Ғылыми-техникалық революция және дүниежүзілік шаруашылықтың дамуы

Жоспар
Кіріспе

1 ҒТР құрылымы
2 ҒТР.дың негізгі белгілері

Адамзат қоғамының ұзақ даму тарихында шаруашылыктың ұдайы алға басып, жетілдірілуіне ғылым мен техниканың өркендеуі себепші болып келеді. XX ғасырдың екінші жартысында ғылыми-техникалық үрдіс аса жедел қарқынмен дамып, дүние жүзінің көптеген елдері мен шаруашылық салаларын қамтыды. Ғалымдар ғылыми-техникалық революция (ҒТР) деп атаған бұл құбылыс қысқа уақыт аралығында қоғамның өндіргіш күштерін сапалық жағынан түбегейлі өзгерткен «секіріс» ретінде бағаланды. Оның адамзат тарихында ғылым мен техника пайда болғаннан бері өндіргіш күштерді ұдайы жетілдіруге себепші болған ғылыми-техникалық прогрестен айырмашылығы — белгілі бір уақыт аралығында дамудың жаңа сатысына көтерілуге себепші болған сапалық өзгерістердің жедел қарқынмен журуі.
Дүние жүзі аймақтары мен елдерінде ҒТР дамуы түрліше деңгейде өтуде. Жоғары дамыған елдерде XX ғасырдың 80 - 90-жылдарынан бастап, ҒТР-дың дәстүрлі үлгісінен басқа қазіргі заманғы тармағы дүниеге келді. Дәстүрлі ҒТР өндіріс пен адамзаттың жаңа тауарларға, технологиялар мен қызмет түрлеріне деген сұранысын қамтамасыз етеді. Жаңа үлгінің басты мақсаты — дәстүрлі ҒТР-дың адамның өмір сүру ортасы мен денсаулығына тигізетін кері әсерінің орнын толтыру немесе жою болып табылады. Адам өмірін қорғауға бағытталған бұл шаралар өте мол қаржыны қажет ететіндіктен, таралу ауқымы бірнеше елдің аумағынан аспай отыр.

Пән: Автоматтандыру, Техника
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Ғылыми-техникалық революция және дүниежүзілік шаруашылықтың дамуы

ҒТР құрылымы. Адамзат қоғамының ұзақ даму тарихында шаруашылыктың
ұдайы алға басып, жетілдірілуіне ғылым мен техниканың өркендеуі себепші
болып келеді. XX ғасырдың екінші жартысында ғылыми-техникалық үрдіс аса
жедел қарқынмен дамып, дүние жүзінің көптеген елдері мен шаруашылық
салаларын қамтыды. Ғалымдар ғылыми-техникалық революция (ҒТР) деп атаған
бұл құбылыс қысқа уақыт аралығында қоғамның өндіргіш күштерін сапалық
жағынан түбегейлі өзгерткен секіріс ретінде бағаланды. Оның адамзат
тарихында ғылым мен техника пайда болғаннан бері өндіргіш күштерді ұдайы
жетілдіруге себепші болған ғылыми-техникалық прогрестен айырмашылығы —
белгілі бір уақыт аралығында дамудың жаңа сатысына көтерілуге себепші
болған сапалық өзгерістердің жедел қарқынмен журуі.
Дүние жүзі аймақтары мен елдерінде ҒТР дамуы түрліше деңгейде өтуде.
Жоғары дамыған елдерде XX ғасырдың 80 - 90-жылдарынан бастап, ҒТР-дың
дәстүрлі үлгісінен басқа қазіргі заманғы тармағы дүниеге келді. Дәстүрлі
ҒТР өндіріс пен адамзаттың жаңа тауарларға, технологиялар мен қызмет
түрлеріне деген сұранысын қамтамасыз етеді. Жаңа үлгінің басты мақсаты —
дәстүрлі ҒТР-дың адамның өмір сүру ортасы мен денсаулығына тигізетін кері
әсерінің орнын толтыру немесе жою болып табылады. Адам өмірін қорғауға
бағытталған бұл шаралар өте мол қаржыны қажет ететіндіктен, таралу ауқымы
бірнеше елдің аумағынан аспай отыр.
Дүние жүзіндегі көптеген елдерде ҒТР дәстүрлі сипат алған. Мешеу елдер
экономикасына қатысты бұл ұғым мүлде қолданылмайды да. Қазіргі кезде ҒТР-
тің құрылымдық бөліктері анықталып, негізгі белгілері талданған.
ҒТР-дың негізгі белгілері. Ғылым мен білім адамзат өркениеті тарихында
қоғамның алға басуы үшін қызмет етумен келеді. Қазіргі заманғы ғылым
өндіріс пен қызмет көрсету салаларына күрделі техника мен технологияларды
енгізу арқылы оларда ғылымды көп қажетті ететін мүлде жаңа салалардың
дамуына негіз болуда. Ғылымның аса қарқынды дамуы нәтижесінде тікелей
өндіргіш күшке айналуы ҒТР-дың басты белгісі болып табылады.
ҒТР жағдайында мамандардың біліктілік деңгейіне жоғары талаптар
қойылады. Сондықтан алдыңғы қатарлы елдерде ғылымды дамытып, оның
жетістіктерін өндіріске енгізу қазіргі заманғы білім беру жүйесін дамытумен
қатар жүргізілуде. Мысалы, дүние жүзін таңғалдырған жапон кереметіне
белгілі дәрежеде білім беру мен ғылым салаларына үкімет тарапынан айрықша
қамқорлық көрсетілуі де себепші болған. 1983 жылдан бастап мұнда ғылыми-
өндірістік бірлестіктердің аумақтық жүйесі қалыптаса бастады, қазір олардың
саны, шамамен, 26-ға жетті. Жапонияда ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-
конструкторлық жұмыстармен айналысатын университеттер саны 400-ден асады.
Соның нәтижесінде бұл елде білім беру-ғылым-өндіріс жүйесі жоғары
дәрежеде қалыптасқан.
ҒТР заманында ғылыми-техникалық ақпаратты сатудың да маңызы артып
отыр. Ғылым мен техника жаңалығы бірден тіркеліп, жаңалық иесіне патент
беріледі.
Дамыған елдерде өндіріс тиімділігі мен өнім сапасын арттыратын кез
келген жаңалықтың патент берілген күннен бастап өндіріске енгізілуіне дейін
онша ұзақ мерзім өте қоймайды. Көбінесе өз елінде кеңінен қолданылып,
тиімділігі белгілі болған жаңалық сыртқы нарыққа шығарылады.
Жеке елдің ғылыми-техникалық күші осы салада жұмыс істейтіндер
санымен, ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізуге бөлінетін қаржының көлемімен
және бұл жұмыстардың тиімді ұйымдастырылуымен анықталады. Ғылым мен техника
саласында жұмыс істейтіндер саны жөнінен дүние жүзінде экономикалық даму
деңгейі жоғары елдер (АҚШ, Жапония және Германия) жетекші орын алуда.
Дамыған елдерде ғылымға маманданған қалалар пайда болды, олардың аса
ірілерінің көрсеткіштері берілген.

Әлемдегі аса ірі ғылым қалалары

Ғылыми-зерттеу мекемелері
Қала Ел мен университеттер саны
Цукуба Жапония 52
София Болгария 49
Рейли АҚШ 40
Иль-де-Франс Франция 26
Новосибирск Ресей 21

Жоғары дамыған елдердің сыртқы саудасында ғылымды көп қажет ететін
өнімдердің үлесі жоғары. Мұндай өнімнің 90%-дан астамы үлкен жетілік
елдерінде өндіріледі.

Ғылымды қажет ететін өнімдерді сыртқа шығаратын жетекші елдер

Өнім түрлері АҚШ Германия Жапония Ұлыбритания
Авиация техникасы 1 2 — 3
Телекоммуникация 2 3 1 __
жабдықтары
Ондық бағдарлама 3 1 2 —
бойынша басқарылатын
станоктар
Микросұлбалар 2 4 1 —

Ғылыми – техникалық революцияның екінші ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.