Тіл кемістігі және оның себептері

КІРІСПЕ
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1. Тіл кемістігі және оның себептері
2. Сөйлеу тілі ақауларын зерттеген дәрігер.ғалымдар
3. Баланың сөйлеу тілі дамуына және ауытқуына әсер ететін факторлар
ҚОРЫТЫНДЫ

Логопедияда сөйлеу тілінің қалыпты дамуы мен бұзылысын ажырату ең маңызды болып табылады. Сөйлеу тілінің нормасы- көпшілік мақұлдаған сөйлеу тіл әрекетінде сөйлеу тілін қолданудың жалпы нұсқалары деп білеміз. Қалыпты сөйлеу тіл әрекетінде сөйлеу психофизикалық механизмдерді сақтаулы болады.
Тіл кемістігі деп сөйлеу қабілетініңң психофизиологиялық механизмнің бұзылу салларынан сөйлеушінің тілінің қоршаған ортаға тән мөлшерден ауытқуын айтады. Коммуникатитв і теория бойынша сөйлеу тілі бұзылысы- ол вербальды қатынастың бұзылуы деп есептеледі.
Сөйлеу тілінің бұзылуы төмендегідей белгілермен сипатталады:
-өз бетінше жоғалмайды, қайта бекиді;
-логопедиялық ықпал жасауды талап етеді;
- сөйлеушінің жасына сәйкес келмейді;э
-баланың одан әрі дамуына жағымсыз әсер етеді;
- сөйлемейтіндің, диалектизм тіл кемістігі болып саналмайды.
Мұндай сипаттама сөйлеу тілінің бұзылыстарын баланың жас ерекшеліктеріненғ, бала мен ересектердің уақытша сөйлеу тілінің бұзылыстарынан, диалектілерден ажыратуға мүмкіндік береді.
Логопедияда тіл бұзылысын білдіретін «сөйлеу тіл кемістігі», «сөйлеу патологиясы», «сөйлеу тілінің ауытқуы», «сөйлеу тіл дамымауы» деген ұғымдар қолданылады.
Бала тілінің дамымауы- кейбір сөйлеу функцияларының немесе сөйлеу жүйесінің қалыптасуының төмен деңгейі.
Сөйлеу тілінің бұзылысы- сөйлеу әрекетінің механизмдерінің қалыптан ауытқуы, бұзылуы. Мәселен, сөйлеу тілінің грамматикалық құрылысының жетілмеуінде тілдің морфологиялық жағын меңгеру, сөйлемнің синтаксистік құрылысының деңгейі өте төмен болады. Жалпы сөйлеу тілі дамуында сөйлеу тілінің өзара компоненттерінің қалыптасуының бұзылуы байқалады (фонематикалық, лексикалық, грамматикалық жағының). Жалпы сөйлеу тілінің дамымауының механизмі әр түрлі болуы мүмкін, соған байланысты ауытқудың құрылысы да әр түрлі болуы мүмкін. Ол дизартрияда, алалияда, т.б. тіл кемістіктерде байқалуы мүмкін.
Логопедияда «сөйлеу тілі дамуының бұзылуы» және « сөйлеу тілінің тежелуі» деген ұғымдар қолданылады. Сөйлеу тілінің дамуының бұзылуы кезінде сөйлеу процесінің онтогенезде бұзылуы байқалса, ал сөйлеу тілінің тежелуі дегеніміз сөйлеу тілінің дамуының темпінің тежелуі. Бұл жағдайда баланың сөйлеу тілінің даму деңгей жасына сай келмейді.
«Сөйлеу тілінің жойылуы» деген ұғым бас миының оқшауланған немесе диффузды зақымының салдарынан қалыптасқан сөйлеу дағдыларының және қатынас икемділігінің жойылуын білдіреді.

1.Қ.Қ.Өмірбекова, Г.С.Оразаева, Г.Н.Төлебиева, Г.Б.Ибатова. Логопедия. Алматы 2011
2. « Специальная дошкольная педагогика» Н.И.Белова. Москва
Просвещение 1985 год.
3. « Воспитательная работа» под.ред. С.Б.Хмырова Москва 1962 год.