менеджмент», Москва 1998г.
8. Ковалев В. В., «Финансовый анализ», М: Финансы и статистика, 2-ое издание, 1998г.
9. Ковалев В. В., «Финансовый анализ. Методы и процедуры», М: Финансы и статистика, 2001г.
10. Колчина К. В., «Финансы предприятия», М: Юнити, 2-ое издание, 2001г.
11. Стоянова Е. С., «Финансовый менеджмент», М: Перспектива, 5-ое издание, 2000г.
12. И.А Бланк «Основы финансовый менеджмент» 2002г
13. Л. Э Бочовский «Финансовый менеджмент» 2003г
14. Юджин Бригхем, Луис Гапенски, «Финансовый менеджмент», С-П, 1997г.
15. Балабанов И.Т. Основы финансового менеджмента. Как управлять капиталом М.: Финансы и статистика, 1997.

Пән: Саясаттану
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 29 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР
Кіріспе 3
1. Дивидендтік саясат 5
1.1 Дивидендтік саясатты қалыптастыру теориясы 5
1.2 Дивиденд саясатты анықтаушы фактор 9
1.3 Дивидендтік төлем түрлері және олардың көздері 15
2. Табысты үйлестіру 18
2.1 Табысты үйлестіру принципі және мәні 18
2.2 Табысты үйлестіруге әсер ететін фактор 23
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ...29
Пайдаланылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ...30

Кіріспе

Дивидендтік саясат атауы акционерлік қоғамда пайданы үлестірумен
байланысты. Дивидендтік саясат, капитал структурасын басқару, кәспорынның
акция бағасына әсер етеді. Дивиденд акционерлердің ақшалай табыстарын
көрсетеді және кәсіпорынның акциясына салған ақша қаражаттарын ойдағыдай
жұмыс істеп жатқанын көрсетеді. Бірақта пайданы үлестіру принциптері мен
әдістері тек қана акционерлік қоғамда ғана қолданылмайды, сонымен қатар кез-
келген басқа да ұйымдастырылған – құқықты түрде әрекет етуші
кәсіпорындарда қолданылады. Акционерлік қоғамда пайданы бөлу өте күрделі
болып келеді, сондықтанда механизмнің барлық аспектілері қаралады.
Кеңінен айтылып жүрген Дивидендтік саясат термині қағидасын меншік
иесіне төленетін пайданың бөлігін қалыптастыру механизмі деп түсінуге
болады.
Дивидендтік саясатты жасаудың негізгі мақсаты меншік иелерінің жасаудың
ағымдағы пайданы пайдалану және оның болашақта өсуі мен кәсіпорынның
нарықтық құнының барынша өсуі және оның стратегиялық дамуын қамтамасыз ету
үшін қажетті үйлесімді орнату.
Осы мақсатқа қарай дивидендтік саясат түсінігі төмендегінше
тұжырымдалады: дивидендтік саясат- пайданы басқару саясатының құрамды
бөлігі мен капиталданатын бөлігінің арасын оптималдау арқылы кәсіпорынның
нарықтық құнын молайту.
Дивидендтік саясат компанияның кеңесінің шешуші орталықтардың бірі-
қаржыландыру. Дивиденд төлеу коэффиценті табыс көлеміне байланысты,
компанияда қалдыруы мүмкін бизнесте қаржыландыру көзі ретінде. Бірақ
бұданда басқа сұрақтар негізгі болып келеді, компанияның жалпы дивидендтік
саясатына қатысты: мынадай, өтімділік және бақылау сұрақтары, дивидендтік
тұрақтылық; дивиденд, акциямен төленетін және акцияны бөлшектеу; әкімшілік
ойлармен акцияны сатып алу.
Дивиденд түсінігіне әлбетте фирмалардың оның иелеріне табыстың бір
бөлігін төлеуді жатқызады. Қазіргі күші бар нормативтік құжаттарға сәйкес
дивиденд- акционерлер арасында акция санына қарай бөлінетін таза пайданың
бір бөлігі. Дивиденд белгілі кезеңдерде төленеді, ол ұлттық заңдарменен
реттеліп отырады.
Акциямен төленген дивидендтің мөлшеріне байланысты акцияның нарықтық
бағасы өзгермелі болады. Шамалы дивидендтер баға аса ықпал ете алмайды;
егер дивиденд айқымды болса, онда дивидед төленгеннен кейін акцияның
нарықтық бағасы барынша төмендеп кетуі мүмкін.
Зерттеу жұмысым компанияның табысын үлестіру процессі. Бұл тақырып актуалды
сөзсіз өйткені крмпанияның даму болашағының деңгейі, оның нарықтық бағасы
қолданылған табыспен және капитализацияарасында қатынастың ең оптималды
қатынасын табу. Табысты үлестіру схемасын былай көруге болады. Жарты табыс
дивидендке төленед, қалған бөлігін қайта инвестициялайды компанияның
активіне.
Табысты үлестіру ең негізгісі компанияның дивидендтік саясатын өндіру.
Курстық жұмысымда қарастыратын ең негізгі факторлары, қаржы басқармасы
ескеруі қажет, қандайда шешім қабылдамас бұрын, қай бөлігі акционерлер
арасында дивиденд формасында төленуі қажет және өзін- өзі баламалы үлестір

1. Дивидендтік саясат

1.1 Дивидендтік саясатты қалыптастыру теориясы

Нарықтық экономикасы дамыған елдерінде оптималды дивидендтік саясат
қалыптастыруға көптеген теориялық зерттеулер арналған. Олардың ішінде
дивиденд саясатын қалыптастыру механизмімен байланысты ең көп тараған
теорияларға жататындар:
1. Ерікді дивидендтік теориясы. Оның авторлары Ф.Модильяни және
М.Миллердің тұжырымдауынша таңдалған дивидендтік саясат не
кәсіпорынның нарықтық құнына (акцияның бағасына), не меншік иесінің
ағымдағы немесе болашақтағы кезеңдегі тұрмыс жағдайына ешқандай
әсерін тигізбейді, өйткені бұл көрсеткіш үлестірілген пайдаға емес,
қалыптастырылған сомма көрсеткіштеріне байланысты. Осыған сәйкес
дивтдендтік саясат теориясының пайданы басқару механизмі енжарлық
рөль атқарады. Соның өзінде олар өз теориясына көптеген шектеулер
жасаған, сондықтан көптеген нақтылы практипрактикада пайданы
басқаруды қамтамасыз етуі мүмкін емес. Аталған кемшіліктеріне қарай,
практикада қолдануда Модильяни және Миллер теориясы дивидендтік
теорияны қалыптастыру механизмнің оптималды шешім қабылдауды
іздестірудің басталған жері ретінде қаралады. Бұл теорияның маңызы
акционерлердің игілігіне дивиденд әсер етпейді, табысты қайта
инвистициялау тиімді талдау айқындаған.
Соның нәтижесінде, дивиденд төленеді мына жағдайда табыстың есебінен қайта
қаржыланса, инвестициялық проектіге қолайлы және т.б табысты қайта
инвестициялауды қолдану орынды,дивидендтің барлығы төленбейді, керісінше,
инвестициялық проектіге икемді болмаса , табыстың барлық көлемі дивидендке
төленеді. Мысалы:
Компания келесідей жоба қаражаттарын инвестициялауға мүмкіндігі бар:

Кесте 1.
Жоба Инвестициялаумен Проектінің табысы
байланысты шығын
А £ 70.000 18%
В 100.000 17
С 130.000 16
D 50.000 15
T 100.000 14

Капиталдың бағасы- 16 %, Инвестициялау қызметінің займдық көлемінің
оптималдылығы- 30%, таза жылдық табыс- £ 350.000.
Бұл жағдайда компаня, табыстарын келесі жобаларға инвестициялайды: А,В,С,
олардың табысы = 16 %, оған қажет £ 300.000, £ 90.000 заемдық қаражат
көлемінде түседі. Дивиденд төлеуге қалған қаражат құрайды ( 350.000-
(300.000-90.000))= £ 140.000
Бұл теорияның кемшілігі салыққа қатыстың жоқтығын және қосымша акцияларды
шығаруға шығынның жоқтығы. Сонымен қатар табысты инвестициялау процессі
тәуекелділікпен қатысы жоқтығын айтқан.
2. Артықшылықты дивиденттер теориясы. Аспандағы тырнадан гөрі қолда бар
сары шымшық артық оның авторлары – М. Гордон және Линтнердің
тұжырымдауынша, ағымдағы табыстың әрбір бірлігі (дивиденд түрінде
төленген) жайына қарай, ол тәуекелдіктен тазартылған әруақытта
болашаққа бөлінген табыстан артық болады. Осы теорияға сәйкес пайданы
капитализациялаумен салыстырғанда дивидендтік төлемді көбейту
дұрысырақ.
Бірақта бұл теорияның қарсыластары көптеген жағдайларда дивиденд түрінде
алынған табыстар бәрібір акцияға қайта инвестицияланады деп тұжырымдайды.
Жоғарыда аталған теорияның оппоненттерінің ойынша дивидендтік саясат
акционерлердің игілігіне әсер етеді. Бұл теорияның мақсаты инвесторлар
болашақта ағымдағы дивидендтерді қалайды, бастапқы тәуекелді минималдау
принципіне, акционерлердің капиталына мүмкін теңестірілген үлесі. Содан
басқа, компаниялар табысты инвестициялауға мақсатталған инвесторларға
қатысты тұрақсыздылық деңгейін азайтады ағымдағы дивиденд төлеуде: оларды
инвестицияланған капиталға норма аз табысы қанағаттандырады, акционерлік
қоғамның нарықтық бағасының өсуіне әкеледі. Керісінше, егер дивиденд
төленбесе онда тұрақсыздылық өседі, акционерлердің норма табысы қолайлы
және өседі, акционерлік қоғамның нарықтық бағасының төмендеуіне әкеледі.
Екінші көзқарас көп қолданылды. Соған байланысты келесі факт, қандайда
бір бірлік нысандандырылған алгоритм дивидендтік саясатта анықталған
өндірім- көптеген факторлармен анықталады, сонымен қатар қиын
нысандандырылған, мысалы психалогиялық. Сондықтан әр компания өзіне тән
субъективті саясатын таңдау қажет. Екі негіз қалаушы вариантты ерекшелесе
болады, дивидендтік саясатты оптималды таңдау процесінде таңдалады. Олар
өзара байланысты және қамтамасыздандырылған қорытынды:
• Акционерлердің жиынтық игілігін барынша көбейту;
• Компанияның қызметн қаржыландыру жеткіліктілігі;
Дивидендтік саясатта барлық элементтер қарастырылады: дивиденд көздері,
төлеу тәртібі, дивиденд төлеу түрі және т.б.
3.Дивидендтерді азайту теориясы немесе салық теориясының артықшылығы. Бұл
теорияға сәйкес дивидендтік саясаттың тиімділігі меншік иесінің ағымдағы
және болашақ табыстарынан салықтық төлемдерді азайту критерийлерімен
анықталады. Өйткені ағымдағы табыстарға алынатын дивиденд түрінде салық
салу әруақытта болашақтікімен салыстырғанда жоғары болады. Дивидендтік
саясат дивидендтік төлемді азайтуды қамтамасыз етіп, соған сәйкес пайданы
барынша капитализациялау арқылы, меншік иесінің жинақы табысын салықтан
қорғау үшін қажет. Бірақта дивидендтік саясатқа мұндай әдіс көптеген
табыстары шамалы ұсақ акционерлерді қанағаттандырмайды, өйткені олартұрақты
түрде түсімге тұрақты түрде ағымдағы дивидедтік түрде түсімге тұрақты түрде
мұқтаждық етеді.
Аталған теорияларды практикада қолдану дивидендтік саясатты
қалыптастырудың үш әдісін жасауға мүмкіншілік тудырады- консервативті,
бірыңғай, агрессивті. Аталған әрбір әдіскебелгілі дивидендтік саясат
типі сәйкес келеді.
Акционерлік қоғамның дивидендтік саясатының негізгі типтері

Дивидендтік саясатты Дивидендтік саясат типтерін пайдалану варианттары
қалыптастырушының
анықтаушы тәсіл

1. Консервативті тәсіл Дивидендтік төлемнің қалдық саясаты.
Тұақты мөлшердегі дивиденд төлем саясаты

2. Бірыңғай тәсіл 3) Минималды, тұрақты мөлшерде дивиденд саясты

3. Агрессивті тәсіл Тұрақты деңгейлі дивиденд саясаты
Тұрақты түрде дивиденд мөлшерінің өсіру саясаты

1.2 Дивиденд саясатты анықтаушы фактор

Дивидендтік саясатқа әсер етуші объективті және субъективті сипаттар
бар. Солардың негізгісін қарастырайық:
1. Құқықтық шектеу сипаты.
Фирмалардың меншікті капиталы ірі үш элементтерден тұрады: акционерлік
капитал, эмиссиялық табыс, үлестірілмеген пайда. Көптеген мемлекеттерде
дивиденд төлеуге заңдылықпен екі схеманың біреуіне рұқсат берілген- не тек
таза пайдадан, немесе пайдадан және эмиссиялық табыстан.
Сонымен дивидендтік саясатқа тікелей қатысты үш жалпы ереже бар:
а) таза пайда ережесі
б) капиталдың эрозиялану ережесі
в) төлеуге қабілетсіз ережесі
Бірінші ережеге сәйкес дивидендтер тек қана ағымдағы және өткен
кезеңдердегі пайдадан ғана төлені мүмкін; дегенмен ереже бірдей
айтылғанымен, оның талқыламасының біршама айырмашылығы бар. Айталық,
Англияның заңы бойынша компанияларда эмиссиялық табыс үлестірмеген қорға
жатады және дивиденд төлеуге пайдаланылмайды; қол сұғылмайтын тек баланстық
бағаланған жарғы капиталы. Екінші ереже, бірінші ережеге сай- дивидендті
жоғары капиталы есебінен төлеуге тиым салынады. Үшінші ережеге сәйкес төлем
қабілетсіз компания дивидендті төлемейді: Ұлттық заңдарда басқадай да
дивиденд төлеуге шек қоюшы жайлар бар. Сонымен қатар, акционерлердің тек
қана алған дивидендтерге табыс салығы салынуына қарай дивидендке
үлестірілмеген пайдаға салынатын салық төмендетілген мөлшерлемемен
салынады.
Кәсіп орны меншік капиталы 3 әлементтен тұрады : акционерлік капитал,
эмиссияланған табыс, таратылмаған табыс.
Көптеген мемлекеттерде заңда екі схеманың біреуін таңдауға рұқсат
берілген- дивиденд төлеуге шығымдалады тек табыстан,немесе пайдадан
эмиссиялық табыстан. Заңда басқада шектеулер девиднед төлеуде қолданылады.
Егер кәсіпорынның төлеу қабілеттілігі болмаса немесе банкрот жарияланса,
дивиденд ақшалай формада төлеу, ережеге сәйкес берілмейді. Өйткені
акционерлер дивиденд алғанда салық салынады, ол дивиденд ұзартылса
(таратылмаған табыс) салық салынбайды, кейде компаниялар дивиденд
төлемейді, өйткені салықтан жалтарылады. Бұл жағдай қарастырылған
жергілікті салық органы таратылмаған табыстан асып түсуі орнатылған
нормативтермен (АҚШ –та 250 долларға тең) салық салынады. Себебі бұл
шектеулер кредиторлардың құқықтарын қорғауға қажет және компанияның өз
капиталын жұмсаудан сақтайды. Кейбір акционерлік қоғамда дивиденд жариялау
процесі екі топтан тұрады:
• Аралық дивиденд ұйым башсысымен жариялаиды және тіркелген
көлемде;
• Жалпы жиналыста дивидендті бекітеді, жылдың қорытындысы бойынша
ағымдағы дивидендті төлеу есебінен.
Дивиденд көлемі басшысы ұсынысынан көп бола алмайды, бірақ жиналысты азайта
алады. Тіркелген дивидендке қатысты артықшылықты акция, пайыздалған
облигацияға тең, көлемі шығарылған уақытта орнатылады.
2. Келісім- шартты шектеу сипаты.
Көптеген елдерде төленетін дивидендтердің көлемі арнайы келісім-
шарттымен сол уақытта реттеледі, егер коммерциялық кәсіпорын ұзақ мерзімді
несие алғасы келсе. Мұндай қарызға қызмет етуді қамтамасыз ету үшін келісім-
шартта: қайта инвестицияланбаған табыстың минималды пайызы, максималды
табыс пайызы, дивиденд төлеуге бағытталған, әлбетте үлестірілмейтін
пайданың төменгі шегі қаралады.
3.Өтемділіктің жетіспеушілігіне байланысты шектеу.
Жоғарыда ескерткендей ақшадай түрде дивидендтер тек сол уақытта төленеді,
егерде фирманың есеп шотында ақшасы болса. Теориялық тұрғыдан қарағанда
коммерциялық мекемелер дивидендті төлеуге несие алуына болады, бірақ та ол
қосымша шығындармен байланысты. Сонымен, коммерциялық мекемелер пайдалы
болуы мүмкін, бірақ дивиденд төлеуге дайын болмауы мүмкін, себебі нақтылы
ақша қаражатының бомауы себебінен.
Қазақстанда кәсіпорындардың өзара төлем қабілетінің болмауы жағдайына
байланысты мұндай жағдайлардың болуы мүмкін. Дивиденд ақшалай форма түрінде
төленеді, тек мына жағдайда кәсіпорын есеп шотында ақшасы болса және ақша
эквиваленті, айырбасталатын ақшалар, төлеуге жеткілікті болады. Теорияда
кәсіпорын дивиденд төлеу үшін несие алуына болады, бұл әрқашан мүмкін бола
алмайды, одан басқа қосымша шығындармен байланысты. Соның нәтижесінде
кәсіпорын табысты бола алады, дивиденд төлей алмайды, себебі нақты ақша
қаражаттарының жоқтығынан. Ресейде төлемқабілеттігі төмен ондай жағдай
болуы мүмкін.
Мұндай жағдай альтернативті бола алады:
• Дивиденд, вексель немесе қолхат формасында төленеді, т.б
дивидендке куәлік;
• Компанияның меншік акцияларын екі нарықта сатып алу:
Бірінші жағдайда бәрі түсінікті болса, ал екіншісіне түсініктеме
қажет. Мына жағдайда қолданылады, егер компания меншік акцияларын сатып
алуға аз ақша қаражаттары қажет болса, акционерлерге дивиденд төлеу
жағдайына қарағанда.
Кейбір елдерде, Мысалы: Велекобританияны қарастырайық мына жағдайда
шешілді 1981 жылы, алдын-ала компанияда қолдануға акционерлерден рұқсат
алуы қажет, сонымен қатар көлеміне шектеу орнатады бағалы қағаздарды сатып
алуға және күшін жоюға қолданылғаннан кейін. Мына қатал шаралармен
байланысты, компанияға өзінің акцияларын сатып алуға тиым салынады:
• Акцияның нарықтық бағасы өседі жалпы көлемі төмендесе;
• Көбейеді ЕРS;
• Ара қатынасының көбеюі ЗКСК меншік капиталының;
• Ірі акционерлердің акцияларының көлемі салыстырмалы түрде
төмендеуі мүмкін;
Айтылатын кететін нәрсе, көптеген елдерде қолдануға рұқсат берілмейді.

4. Өндірістің ұлғаюымен байланысты шектеу.
Көптеген компаниялар, кәсіпорындар бастапқы қалыптасукезінде өндіріс
қуатын кеңейтуге байланысты қаржы көздерін іздестіру проблемасымен әуре
болуда. Қаржы ресурстарының қосымша көздері- өндіріс көлемін жоғарғы
қарқымен дамытатын фирмаларға – қосымша өндіріс қуатын алуға, сондай-ақ
салыстырмалы түрде шамалы қарқымен дамитын фирмаларға да, оның материалдық
техникалық базаларын жаңартуға қажет. Бұл жағдайда көбінесе дивиденд
төлеуге шек қойылады. Практикада құрылтайшылардың құжаттарында өндірісті
дамытуға байланысты, ағымдағы пайданың бөлігін минималды жасап, қалғанын
өндірісті дамытуға қайта қаржыландыруға бағыттайды.
5.Акционерлердің мүддесіне байланысты.
Жоғарыда айтылған дивиденд саясатының негізінде жалпыға белгілі қаржыны
басқару принципінің кілті- акционерлердің акционерлердің жинақы табысын
барынша молайту. Өткен кезеңдегі оның көлемі алынған дивидендтің сомасы мен
акцияның бағамдық құнының өсімінің қосындысынан жинақталады. Сондықтан,
фирмалардың директорлары және акционерлер дивидендтің оңтайлы мөлшерін
анықтай отырып, дивидендтің көлемін фирманың тұтас құнына қалай әсер
ететіндігін бағалауы керек. Соңында, нарық бағасымен бағаланған акцияға
көптеген факторлар әсер етеді: фирманың жалпы қаржы жағдайы, тауарлар және
қызмет көрсету, төленетін дивидендтің мөлшері, олардың өсу қарқыны және
т.б.
Жоғарыда айтылған дивидендтік саясаттың кілті принципі қаржылық басқару-
акционерлердің жиынтық табысын барынша көбейту принципі. Көлемі, дивиденд
алынған сомадан өту кезеңінен құралады және акция бағасының бағамдық өсуі.
Сонымен дивидендтік оптималдылығын анықтағанда, компанияның басшысы және
акционерлер бағалау қажет, дивидендтік компанияның тұтастай бағасы әсері
қандай. Соңғысы акционерлердің нарықтық бағасына айқындалады. (Гордон
формуласы) көптеген факторларға байланысты, компанияның қаржы жағдайы
нарықта тауар және қызметті, дивиденд төлеу көлемі, өсу темпі және т.б
Акционерлер арасында да қарсылықтар болуы мүмкін. Ауқаты жақсы
акционерлер табысты қайта инвестициялауға дауыс беруі мүмкін, салықтан
жалтару үшін , ауқатты орташа акционерлер басқа көз қарасты ұстауы мүмкін.
Дивидендтік саясат мына проблемамен байланысты разжижения меншік
құқығымен. Жаңа акционерлердің пайда болуын қарастырады, егер жоғарыда
дивиденд төленсе, дамып келе жатқан компанияға қаржы ресурстарын көбейту
қажет, ережеге сәйкес қосымша эмиссияланған акция шығарады. Соған
байланысты әр бір акционердің қатысу үлесін төмендетеді. Оны қаламастан
дивиденд көлемі қысқаруы мүмкі.
6. Жарнама-ақпараттық сипатқа шектеу.
Нарықтық экономикада фирмалардың дивидендтік саясаты жөніндегі ақпарат
талдаушылармен, менеджерлерімен, делдалдармен және т.б тиянақты бақылап
отырылады. Фирмалардың дивидендттің өз уақытында төленбеуі практика жүзінде
акцияның нарықтық бағасының төмендеуіне әсер етеді. Сондықтан коммерциялық
кәсіпорындар конъюнктуралардың өзгеруіне қарайдивидендтік саясатты тұрақты
деңгейде ұстап тұрады.
Дивидендтерді төлеу реті.
Дивиденд түсінігіне әлбетте фирмалардың оның иелеріне табыстың бір
бөлігін төлеуді жатқызады. Қазіргі нормативтік құжаттарға сәйкес дивиденд-
акционерлер арасында акциясанына қарай бөлінетін таза пайданың бір бөлігі.
Дивиденд белгілі кезеңдерде төленеді, ол ұлттық заңдарменен реттеліп
отырады.
Дивидендті төлеу күні (мерзімі)- директорлар кеңесінің дидиденд төлеу
күні, олардың мөлшеррі хабарлар күні, олардың мөлшері хабарланған күн.
Көптеген фирмалар, компаниялар бұл хабарды қаржы баспасөзінде жариялайды.
Санақ күні- дивиденд алуға құқысы бар акционерлердің тізімге тіркеу күні.
Мұндай тізімге тіркеудің қажеттілігі, акцияның нарықтық айналымына сәйкес
акционерлер құрамы тұрақты түрде өзгерісте болады. Тізімге тіркеу әлбетте
дивиденд төленген күннен бастап 2-4 жеті мерзімінде белгіленеді. Дивидендті
алуға кімнің қатысы бар екендігін белгілеу үшін экс- дивидендтік күн
белгіленеді. Экс- дивидендтік күн әлбетте, дивидендтік тізімге тіркелгеннен
кейін төрт күн мерзімінде хабарланады.
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес акционерлік қоғамдар
дивидендтерді маусымына бір рет төлейтіні жөнінде хабарлама жасауға құқысы
бар. Дивидендтерді аралық төлеу олардың мөлшері жөніндегі шешімі
директорлардың кеңесі шешеді; жылдық дивидендтер туралы шешмдерді
директорлар кеңесінің ұсынысы бойынша акционерлердің жалпы жиналысында
қабылдайды.
Акционерлік қоғам дивидендтерді төлеу туралы шешімді қабылдауға қақысы
болмайды, егерде:
а) қоғамның жарғы капиталы толық төленбеген жағдайда
б) қоғаммен толық көлемде меншікті акциялар сатылып алынбаған жағдайда;
в) дивиденд төлейтін мезгілде қоғамда банкрот белгісі сезілсе;
г) қоғамның таза табысы активінің құны, оның жарғы капиталының жинақты
көлемінен аз болған жағдайда.Көптеген мемлекеттерде дивиденд мөлшері
салықты есепке алмай ақ хабарланады. Дивиденд акцияның номиналдық құнына
пайызбен белгіленеді немсе қоғамның жарғысында қаралғандай, заттармен,
тауарлармен төленуі мүмкін.

1.3 Дивидендтік төлем түрлері және олардың көздері

Дивидендтік төлем көздері- қоғамның ағымдағы жылдағы таза пайдасы;
артықшылықты акциялар бойынша дивидендтер арнайы құрылған қордан төленеді.
Сондықтан коммерциялық кәсіпорындар ағымдағы дивидендтердің жалпы сомасын,
есептегі кезеңдегі пайдадан асырып төлеуге мүмкіндігі бар. Бірақ базалық
болып ағымдағы кезеңдегі таза пайданы бөлуварианты есептелінеді. Осыған
байланысты компаниялармен акционерлермен қатынастың тұрақты болуын қалайды.
- Пайданы тұрақты пайызбен үлестіру әдісі.
Жоғарыда ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.